1

Błędne poglądy na naturę Boga w świetle Biblii

W pierwszym wykładzie skupiliśmy się na biblijnych podstawach prawdy o Trójcy Świętej.
Obecnie przyjrzymy się tej nauce na tle błędnych twierdzeń odnośnie natury Boga. Nie
sposób omówić wszystkich fałszywych nauk, jakie pojawiły się w związku z doktryną o
Trójcy lub jej elementami składowymi. Skupimy się na kilku herezjach, które do dzisiaj są
szerzone, również w naszym kraju.

Arianizm

Zgodnie z tą wykładnią Chrystus jako Syn Boży jest pierwszym stworzeniem Boga Ojca, jest
mniejszy od Niego i nie jest w pełni Bogiem. Chociaż pierwotny arianizm głosił, że Duch
Święty jest osobowym stworzeniem Bożym, również mniejszym od Ojca, to późniejsi arianie
zakwestionowali osobowy charakter Ducha Bożego. Głoszą, że jest czynną siłą lub mocą
Bożą, Boskim wpływem lub usposobieniem Boga w Nim samym. Rzecz jasna wszelkie
postacie arianizmu przeczą prawdzie o Trójcy Świętej, przypisując Bóstwo jedynie Bogu
Ojcu. Wyznania głoszące poglądy ariańskie, to Świadkowie Jehowy, Zrzeszenie Wolnych
Badaczy Pisma Świętego, Świecki Ruch Misyjny „Epifania”, Kościół Chrześcijan Dnia
Sobotniego, Jednota Braci Polskich i szereg innych małych grup.

Omówienie niektórych argumentów i zarzutów ariańskich:

1. Ewangelia według Jana 14:28: „Słyszeliście, że powiedziałem wam: Odchodzę i

przychodzę do was. Gdybyście mnie miłowali, to byście się radowali, że idę do
Ojca, bo Ojciec większy jest niż Ja” (BW).

W związku z powyższym tekstem zachodzi pytanie: Czy fakt, że Ojciec jest lub był w jakimś
sensie większy od Jezusa musi oznaczać, że natura Chrystusa jest gorsza, nie w pełni Boska?
Greckie słowo tłumaczone na „większy” to meidzon, wyższy stopień przymiotnika megas,
„wielki”. Słowa meidzon użyto również w 1 Liście do Koryntian 14:5, gdzie czytamy m.in.,
że „większy jest ten, kto prorokuje, niż ten, kto mówi językami”. Zapewne mowa jest tu o
dwóch chrześcijanach: jeden posiadał dar prorokowania, zaś drugi miał dar mówienia
językami. Fakt, że prorokujący został nazwany większym od mówiącego językami nie dotyczy
natury obu tych osób, są bowiem tak samo ludźmi. Chodzi tu raczej o pewną właściwość,
którą posiadł człowiek mający dar prorokowania, a która wyposażała go lepiej do usługiwania
zborowi niż człowieka posiadającego dar glosolalii. Zatem większy to niekoniecznie ktoś
wyższej natury.

Skoro o Chrystusie czytamy, że „W Nim bowiem, w Jego ciele mieszka cała Pełnia Bóstwa”
(Kolosan 2:9, BP), to na czym mogła polegać przewaga, którą miał nad Nim Ojciec?

Zadowalające wyjaśnienie zamieszczono w Zondervan NIV Bible Commentary, tom 2, strony
349-350: „Zdanie ››Ojciec większy jest niż Ja‹‹ odnosi się raczej do pozycji niż do natury;
Jezus mówił to z pozycji swego człowieczeństwa (por. 5:19). Wiele zdań w tej Ewangelii
mówiących o tym, że Ojciec posłał Go potwierdza, że Jezus działał pod władzą (Ojca) i był
zobowiązany wypełnić przykazania Ojca”

i

.

Powyższa interpretacja świetnie pasuje do prawdy, że Jezus „istniejąc w naturze Bożej, nie
skorzystał ze sposobności, aby na równi być z Bogiem, lecz sam siebie poniżył, przyjąwszy
naturę sługi. Stał się podobny do ludzi i w zewnętrznej postaci uznany za człowieka. Uniżył

2

samego siebie, stał się posłuszny aż do śmierci i to śmierci krzyżowej” (Filipian 2:6-8, BP).

