„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Katarzyna Barska

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
712[03].O1.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji

–

Państwowy Instytut Badawczy

Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Łucja Zegadło
mgr inż. Artur Kryczka



Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Katarzyna Barska



Konsultacja:
mgr inż. Krzysztof Wojewoda

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 712[03].O1.01
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu monter
budownictwa wodnego.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Materiał nauczania

11

5.1. Prawna ochrony pracy

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2. Wymagania

higieniczno-sanitarne

i

bezpieczeństwa

pracy

oraz

bezpieczeństwa przeciwpożarowego w budownictwie hydrotechnicznym

13

5.2.1. Ćwiczenia

13

5.3. Bezpieczeństwo pracy przy urządzeniach elektrycznych

15

5.3.1. Ćwiczenia

15

5.4. Zasady bezpiecznego użytkowania maszyn, narzędzi i sprzętu Zasady

bezpiecznego transportu, magazynowania i składowania materiałów
i wyrobów budowlanych. Zabezpieczanie urządzeń napędowych

17

5.4.1. Ćwiczenia

17

5.5. Czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne występujące na

stanowiskach

pracy

Procedury

udzielania

pierwszej

pomocy

w wypadkach przy pracy. Zabezpieczenie miejsca wypadku

19

5.5.1. Ćwiczenia

19

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

21

7. Literatura

35

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik budownictwa wodnego.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania–
uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika
do nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały. Podczas

realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest zwrócenie uwagi na następujące
elementy:

−

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu
technicznego ze zrozumieniem,

−

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy jest
przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić uczniom
samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów, w formie
dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza, ponieważ
nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz w trakcie
dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

−

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ć

wiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę

teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną propozycję
ć

wiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia, uwzględniając różne

możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które z zaproponowanych
ć

wiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu techniczno-dydaktycznym

szkoły. Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia, które sam opracował,

−

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić, sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia
przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania.
W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od jego postawy i sposobu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

prowadzenia

zajęć

zależy

między

innymi

zainteresowanie

ucznia.

Uczeń

niezainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni
umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania
rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności
ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać
uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne, czy
może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

−

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte
przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej nauczyciela
realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano określoną
liczbę możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa uzależniona
jest od ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według własnego
projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak przeprowadzić
proces oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie swoich
umiejętności.
Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

pokaz,

−

ć

wiczenie (laboratoryjne lub inne),

−

projektów,

−

przewodniego tekstu.

Schemat układu jednostek modułowych

712[03].O1.02

Posługiwanie się podstawowymi
pojęciami z zakresu budownictwa
wodnego.

712[03].01

Podstawy budownictwa wodnego

712[03].O1.01

Przestrzeganie przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej oraz

ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

organizować pracę zespołu przy wspólnym wykonywaniu robót,

–

prezentować podstawowe przepisy bhp,

–

oceniać zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi,

–

korzystać z Internetu,

–

korzystać z różnych źródeł informacji,

–

przetwarzać informacje.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−−−−

zinterpretować podstawowe przepisy prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy
dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy,

−−−−

określić wpływ czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych na organizm
człowieka,

−−−−

zadbać o stan wyposażenia oraz ład i porządek w miejscu pracy,

−−−−

określić zagrożenia dla życia i zdrowia pracownika podczas wykonywania robót
hydrotechnicznych,

−−−−

zastosować zasady bezpiecznej pracy podczas użytkowania urządzeń elektrycznych,

−−−−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska obowiązujące podczas wykonywania robót hydrotechnicznych,

−−−−

zareagować w przypadku zagrożenia pożarowego zgodnie z instrukcją przeciwpożarową,

−−−−

dobrać i zastosować odzież ochronną oraz sprzęt ochrony indywidualnej do rodzaju
wykonywanych robót hydrotechnicznych,

−−−−

zastosować procedury udzielenia pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy
pracy,

−−−−

przewidzieć następstwa niestosowania obowiązujących norm i przepisów dotyczących

−−−−

wymagań

technologicznych

oraz

transportowania

i

składowania

materiałów

budowlanych,

−−−−

wskazać zagrożenia dla środowiska przyrodniczego spowodowane stosowaniem
niewłaściwych materiałów,

−−−−

zapobiec skutkom wynikającym z niewłaściwego użytkowania maszyn, narzędzi i sprzętu
podczas wykonywania robót budowlanych i hydrotechnicznych,

−−−−

zastosować zasady ochrony budowli wodnych przed uszkodzeniami mechanicznymi
i niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi,

−−−−

zaktualizować wiedzę z zakresu aktów prawnych dotyczącą bhp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Monter budownictwa wodnego 712[03]

Moduł:

Podstawy budownictwa wodnego 712[03].O1

Jednostka modułowa:

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
ś

rodowiska 712[03].O1.01

Temat: Prawna ochrona pracy.

