10

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 78 • 29.09.2008 r.

RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO

Lp.

Data

Treść operacji

Wycena wpływu waluty

Wycena

sprzedanej

waluty

Wycena rozchodu waluty przy zapłacie zobowiązania

Metoda FIFO

Stan waluty

Metoda LIFO

Stan waluty

Średnia ważona

Stan waluty

1.

2.09.2008 r.

Wpływ należności:

3.000 euro,

kurs kupna banku:

3,24 zł/euro

3.000 euro × 3,24 zł/euro

= 9.720 zł

–

–

3.000 euro × 3,24 zł/euro =

9.720 zł

–

3.000 euro × 3,24 zł/euro

= 9.720 zł

–

3.000 euro ×

3,24 zł/euro = 9.720 zł

2.

4.09.2008 r.

Zakup waluty od

banku: 2.000 euro,

kurs sprzedaży

banku: 3,26 zł/euro

2.000 euro × 3,26 zł/euro

= 6.520 zł

–

–

3.000 euro × 3,24 zł/euro +

2.000 euro × 3,26 zł/euro =

16.240 zł

–

3.000 euro × 3,24 zł/euro +

2.000 euro × 3,26 zł/euro

= 16.240 zł

–

kurs przeciętny:

(9.720 zł + 6.520 zł) : (3.000

euro + 2.000 euro) =

3,2480 zł/euro;

stan waluty:

5.000 euro × 3,2480 zł/

euro= 16.240 zł

3.

5.09.2008 r.

Zapłata zobowiąza-

nia: 4.500 euro

–

–

3.000 euro × 3,24 zł/euro

+ 1.500 euro × 3,26 zł/

euro = 14.610 zł

500 euro × 3,26 zł/euro =

1.630 zł

2.000 euro × 3,26 zł/euro

+ 2.500 euro × 3,24 zł/

euro = 14.620 zł

500 euro × 3,24 zł/euro

= 1.620 zł

4.500 euro ×

3,2480 zł/euro =

14.616 zł

500 euro × 3,2480 zł/euro

= 1.624 zł

4.

9.09.2008 r.

Wpływ należności:

5.500 euro,

kurs kupna banku:

3,25 zł/euro

5.500 × 3,25 zł/euro

= 17.875 zł

–

–

500 euro × 3,26 zł/euro +

5.500 euro × 3,25 zł/euro =

19.505 zł

–

500 euro × 3,24 zł/euro +

5.500 euro × 3,25 zł/euro

= 19.495 zł

–

kurs przeciętny:

(1.624 zł + 17.875 zł) :

(500 euro + 5.500 euro) =

3,2498 zł/euro;

stan waluty:

6.000 euro × 3,2498 zł/euro

= 19.498,80 zł

5.

10.09.2008 r.

Sprzedaż waluty do

banku: 4.000 euro,

kurs kupna banku:

3,21 zł/euro

–

4.000 euro ×

3,21 zł/euro =

12.840 zł

–

2.000 euro × 3,25 zł/euro =

6.500 zł

–

500 euro × 3,24 zł/euro +

1.500 euro × 3,25 zł/euro

= 6.495 zł

–

2.000 euro × 3,2498 zł/euro =

6.499,60 zł

6.

15.09.2008 r.

Wpływ należności:

1.800 euro,

kurs kupna banku:

3,23 zł/euro

1.800 euro × 3,23 zł/euro

= 5.814 zł

–

–

2.000 euro × 3,25 zł/euro +

1.800 euro × 3,23 zł/euro =

12.314 zł

–

500 euro × 3,24 zł/euro +

1.500 euro × 3,25 zł/euro +

1.800 euro × 3,23 zł/euro

= 12.309 zł

–

kurs przeciętny:

(6,499,60 zł + 5.814 zł) :

(2.000 euro + 1.800 euro) =

3,2404 zł/euro;

stan waluty:

3.800 euro × 3,2404 zł/euro

=12.313,52 zł

7.

23.09.2008 r.

Zakup waluty

od banku: 1.000 euro,

kurs sprzedaży

banku: 3,27 zł/euro

1.000 euro × 3,27 zł/euro

= 3.270 zł

–

–

2.000 euro × 3,25 zł/euro +

1.800 euro × 3,23 zł/euro +

1.000 euro × 3,27 zł/euro =

15.584 zł

–

500 euro ×

3,24 zł/euro + 1.500 euro ×

3,25 zł/euro + 1.800 euro

× 3,23 zł/euro + 1.000

euro × 3,27 zł/euro =

15.579 zł

–

kurs przeciętny:

(6,499,60 zł + 5.814 zł +

3.270 zł) : (2.000 euro +

1.800 euro + 1.000 euro) =

3,2466 zł/euro;

stan waluty: 4.800 euro ×

3,2466 zł/euro =15.583,68 zł

8.