Podobną myśl zawiera List do Hebrajczyków 2:9, gdzie m.in. napisano, że Chrystus „na
krótko uczyniony został mniejszym od aniołów”. Wobec tego Syn Boży, aby wypełnić wolę
swego Ojca, któremu nie ustępował Boską naturą, uniżył się, stając się jako człowiek nie
tylko mniejszym od Ojca, lecz nawet od aniołów. Wymagała tego misja zbawienia ludzkości.
„Skoro zaś dzieci mają udział we krwi i w ciele [w człowieczeństwie – przypis S.M.], więc i
On [Chrystus – przypis S.M.] również miał w nich udział [również stał się człowiekiem –
przypis S.M.]” (Hebrajczyków 2:14, BW). „Dlatego musiał we wszystkim upodobnić się do
braci” (Hebrajczyków 2:17, BW). „Jak bowiem przez nieposłuszeństwo jednego człowieka
[Adama – przypis S.M.] wielu stało się grzesznikami, tak dzięki posłuszeństwu Jednego
[Chrystusa, Ostatniego Adama – przypis S.M.] wielu stało się sprawiedliwymi” (Rzymian
5:19, BP). Cytowane wersety wskazują, że Syn Boży, aby nas wybawić stał się w całej pełni
człowiekiem, „z wyjątkiem grzechu” (Hebrajczyków 4:15). Było to dla Niego wielkim aktem
pokory, przyszedł bowiem z wielkiej swej Boskiej chwały na ziemię i „w zewnętrznej postaci
uznany (został) za Człowieka” (Filipian 2:7, BP); gdyż nie wyzbył się Boskiej natury, która
kryła się za Jego człowieczeństwem.

R.V.G. Tasker proponuje odmienne wyjaśnienie Ewangelii Jana 14:28: „Do słów większy niż
Ja często odwoływali się arianie, by poprzeć swą doktrynę o tym, jakoby Syn był
stworzeniem niższym od Ojca. Słowa te jednak nie znaczą, że Ojciec był większy w sensie
mocy lub boskości, lecz że Syn, będąc zrodzonym z Ojca, jest ‘mniejszy’ od Niego w tym
sensie, że Ten, który jest zrodzony jest drugorzędny w stosunku do Tego, który rodzi. (zobacz
i.14)”

ii

.

Nasze rozmyślania nad Ewangelią według Jana 14:28 świetnie sumuje przypis z Biblii
Poznańskiej: „Ojciec jest większy od Jezusa, dlatego, że Syn stał się człowiekiem, lub
dlatego, że rodząc Syna daje wszystko, nie otrzymując sam nic od nikogo. Syn zaś,
współuczestnik tej samej i jedynej natury Boskiej Ojca, otrzymuje wszystko od Niego.
Kontekst zaleca porównanie Jezusa z Ojcem jako Słowa Wcielonego, jako Boga-Człowieka”.

W książce Najtrudniejsze stronice Biblii Zenon Ziółkowski zwraca uwagę na inny, ważny
fakt, mianowicie, że niższość Jezusa „była tylko czasowa, aż do momentu zmartwychwstania
i wniebowstąpienia, kiedy to nastąpił powrót do chwały, jaką miał Syn Boży ››pierwej, nim
świat powstał‹‹ (J 17,5). Dzięki podporządkowaniu się woli Ojca i przyjęciu ludzkiej natury –
związanej nierozerwalnie z naturą boską w osobie Syna – Chrystus jako Bóg-Człowiek został
przez Niego wywyższony ponad wszystko i obdarowany imieniem ponad wszelkie imię,
››aby – jak pisze św. Paweł – na imię Jezusa zgięło się każde kolano istot niebieskich i
ziemskich, i podziemnych. I aby wszelki język wyznał, że Jezus Chrystus jest PANEM – ku
chwale Boga Ojca‹‹ (Flp 2,10-11)”

iii

.

2. Zdaniem Świadków Jehowy Jezus jest aniołem, gdyż 1 List do Tesaloniczan 4:16

w ich przekładzie zdaje się sugerować, że głos archanielski to głos Jezusa.