Cel ogólny: Poznanie podstawowych praw i obowiązków pracodawców i pracowników.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wymienić akty prawne dotyczące prawnej ochrony pracy,

−

podać podstawowe obowiązki pracodawcy,

−

scharakteryzować prawa i obowiązki pracowników.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda tekstu przewodniego,

−

ć

wiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w parach.

Czas trwania zajęć: 1 godzina dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

tekst ustawy Kodeks pracy,

−

zestaw ćwiczeń opracowany przez nauczyciela dla każdej pary uczniów,

−

karty zadaniowe,

−

notatnik.

Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celu zajęć.
3. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4. Realizacja zajęć:

−

uczniowie wraz z nauczycielem analizują tekst ustawy Kodeks pracy,

−

uczniowie otrzymują kartę zadaniową z ćwiczeniem,

−

każda para uczniów analizuje kartę zadaniową i wyszukuje informacje w Kodeksie
Pracy, aby odpowiedzieć na pytania podane na karcie zadaniowej,

−

nauczyciel pyta poszczególnych uczniów o prawidłowe odpowiedzi na pytania
zapisane na karcie zadań,

−

każdy uczeń otrzymuje kolejną kartę zadaniową z pytaniami,

−

nauczyciel wyjaśnia na czym polegają kolejne zadania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

−

nauczyciel prowadzi wykład oparty o teksty Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki
Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac, które powinny być
wykonywane przez co najmniej dwie osoby, a także Rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym
i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac zawartych w ćwiczeniu,

−

uczniowie notują prawidłowe odpowiedzi na pytania zawarte na kartach ćwiczeń,

−

uczniowie omawiają prawidłowe odpowiedzi z nauczycielem.

5. Po wykonaniu ćwiczeń następuje krótkie podsumowanie lekcji przez nauczyciela.
6. Uczniowie wspólnie odpowiadają na pytania zadawane przez nauczyciela.

Zakończenie zajęć

Praca domowa
Zadaniem uczniów jest wyszukanie w ustawie Prawo budowlane podstawowych praw
i obowiązków pracodawcy i pracownika.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

uczniowie prezentują podstawowe prawa i obowiązki pracodawcy i pracownika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Monter budownictwa wodnego 712[03]

Moduł:

Podstawy budownictwa wodnego 712[03].O1

Jednostka modułowa:

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
ś

rodowiska 712[03].O1.01

Temat: Zagrożenie pożarowe. Zasady ochrony przeciwpożarowej.

Cel ogólny: Poznanie ogólnych zasad bezpieczeństwa ochrony przeciwpożarowej.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wymienić zagrożenia pożarowe przy pracach hydrotechnicznych,

−

wyznaczyć drogę ewakuacyjną za pomocą znaków,

−

zastosować gaśnice w zależności od rodzaju pożaru.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda tekstu przewodniego,

−

ć

wiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w parach.

Czas trwania zajęć: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

tekst z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r.
w sprawie szczegółowych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

instrukcje obsługi gaśnicy pianowej i proszkowej,

−

komputer z programem Elektroniczna Biblioteka Norm e-Normy,

−

znaki bezpieczeństwa,

−

tekst z ćwiczeniem,

−

notatnik.

Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celu zajęć.
3. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4. Realizacja zajęć:

−

nauczyciel rozdaje uczniom tekst Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej
z dnia 26 września 1997 r. w sprawie szczegółowych przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy,

−

uczniowie wraz z nauczycielem analizują tekst rozporządzenia,

−

trwa pogadanka nauczyciela z uczniami,

−

każdy z uczniów otrzymuje kartę z ćwiczeniem i na podstawie informacji
wyszukanych w rozporządzeniu notuje odpowiedzi na pytania zawarte w ćwiczeniu,

−

wybrani uczniowie omawiają prawidłowe odpowiedzi z nauczycielem,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

−

następnie uczniowie przystępują do kolejnego ćwiczenia,

−

uczniowie w parach siadają do stanowisk komputerowych z programem
Elektronicznej Biblioteki Norm e-Normy,

−

nauczyciel prowadzi krótki instruktaż dotyczący obsługi programu komputerowego

−

e-Normy,

−

zadaniem uczniów jest wyszukanie norm wskazanych przez nauczyciela,

−

po zapoznaniu się z normami uczniowie odczytują oznakowanie drogi ewakuacyjnej
w szkole,

−

nauczyciel obserwuje poprawne wykonanie ćwiczenia przez uczniów,

−

następnie nauczyciel pokazuje instrukcje obsługi gaśnic,

−

kolejnym zadaniem uczniów jest uruchomienie poszczególnych typów gaśnic.

5. Nauczyciel podsumowuje krótko lekcję.
6. Uczniowie odpowiadają na pytania, które zadaje nauczyciel.

Zakończenie zajęć
Uczniowie wskazują, które czynności sprawiły im najwięcej trudności.

