MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ
SZTAB GENERALNY WOJSKA POLSKIEGO
N
N
A
A
R
R
O
O
D
D
O
O
W
W
E
E
S
S
I
I
Ł
Ł
Y
Y
R
R
E
E
Z
Z
E
E
R
R
W
W
O
O
W
W
E
E
V
V
A
A
D
D
E
E
M
M
E
E
C
C
U
U
M
M
Warszawa
luty 2010
2
SPIS TRE
Ś
CI
OBJA
Ś
NIENIE WA
ś
NIEJSZYCH POJ
ĘĆ
:.....................................................................3
WPROWADZENIE ..........................................................................................................5
1. OGÓLNE ZAŁO
ś
ENIA TWORZENIA NARODOWYCH SIŁ REZERWOWYCH ........7
1.1. Podstawy prawne funkcjonowania NSR................................................................7
1.2. Stan zasobów
ż
ołnierzy rezerwy .........................................................................10
1.3. Uzupełnienie mobilizacyjne i pracownicze przydziały mobilizacyjne ...................10
1.4. Zasady tworzenia NSR .......................................................................................11
2. NSR W SYSTEMIE OBRONNYM PA
Ń
STWA ..........................................................12
2.1. Liczebno
ść
i struktura organizacyjna ..................................................................12
2.2. Podstawowe zadania NSR..................................................................................12
2.3. Wyposa
ż
enie i wyekwipowanie
ż
ołnierzy NSR ...................................................13
2.4. System szkolenia
ż
ołnierzy NSR ........................................................................13
3. PODSTAWOWE ZASADY PRZEBIEGU SŁU
ś
BY
ś
OŁNIERZY NSR .....................15
3.1. Zasady zawierania kontraktu ..............................................................................15
3.2. Przydział kryzysowy ............................................................................................19
3.3. Rozwój słu
ż
bowy ................................................................................................21
3.4. Słu
ż
ba przygotowawcza......................................................................................23
4. OBOWI
Ą
ZKI I UPRAWNIENIA
ś
OŁNIERZY NSR ORAZ PRACODAWCÓW .........25
4.1. Uprawnienia i nale
ż
no
ś
ci
ż
ołnierzy .....................................................................25
4.2. Podstawowe obowi
ą
zki
ż
ołnierzy ........................................................................28
4.3. Prawa i obowi
ą
zki pracodawców ........................................................................28
4.4. Kształtowanie relacji z pracodawcami i
ż
ołnierzami NSR ...................................30
5. ROLA NSR W KSZTAŁTOWANIU RELACJI WOJSKO – SPOŁECZE
Ń
STWO......30
5.1. Rozwijanie
ś
wiadomo
ś
ci proobronnej obywateli .................................................30
5.2. Współpraca z organizacjami zrzeszaj
ą
cymi
ż
ołnierzy rezerwy ...........................31
PODSUMOWANIE ........................................................................................................31
3
OBJA
Ś
NIENIE WA
ś
NIEJSZYCH POJ
ĘĆ
:
U
ż
yte w niniejszym Vademecum poj
ę
cia oznaczaj
ą
:
Czynna słu
ż
ba wojskowa – stosunek słu
ż
bowy
ż
ołnierzy, oznaczaj
ą
cy odbywanie lub
pełnienie przez nich okre
ś
lonego rodzaju słu
ż
by wojskowej i przynale
ż
no
ść
do Sił
Zbrojnych RP, powstały w drodze powołania, niezale
ż
nie od sposobu jego nawi
ą
zania
(dobrowolny lub obowi
ą
zkowy), trwaj
ą
cy od chwili stawienia si
ę
osoby powołanej do
słu
ż
by wojskowej w ustalonym miejscu i czasie do czasu zwolnienia z czynnej słu
ż
by
wojskowej lub jego wyga
ś
ni
ę
cia w innych przypadkach.
Ć
wiczenia wojskowe rotacyjne –
ć
wiczenia wojskowe
ż
ołnierzy Narodowych Sił
Rezerwowych odbywane z przerwami w okre
ś
lanych dniach w ci
ą
gu roku
kalendarzowego, trwaj
ą
ce ł
ą
cznie do trzydziestu dni.
Edukacja dla bezpiecze
ń
stwa – nowa formuła programowa w zakresie wiedzy
proobronnej, adresowana do uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych.
Kwalifikacja wojskowa – zespół czynno
ś
ci przeprowadzanych przez wójta lub
burmistrza (prezydenta miasta), powiatow
ą
komisj
ę
lekarsk
ą
i wojskowego komendanta
uzupełnie
ń
w celu ustalenia zdolno
ś
ci osób do czynnej słu
ż
by wojskowej, wst
ę
pnego
przeznaczenia osób do poszczególnych form powszechnego obowi
ą
zku obrony,
zało
ż
enia ewidencji wojskowej oraz rekrutacji do ochotniczych form słu
ż
by wojskowej.
Narodowe Siły Rezerwowe – wyselekcjonowany ochotniczy zasób
ż
ołnierzy rezerwy,
posiadaj
ą
cych przydziały kryzysowe na okre
ś
lone stanowiska słu
ż
bowe w jednostkach
wojskowych, nadane w wyniku ochotniczo zawartych kontraktów na pełnienie słu
ż
by
wojskowej w rezerwie i pozostaj
ą
cych w dyspozycji do wykorzystania w przypadku
zagro
ż
e
ń
militarnych i niemilitarnych, zarówno w kraju, jak i za granic
ą
.
Okresowa słu
ż
ba wojskowa – rodzaj czynnej słu
ż
by wojskowej dla
ż
ołnierzy rezerwy,
pełnionej w ramach Narodowych Sił Rezerwowych przez okre
ś
lony czas, w razie
realnego zagro
ż
enia kryzysowego lub potrzeby wykonywania przez jednostk
ę
wojskow
ą
misji pokojowej za granic
ą
.
Profesjonalizacja Sił Zbrojnych RP – to integralna cz
ęść
procesu ich transformacji,
polegaj
ą
ca na rezygnacji z obowi
ą
zkowej słu
ż
by wojskowej i zast
ą
pieniu jej słu
ż
b
ą
ochotnicz
ą
przy jednoczesnej przebudowie zasadniczych dziedzin funkcjonalnych Sił
Zbrojnych RP. Jest ona ukierunkowana na zwi
ę
kszenie mo
ż
liwo
ś
ci wypełniania przez
Siły Zbrojne konstytucyjnych funkcji oraz przydzielonych misji i zada
ń
, zarówno na
terenie kraju jak i poza jego granicami
.
Przydział kryzysowy – wyznaczenie (w drodze karty przydziału kryzysowego)
ż
ołnierza rezerwy – ochotnika – na stanowisko słu
ż
bowe okre
ś
lone w etacie jednostki
wojskowej, na podstawie zawartego kontraktu, na którym b
ę
dzie pełnił czynn
ą
słu
ż
b
ę
wojskow
ą
w ramach Narodowych Sił Rezerwowych.
Przydział mobilizacyjny – wyznaczenie
ż
ołnierza rezerwy (w drodze karty
mobilizacyjnej) lub
ż
ołnierza w czynnej słu
ż
bie wojskowej (w drodze rozkazu lub decyzji
personalnej) na stanowisko słu
ż
bowe w jednostce wojskowej, na którym b
ę
dzie pełnił
czynn
ą
słu
ż
b
ę
wojskow
ą
w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny.
Słu
ż
ba kontraktowa – forma zawodowej słu
ż
by wojskowej, polegaj
ą
ca na
wykonywaniu obowi
ą
zków słu
ż
bowych na podstawie kontraktu terminowego, zawartego
mi
ę
dzy osob
ą
, która dobrowolnie zgłosiła si
ę
do tej słu
ż
by, a uprawnionym organem
wojskowym. Kontrakty mog
ą
by
ć
powtarzane, jednak ł
ą
czny czas tej słu
ż
by jest
ograniczony do dwunastu lat.
4
Słu
ż
ba przygotowawcza – rodzaj czynnej słu
ż
by wojskowej dla ochotników
nieb
ę
d
ą
cych
ż
ołnierzami rezerwy lub niepełni
ą
cych dotychczas
ż
adnego innego jej
rodzaju, na potrzeby gromadzenia zasobów osobowych na potrzeby Narodowych Sił
Rezerwowych.
Słu
ż
ba stała – forma zawodowej słu
ż
by wojskowej, polegaj
ą
ca na wykonywaniu
obowi
ą
zków słu
ż
bowych po powołaniu do tej słu
ż
by na czas nieokre
ś
lony, do
osi
ą
gni
ę
cia sze
ść
dziesi
ę
ciu lat
ż
ycia lub wcze
ś
niejszego zwolnienia z tej słu
ż
by
w innych przypadkach.
Słu
ż
ba wojskowa w rezerwie – pełnienie okre
ś
lonego rodzaju czynnej słu
ż
by
wojskowej przewidzianej dla
ż
ołnierzy rezerwy posiadaj
ą
cych nadane przydziały
kryzysowe w ramach Narodowych Sił Rezerwowych, którymi s
ą
ć
wiczenia wojskowe
oraz okresowa słu
ż
ba wojskowa. Dla
ż
ołnierzy rezerwy posiadaj
ą
cych nadane
przydziały kryzysowe słu
ż
ba w rezerwie oznacza równie
ż
ich gotowo
ść
(dyspozycj
ę
) do
natychmiastowego rozpocz
ę
cia pełnienia czynnej słu
ż
by wojskowej w przypadku
wyst
ą
pienia takich potrzeb.
Szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych – terenowe organy administracji
wojskowej b
ę
d
ą
ce organami odwoławczymi w sprawach nale
żą
cych do wojskowych
komendantów uzupełnie
ń
, a tak
ż
e organami wła
ś
ciwymi w sprawach zwi
ą
zanych
z udziałem wojska w realizacji zada
ń
z zakresu zarz
ą
dzania kryzysowego
w województwie.
Terenowe organy administracji wojskowej (TOAW) – terenowe organy wykonawcze
Ministra Obrony Narodowej w sprawach operacyjno-obronnych i rz
ą
dowej administracji
niezespolonej, którymi s
ą
dowódcy okr
ę
gów wojskowych, szefowie wojewódzkich
sztabów wojskowych oraz wojskowi komendanci uzupełnie
ń
. TOAW s
ą
zarazem
jednostkami wojskowymi i terenowymi organami rz
ą
dowej administracji niezespolonej.
Wojskowi komendanci uzupełnie
ń
– terenowe organy administracji wojskowej
I instancji, w szczególno
ś
ci wła
ś
ciwe w sprawach powszechnego obowi
ą
zku obrony
i uzupełnienia Sił Zbrojnych, w tym rekrutacji do ochotniczych form słu
ż
by wojskowej.
Zasoby osobowe na potrzeby Narodowych Sił Rezerwowych – ogół osób
podlegaj
ą
cych obowi
ą
zkowi słu
ż
by wojskowej, b
ę
d
ą
cych
ż
ołnierzami rezerwy i zdolnych
do czynnej słu
ż
by wojskowej, w tym do zawodowej słu
ż
by wojskowej, do ko
ń
ca roku
kalendarzowego, w którym ko
ń
cz
ą
pi
ęć
dziesi
ą
t lat
ż
ycia, a posiadaj
ą
cy stopie
ń
podoficerski lub oficerski sze
ść
dziesi
ą
t lat
ż
ycia.
ś
ołnierz – osoba obywaj
ą
ca lub pełni
ą
ca okre
ś
lony rodzaj czynnej słu
ż
by wojskowej.
ś
ołnierz NSR –
ż
ołnierz rezerwy, posiadaj
ą
cy przydział kryzysowy na stanowisko
słu
ż
bowe w jednostce wojskowej.
ś
ołnierz rezerwy – osoba, która zło
ż
yła przysi
ę
g
ę
wojskow
ą
, posiada okre
ś
lony
stopie
ń
wojskowy oraz została przeniesiona do rezerwy po zwolnieniu z czynnej słu
ż
by
wojskowej, w tym z zawodowej słu
ż
by wojskowej, ze słu
ż
by kandydackiej, albo po
odbyciu zaj
ęć
wojskowych w czasie trwania studiów, je
ż
eli w dalszym ci
ą
gu podlega
obowi
ą
zkowi słu
ż
by wojskowej.
ś
ołnierzami rezerwy pozostan
ą
równie
ż
osoby, które
dotychczas nabyły ten tytuł pomimo nieodbywania słu
ż
by wojskowej.
5
WPROWADZENIE
Zapewnienie bezpiecze
ń
stwa to podstawowa powinno
ść
pa
ń
stwa wobec
obywateli. Analiza współczesnego
ś
rodowiska bezpiecze
ń
stwa wskazuje na brak
zagro
ż
enia wojn
ą
powszechn
ą
i na pojawienie si
ę
w nim nieznanych dot
ą
d, tzw.
asymetrycznych, zagro
ż
e
ń
i wyzwa
ń
. Do reagowania na tego typu zagro
ż
enia
konieczne s
ą
inne
ś
rodki, a przede wszystkim inaczej zorganizowane siły zbrojne.
Dlatego te
ż
w wi
ę
kszo
ś
ci krajów armie masowe, przeszkalaj
ą
ce obywateli do tworzenia
wielomilionowych zasobów rezerwistów – niezb
ę
dnych do rozbudowy sił zbrojnych na
czas wojny – s
ą
zast
ę
powane armiami zawodowymi, mniejszymi, ale bardziej
mobilnymi i dyspozycyjnymi.
Drugim wa
ż
nym powodem przechodzenia na armie zawodowe jest mo
ż
liwo
ść
dokonania oszcz
ę
dno
ś
ci finansowych. Armie zawodowe s
ą
mniejsze liczebnie,
a jednocze
ś
nie sprawniejsze w reagowaniu na obecne zagro
ż
enia. Odej
ś
cie od armii
z poboru skutkuje redukcj
ą
wydatków na utrzymywanie infrastruktury i zapasów sprz
ę
tu
i uzbrojenia. W miejsce kosztownego szkolenia licznych rezerw osobowych, powstaj
ą
oszcz
ę
dniejsze
mechanizmy
uzupełniania
zasobów
osobowych.
Powszechne
przeszkolenie wojskowe obywateli zast
ę
powane jest edukacj
ą
dla bezpiecze
ń
stwa,
obejmuj
ą
c
ą
głównie nauczanie zachowania w sytuacjach kryzysowych i udzielania
pierwszej pomocy.
Jednocze
ś
nie z profesjonalizacj
ą
sił zbrojnych nast
ę
puje zmiana charakteru
i rozmiaru rezerw osobowych. S
ą
one mniej liczne, przeznaczone przede wszystkim do
uzupełniania stanowisk słu
ż
bowych, których obsada w czasie pokoju jest nieopłacalna.
W Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO) kwestie rezerw reguluje
dokument MC441/1 „Zało
ż
enia polityki NATO w sprawie rezerw” („NATO Framework
Policy on Reserves”). Z kolei w dokumencie MC317/1 „Struktura Sił NATO” („NATO
Force Struktures”), w aneksie H „Siły Rezerwowe” („Reserve Forces”), sprecyzowano
zasady ich szkolenia i osi
ą
gania gotowo
ś
ci do działania. Znaczenie problematyki sił
rezerwowych w my
ś
leniu strategicznym NATO było przesłank
ą
uznania Komitetu
Narodowych Sił Rezerwowych (NRFC) w 1995 r. przez Komitet Wojskowy jako
oficjalnej organizacji rezerwistów.
Ewolucja sił zbrojnych szeregu pa
ń
stw sojuszniczych polega na zmniejszaniu ich
liczebno
ś
ci przy wi
ę
kszym nasyceniu nowoczesnymi
ś
rodkami pola walki, przez co
nast
ę
puje relatywne zwi
ę
kszanie siły uderzeniowej i mobilno
ś
ci. Stany sił rezerwowych
s
ą
zmniejszane, jednak nast
ę
puje ci
ą
głe ich doskonalenie.
Liczebno
ść
sił rezerwowych jest ró
ż
na w ró
ż
nych pa
ń
stwach. W Stanach
Zjednoczonych i Kanadzie jest zbli
ż
ona do liczebno
ś
ci
ż
ołnierzy w czynnej słu
ż
bie
wojskowej. Siły Zbrojne Wielkiej Brytanii, licz
ą
ce w ko
ń
cu 2009 r. ok. 196 tys.
ż
ołnierzy
słu
ż
by czynnej i 35 tys.
ż
ołnierzy rezerwy ochotniczej, w razie konieczno
ś
ci mog
ą
niemal podwoi
ć
swoj
ą
liczebno
ść
, osi
ą
gaj
ą
c 430 tys.
ż
ołnierzy. W pa
ń
stwach basenu
Morza
Ś
ródziemnego, liczebno
ść
sił rezerwowych kształtuje si
ę
w granicach 10-40%
liczebno
ś
ci
ż
ołnierzy czynnej słu
ż
by wojskowej. We Francji zakłada si
ę
wzrost
liczebno
ś
ci Ochotniczej Rezerwy Operacyjnej z 46,5 tys. w 2006 r. do 94 tys. w roku
2012.
W Danii i Holandii, w ramach przebudowy systemów obronnych, przyj
ę
to
koncepcje zmniejszenia liczebno
ś
ci rezerw osobowych. Nowa, ulepszona formuła
6
funkcjonowania sił rezerwowych ma zapewni
ć
ich optymaln
ą
jako
ść
, pozwalaj
ą
c
ą
zabezpieczy
ć
potrzeby narodowych systemów bezpiecze
ń
stwa.