26.09.2008 r.

Zapłata zobowiąza-

nia: 4.000 euro

–

–

2.000 euro × 3,25 zł/euro

+ 1.800 euro × 3,23 zł/

euro + 200 euro × 3,27 zł/

euro = 12.968 zł

800 euro × 3,27 zł/euro =

2.616 zł

1.000 euro ×

3,27 zł/euro + 1.800 euro

× 3,23 zł/euro + 1.200

euro × 3,25 zł/euro =

12.984 zł

500 euro × 3,24 zł/euro+

300 euro × 3,25 zł/euro

= 2.595 zł

4.000 euro ×

3,2466 zł/euro =

12.986,40 zł

800 euro × 3,2466 zł/euro =

2.597,28 zł

O sposobie wyceny waluty obcej w ciągu roku stanowi art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy o rachun-

kowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem – w brzmieniu

obowiązującym do końca 2008 r. – wpływ waluty na rachunek walutowy wycenia się:

– w przypadku zakupu waluty w banku – po kursie sprzedaży walut stosowanym przez

bank obsługujący jednostkę,

– w przypadku zapłaty należności – po kursie kupna banku.

Z kolei rozchód waluty obcej z rachunku walutowego wyceniać można:

– w przypadku sprzedaży waluty do banku – po kursie kupna banku,

– w przypadku zapłaty zobowiązań – po kursie ustalonym z zastosowaniem art. 35

ust. 8 ustawy o rachunkowości, czyli według metody wybranej przez jednostkę

spośród metod, o których mowa w art. 34 ust. 4 pkt 1-3, tj.:

• według kursu przeciętnego, ustalonego w wysokości średniej ważonej kursów waluty,

• według kursu ustalanego metodą FIFO, czyli przyjmując, że rozchód waluty wycenia

się kolejno po kursie waluty, która najwcześniej wpłynęła na rachunek walutowy,

• według kursu ustalanego metodą LIFO przyjmując, że rozchód waluty wycenia się

kolejno po kursie waluty, która najpóźniej wpłynęła na rachunek walutowy.

Stosowanie metody FIFO, LIFO i średniej ważonej kursów

Rozchód waluty według metody FIFO wycenia się na podstawie kursów najwcześ-

niejszych wpływów na rachunek walutowy. W przypadku gdy rozchód będzie większy

niż wielkość pierwszego wpływu, do wyceny pozostałej części rozchodu przyjmuje

się kurs z kolejnego następującego po nim wpływu. Rozchód waluty według metody

LIFO wycenia się na podstawie kursów z najpóźniejszych wpływów. W przypadku

gdy rozchód będzie większy niż wielkość ostatniego wpływu, wycena pozostałej części

następuje według kursu z wpływu bezpośrednio poprzedzającego. Rozchód waluty

według kursu przeciętnego wycenia się na podstawie średniej ważonej kursów usta-

lanej przy każdym kolejnym wpływie waluty na rachunek walutowy.

Sposób wyceny rozchodu waluty z rachunku walutowego jednostka powinna określić

w dokumentacji opisującej przyjęte zasady (politykę) rachunkowości. W zależności od

stosowanej metody rozliczania rozchodu walut z rachunku walutowego inna będzie war-

tość rozchodu waluty oraz wartość stanu końcowego waluty na rachunku walutowym, co

przedstawiono w przykładzie 1.

Kurs historyczny a różnice kursowe na rachunku walutowym

Jeżeli do rozchodu waluty przyjmowany będzie kurs określony przy wpływie (kurs

historyczny), to nie powstaną różnice kursowe na rachunku walutowym. Zatem jeśli

jednostka dokonuje zapłaty zobowiązania walutą z rachunku walutowego rozchodując

środki pieniężne według metody FIFO, LIFO lub kursu średnioważonego – nie ustala róż-

nic kursowych od środków pieniężnych. Oczywiście w tej sytuacji mogą jednak powstać

różnice kursowe na rozrachunkach.