Praca domowa
Przygotuj 5 zdań zgodnych z prawdą i 5 zdań fałszywych dotyczących tematu zajęć.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

uczniowie wymieniają się zestawami i wskazują czy dane stwierdzenie jest prawdziwe
czy fałszywe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5.

ĆWICZENIA

5.1. Prawna ochrony pracy

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeanalizuj ustawę Kodeks pracy i odpowiedz na poniższe pytania.

1. Jakie obowiązki w dziedzinie bhp należą do pracodawcy?
2. Jakie obowiązki w dziedzinie bhp należą do pracownika?
3. Jakie są prawa pracownika?
4. Co to jest odpowiedzialność materialna pracowników?
5. Wymień czynniki oraz procesy stwarzające szczególne zagrożenie dla zdrowia lub życia

pracownika?

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odnaleźć tekst obowiązującej ustawy w Kodeksie Pracy,
2) przeczytać tekst wspomnianej ustawy,
3) przeczytać pytania zawarte w treści ćwiczenia,
4) sformuować i zanotować odpowiedzi

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

objaśnienie lub wyjaśnienie,

−−−−

metoda tekstu przewodniego.

Ś

rodki dydaktyczne:

−−−−

tekst ustawy Kodeks pracy,

−

tekst z ćwiczeniem,

−

notatnik.

Ćwiczenie 2

Korzystając z Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r.

w sprawie rodzajów prac, które powinny być wykonywane, przez co najmniej dwie osoby,
a także Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac
wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac:
1. Wymień prace budowlane, które powinny być wykonywane, przez co najmniej dwóch

pracowników.

2. Określ, kiedy możliwe jest zatrudnianie młodocianych w wieku powyżej 16 lat.
3. Opisz, czy młodociany może być zatrudniony przy pracy stałej.
4. Wymień prace wzbronione młodocianym.
5. Wyjaśnij, na czym polega szczególna ochrona młodocianych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać podane w ćwiczeniu rozporządzenia ze zrozumieniem,
2) przeczytać pytania zawarte w ćwiczeniu,
3) zastanowić się nad poprawnymi odpowiedziami,
4) zanotować prawidłowe odpowiedzi.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

metoda tekstu przewodniego.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

teksty Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r.
w sprawie rodzajów prac, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby,
Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac
wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac.

−

tekst z ćwiczeniem,

−

notatnik.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2. Wymagania higieniczno-sanitarne i bezpieczeństwa pracy

oraz

bezpieczeństwa

pożarowego

w

budownictwie

hydrotechnicznym

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września

1997 r. w sprawie szczegółowych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy odpowiedz na
następujące pytania
1. Jakie wymagania powinny spełniać pomieszczenia higieniczno-sanitarne?
2. Jakie środki ochrony indywidualnej, które niezbędne są przy robotach hydrotechnicznych?
3. Jakie części ciała narażone na urazy podczas wykonywania robót hydrotechnicznych?
4. W jaki sposób w pomieszczeniach powinna być zapewniona wymiana powietrza?
5. Jakie są wymagania ogólne organizacji stanowisk pracy?

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać tekst rozporządzenia,
2) zapoznać się z poleceniami podanymi w ćwiczeniu,
3) zastanowić się nad poprawną odpowiedzią,
4) zanotować poprawną odpowiedź w notatniku.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−−−−

wykład,

−−−−

metoda tekstu przewodniego.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

tekst Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r.
w sprawie szczegółowych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

tekst z ćwiczeniem,

−

notatnik.

Ćwiczenie 2

Korzystając z Elektronicznej Biblioteki Norm e- Normy

1.

Wyszukaj podane normy:

−

PN-92/N-01255 Barwy bezpieczeństwa i znaki bezpieczeństwa.

−

PN-92/N-01256/02 Znaki bezpieczeństwa. Ewakuacja.

−

PN-92/N-01256/03 Znaki bezpieczeństwa. Ochrona i higiena pracy.

2.

Przeczytaj normy.

3. Odczytaj oznakowanie drogi ewakuacyjnej w szkole.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować informacje zawarte w programie komputerowym,
2) odszukać podane normy zawarte w ćwiczeniu,
3) zapoznać się z treścią wymienionych norm,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

ć

wiczenia praktyczne z użyciem komputera.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

komputer z programem Elektroniczna Biblioteka Norm e-Normy,

−

drukarka,

−

notatnik.

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.3. Bezpieczeństwo pracy przy urządzeniach elektrycznych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie

bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych, odpowiedz na
pytania.
1. Jakie osoby są uprawnione do wykonywania prac związanych z instalacjami

i urządzeniami elektroenergetycznymi?

2. Jakie są zasady wykonywania pracy nad liniami elektroenergetycznymi?
3. W jaki sposób zabezpiecza się rozdzielnice budowlane?
4. Na czym polega kontrola okresowa urządzeń?
5. Jakie są zasady rozmieszczenia oświetlenia na budowie?