W niektórych pa
ń
stwach NATO funkcjonuj
ą
odr
ę
bne jednostki organizacyjne,
składaj
ą
ce si
ę
z rezerwistów, przeznaczone do wzmocnienia sił regularnych lub
dublowania istniej
ą
cych jednostek. Cz
ę
sto wysokie stanowiska dowódcze zajmowane
s
ą
w nich przez
ż
ołnierzy rezerwy.
W przyszło
ś
ci nie mo
ż
na wykluczy
ć
niekorzystnego rozwoju wydarze
ń
,
uzasadniaj
ą
cego powrót do obowi
ą
zkowej słu
ż
by wojskowej i powszechnej mobilizacji
na cz
ęś
ci lub całym terytorium pa
ń
stwa. Według zało
ż
e
ń
opartych na analizie
ś
rodowiska bezpiecze
ń
stwa, ewentualny konflikt zbrojny o wysokim nat
ęż
eniu
poprzedzony b
ę
dzie rozło
ż
onymi w czasie sygnałami o rosn
ą
cym zagro
ż
eniu.
Obserwacja takich sygnałów pozwoli przeprowadzi
ć
z wyprzedzeniem konieczne
przygotowania obronne pa
ń
stwa. Obejm
ą
one w razie potrzeby zwi
ę
kszenie liczebno
ś
ci
sił zbrojnych, przeszkolenie wojskowe odpowiedniej liczby obywateli oraz pozyskanie
uzbrojenia i wyposa
ż
enia na potrzeby mobilizacyjnego rozwini
ę
cia sił zbrojnych.
W Polsce, analogicznie jak w innych krajach NATO, podj
ę
te zostały działania,
przystosowuj
ą
ce Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej (zwane dalej „Siłami
Zbrojnymi”) do realizacji misji i zada
ń
, zgodnych z ocen
ą
obecnych i prognozowanych
zagro
ż
e
ń
bezpiecze
ń
stwa.
Rada Ministrów w „Programie profesjonalizacji Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej
Polskiej na lata 2008-2010”, przyj
ę
tym w dniu 5 sierpnia 2008 r., wyznaczyła nowe
zadania dla planowania obronnego. Brzmi
ą
one nast
ę
puj
ą
co: „Siły Zbrojne
Rzeczypospolitej Polskiej powinny by
ć
mobilne oraz gotowe do działania w krótkim
czasie, zarówno w układzie koalicyjnym, jak i narodowym, oraz nowocze
ś
nie uzbrojone
i doskonale wyszkolone. Tym trudnym wymaganiom współczesnego systemu
bezpiecze
ń
stwa mo
ż
e sprosta
ć
jedynie w pełni profesjonalna armia. Jej struktura, skład
i wyposa
ż
enie musz
ą
gwarantowa
ć
w czasie pokoju gotowo
ść
do wykonywania
konstytucyjnych funkcji oraz wypełniania misji wynikaj
ą
cych z zobowi
ą
za
ń
sojuszniczych i umów mi
ę
dzynarodowych”.
Decyzja o rezygnacji z obowi
ą
zkowych form słu
ż
by wojskowej spowodowała
zmiany tak
ż
e w systemie gromadzenia i u
ż
ycia rezerw osobowych.
Program profesjonalizacji Sił Zbrojnych zawiera postanowienia o utworzeniu
Narodowych Sił Rezerwowych (NSR), ich przeznaczeniu, o stworzeniu materialnych
rekompensat i zach
ę
t do pełnienia słu
ż
by w ramach NSR, a tak
ż
e o stworzeniu
rekompensat dla pracodawców, zatrudniaj
ą
cych
ż
ołnierzy rezerwy. W my
ś
l tych
postanowie
ń
NSR utrzymywane b
ę
d
ą
na potrzeby reagowania kryzysowego, jak
równie
ż
wzmocnienia jednostek wojskowych w razie potrzeby ich u
ż
ycia do działa
ń
poza granicami pa
ń
stwa.
Stosownie do zało
ż
e
ń
koncepcyjnych, dokonane zostały zmiany legislacyjne,
pozwalaj
ą
ce uruchomi
ć
proces budowy NSR. Z tego punktu widzenia najwa
ż
niejsza jest
nowelizacja ustawy o powszechnym obowi
ą
zku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz
wydane na jej podstawie akty wykonawcze.
Skala działa
ń
podejmowanych w zwi
ą
zku z budow
ą
NSR, ich wielowymiarowo
ść
oraz znaczenie dla bezpiecze
ń
stwa pa
ń
stwa, uzasadniaj
ą
przedstawienie głównych
aspektów tego przedsi
ę
wzi
ę
cia w formie zwartego materiału informacyjnego. Niniejsze
opracowanie, zatytułowane „Narodowe Siły Rezerwowe. Vademecum” (dalej
„Vademecum”) stanowi odpowied
ź
na to zapotrzebowanie.
7
Vademecum jest przeznaczone do u
ż
ytku terenowych organów administracji
wojskowej, dowództw jednostek wojskowych, kadr pionu zarz
ą
dzania zasobami
osobowymi oraz osób funkcyjnych, które b
ę
d
ą
uczestniczy
ć
w procesie tworzenia
i zarz
ą
dzania NSR. Mog
ą
z niego korzysta
ć
tak
ż
e ochotnicy do słu
ż
by w NSR.
Vademecum zawiera zwi
ę
złe informacje na temat procesu tworzenia NSR, ich
organizacji, mechanizmów zarz
ą
dzania zasobami osobowymi oraz pragmatyki słu
ż
by
ż
ołnierzy NSR. Stanowi pomoc w zrozumieniu tego procesu, jednak nie mo
ż
e zast
ą
pi
ć
lektury aktów prawnych, w których znajduj
ą
si
ę
szczegółowe przepisy, dotycz
ą
ce
wszystkich aspektów utworzenia i funkcjonowania NSR. Korzystanie z ustaw
i rozporz
ą
dze
ń
jest w szczególno
ś
ci obowi
ą
zkiem osób zawodowo zajmuj
ą
cych si
ę
tymi
problemami.
1. OGÓLNE ZAŁO
ś
ENIA TWORZENIA NARODOWYCH SIŁ REZERWOWYCH
1.1. Podstawy prawne funkcjonowania NSR
Podstawy prawne utworzenia i funkcjonowania NSR stanowi
ą
przepisy
nast
ę
puj
ą
cych aktów normatywnych:
1. Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowi
ą
zku obrony
Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416, z pó
ź
n. zm.).
2. Program profesjonalizacji Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
na lata 2008-2010,
uchwalony przez Rad
ę
Ministrów w dniu 5 sierpnia 2008 r.
3. Program rozwoju Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
na lata 2007-2012.
4. Decyzja Nr 67/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 14 lutego 2008 r. w sprawie
przedsi
ę
wzi
ęć
organizacyjnych zapewniaj
ą
cych sprawn
ą
realizacj
ę
procesu
profesjonalizacji Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
5. Decyzja Nr 401/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 2 grudnia 2009 r. w sprawie
przedsi
ę
wzi
ęć
zapewniaj
ą
cych realizacj
ę
procesu tworzenia Narodowych Sił
Rezerwowych.
6. Rozkaz Nr 326/SG/P1 Szefa Sztabu Generalnego WP z dnia 14 kwietnia 2008 r.
w sprawie przedsi
ę
wzi
ęć
organizacyjnych zapewniaj
ą
cych sprawn
ą
realizacj
ę
procesu profesjonalizacji Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
7. Rozkaz Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 47/SG/P1 z dnia 20 stycznia 2010 r.
w sprawie przedsi
ę
wzi
ęć
organizacyjnych zapewniaj
ą
cych realizacj
ę
procesu
tworzenia i funkcjonowania Narodowych Sił Rezerwowych.
Zasadnicze znaczenie dla profesjonalizacji Sił Zbrojnych, w tym dla uruchomienia
procesu tworzenia NSR, maj
ą
przepisy ustawy o powszechnym obowi
ą
zku obrony
Rzeczypospolitej Polskiej. Nowelizacja tej ustawy została zako
ń
czona, a nowe przepisy
weszły w
ż
ycie 1 stycznia 2010 r.
Szczegółowe rozwi
ą
zania w sprawie NSR znajd
ą
si
ę
w rozporz
ą
dzeniach
wydanych na podstawie przepisów znowelizowanej ustawy. Obecnie, na dzie
ń
11 lutego 2010 r., prace nad projektami rozporz
ą
dze
ń
s
ą
finalizowane.
8
Poni
ż
ej przedstawiony został wykaz 25 aktów wykonawczych lub ich projektów,
dotycz
ą
cych profesjonalizacji Sił Zbrojnych wraz z odpowiednim artykułem ustawy
o powszechnym obowi
ą
zku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi
ą
cym podstaw
ę
prawn
ą
wydania rozporz
ą
dzenia (w przypadku ustawy innej ni
ż
ustawa o powszechnym
obowi
ą
zku obrony Rzeczypospolitej Polskiej podana została jej nazwa).
Rozporz
ą
dzenia Rady Ministrów:
1) w sprawie przyznawania
ś
wiadcze
ń
ż
ołnierzom rezerwy posiadaj
ą
cym przydziały
kryzysowe (art. 132 ust. 3).
2) z dnia 5 lutego 2010 r. w sprawie stopni policyjnych, Agencji Bezpiecze
ń
stwa
Wewn
ę
trznego, Agencji Wywiadu, Biura Ochrony Rz
ą
du, Pa
ń
stwowej Stra
ż
y
Po
ż
arnej, Słu
ż
by Kontrwywiadu Wojskowego, Słu
ż
by Wywiadu Wojskowego,
Słu
ż
by Wi
ę
ziennej lub Stra
ż
y Granicznej odpowiadaj
ą
cych poszczególnym
stopniom wojskowym (art. 76a ust. 3);
3) zmieniaj
ą
ce
rozporz
ą
dzenie
w
sprawie
zawiadamiania
wojskowych
komendantów uzupełnie
ń
o osobach podlegaj
ą
cych obowi
ą
zkowi czynnej słu
ż
by
wojskowej oraz wydawania przez pracodawców, szkoły i inne jednostki
organizacyjne za
ś
wiadcze
ń
w sprawach powszechnego obowi
ą
zku obrony (art.
50 ust. 5);
4) zmieniaj
ą
ce rozporz
ą
dzenie w sprawie wojskowego obowi
ą
zku meldunkowego,
obowi
ą
zku
powiadamiania
wojskowego
komendanta
uzupełnie
ń
oraz
uzyskiwania zezwolenia na wyjazd i pobyt za granic
ą
(art. 53 ust. 5);
Rozporz
ą
dzenia Ministra Obrony Narodowej (nowe) w sprawie:
1) zawierania kontraktów na wykonywanie obowi
ą
zków w Narodowych Siłach
Rezerwowych (art. 99b);
2) przydziałów kryzysowych (art. 59b ust. 12);
3)
ć
wicze
ń
wojskowych
ż
ołnierzy rezerwy (art. 106);
4) pełnienia okresowej słu
ż
by wojskowej (art. 108 ust. 13);
5)
ś
wiadczenia
pieni
ęż
nego
przysługuj
ą
cego
pracodawcom
zatrudniaj
ą
cym
ż
ołnierzy rezerwy posiadaj
ą
cych nadany przydział kryzysowy za okres odbywania
przez tych
ż
ołnierzy
ć
wicze
ń
wojskowych lub pełnienia okresowej słu
ż
by
wojskowej (art. 134a ust. 12);
6) słu
ż
by przygotowawczej (art. 98g);
7) stawek uposa
ż
enia zasadniczego
ż
ołnierzy pełni
ą
cych słu
ż
b
ę
przygotowawcz
ą
–
w porozumieniu z Ministrem Pracy i Polityki Społecznej (art. 34 ust. 4 ustawy
o uposa
ż
eniu
ż
ołnierzy niezawodowych);
8) przydziałów mobilizacyjnych (art. 64a ust. 10);
9) mianowania na stopnie wojskowe (art. 76 ust. 14);
10) urlopów
ż
ołnierzy w czynnej słu
ż
bie wojskowej (art. 70 ust. 6);
11) przeszkolenia wojskowego absolwentów szkół wy
ż
szych (art. 97a).
Rozporz
ą
dzenia Ministra Obrony Narodowej zmieniaj
ą
ce rozporz
ą
dzenia w sprawie:
1) prowadzenia ewidencji wojskowej (art. 49 ust. 3);
9
2) zakresu, sposobu oraz miejsca odtwarzania ewidencji wojskowej osób
podlegaj
ą
cych obowi
ą
zkowi słu
ż
by wojskowej (art. 49 ust. 4);
3) wzywania osób podlegaj
ą
cych powszechnemu obowi
ą
zkowi obrony przez organy
wojskowe (art. 52 ust. 5);
4) dor
ę
czania wojskowych dokumentów osobistych i trybu post
ę
powania z tymi
dokumentami (art. 54 ust. 4);
5) przydziałów mobilizacyjnych i pracowniczych przydziałów mobilizacyjnych (art.
59a ust. 7);
6) okre
ś
lenia wzorów kart powołania i ich przeznaczania, a tak
ż
e wzorów
obwieszcze
ń
(art. 60 ust. 9);
7) wojewódzkich sztabów wojskowych i wojskowych komend uzupełnie
ń
(art. 14
ust. 6);
8) odbywania zasadniczej słu
ż
by wojskowej (art. 83 ust. 3);
9) utworzenia wojskowych komisji lekarskich oraz okre
ś
lenia ich siedzib, zasi
ę
gu
działania i wła
ś
ciwo
ś
ci (art. 29 ust. 8);
10) orzekania o zdolno
ś
ci do czynnej słu
ż
by wojskowej oraz trybu post
ę
powania
wojskowych komisji lekarskich w tych sprawach (art. 30 ust. 4).
Ponadto, w procesie budowy i funkcjonowaniu NSR zastosowanie, w sposób
po
ś
redni, b
ę
d
ą
miały inne ustawy, wraz z wydanymi na ich podstawie aktami
wykonawczymi. Wa
ż
niejsze ustawy s
ą
nast
ę
puj
ą
ce:
1. Ustawa z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych
oraz ich rodzin (Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 87, z pó
ź
n. zm.).
2. Ustawa z dnia 17 grudnia 1974 r. o uposa
ż
eniu
ż
ołnierzy niezawodowych (Dz. U.
z 2002 r. Nr 76, poz. 693, z pó
ź
n. zm.).
3. Ustawa z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym
ż
ołnierzy zawodowych
oraz ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 66, z pó
ź
n. zm.).
4. Ustawa z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej
Polskiej (Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 398, z pó
ź
n. zm.).
5. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o zasadach u
ż
ycia lub pobytu Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami pa
ń
stwa (Dz. U. Nr 162, poz. 1117, z pó
ź
n.
zm.).
6. Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o
ś
wiadczeniach odszkodowawczych
przysługuj
ą
cych w razie wypadków i chorób pozostaj
ą
cych w zwi
ą
zku ze słu
ż
b
ą
wojskow
ą
(Dz. U. Nr 83, poz. 760, z pó
ź
n. zm.).
7. Ustawa z dnia 11 wrze
ś
nia 2003 r. o słu
ż
bie wojskowej
ż
ołnierzy zawodowych
(Dz. U. z 2008 r. Nr 141, poz. 892, z pó
ź
n. zm.).
8. Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarz
ą
dzaniu kryzysowym (Dz. U. Nr 89, poz.
590, z pó
ź
n. zm.).
9. Ustawa z dnia 9 pa
ź
dziernika 2009 r. o dyscyplinie wojskowej. (Dz. U. Nr 190, poz.
1474).
10. Ustawa z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. z 2005 r.
Nr 196, poz. 1631, z pó
ź
n. zm.).
10
Wej
ś
cie w
ż
ycie stosownych rozporz
ą
dze
ń
zapewni mo
ż
liwo
ś
ci funkcjonowania
NSR i ich wykorzystanie zgodnie potrzebami zapewnienia bezpiecze
ń
stwa pa
ń
stwa.
1.2. Zasoby
ż
ołnierzy rezerwy
Polska w nast
ę
pstwie funkcjonowania w przeszło
ś
ci powszechnego obowi
ą
zku
odbywania zasadniczej słu
ż
by wojskowej dysponuje licznymi rezerwami osobowymi.
Realizowany do 2009 r. system gromadzenia i uzupełniania zasobów
ż
ołnierzy rezerwy
obejmował przede wszystkim obowi
ą
zkowe formy przeszkalania m
ęż
czyzn.
W zasobach oficerów rezerwy znajduj
ą
si
ę
oficerowie zawodowi po zako
ń
czeniu
przez nich czynnej słu
ż
by wojskowej oraz absolwenci uczelni wy
ż
szych, którzy odbyli
obowi
ą
zkowe szkolenie wojskowe, posiadaj
ą
cy tytuł magistra lub równorz
ę
dny.
Rezerwy podoficerskie stanowi
ą
byli podoficerowie zawodowi, podoficerowie rezerwy,
którzy odbyli zasadnicz
ą
słu
ż
b
ę
wojskow
ą
, absolwenci kursów podoficerskich
rekrutowani spo
ś
ród szeregowych rezerwy oraz absolwenci szkół wy
ż
szych po
przeszkoleniu wojskowym i zdanym egzaminie ko
ń
cowym. W zasobach szeregowych
rezerwy znajduj
ą
si
ę
głównie obywatele, którzy odbywali zasadnicz
ą
słu
ż
b
ę
wojskow
ą
.