„Ponieważ sam Pan zstąpi z nieba z nakazującym wołaniem, z głosem archanielskim oraz z
trąbą Bożą („na dany rozkaz, na głos archanioła i trąby Bożej” – Biblia Warszawska) i ci, co
umarli w jedności z Chrystusem, powstaną pierwsi” (Przekład Nowego Świata). Skoro
Świadkowie twierdzą, że głos archanielski czyni z Jezusa archanioła, to konsekwentnie trąba
Boża czyni z Niego Boga. Jednak Świadkowie argumentują, że Pan Jezus nie mógłby zstąpić
z nieba na głos archanioła, który stałby niżej od Niego, gdyż jest to niezgodne z istniejącą

3

hierarchią. Wobec tego, to sam Jezus miałby być tym archaniołem wydającym z siebie głos.

Jednakże Księga Objawienia 14:14-16 wykazuje, że Syn Człowieczy już jako Król spełnia
polecenie anioła, a więc kogoś zajmującego niższe stanowisko:

„I widziałem, a oto biały obłok, a na obłoku siedział ktoś podobny do Syna
Człowieczego, mający na głowie swojej złotą koronę, a w ręku swym ostry sierp. A inny
anioł wyszedł ze świątyni, wołając donośnym głosem na tego, który siedział na obłoku:
Zapuść sierp swój i żnij, gdyż nastała pora żniwa i dojrzało żniwo ziemi. I zapuścił Ten,
który siedział na obłoku, sierp swój na ziemi, i ziemia została zżęta”.

Zwróćmy uwagę, że ów anioł wyszedł ze świątyni, w której znajduje się Boży tron
(Objawienie 16:17). W takim razie anioł przekazał Królowi Chrystusowi polecenie od Boga
Ojca. Podobnie jest z wersetem z 1 Listu do Tesaloniczan 4:16; archanioł głosem daje znak
od Boga Ojca połączony z trąbą Bożą, by Mesjasz zszedł z nieba i dokonał cudu wskrzeszenia
umarłych.

Co więcej, autor Listu do Hebrajczyków kilkakrotnie stwierdza wyższość jedynego Syna
Bożego nad wszystkimi aniołami:

„Do którego bowiem z aniołów powiedział kiedykolwiek: Tyś jest Synem moim, Jam
cię dziś zrodził? I znowu: Ja mu będę ojcem, a on będzie mi synem?” (Jezus jako
jedyny Syn zrodzony z Ojca góruje nad aniołami).

„I znowu, kiedy wprowadza Pierworodnego na świat, mówi: Niechże mu oddają
pokłon wszyscy aniołowie Boży” – Hebrajczyków 1:5, 6.

Podobnie odróżnia ów autor Chrystusa od aniołów w wersetach 7-14 rozdziału pierwszego.
Kulminacją powyższych wywodów pisarza tego listu jest stwierdzenie: „Bo nie aniołom
poddał świat, który ma przyjść, o którym mówimy” (Hebrajczyków 2:5). Nie aniołom, lecz
Synowi Bożemu, który nie jest i nigdy nie był aniołem. W innych miejscach Biblii również
odróżniono Jezusa od aniołów (Kolosan 1:15, 16; 1 Tymoteusza 5:21; Objawienie 14:10).

3. Objawienie 3:14: „A do anioła zboru w Laodycei napisz: To mówi Ten, który jest

Amen, świadek wierny i prawdziwy, początek stworzenia Bożego”.

Greckie słowo arche przetłumaczone tu jako „początek” znaczy „początek” i „zwierzchność”
(„Wielki Słownik grecko-polski Nowego Testamentu”, ks. Remigiusz Popowski, Vocatio,
Warszawa, 1995). Z tych powodów anglojęzyczny przekład Biblii „New International
Version” oddał tę myśl jako „władca Bożego stworzenia” („the ruler of God’s creation”). My
jednak opowiadamy się za znaczeniem „początek”. Na właściwy sens roli Jezusa jako
początku rzuca światło m.in. apostoł Paweł:

„On jest obrazem Boga niewidzialnego – Pierworodnym wobec każdego stworzenia, bo w
Nim zostało wszystko stworzone: i to, co w niebiosach, i to, co na ziemi, byty widzialne i
niewidzialne, czy Trony, czy Panowania, czy Zwierzchności, czy Władze. Wszystko przez
Niego i dla Niego zostało stworzone. On jest przed wszystkim i wszystko w Nim ma istnienie.
I On jest Głową Ciała – Kościoła. On jest Początkiem, Pierworodnym spośród umarłych, aby
sam zyskał pierwszeństwo we wszystkim” (Kolosan 1:15-18, BT).