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować tekst Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r.

w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych,

2) przeczytać dokładnie pytania zawarte w ćwiczeniu,
3) zastanowić się nad prawidłowymi odpowiedziami w oparciu o tekst rozporządzenia,
4) zanotować prawidłowe odpowiedzi w notatniku.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda tekstu przewodniego,

−

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

tekst z ćwiczeniem,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Ćwiczenie 2

Na podstawie materiału nauczania uzupełnij tabelę.

Ochrona przed dotykiem

Strefa

Urządzenia wchodzące w skład

strefy

Równoczesna

ochrona przed

dotykiem

bezpośrednim

i pośrednim

Bezpośrednim

Pośrednim

I

Stacje transformatorowe,
Zespoły prądotwórcze,
Przyłącza,
Tablice zasilające

II

Linie napowietrzne
wykonywane:

−

przewodami izolowanymi,

−

kablami podwieszanymi,
przewodami oponowymi

III

Rozdzielnice:

−

budowlane,

−

dźwigowe,

−

przystawki pomiarowe

IV

Odbiorniki oświetleniowe,
Narzędzia ręczne,
Urządzenia budowlane.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) Przeanalizować materiał nauczania,
2) przeanalizować tabelę na karcie pracy,
3) zanotować informacje z wykładu,
4) zastanowić się nad prawidłowymi odpowiedziami w oparciu o informacje z wykładu,
5) zanotować prawidłowe odpowiedzi na karcie pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wykład informacyjny,

−

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

karta z ćwiczeniem,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5.4. Zasady

bezpiecznego

użytkowania

maszyn,

narzędzi

i sprzętu. Zasady bezpiecznego transportu, magazynowania
i składowania

materiałów

i

wyrobów

budowlanych.

Zabezpieczanie urządzeń napędowych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Uzupełnij tekst prawidłowymi wyrazami.

Przy pracach na gruntach mokrych lub grząskich koparka powinna pracować

……………………. wykonanych z krawędziaków lub bali w postaci płyt. W czasie
przesuwania koparki o własnym napędzie na stanowisko pracy należy ……………………,
zwłaszcza na gruntach grząskich, wzmocnić ją …………………….., opróżniony czerpak
podciągnąć do kadłuba koparki, a wysięgnik skierować w kierunku jazdy.

Podczas pracy koparka powinna stać na ………………………… z zahamowanymi

gąsienicami. Podczas nabierania gruntu czerpakiem ……………………. włączać
mechanizmu obrotu ani mechanizmu jazdy.

Przy kopaniu ziemi pod wysokim zboczem (ponad 3 m) należy ………… tworzenia

nawisów, a jeżeli grunt osypuje się samoistnie należy unikać tworzenia nawisów.

W czasie ładowania ziemi na samochód, czerpak koparki ……………….. być

przenoszony nad kabiną, a kierowca nie może znajdować się w samochodzie.

Bank wyrazów: powinien, na materacach, wyrównać drogę, wyrównanym terenie, unikać,

kopać, wolno, materacami, nie wolno, nie powinien.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować materiał nauczania,
2) przeczytać podany tekst ze zrozumieniem,
3) zastanowić się nad poprawnymi odpowiedziami,
4) uzupełnić luki w tekście,
5) sprawdzić wykonanie ćwiczenia z materiałem nauczania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka dydaktyczna,

−

ć

wiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Ś

rodki dydaktyczne:

−

karta z ćwiczeniem,

−

przybory do pisania,

−

notatnik.

Ćwiczenie 2

Określ, które ze zdań jest prawdziwe, a które fałszywe.

ZDANIE

PRAWDA

FAŁSZ

Dopuszczalne jest składowanie materiałów bezpośrednio pod
elektroenergetycznymi liniami napowietrznymi.

Maszyny i urządzenia techniczne podlegające dozorowi
technicznemu, mogą być zawsze używane na terenie budowy.

Materiały drobnicowe układa się w stosy o wysokości nie większej
niż 5 m, dostosowane do rodzaju i wytrzymałości tych materiałów.

Substancje i preparaty niebezpieczne przechowuje i przemieszcza się
na terenie budowy w magazynach.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować informacje zawarte w tabeli,
2) zastanowić się nad poprawną formą odpowiedzi,
3) zaznaczyć poprawną odpowiedź w tabeli,
4) porównać wykonanie ćwiczenia z innym uczniem.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

objaśnienie, wyjaśnienie,

−

praca samodzielna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

tekst z ćwiczeniem,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

5.5. Czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne występujące na

stanowiskach pracy. Procedury udzielania pierwszej pomocy
w wypadkach przy pracy. Zabezpieczenie miejsca wypadku