Du
ż
e znaczenie dla zasobów podoficerów i szeregowych rezerwy maj
ą
te
ż
ż
ołnierze,
którzy pełnili nadterminow
ą
zasadnicz
ą
słu
ż
b
ę
wojskow
ą
.
Przydatno
ść
oficerów, podoficerów i szeregowych rezerwy z punktu widzenia
potrzeb obronnych pa
ń
stwa jest zró
ż
nicowana. Decyduje o niej czas, który upłyn
ą
ł od
momentu przeniesienia do rezerwy, zakres udziału w
ć
wiczeniach i wiek, który dla
oficerów rezerwy pozostaj
ą
cych na przydziałach mobilizacyjnych wynosi
ś
rednio
42 lata, a dla podoficerów rezerwy 32 lata.
Proces tworzenia profesjonalnych Sił Zbrojnych implikuje przeobra
ż
enia
w systemie mobilizacyjnym i systemie gromadzenia rezerw. Najwi
ę
kszy wpływ b
ę
dzie
miała rezygnacja z obowi
ą
zkowych form odbywania słu
ż
by wojskowej przez obywateli,
co radykalnie ograniczy napływ wyszkolonych rezerw osobowych. Zmiany
spowodowane b
ę
d
ą
tak
ż
e inn
ą
liczebno
ś
ci
ą
Sił Zbrojnych czasu „P” i „W”. W sumie, po
wyczerpaniu obecnych zasobów rezerwistów, zasoby osobowe na potrzeby
Narodowych Sił Rezerwowych b
ę
d
ą
o wiele mniejsze ni
ż
dotychczas.
Jednocze
ś
nie zasoby rezerwistów b
ę
d
ą
uzupełniane mniej licznymi, lecz lepiej
wyszkolonymi
ż
ołnierzami zawodowymi, którzy zako
ń
czyli czynn
ą
słu
ż
b
ę
wojskow
ą
.
Ponadto, Siły Zbrojne b
ę
d
ą
przyjmowa
ć
coraz wi
ę
cej ochotników bez przygotowania
wojskowego do słu
ż
by w NSR, którzy odb
ę
d
ą
wcze
ś
niej słu
ż
b
ę
przygotowawcz
ą
.
1.3. Uzupełnienie mobilizacyjne i pracownicze przydziały mobilizacyjne
Niezale
ż
nie od utworzenia NSR funkcjonowały b
ę
d
ą
przydziały mobilizacyjne
i pracownicze przydziały mobilizacyjne, które nadaje i uniewa
ż
nia wojskowy komendant
uzupełnie
ń
w porozumieniu z dowódc
ą
jednostki wojskowej.
Przydziały mobilizacyjne nadaje si
ę
w czasie pokoju na stanowiska słu
ż
bowe lub
do pełnienia funkcji wojskowych, które s
ą
okre
ś
lone w etacie jednostki wojskowej
i wyst
ę
puj
ą
w czasie wojny. Przydziały mobilizacyjne nadaje si
ę
wył
ą
cznie
ż
ołnierzom
rezerwy, których w pierwszej kolejno
ś
ci przewiduje si
ę
powoła
ć
do słu
ż
by wojskowej
pełnionej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny. Nowym rozwi
ą
zaniem jest
wprowadzenie ustawowych zasad nadawania przydziałów mobilizacyjnych
ż
ołnierzom
11
b
ę
d
ą
cym w czasie pokoju w czynnej słu
ż
bie wojskowej. Dowódca jednostki wojskowej
w czasie pokoju nadaje i uniewa
ż
nia przydziały mobilizacyjne na stanowiska słu
ż
bowe
lub funkcje wojskowe okre
ś
lone w etacie jednostki wojskowej
ż
ołnierzom w czynnej
słu
ż
bie wojskowej, którzy b
ę
d
ą
pełnili słu
ż
b
ę
wojskow
ą
w razie ogłoszenia mobilizacji
i w czasie wojny na stanowiskach słu
ż
bowych lub funkcjach wojskowych innych, ni
ż
te,
które zajmuj
ą
w czasie pokoju. Przydział mobilizacyjny wygasa z dniem zwolnienia
ż
ołnierza z czynnej słu
ż
by wojskowej z wyj
ą
tkiem
ż
ołnierzy pełni
ą
cych okresow
ą
słu
ż
b
ę
wojskow
ą
lub odbywaj
ą
cych
ć
wiczenia wojskowe.
ś
ołnierzom pełni
ą
cym okresow
ą
słu
ż
b
ę
wojskow
ą
lub odbywaj
ą
cym
ć
wiczenia wojskowe, przydziały mobilizacyjne
nadaje i uniewa
ż
nia, na zasadach okre
ś
lonych dla
ż
ołnierzy rezerwy, wojskowy
komendant uzupełnie
ń
, działaj
ą
c w porozumieniu z dowódc
ą
jednostki wojskowej.
Nadanie przydziału mobilizacyjnego nie oznacza obowi
ą
zku odbywania
ć
wicze
ń
wojskowych podczas jego obowi
ą
zywania. W okresie, kiedy powszechny obowi
ą
zek
odbywania zasadniczej słu
ż
by wojskowej i
ć
wicze
ń
wojskowych nie jest realizowany, na
ć
wiczenia wojskowe mog
ą
zosta
ć
powołani
ż
ołnierze rezerwy i inne osoby przeniesione
do rezerwy nie b
ę
d
ą
ce
ż
ołnierzami rezerwy wył
ą
cznie w wyniku ochotniczego
zgłoszenia si
ę
.
ś
ołnierze NSR, posiadaj
ą
cy jednocze
ś
nie przydziały mobilizacyjne na te
same stanowiska co przydziały kryzysowe, uczestnicz
ą
w
ć
wiczeniach według zasad
obowi
ą
zuj
ą
cych w NSR.
Pracownikom zatrudnionym w jednostkach wojskowych, a w razie potrzeby
równie
ż
pracownikom zatrudnionym u innych pracodawców oraz innym osobom
nieb
ę
d
ą
cym pracownikami, mog
ą
by
ć
nadawane w czasie pokoju pracownicze
przydziały mobilizacyjne na stanowiska pracownicze, które s
ą
okre
ś
lone w etacie
jednostki wojskowej i wyst
ę
puj
ą
w czasie wojny.
Pracownicze przydziały mobilizacyjne nadaje si
ę
osobom w wieku 18-60 lat, oraz
dodatkowo osobom starszym, zatrudnionym w jednostce wojskowej, które wyraziły
zgod
ę
na nadanie im tego przydziału. W stosunku do poprzednich przepisów
rozszerzona została mo
ż
liwo
ść
ochotniczego nadawania pracowniczych przydziałów
mobilizacyjnych osobom powy
ż
ej 60 lat
ż
ycia i zatrudnionym w jednostce wojskowej,
np. wojskowym nauczycielom akademickim i prawnikom.
1.4. Zasady tworzenia NSR
NSR b
ę
d
ą
stanowiły integraln
ą
cz
ęść
systemu uzupełniania Sił Zbrojnych. Liczba
stanowisk przeznaczonych dla
ż
ołnierzy NSR w jednostce wojskowej b
ę
dzie
uzale
ż
niona od jej specyfiki i realizowanych zada
ń
kryzysowych. W jednostkach
wojskowych maj
ą
cych krótki czas osi
ą
gania gotowo
ś
ci liczba stanowisk uzupełnianych
ż
ołnierzami NSR b
ę
dzie niewielka. B
ę
d
ą
to niemal wył
ą
cznie stanowiska, których
obsada w czasie pokoju nie b
ę
dzie konieczna i opłacalna.
ś
ołnierze NSR słu
ż
y
ć
b
ę
d
ą
przede wszystkim do uzupełniania stanów osobowych do wymaganego wska
ź
nika
rozwini
ę
cia w jednostkach wsparcia i zabezpieczenia.
Zasady słu
ż
by w NSR, z uwagi na jej ochotniczy charakter, musz
ą
by
ć
przejrzyste i społecznie atrakcyjne, zapewniaj
ą
c przyj
ę
cie dodatkowych obowi
ą
zków
przez wystarczaj
ą
co liczn
ą
z punktu widzenia potrzeb obronnych grup
ę
obywateli.
Słu
ż
ba
ż
ołnierzy rezerwy w NSR b
ę
dzie odbywana na podstawie przydziałów
kryzysowych nadawanych w wyniku ochotniczo zawartych kontraktów.
Ź
ródłem naboru
do NSR w pierwszym etapie ich tworzenia b
ę
d
ą
byli
ż
ołnierze zawodowi,
ż
ołnierze
zwolnieni ze słu
ż
by kandydackiej i dobrze wyszkoleni
ż
ołnierze rezerwy. Nabór
kandydatów do słu
ż
by w NSR, b
ę
dzie miał w zasadzie charakter terytorialny.
12
Pozyskanie
kandydatów
spoza
danego
województwa,
b
ę
dzie
dopuszczalne
w przypadku braku kandydatów o wymaganych kwalifikacjach.
Napływ do NSR wymaganej liczby rezerwistów o po
żą
danych przez wojsko
kwalifikacjach i predyspozycjach b
ę
dzie zapewniony w wyniku wzmacniania motywacji
patriotycznej do słu
ż
by przez odpowiednie warunki materialne dla
ż
ołnierzy NSR.
Z do
ś
wiadcze
ń
armii zawodowych wiadomo,
ż
e presti
ż
słu
ż
by w rezerwie jest istotnym
elementem motywacji, jednak musi by
ć
on poparty systemem materialnych zach
ę
t
i uprawnie
ń
.
Czynnikiem motywuj
ą
cym do słu
ż
by w NSR b
ę
dzie perspektywa słu
ż
by poza
granicami pa
ń
stwa w ramach polskich kontyngentów wojskowych, z uwagi na wy
ż
sze
wynagrodzenie. Czynnik ten b
ę
dzie jednak osłabiany problemami rodzinnymi lub
komplikacjami w pracy zawodowej. W procesie rekrutacji do słu
ż
by w ramach NSR,
bardzo wa
ż
ne b
ę
dzie pozyskanie
ż
ołnierzy rezerwy posiadaj
ą
cych specjalno
ś
ci lub
umiej
ę
tno
ś
ci warto
ś
ciowe z punktu widzenia Sił Zbrojnych, w szczególno
ś
ci lekarzy,
pracowników
ś
redniego personelu medycznego, tłumaczy, prawników, psychologów,
mediatorów, analityków, informatyków, in
ż
ynierów, specjalistów public relations, CIMIC
oraz działa
ń
psychologicznych.
Pozyskanie odpowiednich kandydatów do słu
ż
by w NSR i proces ich tworzenia
wymaga zaanga
ż
owania i współdziałania całego resortu obrony narodowej, stosownie
do zakresu kompetencji oraz zada
ń
, okre
ś
lonych w decyzji Nr 401/MON Ministra
Obrony Narodowej z dnia 2 grudnia 2009 r. w sprawie przedsi
ę
wzi
ęć
zapewniaj
ą
cych
realizacj
ę
procesu tworzenia Narodowych Sił Rezerwowych.
2. NARODOWE SIŁY REZERWOWE W SYSTEMIE OBRONNYM PA
Ń
STWA
2.1. Liczebno
ść
i struktura organizacyjna NSR
Liczebno
ść
NSR odpowiada
ć
b
ę
dzie potrzebom obronno
ś
ci pa
ń
stwa w czasie
kryzysu, zapewniaj
ą
c pozyskanie do Sił Zbrojnych wystarczaj
ą
cej liczby ochotników
o po
żą
danych predyspozycjach i kwalifikacjach. Ewidencyjnie Siły Zbrojne b
ę
d
ą
liczy
ć
do 120 tys.
ż
ołnierzy, w tym ok. 20 tys.
ż
ołnierzy NSR. Z uwagi na uwarunkowania
bud
ż
etowe, kadrowe i infrastrukturalno-organizacyjne przyj
ę
to,
ż
e pocz
ą
tkowo, tj. na
koniec 2010 r., NSR b
ę
d
ą
liczyły do 10 tys.
ż
ołnierzy rezerwy. W roku 2011 nast
ą
pi
dalszy wzrost ich liczebno
ś
ci, aby na koniec tego roku osi
ą
gn
ąć
poziom do 20 tys.
ż
ołnierzy.
NSR
tworz
ą
ż
ołnierze rezerwy, którym nadano przydziały kryzysowe. Nie stanowi
ą
one oddzielnego, wyodr
ę
bnionego organizacyjnie komponentu Sił Zbrojnych.
Oznaczaj
ą
sposób uzupełniania cz
ęś
ci etatowych stanowisk poszczególnych jednostek
wojskowych. Okre
ś
lenie liczby stanowisk na potrzeby NSR, a tak
ż
e ich obsada b
ę
dzie
nale
ż
e
ć
do kompetencji wła
ś
ciwych dowódców, komendantów, szefów jednostek
organizacyjnych, stosownie do realizowanych i planowanych zada
ń
.
2.2. Podstawowe zadania NSR
Przeznaczenie NSR wynika z ich definicji, zawartej w ustawie o powszechnym
obowi
ą
zku obrony Rzeczypospolitej Polskiej.
ś
ołnierze rezerwy na przydziałach
13
kryzysowych, z uwagi na dyspozycyjno
ść
do okresowego pełnienia słu
ż
by czynnej
w razie
potrzeby,
stanowi
ą
wzmocnienie
potencjału
jednostek
wojskowych
w przypadkach uzasadnionych potrzebami obrony pa
ń
stwa, potrzebami Sił Zbrojnych
lub zarz
ą
dzania kryzysowego.
Zadaniem NSR, tak jak i całych Sił Zbrojnych, jest zapewnienie suwerenno
ś
ci
i niepodległo
ś
ci Narodu Polskiego oraz jego bezpiecze
ń
stwa i pokoju. Siły Zbrojne
mog
ą
tak
ż
e bra
ć
udział w zwalczaniu kl
ę
sk
ż
ywiołowych i likwidacji ich skutków,
działaniach antyterrorystycznych i z zakresu ochrony mienia, akcjach poszukiwawczych
oraz ratowania lub ochrony zdrowia i
ż
ycia ludzkiego, oczyszczaniu terenów
z materiałów wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego oraz ich
unieszkodliwianiu, a tak
ż
e w realizacji zada
ń
z zakresu zarz
ą
dzania kryzysowego.
Zadania NSR z zakresu zarz
ą
dzania kryzysowego mog
ą
by
ć
realizowane w trybie
natychmiastowego stawiennictwa
ż
ołnierzy rezerwy.
Ponadto NSR słu
ż
y
ć
b
ę
d
ą
uzupełnieniu stanowisk słu
ż
bowych wyst
ę
puj
ą
cych
w strukturach polskich kontyngentów wojskowych poza granicami pa
ń
stwa.
NSR b
ę
d
ą
tym elementem, którego jednym z zada
ń
b
ę
dzie utrzymywanie wi
ę
zi Sił
Zbrojnych ze społecze
ń
stwem, co ma szczególne znaczenie w przypadku armii
zawodowych.
2.3. Wyposa
ż
enie i wyekwipowanie
ż
ołnierzy NSR
Uzbrojenie, umundurowanie i wyposa
ż
enie
ż
ołnierzy NSR b
ę
dzie zgodne
z normami nale
ż
no
ś
ci uj
ę
tymi w etatach oraz tabelach nale
ż
no
ś
ci do etatów na czas
odbywania słu
ż
by (
ć
wicze
ń
wojskowych). Rodzaj i ilo
ść
przedmiotów mundurowych
oraz wyposa
ż
enia
ż
ołnierzy NSR zostan
ą
okre
ś
lone w znowelizowanym rozporz
ą
dzeniu
Ministra Obrony Narodowej w sprawie umundurowania i wyekwipowania
ż
ołnierzy
czynnej słu
ż
by wojskowej. W okre
ś
laniu nale
ż
no
ś
ci uwzgl
ę
dnione b
ę
dzie kryterium
celowo
ś
ci posiadania konkretnych elementów umundurowania i wyekwipowania oraz
dłu
ż
sze okresy u
ż
ytkowania wynikaj
ą
ce z pozostawania w czynnej słu
ż
bie tylko przez
cz
ęść
roku. Nale
ż
no
ś
ci przechowywane b
ę
d
ą
w jednostkach wojskowych wła
ś
ciwych
ze wzgl
ę
du na nadany przydział kryzysowy lub rejonowych bazach materiałowych.
Umundurowanie
ż
ołnierzy NSR b
ę
dzie identyczne jak
ż
ołnierzy zawodowych
pełni
ą
cych słu
ż
b
ę
w tej samej jednostce wojskowej. Identyfikacj
ę
wizualn
ą
ż
ołnierzy
NSR zapewni
ą
oznaki i odznaki wyró
ż
niaj
ą
ce ten rodzaj słu
ż
by.
2.4. Szkolenie
ż
ołnierzy NSR
System szkolenia
ż
ołnierzy rezerwy musi uwzgl
ę
dnia
ć
zadania stawiane przed
NSR, przygotowanie rezerwistów i ich do
ś
wiadczenia wojskowe. Realizowane w Siłach
Zbrojnych programy edukacyjne i szkoleniowe musz
ą
by
ć
tak opracowane, aby
w istotnym stopniu podnie
ść
poziom kompetencji indywidualnych i zespołowych.