Chrystus w bycie przedludzkim był Tym, który zapoczątkował istnienie wszystkich stworzeń.

4

Chrystus jest początkiem, czyli źródłem stworzenia. Barclay M. Newman Jr. w swoim
słowniku podaje m.in., że arche znaczy „geneza, pierwsza przyczyna” (A Concise Greek-
English Dictionary of the New Testament, United Bible Societies, 1971). Podobną definicję
zawiera autorytatywny słownik Waltera Bauera, A Greek-English Lexicon of the New
Testament and Other Early Christian Literature.

Harmonizuje to z faktem, że dzięki pośrednictwu Chrystusa zaczęły istnieć wszystkie
stworzenia (por. 1 Koryntian 8:6; Hebrajczyków 1:1, 2). William Barclay opowiada się za
tym, że w myśl Objawienia 3:14 Chrystus „rozpoczął [...] proces stworzenia, jak powiada
Trench, był on ››dynamicznym początkiem‹‹. [...] W pierwotnych pismach chrześcijańskich
czytamy, że szatan jest arche śmierci, to znaczy śmierć bierze w nim swój początek, Bóg zaś
jest arche wszystkich rzeczy, to znaczy wszystko wywodzi się z Niego” (Objawienie św.
Jana, tom I, Wydawnictwo „Słowo Prawdy”, Warszawa, 1981). Józef Flawiusz, historyk
żydowski, w swym dziele Przeciw Apionowi, księga druga, wiersz 190, nazywa Boga m.in.
początkiem (arche) wszechrzeczy, co oczywiście nie oznacza, że Stwórca zalicza się do
stworzeń.

Wobec tego Jezus jest w tym sensie początkiem Bożego stworzenia, że je zapoczątkował, w
Nim ono ma swój początek.

4. „W Biblii nie ma słowa ››Trójca‹‹, lecz pochodzi ono z pogaństwa”.

Jak zauważył Duane Magnani, w Biblii nie ma słowa „teokratyczny”, z którego tak szeroki
użytek robią Świadkowie Jehowy. Pojęcie to występowało w świecie pogańskim na
oznaczenie władzy rzymskiej, którą sprawował ubóstwiany Cezar. Czy użycie tego terminu
przez Świadków Jehowy automatycznie czyni go niebiblijnym? Na pewno nie.

Podobnie jest z „Trójcą”. Choć w religiach pogańskich występują triady bóstw, to jednak w
chrześcijaństwie mamy do czynienia z czymś odrębnym i unikalnym. Triady pogańskie to
trzyosobowe grupy bogów, natomiast Trójca chrześcijańska to jeden Bóg w trzech osobach.

5. „Pierwsi chrześcijanie nie wierzyli w Trójcę ani w Bóstwo Chrystusa, to

późniejszy wynalazek, ustanowiony na Soborze w Nicei w 325 roku”.

Przeczą temu twierdzeniu pisma pisarzy wczesnochrześcijańskich

iv

.



Ignacy z Antiochii, zmarły w roku 110

a) O Bóstwie Chrystusa: „Naśladowcy Boga, ożywieni na nowo krwią Boga, dopełniliście w sposób
doskonały dzieła zgodnego z waszą własną naturą”. „Jeden jest Lekarz, cielesny i zarazem duchowy,
zrodzony i niezrodzony, przychodzący w ciele Bóg […]”. „Bóg nasz bowiem, Jezus Chrystus, począł
się w łonie Maryi zgodnie z planem Bożym, z rodu Dawida i z Ducha Świętego […] Bóg objawił się
jako człowiek w nowości życia wiecznego […]” – Do Kościoła w Efezie, 1 (1); 7 (2); 18 (2); 19 (3).

b) O Trójcy: „Starajcie się więc utwierdzić w naukach Pana i Apostołów, aby wszystko, co czynicie,
pomyślnie się układało, w ciele i w duchu, w wierze i w miłości, w Synu, Ojcu i Duchu […]. „Bądźcie
poddani biskupowi i sobie wzajemnie, jak Jezus Chrystus według ciała był poddany Ojcu,
Apostołowie zaś Chrystusowi, Ojcu i Duchowi, aby jedność była zarazem cielesna i duchowa” – Do
Kościoła w Magnezji, 13 (1); 13 (2).