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Obejrzyj film edukacyjny: ”Udzielanie pierwszej pomocy w wypadkach przy pracy”

i wykonaj poniższe polecenia:
1. Wymień zagrożenia w wypadkach przy pracy.
2. Wymień podstawowe czynności ratunkowe.
3. Określ, w jaki sposób należy zabezpieczyć miejsce wypadku.
4. Wykonaj sztuczne oddychanie przy pomocy fantoma.
5. Wykonaj masaż serca przy pomocy fantoma.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć film edukacyjny „Pierwsza pomoc w wypadkach przy pracy”,
2) przeczytać treść ćwiczenia,
3) wykonać kolejne polecenia,
4) sprawdzić poprawność wykonania ćwiczeń z notatkami z materiału filmowego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metody eksponujące (film),

−

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

film edukacyjny: „Pierwsza pomoc w wypadkach przy pracy”,

−

fantom,

−

tekst z ćwiczeniem,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Na podstawie materiału nauczania przeprowadź z kolegą symulację polegającą na

udzieleniu pierwszej pomocy i zabezpieczeniu miejsca wypadku.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować informacje zawarte w materiale nauczania,
2) przeczytać polecenie ze zrozumieniem,
3) zastanowić się nad prawidłową kolejnością podanych czynności,
4) wykonać i zapisać kolejność czynności.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

praca w grupach.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

tekst z ćwiczeniem,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Przestrzeganie przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−−−−

zadania 1–14 są z poziomu podstawowego,

−−−−

zadania 15–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. c, 4. a, 5. a, 6. b, 7. c, 8. d, 9. d, 10. a, 11. c,

12. d, 13. b, 14. a, 15. c, 16. b, 17. a, 18. c, 19. d, 20. b.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Sformułować definicję pracy na wysokości

A

P

B

2

Wyjaśnić czy dopuszczalne jest wchodzenie do
obudowanego wykopu i wychodzenie z niego po
rozporach lub wykorzystywanie do tego celu
urządzeń służących do wydobywania urobku

B

P

C

3

Wyjaśnić, dla jakich wód stosuje się rowy opasowe
lub rowy wykonywane w dnie wykopu

B

P

C

4

Określić, co wywiera ujemny wpływ na zdrowie
robotników zatrudnionych przy robotach ziemnych

B

P

A

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

5

Wskazać, jakie środki ochrony indywidualnej dla
robotnika wykonującego pracę na podmokłych
gruntach bądź terenach bagnistych lub w wodzie

A

P

A

6

Wskazać liczbę osób niezbędnych do prac
hydrotechnicznych

A

P

B

7

Określić, jakie środki ochrony indywidualnej
należy zastosować do prac wymagających pozycji
klęczącej (dotyczy to robót do umacniania skarp
i dna cieków)

B

P

C

8

Wskazać odpowiednią temperaturę
w pomieszczeniach pracy fizycznej

A

P

D

9

Określić, z kim należy uzgodnić rozmieszczenie
sprzętu przeciwpożarowego, budowę zbiorników
wodnych i organizację ochrony przeciwpożarowej
na budowach

B

P

D

10 Zinterpretować znak

B

P

A

11

Rozpoznać części ciała najbardziej narażone na
urazy przy wykonywaniu prac hydrotechnicznych

A

P

C

12

Wskazać strefę, która obejmuje odbiorniki
oświetleniowe, narzędzia ręczne (ruchome),
urządzenia budowlane

A

P

D

13

Wyjaśnić, w jaki sposób powinny być prowadzone
linie zasilające napowietrzne, kablowe lub
przewody oponowe

B

P

B

14

Określić napięcie, przy którym wymaga się
zastosowania przynajmniej jednego środka
ochrony w urządzeniach elektrycznych

B

P

A

15

Określić najważniejszą czynność w razie porażenia
prądem elektrycznym

C

PP

C

16

Scharakteryzować metody i sposoby uwolnienia
porażonego spod działania prądu elektrycznego

C

PP

B

17

Scharakteryzować czas, w jakim można uratować
rażonego prądem człowieka

C

PP

A

18

Scharakteryzować maksymalne rozmieszczenie
rozdzielnic prądu

C

PP

C

19

Ustalić częstotliwość przeprowadzania
okresowych kontroli stanu stacjonarnych urządzeń
elektrycznych

C

PP

D

20

Scharakteryzować częstotliwość przeprowadzania
okresowych kontroli stanu oporności urządzeń
elektrycznych

C

PP

B

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustalić z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omówić z uczniami cel stosowanie pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznać uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadzić z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omówić z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta pracy).
6. Zapewnić uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdać uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podać czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postarać się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładować niepokój, zachęcić do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnieć uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zebrać karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdzić wyniki i wpisać do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadzić analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybrać te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustalić przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracować wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu unikniecie

niepowodzeń dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to pytania wielokrotnego wyboru.
5. Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane

są cztery odpowiedzi A, B, C, D. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna, wybierz
i zaznacz kratkę z odpowiadającą jej literą znakiem X.

7. Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz

odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uważasz za
poprawną.

8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

10. Po rozwiązaniu testu sprawdź czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE

ODPOWIEDZI.

11. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Praca na wysokości to praca wykonywana powyżej

a) 2 m od podłoża.
b) 1 m od podłoża.
c) 3 m od podłoża.
d) 4 m od podłoża.

2. Wchodzenie do obudowanego wykopu i wychodzenie z niego po rozporach lub

wykorzystywanie do tego celu urządzeń służących do wydobywania urobku, składowania
urobku, materiałów, wyrobów w odległości mniejszej niż 0,6 m od krawędzi wykopu,
jeśli jego ściany są obudowane, jest
a) zawsze dozwolone.
b) dozwolone w dzień.
c) zawsze zabronione.
d) zabronione w nocy.

3. Rowy opaskowe lub rowy wykonywane w dnie wykopu, które zabezpieczają przed

dopływem wód
a) gruntowych.
b) powierzchniowych.
c) opadowych.
d) gruntowych i opadowych.

4. Ujemny wpływ na zdrowie robotników zatrudnionych przy robotach ziemnych wywiera

a) wilgoć.
b) wiatr.
c) wysokość nad poziomem terenu.
d) grunt.

5. Robotnik wykonujący pracę na podmokłych gruntach bądź terenach bagnistych lub

w wodzie powinien otrzymać
a) buty gumowe do kolan.
b) buty gumowe za kolana.
c) rękawice gumowe.
d) spodnie gumowe na szelki.

6. Przy robotach hydrotechnicznych powinno być co najmniej

a) 3 pracowników.
b) 2 pracowników.
c) 4 pracowników.
d) 5 pracowników.

7. Do prac wymagających pozycji klęczącej (dotyczy to robót do umacniania skarp i dna

cieków) należy zaopatrzyć robotnika w
a) buty gumowe do kolan.
b) rękawice gumowe.
c) nakolanniki gumowe.
d) nałokietniki gumowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

8. W pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju

wykonywanej pracy. Nie może być ona jednak
a) niższa niż 18ºC.
b) wyższa niż 10ºC.
c) niższa niż 16ºC.
d) niższa niż 14ºC.

9. Rozmieszczenie sprzętu przeciwpożarowego, budowę zbiorników wodnych i organizację

ochrony przeciwpożarowej na budowach należy w każdym przypadku uzgodnić z
a) kierownikiem budowy.
b) projektantem.
c) kierownikiem robót.
d) jednostką straży pożarnej.

10. Na rysunku przedstawiono oznaczenie

a) stłuc aby uzyskać dostęp.
b) uwaga, gaśnica.
c) stop.
d) uwaga, szkło.

11. Przy wykonywaniu prac hydrotechnicznych najbardziej narażone na urazy są

a) głowa, kończyny górne.
b) głowa, kończyny dolne.
c) głowa, kończyny górne i dolne.
d) głowa.

12. Strefa, która obejmuje odbiorniki oświetleniowe, narzędzia ręczne (ruchome), urządzenia

budowlane to strefa
a) I.
b) II.
c) III.
d) IV.

13. Linie zasilające napowietrzne, kablowe lub przewody oponowe powinny być prowadzone

możliwie
a) najdłuższymi trasami.
b) najkrótszymi trasami.
c) najkrótszymi trasami ze skrzyżowaniami.
d) najdłuższymi trasami ze skrzyżowaniami.

14. Wymaga się zastosowania przynajmniej jednego środka ochrony w urządzeniach

elektrycznych o napięciu
a) do 1 kV.
b) od 1 kV.
c) do 2 kV.
d) do 1,5 kV.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

15. W razie porażenia prądem elektrycznym najważniejszą czynnością jest

a) zawiadomienie straży pożarnej.
b) wyłączenie światła.
c) szybkie uwolnienie porażonego spod działania prądu.
d) zawiadomienie kierownika budowy.

16. Osoba ratująca musi dokonać wyboru metody i sposobu uwolnienia porażonego spod

działania prądu elektrycznego w zależności od
a) pogody.
b) warunków, w jakich nastąpiło porażenie.
c) wieku poszkodowanego.
d) miejsca wypadku.

17. Rażonego człowieka można jeszcze uratować, jeżeli udzieli mu się skutecznej pomocy

przed upływem
a) od 3 do 5 min.
b) od 2 do 3 min.
c) od 5 do 6 min.
d) od 1 do 3 min.

18. Budowlane rozdzielnice prądu powinny być rozmieszczone maksymalnie

a) 30 m od odbiornika.
b) 40 m od odbiornika.
c) 50 m od odbiornika.
d) 60 m od odbiornika.

19. Okresowe kontrole stanu stacjonarnych urządzeń elektrycznych należy prowadzić

a) raz w roku.
b) dwa razy w roku.
c) raz na trzy miesiące.
d) raz na miesiąc.