Proces szkolenia
ż
ołnierzy NSR b
ę
dzie realizowany głównie w czasie
ć
wicze
ń
wojskowych i podczas pełnienia okresowej słu
ż
by wojskowej.
Rodzaje
ć
wicze
ń
b
ę
d
ą
nast
ę
puj
ą
ce:
−
jednodniowe;
14
−
krótkotrwałe, trwaj
ą
ce nieprzerwanie do trzydziestu dni;
−
długotrwałe, trwaj
ą
ce nieprzerwanie do dziewi
ęć
dziesi
ę
ciu dni;
−
rotacyjne, trwaj
ą
ce ł
ą
cznie do trzydziestu dni i odbywane z przerwami
w okre
ś
lonych dniach w ci
ą
gu danego roku kalendarzowego.
Na program
ć
wicze
ń
wojskowych
ż
ołnierzy NSR zło
ż
y si
ę
kształcenie
teoretyczne oraz szkolenia i zaj
ę
cia praktyczne wynikaj
ą
ce z przyj
ę
tych programów
szkolenia. Szkolenie
ż
ołnierzy NSR b
ę
dzie realizowane w trzyletnim cyklu, podzielonym
na roczne etapy obejmuj
ą
ce doskonalenie umiej
ę
tno
ś
ci indywidualnych, szkolenie
zgrywaj
ą
ce oraz szkolenie doskonal
ą
ce lub podtrzymuj
ą
ce umiej
ę
tno
ś
ci i nawyki.
ś
ołnierze NSR b
ę
d
ą
mogli odbywa
ć
ć
wiczenia wojskowe w trybie
natychmiastowego stawiennictwa, jednak nie cz
ęś
ciej ni
ż
jeden raz w ci
ą
gu roku
kalendarzowego. W razie powołania na te
ć
wiczenia, czas ich odbywania b
ę
dzie
zaliczany do sumarycznego okresu trwania
ć
wicze
ń
wojskowych rotacyjnych. B
ę
d
ą
mogli ponadto zosta
ć
zobowi
ą
zani do odbycia, w okresie obowi
ą
zywania przydziału
kryzysowego,
ć
wicze
ń
wojskowych krótkotrwałych.
Zorganizowanie systemu dor
ę
czania kart powołania do odbycia
ć
wicze
ń
wojskowych
przeprowadzanych
w
trybie
natychmiastowego
stawiennictwa
i przeprowadzanej w tym samym trybie okresowej słu
ż
by wojskowej, oraz do słu
ż
by
wojskowej pełnionej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny zapewni
ą
w gminach wójtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast), natomiast w powiatach
starostowie (prezydenci miast na prawach powiatu). W pozostałych przypadkach
powiadomienie
ż
ołnierzy rezerwy nast
ą
pi w trybie zwykłym.
Wykaz
ć
wicze
ń
wojskowych rotacyjnych w danym roku kalendarzowym ustali
dowódca jednostki wojskowej, do której
ż
ołnierze rezerwy b
ę
d
ą
mieli nadane przydziały
kryzysowe. Nie b
ę
dzie on jednak obejmował
ć
wicze
ń
wojskowych prowadzonych
w trybie natychmiastowego stawiennictwa. Zbiorowy wykaz za jednostk
ę
wojskow
ą
na
kolejny rok b
ę
dzie wykonywany nie pó
ź
niej ni
ż
na trzydzie
ś
ci dni przed upływem roku
kalendarzowego. Wyci
ą
gi z niego zostan
ą
przesłane wojskowemu komendantowi
uzupełnie
ń
, wła
ś
ciwemu do powołania
ż
ołnierza NSR na te
ć
wiczenia.
Z wykazem zapoznaje si
ę
, za pisemnym potwierdzeniem,
ż
ołnierzy rezerwy.
ś
ołnierz rezerwy, po zapoznaniu si
ę
z wykazem informuje niezwłocznie swojego
pracodawc
ę
o dniach, w których b
ę
dzie odbywał
ć
wiczenia wojskowe rotacyjne oraz
o zmianach w wykazie, a tak
ż
e powiadamia go o powołaniu na te
ć
wiczenia.
W roku kalendarzowym, w którym nadano
ż
ołnierzowi rezerwy przydział
kryzysowy, ustalenie terminów
ć
wicze
ń
rotacyjnych b
ę
dzie mogło nast
ą
pi
ć
w trakcie
tego samego roku, w formie zał
ą
cznika do wykazu. Za zgod
ą
ż
ołnierza rezerwy mo
ż
liwe
b
ę
dzie dokonywanie w tym wykazie zmian, z wyj
ą
tkiem
ć
wicze
ń
wojskowych w trybie
natychmiastowego stawiennictwa oraz pełnienia okresowej słu
ż
by wojskowej.
Zwolnienie
ż
ołnierzy rezerwy z
ć
wicze
ń
wojskowych nast
ą
pi po upływie czasu ich
trwania okre
ś
lonego w karcie powołania.
ś
ołnierze rezerwy powołani na
ć
wiczenia
wojskowe w trybie natychmiastowego stawiennictwa b
ę
d
ą
zwalniani po upływie czasu
wynikaj
ą
cego z przyczyn ich prowadzenia. Obligatoryjne zwolnienie
ż
ołnierzy rezerwy
z
ć
wicze
ń
wojskowych przed ich odbyciem nast
ą
pi w przypadku uniewa
ż
nienia ich
przydziałów kryzysowych.
ś
ołnierzy rezerwy b
ę
dzie mo
ż
na zwolni
ć
z
ć
wicze
ń
wojskowych przed ich odbyciem równie
ż
w przypadku wyst
ą
pienia okoliczno
ś
ci
uzasadniaj
ą
cych uniewa
ż
nienie przydziału kryzysowego.
15
ś
ołnierze rezerwy b
ę
d
ą
mogli odbywa
ć
ć
wiczenia wojskowe krótkotrwałe albo
długotrwałe, za ich zgod
ą
, lub w drodze ochotniczego zgłoszenia si
ę
, na potrzeby
zawarcia kontraktu w celu nadania przydziału kryzysowego.
Słu
ż
ba okresowa mo
ż
e trwa
ć
do 24 miesi
ę
cy, z mo
ż
liwo
ś
ci
ą
jej przedłu
ż
enia za
zgod
ą
ż
ołnierza do 36 miesi
ę
cy w trakcie posiadania jednego przydziału kryzysowego.
Powołanie do okresowej słu
ż
by wojskowej, pełnionej w trybie natychmiastowego
stawiennictwa b
ę
dzie mo
ż
liwe w celu udziału jednostek wojskowych w zwalczaniu kl
ę
sk
ż
ywiołowych i likwidacji ich skutków, w działaniach antyterrorystycznych i ochrony
mienia, akcjach poszukiwawczych oraz ratowania lub ochrony
ż
ycia ludzkiego,
oczyszczaniu terenów z materiałów wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia
wojskowego oraz ich unieszkodliwiania, a tak
ż
e pozostałych zada
ń
z zakresu
zarz
ą
dzania kryzysowego.
W roku kalendarzowym, w którym
ż
ołnierz rezerwy pełnił okresow
ą
słu
ż
b
ę
wojskow
ą
, dowódca jednostki wojskowej b
ę
dzie mógł zwolni
ć
tego
ż
ołnierza
z odbywania
ć
wicze
ń
wojskowych,
za
wyj
ą
tkiem
prowadzonych
w
trybie
natychmiastowego stawiennictwa.
3. PRZEBIEG SŁU
ś
BY
ś
OŁNIERZY NARODOWYCH SIŁ REZERWOWYCH
3.1. Kontrakt
Powołanie do słu
ż
by w NSR zostanie poprzedzone zawarciem kontraktu,
a nast
ę
pnie nadaniem przydziału kryzysowego.
ś
ołnierz rezerwy – kandydat do słu
ż
by w NSR – zawiera
ć
b
ę
dzie z dowódc
ą
jednostki wojskowej dobrowolny kontrakt na okres od 2 do 6 lat. Kontrakt b
ę
dzie
zawierany na pisemny wniosek zainteresowanego, skierowany do wojskowego
komendanta uzupełnie
ń
.
Kontrakt b
ę
dzie mógł by
ć
zawarty z
ż
ołnierzem rezerwy, który spełnia ł
ą
cznie
nast
ę
puj
ą
ce warunki:
−
posiada
orzeczenie
wojskowej
pracowni
psychologicznej
o
braku
przeciwwskaza
ń
do pełnienia czynnej słu
ż
by wojskowej;
−
nie był przeznaczony do słu
ż
by zast
ę
pczej;
−
nie był karany za przest
ę
pstwo umy
ś
lne;
−
ma wykształcenie na poziomie co najmniej gimnazjum dla stanowisk
przeznaczonych dla szeregowych lub co najmniej szkoły
ś
redniej dla
stanowisk przeznaczonych dla podoficerów albo co najmniej szkoły wy
ż
szej
dla stanowisk przeznaczonych dla oficerów;
−
ma przygotowanie zawodowe oraz kwalifikacje i umiej
ę
tno
ś
ci przydatne
w słu
ż
bie wojskowej;
−
zaliczył z ocen
ą
pozytywn
ą
sprawdzian z wychowania fizycznego
zorganizowany przez dowódc
ę
jednostki wojskowej.
Zawarcie kontraktu b
ę
dzie mogło by
ć
równie
ż
uzale
ż
nione od posiadania przez
ż
ołnierza rezerwy orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej o jego zdolno
ś
ci do pełnienia
słu
ż
by poza granicami kraju.
16
Je
ś
li z parametrów przewidywanego dla tego
ż
ołnierza stanowiska słu
ż
bowego
wynika dost
ę
p do informacji niejawnych, podpisanie kontraktu mo
ż
e by
ć
uzale
ż
nione od
posiadania po
ś
wiadczenia bezpiecze
ń
stwa.
ś
ołnierze rezerwy, których to dotyczy b
ę
d
ą
,
na pisemny wniosek dowódcy jednostki wojskowej lub wojskowego komendanta
uzupełnie
ń
, podlegali post
ę
powaniu sprawdzaj
ą
cemu na zasadach okre
ś
lonych
w przepisach ustawy o ochronie informacji niejawnych.
Przewiduje si
ę
ponadto mo
ż
liwo
ść
zawarcia kontraktu z
ż
ołnierzem czynnej
słu
ż
by wojskowej, który:
−
odbywa zasadnicz
ą
słu
ż
b
ę
wojskow
ą
(wówczas, gdy b
ę
dzie ona pełniona) –
nie wcze
ś
niej, ni
ż
w ostatnim dniu czasu trwania tej słu
ż
by;
−
pełni słu
ż
b
ę
przygotowawcz
ą
– nie wcze
ś
niej, ni
ż
na trzy dni przed dniem
zwolnienia z tej słu
ż
by;
−
odbywa
ć
wiczenia wojskowe (wówczas, gdy b
ę
d
ą
one organizowane) – nie
wcze
ś
niej, ni
ż
na trzy dni przed dniem zwolnienia z tych
ć
wicze
ń
;
−
pełni zawodow
ą
słu
ż
b
ę
wojskow
ą
lub słu
ż
b
ę
kandydack
ą
– nie wcze
ś
niej, ni
ż
w dniu, w którym decyzja o jego zwolnieniu z czynnej słu
ż
by wojskowej stała
si
ę
ostateczna.
Wniosek do wojskowego komendanta uzupełnie
ń
ż
ołnierz rezerwy składa
bezpo
ś
rednio, natomiast
ż
ołnierz w czynnej słu
ż
by wojskowej za po
ś
rednictwem
dowódcy jednostki wojskowej, w której pełni czynn
ą
słu
ż
b
ę
wojskow
ą
. Wniosek
powinien by
ć
uzasadniony. Do wniosku zał
ą
cza si
ę
:
1)
ż
yciorys;
2) odpis skrócony aktu urodzenia;
3) odpis lub uwierzytelnion
ą
kopi
ę
dokumentu stwierdzaj
ą
cego posiadanie
wymaganego wykształcenia oraz za
ś
wiadczenie szkoły, je
ż
eli osoba składaj
ą
ca
wniosek pobiera nauk
ę
;
4) odpisy, uwierzytelnione kopie lub – po okazaniu oryginału – kopie posiadanych
ś
wiadectw pracy;
5) uwierzytelnion
ą
kopi
ę
lub – po okazaniu oryginału – kopi
ę
posiadanego
po
ś
wiadczenia bezpiecze
ń
stwa;
6) aktualn
ą
informacj
ę
z Krajowego Rejestru Karnego;
7) za
ś
wiadczenie pracodawcy o zatrudnieniu, je
ż
eli osoba składaj
ą
ca wniosek jest
pracownikiem;
8) inne dokumenty maj
ą
ce wpływ na nadanie przydziału kryzysowego,
w szczególno
ś
ci potwierdzaj
ą
ce kwalifikacje i uprawnienia zawodowe oraz
umiej
ę
tno
ś
ci, np. certyfikaty j
ę
zykowe,
ś
wiadectwa uko
ń
czenia szkół lub kursów
itp.
Wojskowy komendant uzupełnie
ń
po otrzymaniu wniosku
ż
ołnierza rezerwy:
1) sprawdza, czy istnieje wolne stanowisko słu
ż
bowe, na które mo
ż
e by
ć
nadany
przydział kryzysowy;
2) umo
ż
liwia
ż
ołnierzowi zapoznanie si
ę
z przepisami;
3) sprawdza czy spełnione s
ą
warunki umo
ż
liwiaj
ą
ce zawarcie kontraktu;
4) w razie potrzeby kieruje
ż
ołnierza do wła
ś
ciwej wojskowej komisji lekarskiej oraz
do wojskowej pracowni psychologicznej w celu ustalenia zdolno
ś
ci do pełnienia
17
czynnej słu
ż
by wojskowej;
5) wydaje do wypełnienia, za pisemnym potwierdzeniem odbioru, ankiet
ę
bezpiecze
ń
stwa
osobowego
oraz
wyst
ę
puje
do
wła
ś
ciwych
organów
o przeprowadzenie post
ę
powania sprawdzaj
ą
cego;
6) przesyła wniosek wraz z aktami sprawy do dowódcy jednostki wojskowej oraz
kieruje
ż
ołnierza do jednostki w terminie ustalonym z dowódc
ą
.
Dowódca jednostki wojskowej po otrzymaniu wniosku
ż
ołnierza rezerwy wraz
z aktami sprawy i po jego przybyciu do jednostki wojskowej, organizuje sprawdzian ze
sprawno
ś
ci fizycznej i przeprowadza rozmow
ę
kwalifikacyjn
ą
. Mo
ż
e przeprowadzi
ć
dodatkowo egzaminy sprawdzaj
ą
ce poziom wyszkolenia i przygotowania zawodowego,
w szczególno
ś
ci w zakresie znajomo
ś
ci budowy i obsługi sprz
ę
tu specjalistycznego
oraz umiej
ę
tno
ś
ci fachowych. Nast
ę
pnie dowódca, w przypadku zaakceptowania
kandydatury
ż
ołnierza rezerwy okre
ś
la dla niego stanowisko słu
ż
bowe, przeprowadza
w razie potrzeby post
ę
powanie sprawdzaj
ą
ce zwykłe w celu wydania po
ś
wiadczenia
bezpiecze
ń
stwa, ustala termin rozpocz
ę
cia i zako
ń
czenia wykonywania obowi
ą
zków
w ramach NSR, b
ę
d
ą
cy terminem nadania i wyga
ś
ni
ę
cia przydziału kryzysowego oraz
podpisuje z nim kontrakt. W przypadku nie zaakceptowania kandydatury, dowódca
jednostki wojskowej pisemnie powiadamia
ż
ołnierza o odmowie zawarcia kontraktu
i odsyła wniosek wraz z aktami sprawy do wła
ś
ciwego wojskowego komendanta
uzupełnie
ń
.
Inaczej przebiega procedura w przypadku
ż
ołnierza w czynnej słu
ż
bie
wojskowej. Dowódca jednostki wojskowej, z której
ż
ołnierz składa wniosek, zał
ą
cza do
wniosku informacj
ę
o spełnianiu przez tego
ż
ołnierza warunków oraz o wykonaniu
czynno
ś
ci sprawdzaj
ą
cych, a tak
ż
e informacje o mo
ż
liwo
ś
ci nadania przydziału
kryzysowego w jednostce wojskowej lub braku takiej mo
ż
liwo
ś
ci. Nast
ę
pnie dowódca
przesyła wniosek
ż
ołnierza wojskowemu komendantowi uzupełnie
ń
wraz z aktami
sprawy.
Wojskowy komendant uzupełnie
ń
, po zaopiniowaniu wniosku i sprawdzeniu
dokumentów, przesyła wniosek
ż
ołnierza w czynnej słu
ż
bie wojskowej dowódcy
jednostki wojskowej wła
ś
ciwemu do zawarcia kontraktu. W przypadku braku stanowiska
w macierzystej jednostce wojskowej przekazuje wniosek
ż
ołnierza wraz z aktami
sprawy, w terminie trzydziestu dni od dnia ich otrzymania, dowódcy jednostki wojskowej
innej ni
ż
jednostka, w której
ż
ołnierz ten pełni czynn
ą
słu
ż
b
ę
wojskow
ą
, o ile znajduje
si
ę
w niej wolne stanowisko słu
ż
bowe. O przekazaniu wniosku powiadamia si
ę
ż
ołnierza, którego wniosek dotyczy oraz dowódc
ę
jednostki wojskowej, w której
ż
ołnierz
ten pełni czynn
ą
słu
ż
b
ę
wojskow
ą
.
