1. Postępowanie administracyjne w Polsce okresu
międzywojennego.
Na system postępowania adm. i sądowej kontroli administracji w Polsce
okresu międzywojennego duży wpływ wywarły wzory austriackie. System
sądowej kontroli adm. miał stanowić przedłużenie drogi dochodzenia
przez obywatela swoich praw naruszonych przez organy adm.
Konstytucja z 17 marca 1921 r. przyjęła takie założenia dotyczące
sądownictwa adm.:
- należy utworzyć odrębne, specjalne sądownictwo adm.
- sądownictwo to mają tworzyć sądy adm., na czele z Najwyższym
Trybunałem Adm.
- w skład sądów adm. mają wchodzić sędziowie zawodowi oraz czynnik
niezawodowy.
Punktem wyjścia dla prac legislacyjnych po I w. św., tzn. po odzyskaniu
niepodległości Polski, był art. 71 Konstytucji z 17 marca 1921 r., który
ustalał zasadę dwuinstancyjności (z wyjątkami). Tym sposobem
wprowadzono zasadę dopuszczalności odwołania od orzeczeń organów
zarówno rządowych jak i samorządowych.
Przedkonstytucyjne ustawodawstwo, zwłaszcza ustawa tymczasowa z 2
sierpnia 1919 r. o organizacji władz adm. II instancji oraz ustawy
późniejsze przyjmowały system trzech instancji, przeto pojawiła się
konieczność opracowania aktu ustawodawczego, uwzględniającego adm.
tok postępowania z zasadą przyjętą w/w już artykule Konstytucji. Dlatego
do Sejmu zgłoszono rządowy projekt ustawy w sprawie środków prawnych
od orzeczeń władz adm., który został uchwalony jako ustawa w dniu
01.07. 1923 r.
Ustawa z 2 sierpnia 1922 r. o Najw. Tryb. Adm. nie w pełni jednak
realizowała postanowienia konstytucji, ponieważ nie powołano sądów
adm. w terenie. NTA składał się jedynie z sędziów zawodowych. NTA był
powołany do orzekania legalności zarządzeń i orzeczeń org. adm.
rządowej i samorządowej. Przyjęto klauzulę kompetencji generalnej -
gdy jakikolwiek przepis prawny będzie mówił o post. adm. bez bliższego
określenia tego post., to w tych przypadkach ma zastosowanie post. adm.
ogólne. Skargę mógł złożyć tylko ten, kto uważał, że jego prawo
podmiotowe zostało naruszone lub zagrożone przez zarządzenie lub
orzeczenie administracji. Jeżeli NTA uznał skargę za uzasadnioną, uchylał
zarządzenie lub orzeczenie, a organy adm. zobowiązane były wydać nowe
zarządzenie lub orzeczenie.
W 1923 r. przystąpiono do właściwej kodyfikacji ogólnego postępowania
adm. Prac tych podjęła się specjalna komisja, działająca najpierw przy
Prezesie R.M., a później przy Ministrze Spraw Wew. Opracowany przez
komisję projekt został opublikowany w tygodniku "Gazeta administracji i
policji państwowej" w 1926 r., celem poddania publicznej dyskusji. Po tej
dyskusji i ponownym opracowaniu Rada Ministrów w marcu 1928 r.
uchwaliła projekt, który nabrał mocy prawnej jako rozporządzenie
Prezydenta z 22 marca 1928 r.
2. Wpływ judykatury (orzecznictwa) NSA na doskonalenie zasad
stosowania prawa adm.
Wprowadzona w 1980 r. sądowa kontrola legalności decyzji adm.,
sprawowana przez NSA, stała się ważnym środkiem ochrony praw i
interesów obywateli, przyczyniła się do ujednolicenia wykładni prawa
adm. oraz umacniania praworządności w działalności org. adm. Do 1990 r.
skarga na decyzję adm. mogła być wniesiona do NSA tylko w
enumeratywnie wyliczonych przypadkach, po 24 V 1990r. - o zmianie
ustawy kpa, wprowadzono zasadę, że do NSA mogą być zaskarżane
decyzje org. adm. publicznej z powodu ich niezgodności z prawem we
wszystkich sprawach (klauzula generalna), z określonymi w ustawie
wyjątkami.
Ocena prawna wyrażona w orzeczeniu sądu adm. wiąże w sprawie ten sąd
oraz org. adm. Sąd adm. nie orzeka o istocie sprawy adm., lecz o jej
legalności z prawem.
NSA jest władny orzekać nie tylko o zgodności z prawem decyzji
ostatecznej bezpośrednio wskazanej w skardze, lecz także o zgodności z
prawem wszystkich poprzednich decyzji organów administracji,
rozstrzygających o istocie tego samego stosunku adm.-prawnego,
chociażby nawet były wydane w trybie wznowienia post.
Ocena prawna wyrażona w orzeczeniu NSA wiąże sąd i org. adm., dopóki
nie nastąpią zmiany stanu prawnego, w świetle których ta ocena prawna
traci aktualność.
3. Dokonać charakterystyki prac nad przebudową i doskonaleniem
prawa o postępowaniu administracyjnym po II wojnie światowej.