Justyn Męczennik, urodzony w roku 100

5

a) O oddawaniu czci Jezusowi:

„Owszem, wiemy, że to niedowiarki, bezbożnicy, niegodziwcy i ludzie niesprawiedliwi, którzy
zamiast Jezusowi cześć oddawać, wyznają Go tylko z imienia” (Dialog z Żydem Tryfonem 35,5).

b) O Bóstwie Chrystusa:

- „Czcimy Pana Jezusa Chrystusa, Syna Bożego […]. Ja jestem tylko człowiekiem, więc wiem, że
słowa moje są nędzne w porównaniu z Jego nieskończonym Bóstwem” (Męczeństwo św. Justyna 2,5-
6).

- „Ojciec wszechrzeczy ma Syna, który jest Słowem, Pierworodnym Synem Bożym i Bogiem”
(Apologia I, 63,15).



Ireneusz z Lyonu, urodzony w ok. 140 roku

Zaprzecza, jakoby stworzyli nas aniołowie, twierdząc, że stworzyła nas Trójca: „Nie aniołowie nas
stworzyli i nie oni nas ukształtowali, aniołowie bowiem nie potrafiliby stworzyć obrazu Bożego – ani
nikt inny oprócz Boga prawdziwego, ani żadna moc oddalona od Ojca wszystkich rzeczy. I nie
potrzebował ich Bóg do utworzenia tego, co postanowił, aby się stało. Jest w Nim bowiem nieustannie
Słowo i Mądrość, Syn i Duch, przez których i w których wszystko w sposób wolny i z własnego
zamysłu stworzył. To do Nich mówił: Utwórzmy człowieka na obraz i podobieństwo nasze” (Przeciw
herezjom, 4,20,1).



Klemens Aleksandryjski, urodzony w roku 150

a) O zrodzeniu Chrystusa i Jego odwiecznym istnieniu: „Kiedy mówi: Co było na początku (1 J 1,1),
to wskazuje na urodzenie Syna, który jest bez początku i razem z Ojcem istnieje […]. Słowo samo
istniejące razem z Ojcem w jedności substancji jest wiekuiste i nie utworzone” (Adumbrationes in 1 J
1,1, za: W. Granat, Bóg Jeden w Trójcy Osób, Lublin 1962, s. 355).

b) O Jezusie jako równym Ojcu: „On wzgardzony z powodu swego zewnętrznego objawienia, czczony
ze względu na swe dzieło, oczyszczający, zbawiający i łaskawy, boski Logos, który bez najmniejszego
sprzeciwu stawiany jest na równi z Bogiem i Panem wszechświata, ponieważ był Jego Synem, a
«Słowo było u Boga»” (Zachęta Greków, X, 110,1).

c) O Trójcy: „Ja przynajmniej nie inaczej pojmuję te słowa, jak tylko tak, że jest to wzmianka o Trójcy
Świętej. Tym trzecim jest mianowicie Duch Święty. Tym drugim – Syn Boży, «za pośrednictwem
którego wszystko się stało wedle woli Ojca» [J 1,3]” (Kobierce, V, 103,1).



Atenagoras pisał w roku 177:

„Niech nikt nie uważa za rzecz śmieszną, że Bóg ma Syna. Nie pojmujemy przecież Boga i Ojca i
Syna, tak jak wasi poeci, co tworzą mity o bogach nie lepszych od ludzi, lecz Syn Boży jest Słowem
Ojca w idei i działaniu. Przez Niego bowiem wszystko się stało, bo Ojciec i Syn jedno są. Skoro Syn
jest w Ojcu, a Ojciec w Synu jednością i mocą Ducha, to Syn jest myślą i słowem Ojca. [...] I któż nie
zdziwi się, gdy usłyszy, że nazywają nas ateistami, gdy przecież wierzymy w Boga Ojca i Boga Syna, i
Ducha Świętego, i wykazujemy ich potęgę w zjednoczeniu i w pochodzeniu różnicę?” (Suplika w
obronie chrześcijan, rozdz. 10).