20. Okresowe kontrole stanu oporności urządzeń elektrycznych należy prowadzić

a) raz w roku.
b) dwa razy w roku.
c) raz na trzy miesiące.
d) raz na miesiąc.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Przestrzeganie przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−−−−

zadania 1–14 są z poziomu podstawowego,

−−−−

zadania 15–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. a, 4. d, 5. a, 6. b, 7. c, 8. a, 9. b, 10. d, 11. b,

12. a, 13. b, 14. b, 15. c, 16. d, 17. c, 18. a, 19. b, 20. b.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Wyjaśnić, jaką rękojeść powinny posiadać ręczne
narzędzia udarowe

B

P

A

2

Określić podłoże dla koparki

B

P

C

3

Wyjaśnić, w jaki sposób należy nabierać grunt
czerpakiem

B

P

A

4

Określić wysokość układania materiałów
drobnicowych

B

P

D

5

Określić miejsce przechowywania substancji
i preparatów niebezpiecznych na terenie budowy

B

P

A

6

Określić, gdzie znajdują się podstawowe przepisy
dotyczące prawa pracy

B

P

B

7

Wymienić prawa pracownika

A

P

C

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

8

Określić pierwszą czynność podczas udzielania
pomocy w wyniku wypadku

A

P

A

9

Określić liczbę pracowników przy robotach
wewnątrz wykopu

B

P

B

10

Określić, do jakich gaśnic zaliczamy gaśnice
płynowe

B

P

D

11 Zinterpretować znak

B

P

B

12

Wyjaśnić rozmieszczenie budowlanych rozdzielnic
prądu

B

P

A

13

Wyjaśnić, na czym polega bezpieczna eksploatacja
maszyn i urządzeń budowlanych

B

P

B

14

Określić, kiedy mogą być używane maszyny
i urządzenia techniczne podlegające dozorowi
technicznemu

B

P

B

15

Ustalić, na jakiej wysokości należy układać stosy
materiałów workowanych

C

PP

C

16

Ustalić wysokość obowiązkowego zabezpieczenia
ś

cian wykopu

C

PP

D

17

Ustalić bezpieczny kąt nachylenia skarpy dla
gruntów średnio spoistych

C

PP

C

18

Ustalić prawidłową temperaturę
w pomieszczeniach do ogrzewania się
pracowników

C

PP

A

19

Scharakteryzować rozmieszczenie podręcznego
sprzętu przeciwpożarowego

C

PP

B

20 Zastosować znak

C

PP

B

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustalić z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omówić z uczniami cel stosowanie pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznać uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadzić z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omówić z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta pracy).
6. Zapewnić uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdać uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podać czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postarać się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładować niepokój, zachęcić do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnieć uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zebrać karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdzić wyniki i wpisać do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadzić analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybrać te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustalić przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracować wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu unikniecie

niepowodzeń dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to pytania wielokrotnego wyboru.
5. Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane

są cztery odpowiedzi A, B, C, D. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna, wybierz
i zaznacz kratkę z odpowiadającą jej literą znakiem X.

7. Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz

odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uważasz za poprawną.

8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

10. Po rozwiązaniu testu sprawdź czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE

ODPOWIEDZI.

11. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Ręczne narzędzia udarowe nie mogą posiadać rękojeści

a) krótszej niż 0,15 m.
b) dłuższej niż 0,15 m.
c) krótszej niż 1 m.
d) dłuższej niż 0,5 m.

2. Podczas pracy koparka powinna stać na

a) stabilnym podłożu.
b) twardym podłożu.
c) wyrównanym podłożu.
d) dowolnym podłożu.

3. Podczas nabierania gruntu czerpakiem

a) nie wolno włączać mechanizmu obrotu ani mechanizmu jazdy.
b) wolno włączać mechanizm obrotu, ale nie wolno włączać mechanizmu jazdy.
c) wolno włączać mechanizm obrotu i wolno włączać mechanizm jazdy.
d) wolno włączać tylko mechanizm jazdy.

4. Materiały drobnicowe układa się w stosy o wysokości nie większej niż

a) 5 m.
b) 3 m.
c) 10 m.
d) 2 m.

5. Substancje i preparaty niebezpieczne przechowuje się na terenie budowy

a) w opakowaniach producenta.
b) w magazynach.
c) w garażach.
d) w metalowych opakowaniach.

6. Podstawowe przepisy dotyczące prawa pracy zawarte są w

a) Prawie budowlanym.
b) Kodeksie Pracy.
c) planie BIOZ.
d) Kodeksie cywilnym.

7. W razie, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bhp pracownik

a) może pracować.
b) musi pracować.
c) może powstrzymać się od pracy.
d) może wybrać czy chce pracować czy nie.

8. Pierwszą czynnością przy udzielaniu pomocy w wyniku wypadku jest

a) przegląd ofiar wypadku.
b) zabezpieczenie miejsca wypadku.
c) ewakuacja z zagrożonego terenu.
d) tamowanie dużych krwawień.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

9. Roboty wewnątrz wykopu powinny być prowadzone przez

a) jedną osobę.
b) co najmniej dwie osoby.
c) trzy osoby.
d) cztery osoby.