W razie braku wolnego stanowiska słu
ż
bowego wojskowy komendant
uzupełnie
ń
powiadamia o tym
ż
ołnierza rezerwy, a w przypadku wniosku
ż
ołnierza
w czynnej słu
ż
bie wojskowej zwraca wniosek dowódcy jednostki wojskowej, w której
ż
ołnierz pełni czynn
ą
słu
ż
b
ę
wojskow
ą
wraz z aktami sprawy i adnotacj
ą
w tej sprawie.
Dowódca jednostki wojskowej powiadamia
ż
ołnierza o braku wolnego stanowiska
słu
ż
bowego, na które mo
ż
na nada
ć
przydział kryzysowy.
Je
ż
eli wolne stanowisko słu
ż
bowe do nadania przydziału kryzysowego
ż
ołnierzowi w czynnej słu
ż
bie wojskowej istnieje w innej jednostce wojskowej ni
ż
tej,
w której pełni on czynn
ą
słu
ż
b
ę
wojskow
ą
, dowódca jednostki wojskowej, w której
ż
ołnierz pełni czynn
ą
słu
ż
b
ę
wojskow
ą
zapoznaje go z przepisami, a nast
ę
pnie kieruje
do dowódcy jednostki wojskowej, wła
ś
ciwego do zawarcia kontraktu, w celu
przeprowadzenia przez niego czynno
ś
ci sprawdzaj
ą
cych.
18
Wniosek o zawarcie kontraktu b
ę
dzie mógł by
ć
wycofany nie pó
ź
niej ni
ż
do
czasu jego zawarcia. Jako równoznaczna z wycofaniem wniosku b
ę
dzie traktowana
odmowa poddania si
ę
badaniom lekarskim lub psychologicznym, niestawienie si
ę
w okre
ś
lonym terminie w wojskowej komisji lekarskiej, wojskowej pracowni
psychologicznej lub w jednostce wojskowej albo odmowa podpisania kontraktu.
ś
ołnierze rezerwy, spełniaj
ą
cy warunki do zawarcia kontraktu b
ę
d
ą
kierowani
przez wojskowego komendanta uzupełnie
ń
do dowódcy jednostki wojskowej, w której
ma by
ć
nadany przydział kryzysowy. Dowódca jednostki wojskowej, po zapoznaniu si
ę
z dokumentami
ż
ołnierza rezerwy potwierdzaj
ą
cymi zdolno
ść
do słu
ż
by na okre
ś
lonym
stanowisku słu
ż
bowym, zaliczeniu sprawdzianu sprawno
ś
ci fizycznej, rozmowie
kwalifikacyjnej oraz po uzgodnieniu z ochotnikiem warunków, podpisze kontrakt.
Kontrakt zawiera:
−
oznaczenie stron – stopie
ń
wojskowy, imi
ę
i nazwisko oraz nazw
ę
stanowiska
słu
ż
bowego dowódcy jednostki wojskowej, a tak
ż
e stopie
ń
wojskowy, imi
ę
i nazwisko, imi
ę
ojca, adres zameldowania, seri
ę
i numer dowodu to
ż
samo
ś
ci
oraz numer PESEL i numer identyfikacji podatkowej
ż
ołnierza rezerwy
ochotnika;
−
dat
ę
i miejsce podpisania;
−
okre
ś
lenie dnia przyj
ę
cia obowi
ą
zków, wynikaj
ą
cych z nadania przydziału
kryzysowego oraz dnia, do którego kontrakt obowi
ą
zuje;
−
okre
ś
lenie rodzaju stanowisk słu
ż
bowych, na których b
ę
dzie pełniona słu
ż
ba
wojskowa w przypadku powołania, prognozowany okres pełnienia słu
ż
by oraz
tryb powołania do słu
ż
by;
−
zobowi
ą
zanie dowódcy do informowania
ż
ołnierza o terminach odbywania
ć
wicze
ń
wojskowych, z wyj
ą
tkiem
ć
wicze
ń
prowadzonych w trybie
natychmiastowego stawiennictwa;
−
zobowi
ą
zanie
ż
ołnierza
rezerwy
do
odbycia
ć
wicze
ń
wojskowych
przygotowuj
ą
cych do nadania przydziału kryzysowego oraz
ć
wicze
ń
wojskowych odbywanych w ramach tego przydziału, w tym
ć
wicze
ń
wojskowych rotacyjnych;
−
zobowi
ą
zanie
ż
ołnierza rezerwy do przyj
ę
cia przydziału kryzysowego;
−
zobowi
ą
zanie
ż
ołnierza rezerwy do pełnienia okresowej słu
ż
by wojskowej,
w tym poza granicami pa
ń
stwa, oraz jego o
ś
wiadczenie,
ż
e znane mu s
ą
zasady pełnienia tej słu
ż
by.
Dowódca jednostki wojskowej, po zawarciu kontraktu z
ż
ołnierzem rezerwy lub
ż
ołnierzem w czynnej słu
ż
bie wojskowej przekazuje egzemplarz tego kontraktu temu
ż
ołnierzowi oraz wojskowemu komendantowi uzupełnie
ń
wraz z uwierzytelnion
ą
kopi
ą
wniosku i akt sprawy.
Po podpisaniu kontraktu
ż
ołnierzom rezerwy b
ę
d
ą
nadawane przydziały
kryzysowe oraz stosownie do potrzeb przydziały mobilizacyjne.
Kontrakt mo
ż
e by
ć
ponawiany, jednak ł
ą
czny czas słu
ż
by w NSR mo
ż
e wynie
ść
nie wi
ę
cej, ni
ż
15 lat. Warunkiem ponowienia kontraktu b
ę
dzie spełnianie przez
ż
ołnierza NSR kryteriów wymaganych prawem przed podpisaniem kontraktu po raz
pierwszy oraz uzyskanie oceny pozytywnej z opiniowania słu
ż
bowego.
Je
ś
li
ż
ołnierz rezerwy zło
ż
y wniosek o zawarcie kolejnego kontraktu na
wykonywanie obowi
ą
zków w ramach NSR, dowódca jednostki wojskowej mo
ż
e
19
podpisa
ć
kolejny kontrakt, a egzemplarz tego kontraktu przesła
ć
wojskowemu
komendantowi uzupełnie
ń
. Wniosek o zawarcie kolejnego kontraktu mo
ż
e zosta
ć
zło
ż
ony i rozpatrzony równie
ż
w okresie obowi
ą
zywania dotychczasowego kontraktu,
jednak nie wcze
ś
niej ni
ż
na sze
ść
miesi
ę
cy przed dniem, do którego kontrakt ten
obowi
ą
zuje.
Wyga
ś
ni
ę
cie kontraktu nast
ą
pi w przypadku upływu terminu uniewa
ż
nienia lub
wyga
ś
ni
ę
cia przydziału kryzysowego, a tak
ż
e w przypadku pisemnej rezygnacji
ż
ołnierza rezerwy z zawartego kontraktu dokonanej przed dniem, w którym karta
przydziału kryzysowego stała si
ę
ostateczna.
W przypadku wyga
ś
ni
ę
cia kontraktu dowódca jednostki wojskowej powiadamia
o tym fakcie wojskowego komendanta uzupełnie
ń
i
ż
ołnierza rezerwy. W razie
wyst
ą
pienia okoliczno
ś
ci skutkuj
ą
cych wyga
ś
ni
ę
ciem kontraktu, wojskowy komendant
uzupełnie
ń
powiadamia o tych okoliczno
ś
ciach dowódc
ę
jednostki wojskowej. Fakt
wyga
ś
ni
ę
cia kontraktu dowódca jednostki wojskowej stwierdza w rozkazie dziennym
jednostki wojskowej, a wojskowy komendant uzupełnie
ń
odnotowuje w ewidencji
wojskowej i ksi
ąż
eczce wojskowej
ż
ołnierza rezerwy.
3.2. Przydział kryzysowy
Przydziały kryzysowe mog
ą
by
ć
nadawane
ż
ołnierzom rezerwy w czasie pokoju
na stanowiska słu
ż
bowe, które s
ą
okre
ś
lone w etacie jednostki wojskowej czasu „P”.
Warunkiem nadania przydziału kryzysowego jest wcze
ś
niejsze zawarcie kontraktu na
wykonywanie obowi
ą
zków w ramach NSR mi
ę
dzy
ż
ołnierzem rezerwy, a dowódc
ą
jednostki wojskowej, w której ma by
ć
nadany ten przydział.
Przydział kryzysowy ma charakter stosunku administracyjno-prawnego. Z tego
wzgl
ę
du do jego nadania uprawniony jest wył
ą
cznie organ administracji publicznej,
którym jest wojskowy komendant uzupełnie
ń
. Wojskowy komendant uzupełnie
ń
nadaje
i uniewa
ż
nia przydziały kryzysowe, działaj
ą
c w porozumieniu z dowódc
ą
jednostki
wojskowej. Post
ę
powanie w sprawie nadania przydziału kryzysowego jest
dwuinstancyjne i podlega kontroli s
ą
dowo-administracyjnej sprawowanej przez
wojewódzkie s
ą
dy administracyjne. Nadanie przydziału kryzysowego nast
ę
puje
w formie karty przydziału kryzysowego, stanowi
ą
cej decyzj
ę
administracyjn
ą
.
Kart
ę
przydziału kryzysowego wojskowy komendant uzupełnie
ń
dor
ę
cza w trybie
wezwania do osobistego stawiennictwa w sprawach dotycz
ą
cych powszechnego
obowi
ą
zku obrony. Odmowa przyj
ę
cia karty przydziału kryzysowego oznacza
rezygnacj
ę
ż
ołnierza rezerwy z zawartego kontraktu i jego wyga
ś
ni
ę
cie.
Wojskowy komendant uzupełnie
ń
niezwłocznie po otrzymaniu kontraktu na
wykonywanie obowi
ą
zków w ramach NSR wzywa
ż
ołnierza rezerwy do osobistego
stawienia si
ę
w oznaczonym terminie i miejscu, w celu nadania przydziału kryzysowego.
Po stawieniu si
ę
ż
ołnierza rezerwy wojskowy komendant uzupełnie
ń
wr
ę
cza mu
kart
ę
przydziału kryzysowego, za pisemnym potwierdzeniem odbioru. Potwierdzenie
odbioru karty nast
ę
puje przez zło
ż
enie własnor
ę
cznego podpisu na egzemplarzu
przeznaczonym dla wojskowego komendanta uzupełnie
ń
.
Jeden egzemplarz karty przydziału kryzysowego przesyła si
ę
dowódcy jednostki
wojskowej, do której
ż
ołnierz rezerwy posiada nadany przydział kryzysowy. Nadanie
przydziału kryzysowego
ż
ołnierzowi rezerwy wojskowy komendant uzupełnie
ń
odnotowuje w ewidencji wojskowej i ksi
ąż
eczce wojskowej
ż
ołnierza oraz powiadamia
pracodawc
ę
tego
ż
ołnierza. Dowódca jednostki wojskowej stwierdza fakt nadania
20
przydziału kryzysowego
ż
ołnierzowi rezerwy w rozkazie dziennym jednostki wojskowej,
po otrzymaniu karty przydziału kryzysowego.
O fakcie nie przyj
ę
cia przydziału kryzysowego, w tym równie
ż
w wyniku
niestawienia si
ę
ż
ołnierza rezerwy na wezwanie bez uzasadnionej przyczyny, wojskowy
komendant uzupełnie
ń
powiadamia dowódc
ę
jednostki wojskowej, z którym został
zawarty kontrakt na wykonywanie obowi
ą
zków w ramach NSR.
Dor
ę
czenie karty przydziału kryzysowego
ż
ołnierzowi rezerwy odbywaj
ą
cemu
ć
wiczenia wojskowe mo
ż
e nast
ą
pi
ć
za po
ś
rednictwem wła
ś
ciwego dowódcy jednostki
wojskowej, w terminie do czternastu dni od dnia jej przekazania temu dowódcy, jednak
nie pó
ź
niej ni
ż
w ostatnim dniu odbywania
ć
wicze
ń
wojskowych. W tym celu wojskowy
komendant uzupełnie
ń
przekazuje, za potwierdzeniem odbioru, wła
ś
ciwemu dowódcy
jednostki wojskowej trzy egzemplarze karty przydziału kryzysowego. W potwierdzeniu
odbioru ujmuje si
ę
liczb
ę
egzemplarzy karty przydziału kryzysowego oraz jej seri
ę
i numer.
Po dor
ę
czeniu karty przydziału kryzysowego
ż
ołnierzowi rezerwy, dowódca
jednostki wojskowej zwraca wojskowemu komendantowi uzupełnie
ń
egzemplarz, na
którym
ż
ołnierz rezerwy potwierdził jej odbiór oraz pozostawia w aktach egzemplarz
przeznaczony dla dowódcy. W przypadku nie przyj
ę
cia w okre
ś
lonym terminie
przydziału kryzysowego przez
ż
ołnierza rezerwy, dowódca jednostki wojskowej
powiadamia o tym wojskowego komendanta uzupełnie
ń
. Kart
ę
przydziału kryzysowego,
która nie została dor
ę
czona dowódca jednostki wojskowej zwraca niezwłocznie
wojskowemu komendantowi uzupełnie
ń
.
Po upływie okresu, na który nadano przydział kryzysowy, wyga
ś
nie on z mocy
prawa. Niezale
ż
nie od powy
ż
szego, uniewa
ż
nienie przydziału kryzysowego
ż
ołnierza
NSR nast
ą
pi równie
ż
w przypadku:
1) zrzeczenia si
ę
obywatelstwa polskiego;
2) osi
ą
gni
ę
cia odpowiednio do posiadanego stopnia wojskowego wieku ustawowego,
który powoduje wyga
ś
ni
ę
cie obowi
ą
zku słu
ż
by wojskowej;
3) wybrania na posła, w tym do Parlamentu Europejskiego, senatora, na kierownicze
stanowisko pa
ń
stwowe obsadzane na podstawie wyboru oraz do organów
wykonawczych samorz
ą
du terytorialnego;
4) uznania go ze wzgl
ę
du na stan zdrowia za czasowo niezdolnego do czynnej słu
ż
by
wojskowej lub niezdolnego do czynnej słu
ż
by wojskowej w czasie pokoju albo za
trwale i całkowicie niezdolnego do czynnej słu
ż
by wojskowej w czasie pokoju oraz
w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny;
5) utraty stopnia wojskowego albo degradacji;
6) zwolnienia z okresowej słu
ż
by wojskowej w wyniku prawomocnego orzeczenia kary
dyscyplinarnej usuni
ę
cia z tej słu
ż
by;
7) prawomocnego orzeczenia
ś
rodka karnego pozbawienia praw publicznych;
8) skazania prawomocnym wyrokiem na kar
ę
pozbawienia wolno
ś
ci albo aresztu
wojskowego, bez warunkowego zawieszenia jej wykonania;
9) powołania do zawodowej słu
ż
by wojskowej lub przyj
ę
cia do słu
ż
by wojskowej
w charakterze kandydata na
ż
ołnierza zawodowego;
10) braku zgody
ż
ołnierza rezerwy na zmian
ę
przydziału kryzysowego na stanowisko
słu
ż
bowe w innej jednostce wojskowej, w przypadku rozformowania jednostki
21
wojskowej, na stanowisko słu
ż
bowe w której posiadał dotychczasowy przydział
kryzysowy;
11) braku zgody
ż
ołnierza rezerwy na zmian
ę
przydziału kryzysowego na inne
stanowisko słu
ż
bowe, w przypadku skre
ś
lenia w etacie jednostki wojskowej
stanowiska słu
ż
bowego, na które posiadał dotychczasowy przydział kryzysowy.
Uniewa
ż
nienie przydziału kryzysowego
ż
ołnierza rezerwy b
ę
dzie ponadto mogło
nast
ą
pi
ć
w przypadku:
1) odmowy przyj
ę
cia skierowania do wojskowej komisji lekarskiej lub wojskowej
pracowni psychologicznej, nieusprawiedliwionego niezgłoszenia si
ę
do tej komisji
lub pracowni w okre
ś
lonym terminie i miejscu albo niepoddania si
ę
badaniom, do
których został zobowi
ą
zany przez t
ę
komisj
ę
lub pracowni
ę
;
2) odmowy przyj
ę
cia (nieodebrania) karty powołania lub niestawienia si
ę
, w przypadku
powołania do czynnej słu
ż
by wojskowej, w okre
ś
lonym terminie i miejscu do odbycia
ć
wicze
ń
wojskowych lub okresowej słu
ż
by wojskowej;
3) skazania prawomocnym wyrokiem na kar
ę
pozbawienia wolno
ś
ci (aresztu
wojskowego) z warunkowym zawieszeniem wykonania tej kary;
4) odmowy wydania lub cofni
ę
cia
ż
ołnierzowi rezerwy wymaganego po
ś
wiadczenia
bezpiecze
ń
stwa;
5) w przypadkach braku zgody
ż
ołnierza rezerwy na zmian
ę
przydziału kryzysowego
na inne stanowisko słu
ż
bowe lub na stanowisko słu
ż
bowe w innej jednostce
wojskowej, je
ż
eli brak jest mo
ż
liwo
ś
ci zmiany przydziału kryzysowego
ż
ołnierzowi
rezerwy na inne stanowisko słu
ż
bowe w tej samej lub innej jednostce wojskowej
odpowiadaj
ą
ce
jego
przygotowaniu
zawodowemu
oraz
kwalifikacjom
i umiej
ę
tno
ś
ciom przydatnym w słu
ż
bie wojskowej;
6) wniosku
ż
ołnierza rezerwy, uzasadnionego szczególnie wa
ż
nymi wzgl
ę
dami
osobistymi lub rodzinnymi.