Istnieją zatem mocne dowody na to, że wiara w Trójcę była starsza od jej sformułowań
dogmatycznych. Fakt, że na soborach zdefiniowano doktrynę trynitarną wynikał z tego, że

6

trzeba było przeciwstawić się herezjom i uściślić pewne pojęcia, które – choć znane –
wymagały doprecyzowania.

Modalizm

Jest to teoria głosząca, jakoby Bóg był jedną osobą, która występuje w trzech rolach, Ojca i
Syna i Ducha Świętego. Prawowierna doktryna o Trójcy naucza, że są trzy Osoby Boskie, z
których każda pełni swą rolę, ale istnieje jeden Bóg. Herezja modalizmu utrzymuje, że jest
tylko jedna osoba pełniąca trojaką rolę. Denominacją wyznającą modalizm jest przede
wszystkim United Pentecostal Church. Odmianę tej herezji głoszą także wyznawcy doktryny
Williama M. Branhama oraz niektóre małe, niezależne zbory.

Tymczasem według Słów naszego Pana, Jego Ojciec jest odrębną Osobą.

„A jeśli już sądzę, to sąd mój jest prawdziwy, bo nie jestem sam, lecz jestem Ja i Ten,
który mnie posłał. A przecież w zakonie waszym jest napisane, że świadectwo dwóch
ludzi jest wiarygodne. Ja świadczę o sobie, a także Ojciec, który mnie posłał, świadczy o
mnie” (Jana 8:16-18).

Dr Robert Morey tak skomentował powyższy tekst:

„Fragment ten jest rozstrzygający. Jezus stwierdza, że nie jest jedynym świadkiem, lecz
Ojciec jest drugim świadkiem, który daje świadectwo prawdzie. Jeśli modalizm byłby
prawdą, wówczas Jezus byłby kłamcą, bowiem nie było drugiego świadka, skoro On i
Ojciec są jedną i tą samą osobą” (The Trinity. Evidence and Issues, World Bible
Publishers, Inc., Iowa Falls, USA, s. 531).

W wielu wersetach Ojciec, Syn i Duch Święty są przedstawiani jako odrębne Osoby:

„Proszę was tedy, bracia, przez Pana naszego, Jezusa Chrystusa, i przez miłość Ducha,
abyście wespół ze mną walczyli w modlitwach, zanoszonych za mnie do Boga”
(Rzymian 15:30).

„O ileż bardziej krew Chrystusa, który przez Ducha wiecznego ofiarował samego siebie
bez skazy Bogu, oczyści sumienie nasze od martwych uczynków, abyśmy mogli służyć
Bogu żywemu” (Hebrajczyków 9:14).

Chrystus przy pomocy Ducha Świętego ofiarował siebie Bogu Ojcu. Gdyby Chrystus, Duch
Święty i Bóg Ojciec byli tą samą osobą, zdanie to nie miałoby sensu. Podobnie trudno
wytłumaczyć wersety, w których jest mowa o tym, że Zbawiciel został posłany przez Ojca lub
zasiada po Jego prawicy (Jana 4:34; Hebrajczyków 10:12). Niezrozumiały byłby też fakt, iż
modlił się On do Ojca – na pewno nie zwracał się do samego siebie (Jana 17:1-5).

Chyba najmocniejszym argumentem przeciw modalizmowi jest to, że Syn Boży używa w
stosunku do siebie i Ojca czasowników w liczbie mnogiej.

„Odpowiedział Jezus i rzekł mu: Jeśli kto mnie miłuje, słowa mojego przestrzegać
będzie, i Ojciec mój umiłuje go, i do niego przyjdziemy, i u niego zamieszkamy. Kto mnie
nie miłuje, ten słów moich nie przestrzega, a przecież słowo, które słyszycie, nie jest
moim słowem, lecz Ojca, który mnie posłał. To wam powiedziałem z wami przebywając.
Lecz Pocieszyciel Duch Święty, którego Ojciec pośle w imieniu moim, nauczy was
wszystkiego i przypomni wam wszystko, co wam powiedziałem” (Jana 14:23-26).