N.S.A.
Dążenia dotyczące powołania w Polsce Ludowej sądownictwa adm.
pojawiły się już w 1945 r. Można te dążenia ująć w trzy okresy:
I okres - lata 1945-1948; wystąpienia poszczególnych autorów
domagających się w swych publikacjach powołania sądownictwa adm.
II okres - lata 1956-1957; na fali ogólnonarodowej dyskusji nad
węzłowymi zagadnieniami ustrojowymi ożyły postulaty odnoszące się do
powołania sądownictwa adm. w Polsce. Inicjatywę podjęło Zrzeszenie
Prawników Polskich. Zrzeszenie to było autorem projektu ustawy o
powołaniu sądów orzekających o zgodności decyzji adm. z prawem.
Projekt został odrzucony.
III okres - zaczął się od 1968 r., a zakończył się uchwaleniem przez Sejm
31 stycznia 1980 r. ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym oraz
o zmianie ustawy - Kodeks Postępowania Adm.
K.P.A.
Prace nad gruntowną przebudową prawa o postęp. adm. rozpoczęto
opracowaniem projektu kodeksu w 1957 r. przez Komisję Prawa Adm. przy
Zarządzie Głównym Zrzeszenia Prawników Polskich. Okres prac nad
projektem k.p.a. otwiera zarządzenie nr.16 Prezesa R.M. z 28 stycznia
1958 r. w sprawie powołania komisji do opracowania projektu przepisów o
postępowaniu adm. Są dwa okresy pracy komisji:
I okres - opracowanie projektu k.p.a.
II okres - publiczna dyskusja i analiza zgłoszonych uwag oraz opinii (1959
r.)
Dnia 10 marca 1960 r. Rada Ministrów uchwaliła projekt ustawy - Kodeks
postęp. adm., który dnia 15 marca został wniesiony do laski
marszałkowskiej jako rządowy projekt ustawy. Dnia 14 czerwca 1960 r.
Sejm uchwalił rządowy projekt ustawy k.p.a. z proponowanymi przez
Komisję sejmową poprawkami.
4. Zakres obowiązywania k.p.a.
K.p.a. normuje postępowanie:
- przed organami adm. państwowej oraz organami sam. teryt. w
należących do kompetencji tych organów w sprawach indywidualnych
rozstrzyganych w drodze decyzji adm.
- w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między organami adm.
państwowej i organami sam. teryt. oraz między tymi organami a sądami
- w sprawach zaskarżenia decyzji adm. do NSA z powodu ich niezgodności
- w sprawach wydawania zaświadczeń.
K.p.a. stosuje się także w postęp. przed organami:
- państwowych i komunalnych jednostek organizacyjnych
- organizacji zawodowych, sam., spółdzielczych i innych organizacji
społecznych - gdy są one powołane z mocy prawa do załatwiania spraw
w/w.
K.p.a. normuje także postępowanie w sprawie skarg i wniosków.
5. Właściwość rzeczowa i miejscowa w rozumieniu k.p.a.
Właściwość organów adm.- zdolność prawna organu do rozpoznawania i
rozstrzygania określonego rodzaju spraw w postępowaniu
administracyjnym:
Właściwość ustawowa - wynika wprost z przepisów prawa (art. 19 kpa),
dzieli się na dwa rodzaje:
- rzeczowa
•
resortowa - wskazuje pion organów adm. powołanych do rozpatrywania
i rozstrzygania spraw określonego rodzaju
•
instancyjna - określa, który organ danego pionu ma sprawę rozpatrzeć
i rozstrzygnąć.
- miejscowa - zdolność prawna org. adm. do rozpoznania i załatwienia
spraw danej kategorii na obszarze określonej jednostki podziału
terytorium kraju (art.21 kpa)
a) we wszystkich sprawach, właściwość miejscową ustala się wg. miejsca
zamieszkania (oprócz spraw dot. nieruchomości oraz prowadzenia zakładu
pracy)
b) wg. miejsca położenia danej nieruchomości, wg. miejsca gdzie był albo
będzie prowadzony zakład pracy
c) jeśli nie można wg. a i b, to wg. miejsca zdarzenia dającego podstawę
do wszczęcia postępowania.
6. Rodzaje postępowań.
Postępowanie adm.:
- ogólne - to takie post., które ma w zasadzie powszechne zastosowanie,
tj. stosuje się je we wszystkich sprawach indywidualnych, rozstrzyganych
dacyzjami adm.
- szczególne - są to wyłączone rodzaje spraw spod post. adm. ogólnego,
tworzące odrębne post. szczególne (postępowanie egzekucyjne w adm., w
sprawach wykroczeń, w sprawach karnych skargowych, przed org.
polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych).
7. Zasada legalności postępowania administracyjnego.
Zasada ogólna legalności jest kontynuacją utrzymanego w mocy art. 3
ust. 2 Konstytucji z 1952 r., który stanowi, iż wszystkie organy władzy i
adm. państwowej działają na podstawie przepisów prawa. Niemal
http://notatek.pl/postepowanie-administracyjne-pytania?notatka