Wojskowy komendant uzupełnie
ń
, po powzi
ę
ciu wiadomo
ś
ci o zaistnieniu
przesłanki uzasadniaj
ą
cej uniewa
ż
nienie przydziału kryzysowego, wzywa
ż
ołnierza
rezerwy, w celu wyja
ś
nienia sprawy i odebrania od niego pisemnego o
ś
wiadczenia
o istnieniu lub nieistnieniu takiej przesłanki. Po dokonaniu sprawdzenia i stwierdzeniu
istnienia przesłanki uniewa
ż
nia przydział kryzysowy w drodze decyzji administracyjnej
i niezwłocznie, po dniu, w którym decyzja ta stała si
ę
ostateczna, zawiadamia dowódc
ę
jednostki wojskowej, do której
ż
ołnierz rezerwy posiada nadany przydział kryzysowy,
oraz pracodawc
ę
tego
ż
ołnierza. Fakt uniewa
ż
nienia nadanego przydziału kryzysowego
wojskowy komendant uzupełnie
ń
odnotowuje w ewidencji wojskowej i ksi
ąż
eczce
wojskowej
ż
ołnierza rezerwy.
Dowódca jednostki wojskowej, do której
ż
ołnierz rezerwy ma nadany przydział
kryzysowy, po otrzymaniu zawiadomienia od wojskowego komendanta uzupełnie
ń
stwierdza w rozkazie dziennym jednostki wojskowej fakt uniewa
ż
nienia przydziału
kryzysowego oraz dokonuje odpowiednich adnotacji w ewidencji wojskowej
prowadzonej w tej jednostce.
3.3. Rozwój słu
ż
bowy
ż
ołnierzy NSR
ś
ołnierzy NSR b
ę
d
ą
obejmowały procedury kadrowe umo
ż
liwiaj
ą
ce sukcesywny
rozwój słu
ż
bowy. Podstaw
ą
prowadzonych przez dowódc
ę
jednostki wojskowej
22
czynno
ś
ci słu
ż
bowych w tym zakresie b
ę
dzie analiza potrzeb oraz umiej
ę
tno
ś
ci,
predyspozycji i poziomu wykonywania zada
ń
przez poszczególnych
ż
ołnierzy.
W celu dokonania oceny realizacji zada
ń
przez
ż
ołnierzy NSR oraz prowadzenia
aktywnej polityki kadrowej, ka
ż
dy
ż
ołnierz b
ę
dzie podlegał opiniowaniu słu
ż
bowemu.
Opini
ę
słu
ż
bow
ą
b
ę
dzie sporz
ą
dzał bezpo
ś
redni przeło
ż
ony:
1) na koniec roku kalendarzowego, w którym od rozpocz
ę
cia kontraktu, lub od
daty sporz
ą
dzenia ostatniej opinii słu
ż
bowej,
ż
ołnierz NSR pełnił czynn
ą
słu
ż
b
ę
wojskow
ą
przez co najmniej 30 dni, jednak
ż
e nie rzadziej, ni
ż
co dwa
lata;
2) na zako
ń
czenie kontraktu.
ś
ołnierze NSR b
ę
d
ą
mieli prawo do składania odwoła
ń
od opinii słu
ż
bowych do
wy
ż
szych przeło
ż
onych.
Dowódca jednostki wojskowej w czasie
ć
wicze
ń
wojskowych b
ę
dzie prowadził
rozmowy kadrowe z wyró
ż
niaj
ą
cymi si
ę
ż
ołnierzami, w celu przedstawienia propozycji
dalszego rozwoju słu
ż
bowego. Typowanie
ż
ołnierzy do tych rozmów nast
ą
pi przy
uwzgl
ę
dnieniu ostatniej opinii słu
ż
bowej oraz wniosków przeło
ż
onych z prowadzonych
ć
wicze
ń
. Realizacja wniosków kadrowych, b
ę
dzie mo
ż
liwa po uzyskaniu pisemnej
zgody
ż
ołnierza NSR. Obowi
ą
zkiem dowódcy jednostki wojskowej b
ę
dzie tak
ż
e
rozpatrywanie wniosków
ż
ołnierzy NSR dotycz
ą
cych udziału w ró
ż
nych formach
kształcenia kursowego oraz dalszego pełnienia słu
ż
by.
Dowódca jednostki wojskowej, w której
ż
ołnierze rezerwy b
ę
d
ą
posiadali
przydziały kryzysowe po zrealizowaniu rocznego programu
ć
wicze
ń
rotacyjnych dokona
oceny rezultatów realizacji tego szkolenia. Sformułowan
ą
na pi
ś
mie ocen
ę
prze
ś
le do
wy
ż
szego przeło
ż
onego, uwzgl
ę
dniaj
ą
c w jej tre
ś
ci tak
ż
e wnioski kadrowe na kolejny
rok kalendarzowy, obejmuj
ą
ce m.in.:
−
zamiar dowódcy w zakresie podnoszenia kwalifikacji
ż
ołnierzy NSR na
zajmowanych przez nich stanowiskach słu
ż
bowych, w tym potrzeby zwi
ą
zane
z kierowaniem na kursy specjalistyczne,
−
plan obsadzenia stanowisk przeznaczonych dla
ż
ołnierzy NSR zarówno
poprzez system naboru jak i
ż
ołnierzy NSR,
−
wykaz spełniaj
ą
cych wymogi formalne
ż
ołnierzy NSR, przewidzianych do
szkolenia kursowego w zwi
ą
zku z potrzebami danej jednostki wojskowej,
obejmuj
ą
cy
ż
ołnierzy NSR planowanych do wyznaczenia na wy
ż
sze
stanowiska słu
ż
bowe i przej
ś
cia do innego korpusu kadry jak i wyznaczenia
na inne, równorz
ę
dne, ale wymagaj
ą
ce specjalistycznych umiej
ę
tno
ś
ci
stanowiska słu
ż
bowe,
−
wykaz wyró
ż
niaj
ą
cych si
ę
w słu
ż
bie
ż
ołnierzy NSR, którzy wyra
ż
aj
ą
wol
ę
dalszego rozwoju słu
ż
bowego w innych jednostkach wojskowych, z uwagi na
brak nieobsadzonych stanowisk w dotychczasowym miejscu pełnienia słu
ż
by.
Po zatwierdzeniu oceny przez przeło
ż
onego dowódcy jednostki wojskowej,
zawarte w niej wnioski b
ę
d
ą
stanowiły podstaw
ę
podj
ę
cia stosownych działa
ń
kadrowych. Dowódca jednostki wojskowej współpracuje w tej sprawie z wojskowymi
komendantami uzupełnie
ń
, przedstawiaj
ą
c planowane potrzeby szkoleniowe na
najbli
ż
sze lata.
Wyznaczenie na wy
ż
sze stanowisko słu
ż
bowe b
ę
dzie mo
ż
liwe po uzyskaniu
przez
ż
ołnierza NSR dobrej oceny z opinii słu
ż
bowej i pełnieniu czynnej słu
ż
by
wojskowej przez co najmniej 30 dni.
23
Podczas słu
ż
by w NSR wszyscy
ż
ołnierze b
ę
d
ą
mogli ubiega
ć
si
ę
o przej
ś
cie do
wy
ż
szego korpusu kadry, zgodnie z potrzebami Sił Zbrojnych, jednak nie wcze
ś
niej ni
ż
po upływie jednego roku, je
ż
eli podwy
ż
sz
ą
w tym czasie poziom swojego
wykształcenia, osi
ą
gn
ą
przynajmniej ocen
ę
dobr
ą
w opiniowaniu słu
ż
bowym i b
ę
d
ą
posiadali odpowiednie predyspozycje. W tym celu szeregowi ze
ś
rednim
wykształceniem b
ę
d
ą
mogli ubiega
ć
si
ę
o skierowanie na kurs podoficerski, natomiast
szeregowi i podoficerowie z wykształceniem co najmniej licencjackim na oficerski.
Szkolenie kursowe takich
ż
ołnierzy NSR b
ę
dzie prowadzone w ramach krótkotrwałych
lub długotrwałych
ć
wicze
ń
wojskowych na ich wniosek lub za ich zgod
ą
.
Kurs podoficerski
ż
ołnierzy NSR b
ę
dzie trwał do 2 miesi
ę
cy, a oficerski do
3 miesi
ę
cy. Absolwenci kursów b
ę
d
ą
mianowani na pierwszy stopie
ń
w danym korpusie
i otrzymaj
ą
nowe przydziały kryzysowe w oparciu o nowy kontrakt na dalsze pełnienie
słu
ż
by w ramach NSR na okres nie krótszy ni
ż
2 lata dla podoficerów i 3 lata dla
oficerów.
ś
ołnierze, którzy nie uzyskaj
ą
z egzaminów ko
ń
cz
ą
cych kursy wyniku
pozytywnego b
ę
d
ą
mogli pełni
ć
słu
ż
b
ę
w dotychczasowym korpusie kadry.
Uko
ń
czenie kursu skutkuj
ą
cego uzyskaniem uprawnie
ń
do zajmowania wy
ż
szych
stanowisk słu
ż
bowych w danym korpusie lub przej
ś
ciem do wy
ż
szego korpusu kadry
b
ę
dzie zwi
ą
zane z podpisaniem nowego kontraktu i nadaniem nowego przydziału
kryzysowego na stanowisko w tej samej lub innej jednostce wojskowej. Wniosek
o nadanie wy
ż
szego stopnia wojskowego skieruje dowódca jednostki wojskowej po
przedło
ż
eniu przez
ż
ołnierza NSR dokumentu potwierdzaj
ą
cego uko
ń
czenie danej
formy kształcenia kursowego z wynikiem pozytywnym.
ś
ołnierze rezerwy NSR b
ę
d
ą
mogli ubiega
ć
si
ę
o przyj
ę
cie do zawodowej słu
ż
by
wojskowej na zasadach okre
ś
lonych w ustawie o słu
ż
bie wojskowej
ż
ołnierzy
zawodowych.
Ochotnicy do słu
ż
by w NSR i
ż
ołnierze pełni
ą
cy w nich słu
ż
b
ę
b
ę
d
ą
mieli prawo
do składania za
ż
ale
ń
w sprawach zwi
ą
zanych z pełnieniem słu
ż
by wojskowej w NSR.
3.4. Słu
ż
ba przygotowawcza
Słu
ż
ba przygotowawcza została wprowadzona w celu gromadzenia zasobów
osobowych na potrzeby Narodowych Sił Rezerwowych. Ten nowy rodzaj słu
ż
by
wojskowej jest przeznaczony przede wszystkim dla ochotników, którzy wcze
ś
niej nie
pełnili jakiegokolwiek rodzaju czynnej słu
ż
by wojskowej a zamierzaj
ą
podj
ąć
obowi
ą
zki
w ramach NSR. Rozpocz
ę
cie szkolenia w ramach słu
ż
by przygotowawczej jest
planowane w 2011 r.
Słu
ż
by przygotowawczej nie pełni si
ę
w okresie trwania obowi
ą
zku odbywania
zasadniczej słu
ż
by wojskowej.
Stosunek słu
ż
bowy słu
ż
by przygotowawczej powstaje w drodze powołania, na
podstawie dobrowolnego zgłoszenia si
ę
do tej słu
ż
by. Do słu
ż
by przygotowawczej
mo
ż
e by
ć
powołana osoba niekarana za przest
ę
pstwo umy
ś
lne, posiadaj
ą
ca
obywatelstwo polskie, odpowiedni
ą
zdolno
ść
fizyczn
ą
i psychiczn
ą
do pełnienia czynnej
słu
ż
by wojskowej, wiek co najmniej osiemna
ś
cie lat i odpowiednie wykształcenie.
Wymagane jest wykształcenie: co najmniej wy
ż
sze w przypadku kształcenia na
potrzeby korpusu oficerów, co najmniej
ś
rednie w przypadku kształcenia na potrzeby
korpusu podoficerów i co najmniej gimnazjalne w przypadku kształcenia na potrzeby
korpusu szeregowych.
24
Osoby ubiegaj
ą
ce si
ę
o powołanie do słu
ż
by przygotowawczej składaj
ą
wnioski
do wojskowych komendantów uzupełnie
ń
, przedstawiaj
ą
c jednocze
ś
nie
ś
wiadectwa
(dyplomy) uko
ń
czenia szkoły (studiów) wraz z
ż
yciorysem, skróconym odpisem aktu
urodzenia, za
ś
wiadczeniem z Krajowego Rejestru Karnego oraz inne dokumenty, które
b
ę
d
ą
uwzgl
ę
dnione w post
ę
powaniu rekrutacyjnym.
Wojskowi komendanci uzupełnie
ń
po analizie potrzeb, przydzielonych limitów
oraz mo
ż
liwo
ś
ci szkoleniowych w ramach słu
ż
by przygotowawczej wobec osób, które
w procesie kwalifikacji wojskowej uzyskały kategori
ę
„A” przeprowadz
ą
post
ę
powanie
rekrutacyjne, obejmuj
ą
ce analiz
ę
wyników nauki, w tym ocen z wychowania fizycznego
i rozmow
ę
kwalifikacyjn
ą
.
Post
ę
powanie rekrutacyjne, podobnie jak w przypadku słu
ż
by kandydackiej
b
ę
dzie miało charakter konkursowy, z uwzgl
ę
dnieniem limitów miejsc. Zakwalifikowanie
kandydata do słu
ż
by stanie si
ę
podstaw
ą
wydania przez wojskowego komendanta
uzupełnie
ń
karty powołania do słu
ż
by przygotowawczej oraz skierowania do odbycia
szkolenia.
Kształcenie
ż
ołnierzy słu
ż
by przygotowawczej b
ę
dzie realizowane na potrzeby
korpusu oficerów w uczelniach wojskowych, podoficerów w szkołach podoficerskich,
szeregowych w o
ś
rodkach szkolenia.
ś
ołnierzy słu
ż
by przygotowawczej korpusu
szeregowych b
ę
dzie mo
ż
na szkoli
ć
tak
ż
e w jednostkach wojskowych.
Z dniem rozpocz
ę
cia pełnienia słu
ż
by
ż
ołnierze słu
ż
by przygotowawczej
otrzymaj
ą
tytuły podchor
ąż
ego, je
ż
eli b
ę
d
ą
kształcili si
ę
na oficerów, kadeta, je
ż
eli b
ę
d
ą
kształcili si
ę
na podoficerów i elewa, je
ż
eli b
ę
d
ą
kształcili si
ę
na szeregowych.
O stawieniu si
ę
do szkolenia osób powołanych do słu
ż
by przygotowawczej
komendanci o
ś
rodków szkolenia lub szkół wojskowych powiadomi
ą
wła
ś
ciwego
wojskowego komendanta uzupełnie
ń
. Osoby powołane do słu
ż
by przygotowawczej
b
ę
d
ą
pełniły t
ę
słu
ż
b
ę
od dnia stawienia si
ę
w o
ś
rodku szkolenia lub szkole wojskowej.
Okres szkolenia w ramach słu
ż
by przygotowawczej wyniesie:
−
dla
ż
ołnierza kształc
ą
cego si
ę
na oficera do sze
ś
ciu miesi
ę
cy;
−
dla
ż
ołnierza kształc
ą
cego si
ę
na podoficera do pi
ę
ciu miesi
ę
cy;
−
dla
ż
ołnierza kształc
ą
cego si
ę
na szeregowego do czterech miesi
ę
cy.
Program szkolenia w ramach słu
ż
by przygotowawczej b
ę
dzie zawierał tre
ś
ci,
których opanowanie jest niezb
ę
dne do obj
ę
cia pierwszych stanowisk w korpusach kadry
i korpusach osobowych. Szkolenie w pierwszych tygodniach (szkolenie podstawowe)
b
ę
dzie jednakowe dla wszystkich. W kolejnych okresach szkolenia kandydaci na
oficerów zostan
ą
przygotowani do wykonywania obowi
ą
zków na stanowiskach dowódcy
plutonu b
ą
d
ź
równorz
ę
dnych natomiast kandydaci na podoficerów na stanowiskach
dowódcy dru
ż
yny. Kandydaci do korpusu szeregowych przeznaczeni do obsadzenia
stanowisk wymagaj
ą
cych dodatkowego przeszkolenia b
ę
d
ą
obj
ę
ci szkoleniem
specjalistycznym.
Kandydaci do słu
ż
by w NSR b
ę
d
ą
mieli mo
ż
liwo
ść
odbycia słu
ż
by
przygotowawczej jeszcze w czasie trwania studiów. W tym przypadku słu
ż
ba
przygotowawcza studentów b
ę
dzie mogła by
ć
realizowana etapowo, w kolejnych
okresach wakacyjnych. Zdobywanie dalszych umiej
ę
tno
ś
ci praktycznych i ich
doskonalenie nast
ą
pi po nadaniu przydziałów kryzysowych.