7

Jezus mówi o sobie i Ojcu: przyjdziemy, zamieszkamy. To wyraźnie wskazuje na dwie Osoby.
Pan odróżnia swą Osobę od Osoby Ojca, gdyż stwierdza: słowo, które słyszycie, nie jest moim
słowem, lecz Ojca, który mnie posłał. Następnie wymienia Ducha Świętego (trzecią Osobę),
którą pośle Ojciec (pierwsza Osoba), w imieniu Jezusa (drugiej Osoby).

„Ja prosić będę Ojca i da wam innego Pocieszyciela, aby był z wami na wieki” (Jana
14:16).

Greckie słowo przetłumaczone na inny znaczy „inny tego samego rodzaju”. Skoro Duch
Święty jest „innym” Pocieszycielem, nie może On być Jezusem.

Po rozważeniu powyższych dowodów trudno nie przyznać racji następującemu komentarzowi
na temat modalizmu:

„Trójca jest sprowadzona do zwykłej szarady, w której Ojciec, Syn i Duch Święty są
tylko maskami zakładanymi przez niepoznawalnego boga. Takie bóstwo nie jest godne
naszego wielbienia, wychwalania czy miłości” (The Trinity. Evidence and Issues, World
Bible Publishers, Inc., Iowa Falls, USA, s. 533).

Adopcjanizm

Zgodnie z tym założeniem, Jezus nie istniał jako Syn Boży przed swoim narodzeniem się na
ziemi. Rzekomo Bóg nadał mu godność Syna Bożego dopiero przy chrzcie lub po
zmartwychwstaniu, niejako adoptując Go lub wywyższając. Hipoteza ta zakłada, że Jezus
pozostaje nadal tylko człowiekiem, jedynym Bogiem jest Ojciec, a Duch Święty nie jest
odrębną Osobą Boską.

Wyjaśnienie wersetów, na które powołują się zwolennicy adopcjanizmu:

1. „[Jest to Ewangelia] o Jego Synu – pochodzącym według ciała z rodu Dawida, a
ustanowionym według Ducha Świętości przez powstanie z martwych pełnym mocy Synem
Bożym – o Jezusie Chrystusie, Panu naszym” (Rzymian 1:3-4, BT)

Zwolennicy teorii adopcji skupiają się na tym, że Jezus jest ustanowionym według Ducha
Świętości przez powstanie z martwych pełnym mocy Synem Bożym. Czy to znaczy, że
wcześniej Chrystus nie był Synem Bożym?

Teolog Werner de Boor tak komentuje ten fragment:

„Paweł nie twierdzi, że bezbronny, słaby człowiek został wyniesiony do godności Syna
Bożego dzięki wydarzeniu wielkanocnemu; mówi natomiast, że w historii Syna Bożego
istniał czas, kiedy był On ››Synem Bożym w słabości‹‹ (po to, aby całkowicie stać się
naszym bratem, dla nas cierpieć i umrzeć), potem jednak przez wydarzenia Wielkiej
Nocy został ››Synem Bożym w mocy‹‹. Jest to wszakże nic innego, jak odtworzenie
faktów historycznych leżących u podstaw każdej chrystologii, faktów, o których Paweł
składał takie samo świadectwo w swoich zborach. Spójrzmy choćby na tekst II Kor. 13:4:
››Choć bowiem ukrzyżowany został w słabości, lecz żyje z mocy Bożej‹‹. Jest to
identyczne stwierdzenie, jak w omawianym tu tekście” (List do Rzymian. Zjednoczony
Kościół Ewangeliczny, Warszawa 1981, s. 30).

Biblista Kazimierz Romaniuk proponuje takie wyjaśnienie:

8

„Paweł chce […] pokazać zaraz we wstępie Listu do Rzymian, że swego Bóstwa Jezus
nigdy nie zamanifestował tak wyraźnie jak w chwili zmartwychwstania. […] według
cielesnego, doczesnego istnienia Syn Boży pochodzi z pokolenia Dawida, natomiast od
strony swego właściwego, tj. Bożego sposobu bycia […] ukazuje się w momencie swego
zmartwychwstania jako posiadający pełnię swej potęgi Syn Boży” (List do Rzymian.
Wstęp – Przekład z oryginału. Komentarz, Pallottinum 1978, Poznań-Warszawa, s. 80).