10. Gaśnice płynowe zaliczamy do gaśnic

a) wodnych.
b) śniegowych.
c) proszkowych.
d) pianowych.

11. Na rysunku przedstawiono oznaczenie

a) wejście na górę.
b) kierunek do wyjścia w górę w lewo.
c) kierunek do wyjścia w górę.
d) wyjście.

12. Budowlane rozdzielnice prądu powinny być prawidłowo rozmieszczone maksymalnie:

a) 50 m od odbiornika.
b) 25 m od odbiornika.
c) 30 m od odbiornika.
d) 35 m od odbiornika.

13. Bezpieczna eksploatacja maszyn i urządzeń budowlanych wymaga

a) okresowych kontroli.
b) przestrzegania ogólnie obowiązujących przepisów dotyczących minimalnych

wymagań.

c) przestrzegania przepisów bhp.
d) przestrzegania przepisów ppoż.

14. Maszyny i urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu, mogą być

używane na terenie budowy
a) zawsze.
b) tylko po wystawieniu dokumentów uprawniających do ich eksploatacji.
c) po zapoznaniu się instrukcją obsługi.
d) tylko pod nadzorem osób uprawnionych.

15. Stosy materiałów workowanych układa się krzyżowo w warstwach do wysokości

a) nie przekraczającej 5 warstw.
b) dowolnej.
c) nie przekraczającej 10 warstw.
d) przekraczającej 10 warstw.

16. Jednym z podstawowych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy jest obowiązkowe

zabezpieczenie ścian wykopu począwszy od
a) 2 m głębokości.
b) 3 m głębokości.
c) 0,5 m głębokości.
d) 1 m głębokości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

17. Można przyjąć, że bezpieczny kąt nachylenia skarpy dla gruntów średnio spoistych

wynosi około
a) 30º.
b) 60º.
c) 45º.
d) 20º.

18. W pomieszczeniach do ogrzewania się pracowników temperatura powinna wynosić

a) 16ºC.
b) 18ºC.
c) 20ºC.
d) 19ºC.

19. Podręczny sprzęt przeciwpożarowy musi być rozmieszczony

a) w pomieszczeniach dobrze zamkniętych.
b) w pobliżu przypuszczalnego źródła ognia.
c) na zewnątrz budynku.
d) przy hydrancie.

20. Na rysunku przedstawiono oznaczenie

a) kierunek drogi ewakuacyjnej.
b) drzwi ewakuacyjne.

c) kierunek do wyjścia drogi w lewo.
d) kierunek do wyjścia do drogi ewakuacyjnej schodami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

7. LITERATURA

1. Ustawa z dnia 07.07.1994 r. Prawo budowlane (tj. Dz. U. z 2006 r., Nr 156, poz. 1118,

z 2006 r. Nr 170, poz. 1217, Nr 193, poz. 1430, Dz. U. z 2007r. Nr 10 poz. 69)

2. Ustawa z dnia 26.06.1974 r. Kodeks pracy (tj. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, Nr 106,

poz. 668, Nr 113, poz. 717, z 1999 r. Nr 99, poz. 1152, z 2000 r, Nr 19, poz. 239, Nr 43,
poz. 489, Nr 107, poz. 1127, Nr 1127, Nr 120, poz. 1268, oraz 2001 r., Nr 11, poz. 84,
Nr 28, poz. 301, Nr 52, poz. 538, Nr 99, poz. 1075, Nr 111, poz. 1194, poz. 1679,
z 2003 r., Nr 166, poz. 1608, Nr 213, poz. 2081, z 2004 r., Nr 96, poz. 959, poz. 99, poz.
1001, Nr 120, poz. 1252)

3. Ustawa z dnia 24.08.1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2002 r., Nr 147, poz.

1229, z 2003 r., Nr 52, poz. 452, z 2004 r., Nr 96, poz. 959, z 2005 r., Nr 100, poz. 835,
poz. 836, z 2006 r. Nr 191, poz. 1410)

4. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26.09.1997 r. w sprawie

ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r., Nr 169, poz. 1650,
poz. 1650, z 2007 r. Nr 49, poz. 330)

5. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6.02.2003 r. w sprawie bezpieczeństwa

i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. z 2003 r., Nr 40, poz.
470)

6. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30.10.2002 r. w sprawie minimalnych

wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn
przez pracowników podczas pracy (Dz. U. z 2002 r. Nr 191, poz. 1596, z 2003 r. Nr 178,
poz. 1745)

7. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21.04.2006 r.

w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych
i terenów (Dz. U. z 2006 r. Nr 80, poz. 563)

8. Wieczorek Zygmunt, Budownictwo. Wymagania bezpieczeństwa pracy, Państwowa

Inspekcja Pracy, Warszawa 2005 r.

9. Wiącek Wiesław, Dostosuj zakład do przepisów prawa pracy- budownictwo, Państwowa

Inspekcja Pracy, Warszawa 2005 r.

10. www.bhpznaki.pl