ś
ołnierze szkoleni w ramach słu
ż
by przygotowawczej otrzymaj
ą
ś
wiadczenia
i nab
ę
d
ą
uprawnienia porównywalne do posiadanych przez
ż
ołnierzy słu
ż
by
kandydackiej.
25
Szkolenie w ramach słu
ż
by przygotowawczej b
ę
dzie zako
ń
czone egzaminem.
Osobom, które uko
ń
czyły słu
ż
b
ę
przygotowawcz
ą
z wynikiem pozytywnym wojskowi
komendanci uzupełnie
ń
nadadz
ą
przydziały kryzysowe w jednostkach wojskowych,
w których b
ę
d
ą
pełni
ć
słu
ż
b
ę
w ramach NSR na podstawie kontraktu.
ś
ołnierze ci b
ę
d
ą
mianowani: podchor
ąż
owie na stopie
ń
kaprala, kadeci na stopie
ń
starszego
szeregowego. Mianowanie na pierwszy stopie
ń
oficerski lub podoficerski, b
ę
dzie mogło
nast
ą
pi
ć
po odbyciu okre
ś
lonego czasu słu
ż
by w NSR.
Osoby, które nie uzyskaj
ą
pozytywnej oceny b
ę
d
ą
kierowane na uzupełnienie
zasobów osobowych na potrzeby NSR: ze szkół podoficerskich w korpusie
szeregowych, z oficerskich w korpusie podoficerskim (w przypadku, gdy w trakcie
szkolenia byli mianowani na stopie
ń
podoficerski) lub szeregowych.
W przypadku zwolnienia z pełnienia słu
ż
by przygotowawczej (w tym na własn
ą
pro
ś
b
ę
) lub odmowy przyj
ę
cia przydziału kryzysowego, nie b
ę
d
ą
zobowi
ą
zani do zwrotu
kosztów szkolenia.
ś
ołnierzy, którzy wcze
ś
niej nie pełnili czynnej słu
ż
by wojskowej, w tym
zawodowej słu
ż
by wojskowej lub słu
ż
by kandydackiej, z dniem zwolnienia ze słu
ż
by
przygotowawczej komendant o
ś
rodka szkolenia lub szkoły wojskowej albo dowódca
jednostki wojskowej przeniesie do rezerwy.
4. UPRAWNIENIA
I
OBOWI
Ą
ZKI
ś
OŁNIERZY
NARODOWYCH
SIŁ
REZERWOWYCH ORAZ PRACODAWCÓW
4.1. Uprawnienia i nale
ż
no
ś
ci
ż
ołnierzy NSR
Pełne uzupełnienie stanów osobowych NSR wymaga, niezale
ż
nie od motywacji
patriotycznej, stworzenia odpowiednich warunków socjalno-bytowych, systemu zach
ę
t
materialnych oraz czynników tworz
ą
cych presti
ż
ż
ołnierzy NSR w społecze
ń
stwie.
Przyj
ę
cie rozwi
ą
za
ń
i programów pomocowych wi
ążą
cych wysiłek
ż
ołnierzy
z gratyfikacjami o charakterze finansowym, uzasadnia tak
ż
e fakt,
ż
e
ż
ołnierzami NSR
b
ę
d
ą
w wi
ę
kszo
ś
ci osoby maj
ą
ce nawi
ą
zany stosunek pracy.
Ś
wiadczenia dla
ż
ołnierzy
rezerwy za czas słu
ż
by, podobnie jak w siłach rezerwowych innych pa
ń
stw, s
ą
zbli
ż
one
do
ś
wiadcze
ń
ż
ołnierzy w czynnej słu
ż
bie wojskowej. Obejmuj
ą
one głównie:
1. Ochron
ę
uprawnie
ń
pracowniczych:
a) trwało
ść
stosunku pracy i ochrona pracownika przed zwolnieniem. W okresie
pozostawania
na
przydziale
kryzysowym
ż
ołnierza
rezerwy
b
ę
d
ą
cego
pracownikiem, stosunek pracy z tym pracownikiem nie b
ę
dzie mógł by
ć
przez
pracodawc
ę
wypowiedziany ani rozwi
ą
zany. Jednak przepisy te nie maj
ą
zastosowania do umów o prac
ę
zawartych na okres próbny, na czas okre
ś
lony
lub na czas wykonania okre
ś
lonej pracy, a tak
ż
e, je
ż
eli pracodawca rozwi
ąż
e
umow
ę
o prac
ę
bez wypowiedzenia z winy pracownika oraz w razie ogłoszenia
upadło
ś
ci, likwidacji zakładu pracy lub zwolnie
ń
grupowych;
b) gwarancje stabilno
ś
ci zawodowej (urlopowanie na czas słu
ż
by w NSR przy
zachowaniu praw do awansu, nagród, urlopów, ochrony socjalnej, itp.);
c) wliczanie czasu słu
ż
by do wysługi pracowniczej;
d) doliczanie byłym
ż
ołnierzom zawodowym (emerytom wojskowym), których
emerytura jest ni
ż
sza od górnej granicy (75%) podstawy jej wymiaru, czasu
26
czynnej słu
ż
by wojskowej w NSR do tej podstawy, na zasadach okre
ś
lonych
w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym
ż
ołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, na
wniosek
ż
ołnierza rezerwy;
e) opłacanie składek z tytułu ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego w okresie
pełnienia czynnej słu
ż
by wojskowej;
f) prawo zwracania si
ę
do Zarz
ą
du Organizacji i Uzupełnie
ń
– P1, poprzez
organizacje zrzeszaj
ą
ce
ż
ołnierzy rezerwy, w przypadku wyst
ą
pienia problemów
pracowniczych wynikaj
ą
cych ze słu
ż
by w NSR oraz w sprawach rozwi
ą
za
ń
dotycz
ą
cych słu
ż
by w ramach NSR, rozwoju słu
ż
bowego
ż
ołnierzy i systemu
motywacyjnego.
2. Pomoc edukacyjn
ą
: mo
ż
liwo
ść
dofinansowania kosztów studiów lub nauki, sta
ż
u,
kursu
albo
specjalizacji
w
specjalno
ś
ciach
wojskowych
wymagaj
ą
cych
podwy
ż
szonych
kwalifikacji,
na
zasadach
przewidzianych
dla
ż
ołnierzy
zawodowych. Wysoko
ść
dofinansowania b
ę
dzie proporcjonalna do deklarowanego
okresu pozostawania na przydziale kryzysowym.
3.
Ś
wiadczenia zdrowotne:
a) w czasie czynnej słu
ż
by wojskowej na zasadach dotycz
ą
cych
ż
ołnierzy
zawodowych (opieka medyczna i stomatologiczna, zaopatrzenie w produkty
lecznicze);
b) bezpłatne badania i szczepienia profilaktyczne, w zwi
ą
zku z pełnieniem czynnej
słu
ż
by wojskowej;
c) turnusy leczniczo-profilaktyczne po powrocie ze słu
ż
by za granic
ą
pa
ń
stwa.
4. Nale
ż
no
ś
ci finansowe:
a) uposa
ż
enie za ka
ż
dy dzie
ń
faktycznej słu
ż
by, z tytułu odbywania
ć
wicze
ń
wojskowych, pełnienia okresowej słu
ż
by wojskowej lub pełnienia słu
ż
by
przygotowawczej;
ś
ołnierzom rezerwy odbywaj
ą
cym
ć
wiczenia wojskowe przysługuje za
ka
ż
dy dzie
ń
trwania
ć
wicze
ń
uposa
ż
enie zasadnicze według stopnia wojskowego.
Dowódca jednostki wojskowej przyznaje dodatek funkcyjny w wysoko
ś
ci do 15%
uposa
ż
enia
zasadniczego
przysługuj
ą
cego
ż
ołnierzowi
według
stopnia
wojskowego
oraz
dodatki
do
uposa
ż
enia,
uzasadnione
szczególnymi
wła
ś
ciwo
ś
ciami lub warunkami słu
ż
by wojskowej.
W czasie pełnienia okresowej słu
ż
by wojskowej
ż
ołnierze rezerwy
otrzymuj
ą
uposa
ż
enie zasadnicze, dodatki do uposa
ż
enia zasadniczego oraz –
w razie nieszcz
ęś
liwego zdarzenia – zasiłek pogrzebowy, odpraw
ę
po
ś
miertn
ą
oraz pokrycie kosztów pogrzebu, według nale
ż
no
ś
ci dla
ż
ołnierzy pełni
ą
cych
zawodow
ą
kontraktow
ą
słu
ż
b
ę
wojskow
ą
.
ś
ołnierzom pełni
ą
cym słu
ż
b
ę
przygotowawcz
ą
b
ę
dzie przysługiwało
uposa
ż
enie zasadnicze, dodatki do uposa
ż
enia zasadniczego i inne nale
ż
no
ś
ci
na zasadach podobnych jak dla
ż
ołnierzy pełni
ą
cych słu
ż
b
ę
kandydack
ą
.
ś
ołnierz
zwolniony ze słu
ż
by przygotowawczej otrzyma odpraw
ę
w zwi
ą
zku ze
zwolnieniem z czynnej słu
ż
by wojskowej.
ś
ołnierzom rezerwy pełni
ą
cym czynn
ą
słu
ż
b
ę
wojskow
ą
, przysługuje prawo
do otrzymywania dodatku do uposa
ż
enia zasadniczego, w wysoko
ś
ci zale
ż
nej od
okresu pozostawania na przydziale kryzysowym. Wynosi on 3% po upływie 3 lat
pozostawania na przydziale kryzysowym i jest zwi
ę
kszany o 3% za ka
ż
dy kolejny
okres.
27
b) zwrot kosztów dojazdów
ż
ołnierzy zamieszkuj
ą
cych poza miejscem pełnienia
słu
ż
by z ich miejsca zamieszkania do miejsca pełnienia czynnej słu
ż
by wojskowej
i z powrotem;
c) dodatek motywacyjny za uzyskanie odpowiedniej klasy specjalisty przy
posiadaniu co najmniej oceny dobrej w opinii słu
ż
bowej;
d) prawo do nagród z tytułu wzorowej realizacji zada
ń
słu
ż
bowych oraz do zapomóg;
e) zwrot ró
ż
nicy pomi
ę
dzy wynagrodzeniem z tytułu zatrudnienia a uposa
ż
eniem
w czasie czynnej słu
ż
by wojskowej, je
ż
eli otrzymywane uposa
ż
enie wypłacane
jest w ni
ż
szej wysoko
ś
ci.
W tej sytuacji
ż
ołnierzom NSR przysługiwa
ć
b
ę
dzie rekompensata
finansowa za czas pełnienia słu
ż
by. B
ę
dzie j
ą
wypłacał dowódca jednostki
wojskowej. Kwota rekompensaty z tego tytułu za ka
ż
dy dzie
ń
słu
ż
by wojskowej
ż
ołnierzy rezerwy, nie mo
ż
e by
ć
jednak wy
ż
sza od 1/30 dwuipółkrotnego
przeci
ę
tnego miesi
ę
cznego wynagrodzenia w sektorze przedsi
ę
biorstw.
ś
ołnierzom pełni
ą
cym słu
ż
b
ę
wojskow
ą
poza granicami pa
ń
stwa
przysługuj
ą
z tego tytułu dodatkowe
ś
wiadczenia finansowe, których wysoko
ść
wynika ze specyfiki słu
ż
by oraz parametrów zajmowanego stanowiska
słu
ż
bowego, według zasad okre
ś
lonych dla
ż
ołnierzy pełni
ą
cych zawodow
ą
kontraktow
ą
słu
ż
b
ę
wojskow
ą
.
5.
Ś
wiadczenia w naturze (podczas czynnej słu
ż
by):
a) bezpłatne zakwaterowanie zbiorowe;
b) bezpłatne umundurowanie i wyekwipowanie wojskowe lub równowa
ż
nik
pieni
ęż
ny;
c) bezpłatne wy
ż
ywienie lub równowa
ż
nik pieni
ęż
ny, od chwili powołania do czasu
zako
ń
czenia odbywania słu
ż
by (
ć
wicze
ń
wojskowych).
6. Urlopy w czasie odbywania czynnej słu
ż
by wojskowej.
ś
ołnierzom NSR lub
kandydatom do słu
ż
by w NSR b
ę
dzie mo
ż
na udziela
ć
nast
ę
puj
ą
cych urlopów:
−
wypoczynkowego,
ż
ołnierzom odbywaj
ą
cym okresow
ą
słu
ż
b
ę
wojskow
ą
,
słu
ż
b
ę
przygotowawcz
ą
;
−
dodatkowego,
ż
ołnierzom pełni
ą
cym okresow
ą
słu
ż
b
ę
wojskow
ą
;
−
zdrowotnego,
ż
ołnierzom pełni
ą
cym okresow
ą
słu
ż
b
ę
wojskow
ą
oraz słu
ż
b
ę
przygotowawcz
ą
;
−
okoliczno
ś
ciowego;
−
nagrodowego.
7. Pomoc prawn
ą
.
ś
ołnierzowi przysługuje zwrot kosztów poniesionych na pomoc
prawn
ą
, je
ż
eli post
ę
powanie przygotowawcze wszcz
ę
te przeciwko niemu
o przest
ę
pstwo popełnione w zwi
ą
zku z wykonywaniem obowi
ą
zków słu
ż
bowych
zostanie zako
ń
czone prawomocnym orzeczeniem o umorzeniu. Zwrot nast
ę
puje
w wysoko
ś
ci
kosztów
odpowiadaj
ą
cych
wynagrodzeniu
jednego
obro
ń
cy,
okre
ś
lonych w ustawie Prawo o adwokaturze.
Skuteczno
ść
systemu motywacyjnego
ż
ołnierzy NSR b
ę
dzie monitorowana
i podlega
ć
b
ę
dzie analizom. Na ich podstawie rozwi
ą
zania, implementowane
w pierwszym etapie budowania NSR, b
ę
d
ą
doskonalone i uzupełniane.
28
4.2. Obowi
ą
zki
ż
ołnierzy NSR
Do czasu wyga
ś
ni
ę
cia lub uniewa
ż
nienia przydziału kryzysowego
ż
ołnierze NSR
b
ę
d
ą
zobowi
ą
zani do wykonywania obowi
ą
zków wynikaj
ą
cych z tego przydziału.
Zasadniczym obowi
ą
zkiem
ż
ołnierzy NSR b
ę
dzie pełnienie czynnej słu
ż
by wojskowej
w okre
ś
lonych przypadkach oraz realizacja rocznego programu szkolenia, w wymiarze
do 30 dni w roku. Obowi
ą
zki
ż
ołnierzy NSR obejmuj
ą
ponadto, w ramach słu
ż
by
okresowej, udział w działaniach z zakresu zarz
ą
dzania kryzysowego w zale
ż
no
ś
ci od
potrzeb Sił Zbrojnych. B
ę
d
ą
one realizowane w trybie natychmiastowego stawiennictwa,
w czasie nie dłu
ż
szym ni
ż
b
ę
dzie to uzasadnione okoliczno
ś
ciami.
ś
ołnierze rezerwy, którym nadano przydział kryzysowy, b
ę
d
ą
ponadto
zobowi
ą
zani do powiadamiania dowódcy jednostki wojskowej, w sposób ustalony z tym
dowódc
ą
, o aktualnym adresie korespondencyjnym lub sposobie ich zawiadamiania
w sprawach dotycz
ą
cych przydziału kryzysowego.
ś
ołnierze NSR pełni
ą
cy czynn
ą
słu
ż
b
ę
i podczas wyst
ą
pie
ń
indywidualnych
w mundurach b
ę
d
ą
zobowi
ą
zani do przestrzegania postanowie
ń
regulaminów
i przepisów wojskowych.
ś
ołnierze rezerwy, którzy w zwi
ą
zku z nadaniem przydziałów kryzysowych lub
przydziałów mobilizacyjnych b
ę
d
ą
mieli dost
ę
p do informacji niejawnych, b
ę
d
ą
zobowi
ą
zani do zachowania tajemnicy, zgodnie z przepisami ustawy o ochronie
informacji niejawnych.
W przypadku choroby
ż
ołnierza NSR lub innych zdarze
ń
losowych b
ę
dzie na nim
ci
ąż
ył obowi
ą
zek niezwłocznego poinformowania o tym fakcie wła
ś
ciwego dowódcy
jednostki wojskowej. Niezale
ż
nie od czynno
ś
ci podejmowanych przez dowódc
ę
jednostki wojskowej taki
ż
ołnierz b
ę
dzie zobligowany do niezwłocznego powiadamiania
swojego pracodawcy o terminach, w których b
ę
dzie odbywał
ć
wiczenia.
Powinno
ś
ci
ż
ołnierzy NSR b
ę
d
ą
ponadto obejmowały:
−
podnoszenie kwalifikacji, umiej
ę
tno
ś
ci i sprawno
ś
ci przydatnych w Siłach
Zbrojnych,
−
propagowanie w swoim
ś
rodowisku problematyki obronnej,
−
kierowanie
si
ę
postanowieniami
Kodeksu
Honorowego
ś
ołnierza
Zawodowego Wojska Polskiego,
−
popularyzowanie i kultywowanie tradycji or
ęż
a polskiego w społecze
ń
stwie,
ze szczególnym uwzgl
ę
dnieniem
ś
rodowisk młodzie
ż
y i rezerwistów.