2. „I my zwiastujemy wam dobrą nowinę. Tę obietnicę, którą dał ojcom, wypełnił teraz Bóg
dzieciom ich przez wzbudzenie nam Jezusa, jak to napisano w psalmie drugim: Synem moim
jesteś, Dzisiaj cię zrodziłem. A że go wzbudził z martwych, aby już nigdy nie uległ skażeniu,
powiedział to tak: Dał wam święte rzeczy Dawidowe, rzeczy pewne” (Dzieje 13:32-34).

Fragment ten nie przeczy nauce o odwiecznym synostwie Chrystusa. Biblia w innym miejscu
stwierdza: „W tym objawiła się miłość Boga do nas, iż Syna swego jednorodzonego posłał
Bóg na świat, abyśmy przezeń żyli” (1 Jana 4:9; patrz też Galacjan 4:4). Wobec tego Jezus
był Synem Bożym już w niebie i został stamtąd posłany na świat dla naszego zbawienia.
Werset z Dziejów Apostolskich ma podobny sens, jak werset z Listu do Rzymian. Synostwo
Boże Jezusa szczególnie ujawniło się po zmartwychwstaniu, gdy Pan ukazał swą wielką
chwałę.

Podsumowanie

Prawda o Trójcy głosi, że w jednej Istocie, która jest Bogiem odwiecznie istnieją trzy równe
sobie i jednakowo wieczne osoby, mianowicie: Ojciec, Syn i Duch Święty. W historii
pojawiały się osoby, które usiłowały zakwestionować tą prawdę lub zinterpretować ją na swój
sposób. Często naginały Boże Objawienie do swych poglądów lub zwykłej logiki czy
filozofii. Biblia ostrzega nas przed takimi fałszywymi nauczycielami: „A proszę was, bracia,
abyście się strzegli tych, którzy wzniecają spory i zgorszenia wbrew nauce, którą przyjęliście;
unikajcie ich” (Rzymian 16:17). Podejmijmy „walkę o wiarę, która raz na zawsze została
przekazana świętym” (Judy 3). ‘Nie dajmy się zwodzić przeróżnym i obcym naukom; dobrze
jest bowiem umacniać serce łaską’ (Hebrajczyków 13:9).

Doktryna trynitarna jest tak ważna, ponieważ w niej zyskujemy mocny fundament naszej
wiary. Bóg Ojciec przed założeniem świata ułożył plan naszego zbawienia. Zbawiciel, który
jest Bogiem-Człowiekiem zbawił nas i zasługuje na chwałę. Po wniebowstąpieniu Pan zesłał i
pozostawił Ducha Świętego, który jest Jego godnym Zastępcą, ponieważ także jest Bogiem.
Duch Święty jako Bóg jest głównym Odpowiedzialnym za nasze uświęcenie. Wszystkie trzy
Osoby Boskie są aktywnie zaangażowane w nasze zbawienie (1 Piotra 1:2). Trzymajmy się
prawdy o Trójjedyności Boga, gdyż chroni ona prawdę objawioną przed wypaczeniami, a nas
przed odstępstwem od wiary i utratą łaski Bożej.

Opracował: Szymon Matusiak

i

Zondervan NIV Bible Commentary, Komentarz Merrilla C. Tenneya, publikacja wydawnictwa Zondervan,

Grand Rapids, Michigan, USA, 1994.

ii

The Gospel According to St. John. An Introduction and Commentary, 4 tom serii Tyndale New Testament

Commentaries, s. 173, Inter-Varsity Press, Leicester, Anglia; Eerdmans, Grand Rapids, Michigan, USA, Reprint
2000.

iii

Najtrudniejsze stronice Biblii, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa, 1989, s. 339.

9

iv

Cytaty z dzieł Ireneusza z Lyonu i Atenagorasa pochodzą z artykułu ks. Jacka Salija, „Odnówmy w sobie

prawdę o Trójjedynym Bogu”. Twierdzenia Justyna Męczennika zaczerpnąłem z publikacji Włodzimierza
Bednarskiego „Justyn Męczennik i Bóstwo Chrystusa”, natomiast komentarze Klemensa Aleksandryjskiego z
artykułu W. Bednarskiego „Klemens Aleksandryjski i Jeden Bóg w Trójcy”. Listy Ignacego z Antiochii
przytaczam według dzieła Ojcowie apostolscy. Kursywy są moje.