Traktaty ortograficzne w XV i XVI w.

1. W dobie staropolskiej:

a) grafia prosta (niezłożona): przykład zastosowania Bulla gnieźnieńska, Kazania świętokrzyskie - grafia mało

funkcjonalna, bo jedna litera oddaje wiele głosek np. ą = om

b) grafia złożona: przykład zastosowania Kazania gnieźnieńskie, Psałterz puławski, Biblia królowej Zofii -

pojawiają się dwuznaki, miękkość, długie samogłoski

Jedyna próba zapisania ortografii w dobie staropolskiej: 1440 r - Traktat ortograficzny Jakuba Parkoszowica

(wzorował się na traktacie Husa): zauważa samogłoski twarde i miękki, obecność iloczasu zapisywaną podwójnymi literami.
W dobie średniopolskiej do końca XVIII w. - rozwój ortografii po wynalezieniu druku.

2. Inne traktaty ortograficzne:

1) Ortografia Stanisława Zaborowskiego - 1514 r - grafia diakrytyczna, która się nie przyjęła (do alfabetu łacińskiego dodaje
się kropki i kreski);
2) Ortografia polska Stanisława Murzynowskiego - 1551 r - autor próbuje odróżnić ą, ę, y od i, miękkość za pomocą i,
wprowadził rz wyprowadzone od ż;
3) Nowy karakter polski Jana Januszowskiego - 1594 r - zawarł w nim pomysły Kochanowskiego i Łukasza Górnickiego;
4) Grzegorz Knapski - autor słownika polsko - łacińsko – greckiego; proponował zapisywanie słów tak jak się słyszy.