4.3. Prawa i obowi
ą
zki pracodawców
W przepisach ustawy o powszechnym obowi
ą
zku obrony RP, sprecyzowane
zostały powinno
ś
ci i uprawnienia pracodawcy w przypadku udziału
ż
ołnierza rezerwy
w realizacji zada
ń
zwi
ą
zanych z obronno
ś
ci
ą
. Obowi
ą
zuje zasada urlopowania
pracownika b
ę
d
ą
cego jednocze
ś
nie
ż
ołnierzem NSR na czas czynnej słu
ż
by wojskowej.
W czasie nieobecno
ś
ci tego pracownika pracodawca nie b
ę
dzie ponosił kosztów
wynikaj
ą
cych ze stosunku pracy.
29
Pracodawcy b
ę
dzie przysługiwało
ś
wiadczenie pieni
ęż
ne, za okres odbywania
ć
wicze
ń
wojskowych lub pełnienia okresowej słu
ż
by wojskowej przez takiego
ż
ołnierza
rezerwy, w oparciu o nast
ę
puj
ą
ce zasady:
1)
ś
wiadczenie b
ę
dzie rekompensowało koszty poniesione przez pracodawc
ę
z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o prac
ę
na czas okre
ś
lony nowego
pracownika w celu zast
ę
pstwa
ż
ołnierza rezerwy, lub z tytułu powierzenia tego
zast
ę
pstwa innemu pracownikowi zatrudnionemu dotychczas u tego
pracodawcy, a tak
ż
e z tytułu wypłaty
ż
ołnierzowi rezerwy odprawy przed
powołaniem do słu
ż
by okresowej;
2) koszty nie b
ę
d
ą
obejmowały wynagrodzenia pracownika zast
ę
puj
ą
cego
ż
ołnierza rezerwy, w okresie odbywania przez niego
ć
wicze
ń
wojskowych, je
ż
eli
ż
ołnierz ten nie otrzymywał za ten okres wynagrodzenia od zatrudniaj
ą
cego go
pracodawcy;
3) wypłata
ś
wiadczenia nast
ą
pi na udokumentowany, podpisany przez
pracodawc
ę
, i zło
ż
ony w terminie wniosek przesłany szefowi wojewódzkiego
sztabu wojskowego, nie pó
ź
niej ni
ż
przed upływem trzydziestu dni od dnia
zwolnienia
ż
ołnierza rezerwy z
ć
wicze
ń
wojskowych, a w przypadku pełnienia
przez
ż
ołnierza rezerwy okresowej słu
ż
by wojskowej nie pó
ź
niej ni
ż
w ostatnim
dniu miesi
ą
ca nast
ę
puj
ą
cego po miesi
ą
cu pełnienia tej słu
ż
by;
4) kwot
ę
ś
wiadczenia ustali szef wojewódzkiego sztabu wojskowego, wła
ś
ciwy ze
wzgl
ę
du na siedzib
ę
jednostki wojskowej, do której
ż
ołnierz rezerwy posiada
nadany przydział kryzysowy lub został powołany do czynnej słu
ż
by wojskowej,
i wypłaci w okresie miesi
ą
ca od dnia otrzymania wniosku na wskazany w nim
rachunek bankowy;
5) odmowa wypłaty
ś
wiadczenia lub ustalenie kwoty ni
ż
szej, ni
ż
wskazana we
wniosku pracodawcy, nast
ą
pi w drodze decyzji administracyjnej;
6) kwota
ś
wiadczenia za ka
ż
dy dzie
ń
odbywania
ć
wicze
ń
wojskowych lub
pełnienia okresowej słu
ż
by wojskowej przez
ż
ołnierza rezerwy nie mo
ż
e by
ć
wy
ż
sza od 1/30 dwuipółkrotnego przeci
ę
tnego miesi
ę
cznego wynagrodzenia
w sektorze przedsi
ę
biorstw, którego wysoko
ść
ogłasza prezes Głównego
Urz
ę
du Statystycznego;
7) wysoko
ść
ś
wiadczenia b
ę
dzie ustalana i wypłacana jednorazowo za czas
odbywania
ć
wiczenia wojskowego, w przypadku okresowej słu
ż
by wojskowej za
dany miesi
ą
c jej pełnienia;
8) je
ż
eli
ż
ołnierz rezerwy posiadaj
ą
cy nadany przydział kryzysowy b
ę
dzie
zatrudniony u dwóch lub wi
ę
cej pracodawców,
ś
wiadczenie b
ę
dzie
przysługiwało wszystkim zatrudniaj
ą
cym go pracodawcom, proporcjonalnie do
poniesionych przez nich kosztów, z uwzgl
ę
dnieniem faktu,
ż
e wysoko
ść
ś
wiadczenia dla jednego pracodawcy za ka
ż
dy dzie
ń
odbytych
ć
wicze
ń
wojskowych nie mo
ż
e przekracza
ć
kwoty 1/30 dwuipółkrotnego przeci
ę
tnego
miesi
ę
cznego wynagrodzenia w sektorze przedsi
ę
biorstw;
9) wydatki z tytułu wypłaty
ś
wiadcze
ń
b
ę
d
ą
pokrywane z bud
ż
etu pa
ń
stwa,
z cz
ęś
ci, której dysponentem jest Minister Obrony Narodowej.
Sposób obliczania kosztów przez pracodawców zatrudniaj
ą
cych
ż
ołnierzy
rezerwy posiadaj
ą
cych nadany przydział kryzysowy, wzór wniosku o wypłat
ę
ś
wiadczenia, sposób i tryb ustalania oraz wypłacania
ś
wiadczenia zostanie okre
ś
lony
przez Ministra Obrony Narodowej, w rozporz
ą
dzeniu wydanym w porozumieniu
z ministrem wła
ś
ciwym do spraw pracy.
30
4.4. Kształtowanie relacji z pracodawcami i
ż
ołnierzami NSR
W przypadku NSR szczególnego znaczenia nabiera harmonijne współdziałanie
pomi
ę
dzy sfer
ą
militarn
ą
a pracodawcami i
ż
ołnierzami NSR. W sytuacji
demokratycznego pa
ń
stwa prawnego jest ono mo
ż
liwe tylko wówczas, gdy wszystkie
strony s
ą
przekonane o konieczno
ś
ci respektowania wzajemnych potrzeb i interesów.
Akceptacja lub
ż
yczliwa neutralno
ść
dla słu
ż
by ochotniczej w NSR ze strony
pracodawców b
ę
dzie cz
ę
sto rozstrzyga
ć
o woli podpisania kontraktu na słu
ż
b
ę
w NSR.
W długofalowym interesie wszystkich stron jest budowa przekonania o opłacalno
ś
ci
współpracy i potrzebie doskonalenia istniej
ą
cych rozwi
ą
za
ń
formalno-prawnych.
Pomimo
obowi
ą
zuj
ą
cych
uregulowa
ń
prawnych,
zawartych
w ustawie
o powszechnym obowi
ą
zku obrony RP, dotycz
ą
cych słu
ż
by rezerwistów, nie mo
ż
na
wykluczy
ć
ryzyka wyst
ę
powania rozbie
ż
no
ś
ci mi
ę
dzy interesami przedsi
ę
biorców
a interesem pa
ń
stwa na tle zaanga
ż
owania pracowników w słu
ż
b
ę
w NSR.
W sprawach problemów wynikaj
ą
cych ze słu
ż
by
ż
ołnierzy rezerwy posiadaj
ą
cych
nadane przydziały kryzysowe, w szczególno
ś
ci dotycz
ą
cych systemu uprawnie
ń
ż
ołnierzy i ich rozwoju słu
ż
bowego, pracodawcy b
ę
d
ą
mieli mo
ż
liwo
ść
zwracania si
ę
do
Zarz
ą
du Organizacji i Uzupełnie
ń
– P1, jako komórki organizacyjnej Ministerstwa
Obrony Narodowej, wła
ś
ciwej do prowadzenia bie
żą
cej współpracy z organizacjami
pracodawców i organizacjami
ż
ołnierzy rezerwy.
Do tej komórki organizacyjnej MON mog
ą
si
ę
tak
ż
e zwraca
ć
organizacje
zrzeszaj
ą
ce
ż
ołnierzy rezerwy, w sprawach problemów zwi
ą
zanych z ochotnicz
ą
słu
ż
b
ą
w NSR, problemów pracowniczych na tle słu
ż
by, doskonalenia modelu rozwoju
słu
ż
bowego oraz systemu motywacyjnego dla
ż
ołnierzy NSR.
5. NARODOWE SIŁY REZERWOWE W RELACJACH ZE SPOŁECZE
Ń
STWEM
5.1. Rozwijanie
ś
wiadomo
ś
ci proobronnej obywateli
Narodowym Siłom Rezerwowym przypadnie istotna rola w kształtowaniu
poprawnych relacji wojsko – społecze
ń
stwo.
ś
ołnierze NSR b
ę
d
ą
zapewnia
ć
wsparcie
dla
przedsi
ę
wzi
ęć
zwi
ą
zanych
z wychowaniem
patriotycznym
i rozwijaniem
ś
wiadomo
ś
ci obronnej. Udział
ż
ołnierzy NSR powinien sta
ć
si
ę
stałym elementem
uroczysto
ś
ci i wydarze
ń
, organizowanych przez władze lokalne i szkoły. Tworzone
w ten sposób wi
ę
zi b
ę
d
ą
w naturalny sposób budowały klimat społecznej akceptacji dla
potrzeb obronno
ś
ci pa
ń
stwa. Osobisty przykład i autorytet nieformalny
ż
ołnierzy b
ę
d
ą
elementami promuj
ą
cymi słu
ż
b
ę
wojskow
ą
.
Wykorzystanie potencjalnych mo
ż
liwo
ś
ci w tym zakresie b
ę
dzie uzale
ż
nione
m.in. od wła
ś
ciwego doboru
ż
ołnierzy rezerwy na stanowiska dowódcze i kierownicze.
Poza kompetencjami fachowymi i do
ś
wiadczeniem dowódczym, kryteria doboru na te
stanowiska b
ę
d
ą
obejmowa
ć
predyspozycje w zakresie komunikacji społecznej.
Jak wskazuj
ą
do
ś
wiadczenia pa
ń
stw dotkni
ę
tych np. atakami terrorystycznymi
o sukcesie decyduje szybko
ść
i precyzja działania oraz dobrze funkcjonuj
ą
ce systemy
informacyjne. Udział
ż
ołnierzy i pododdziałów NSR w
ć
wiczeniach i zarz
ą
dzaniu
kryzysowym b
ę
dzie ułatwiał przepływ informacji i stanowił czynnik rozwoju współpracy
31
pomi
ę
dzy wojskiem a instytucjami układu pozamilitarnego. Szczególnie istotne jest
promowanie w
ś
ród administracji rz
ą
dowej i samorz
ą
dowej my
ś
lenia kategoriami
obronno
ś
ci pa
ń
stwa.
5.2. Współpraca z organizacjami zrzeszaj
ą
cymi
ż
ołnierzy rezerwy
Innym wa
ż
nym aspektem utworzenia NSR b
ę
dzie aktywizacja stowarzysze
ń
rezerwistów i podniesienie rangi polskich
ż
ołnierzy rezerwy w
ś
rodowiskach rezerwistów
NATO.
W ramach doskonalenia systemu zarz
ą
dzania zasobami rezerw osobowych,
w tym budowy NSR, istotne znaczenie b
ę
dzie miała współpraca resortu obrony
narodowej z organizacjami zrzeszaj
ą
cymi
ż
ołnierzy rezerwy. Nale
ż
y je traktowa
ć
jako
wła
ś
ciwe w prezentowaniu opinii i oczekiwa
ń
ś
rodowisk
ż
ołnierzy rezerwy, szczególnie
w zakresie konsultacji rozwi
ą
za
ń
(aktów prawnych) dotycz
ą
cych funkcjonowania NSR.
Organizacje zrzeszaj
ą
ce
ż
ołnierzy rezerwy mog
ą
pełni
ć
istotn
ą
rol
ę
tak
ż
e
w organizacji ochotniczego szkolenia
ż
ołnierzy rezerwy. Cz
ęść
ż
ołnierzy rezerwy, którzy
nie zdecyduj
ą
si
ę
na słu
ż
b
ę
w NSR, b
ę
dzie mie
ć
wol
ę
dalszego podnoszenia swoich
kwalifikacji wojskowych – umo
ż
liwi
ą
im to organizacje społeczne. Wspierana przez
MON aktywno
ść
szkoleniowa tych organizacji to jeden ze sposobów na spełnienie
oczekiwa
ń
ś
rodowisk rezerwistów, przyczyniaj
ą
cy si
ę
do wzrostu poziomu wyszkolenia
ż
ołnierzy rezerwy.
Resort obrony narodowej, we współpracy z organizacjami rezerwistów, b
ę
dzie
kierował
ż
ołnierzy NSR do udziału w
ć
wiczeniach wojskowych (kursach) oferowanych
przez Komitet Narodowych Sił Rezerwowych (NRFC) NATO. Propozycje wytypowania
polskich
ż
ołnierzy rezerwy do uczestnictwa w takich przedsi
ę
wzi
ę
ciach szkoleniowych
były przez ten Komitet wielokrotnie formułowane, lecz z uwagi na brak odpowiednich
uregulowa
ń
prawnych nie istniały dotychczas mo
ż
liwo
ś
ci realizacyjne w tym zakresie.
Szczególna rola w realizacji tych zada
ń
mo
ż
e przypa
ść
Federacji Stowarzysze
ń
Rezerwistów i Weteranów Sił Zbrojnych RP (FSRiWSZRP), zrzeszaj
ą
cej organizacje
ż
ołnierzy rezerwy. Federacja jest oficjalnym przedstawicielem Polski w afiliowanej przy
NATO Mi
ę
dzysojuszniczej Konfederacji Oficerów Rezerwy (CIOR). W ramach prac
CIOR Federacja uczestniczy w cyklu spotka
ń
oficjalnych i roboczych, przygotowuj
ą
c
dru
ż
yny bior
ą
ce udział w mi
ę
dzynarodowych zawodach sportowych (przede wszystkim
podczas kongresów letnich).
Udział w mi
ę
dzynarodowych przedsi
ę
wzi
ę
ciach szkoleniowych i sportowych
b
ę
dzie szczególn
ą
form
ą
budowania motywacji
ż
ołnierzy rezerwy do słu
ż
by w NSR.
PODSUMOWANIE
Z punktu widzenia interesu pa
ń
stwa i obywateli przyj
ę
cie nowych rozwi
ą
za
ń
w funkcjonowaniu i organizacji Sił Zbrojnych, które b
ę
d
ą
wzmacniały ich zdolno
ś
ci do
działania w warunkach współczesnych zagro
ż
e
ń
, jest uzasadnione.
Wdra
ż
ane obecnie rozwi
ą
zania maj
ą
charakter kompleksowy, odnosz
ą
si
ę
zarówno do okresu tworzenia NSR, jak i ich funkcjonowania w przyszło
ś
ci. Umo
ż
liwiaj
ą
elastyczne dostosowanie organizacji i zasad funkcjonowania NSR do zmieniaj
ą
cych si
ę
zada
ń
z zakresu obronno
ś
ci pa
ń
stwa, a tak
ż
e mo
ż
liwo
ś
ci ich realizacji.
32
W przypadku wyst
ą
pienia zagro
ż
enia bezpiecze
ń
stwa pa
ń
stwa, je
ż
eli b
ę
dzie to
niezb
ę
dne
do
zapewnienia
mo
ż
liwo
ś
ci
wykonywania
zada
ń
zwi
ą
zanych
z przeznaczeniem
Sił
Zbrojnych,
istnieje
prawna
mo
ż
liwo
ść
uruchomienia
obowi
ą
zkowych form słu
ż
by wojskowej. Słu
ż
ba mo
ż
e by
ć
przywrócona w okresie
ustalonym rozporz
ą
dzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, wydanym na
wniosek Rady Ministrów. Ponadto, w przypadkach zagro
ż
enia bezpiecze
ń
stwa pa
ń
stwa
lub wyst
ą
pienia potrzeb Sił Zbrojnych mog
ą
by
ć
wprowadzone przez Rad
ę
Ministrów
obowi
ą
zkowe
ć
wiczenia wojskowe dla
ż
ołnierzy rezerwy i osób przeniesionych do
rezerwy nieb
ę
d
ą
cych
ż
ołnierzami rezerwy.
Gromadzenie do
ś
wiadcze
ń
z funkcjonowania NSR b
ę
dzie podstaw
ą
do
weryfikacji przyj
ę
tych rozwi
ą
za
ń
, a tak
ż
e wypracowania i wdra
ż
ania nowych rozwi
ą
za
ń
w zakresie organizacji NSR i zasad słu
ż
by
ż
ołnierzy rezerwy. Podstaw
ą
decyzji w tym
zakresie b
ę
d
ą
wnioski i rekomendacje II Edycji Strategicznego Przegl
ą
du Obronnego,
przewidziane do przedło
ż
enia Ministrowi Obrony Narodowej w styczniu 2011 r.
Dla prawidłowego przebiegu procesu tworzenia NSR i dalszego ich
funkcjonowania du
ż
e znaczenie b
ę
dzie miało pozytywne nastawienie opinii publicznej
oraz mo
ż
liwo
ść
uzyskania consensusu najwa
ż
niejszych sił politycznych.
SZTAB GENERALNY WP
Opr.: Oficerowie Zespołu
ds. Profesjonalizacji Sił Zbrojnych RP
Wyk. Z. Mendrala (846 589)
Dn. 2010.02.19.