Natomiast różnice kursowe od środków pieniężnych na rachunku walutowym powstaną

w sytuacji gdy jednostka dokona odsprzedaży waluty do banku. Wtedy rozchód wyceniany

jest według kursu kupna banku, a różnice kursowe między kursem z dnia wpływu waluty

a kursem kupna banku zaksięgować należy w koszty lub przychody finansowe.

Sposób ustalania i ujmowania w księgach różnic kursowych na rachunku walutowym

przedstawia przykład 2.

Przykład 1

Na dzień 1 września 2008 r. stan środków pieniężnych na rachunku walutowym

wynosił 0 zł. W tabeli przedstawiono operacje, które miały miejsce na rachunku walu-

towym we wrześniu 2008 r. W zależności od wybranej przez jednostkę metody rozchodu

walut, wycena środków pieniężnych na tym rachunku kształtuje się następująco:

Rachunek walutowy

– metoda FIFO, LIFO i średniej ważonej

Przykład 2

Założenia

1. We wrześniu 2008 r. miały miejsce dwa wpływy na rachunek walutowy jednostki, tj.:

a) 5.09.2008 r. jednostka zakupiła w banku 10.000 euro po kursie sprzedaży banku:

3,31 zł/euro, co stanowi równowartość 33.100 zł,

b) 10.09.2008 r. jednostka otrzymała od kontrahenta zagranicznego zapłatę za sprze-

dane towary w kwocie 20.000 euro wycenioną po kursie kupna banku: 3,25 zł/euro

– co stanowi równowartość 65.000 zł. Wartość należności w dniu jej powstania

wynosiła: 20.000 euro × 3,33 zł/euro = 66.600 zł.

2. W dniu 15.09.2008 r. z posiadanych środków jednostka uregulowała zobowiązanie

w kwocie: 25.000 euro. Jednostka do wyceny rozchodu walut z rachunku bankowego

stosuje metodę FIFO. Wartość zobowiązania w dniu jego powstania wynosiła: 25.000

euro × 3,35 zł/euro = 83.750 zł.

3. Pozostałą na rachunku walutowym kwotę 5.000 euro w dniu 22.09.2008 r. jednostka

odsprzedała do banku i wpłaciła na rachunek złotówkowy. Kurs kupna banku w dniu

sprzedaży wynosił: 3,22 zł/euro.

Dekretacja

1. WB – zakup 10.000 euro od banku i wpłata na rachunek walutowy:

33.100 zł

–

Wn konto 13-1 „Rachunek walutowy”,

–

Ma konto 13-0 „Rachunek bieżący”.

2. WB – wpływ należności (20.000 euro):

65.000 zł

–

Wn konto 13-1 „Rachunek walutowy”,

–

Ma konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”.

3. PK – rozliczenie różnicy kursowej powstałej na rozrachunkach (różnica kursowa

ujemna – wartość należności z dnia zarachowania wyższa niż wartość w dniu zapłaty):

20.000 euro × (3,33 zł/euro – 3,25 zł/euro) =

1.600 zł

–

Wn konto 75-1 „Koszty finansowe”,

–

Ma konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”.

4. WB – zapłata zobowiązania (25.000 euro):

Wycena rozchodu waluty według metody FIFO:

(10.000 euro × 3,31 zł/euro) + (15.000 euro × 3,25 zł/euro) =

81.850 zł

–

Wn konto 21 „Rozrachunki z dostawcami”,

–

Ma konto 13-1 „Rachunek walutowy”.

5. PK – rozliczenie różnicy kursowej powstałej na rozrachunkach (różnica kursowa

dodatnia – wartość zobowiązania z dnia zarachowania wyższa niż wartość w dniu

zapłaty): (83.750 zł– 81.850 zł) =

1.900 zł

–

Wn konto 21 „Rozrachunki z dostawcami”,

–

Ma konto 75-0 „Przychody finansowe”.

6. WB – sprzedaż waluty z rachunku walutowego do banku i wpłata na konto złotów-

kowe: (5.000 euro × 3,22 zł/euro) =

16.100 zł

–

Wn konto 13-0 „Rachunek bieżący”,

–

Ma konto 13-1 „Rachunek walutowy”.

7. PK – zarachowanie różnicy kursowej od środków pieniężnych (różnica kursowa

ujemna – wartość waluty w dniu jej wpływu na konto wyższa od wartości w dniu jej

sprzedaży do banku): 5.000 euro × (3,25 zł/euro – 3,22 zł/euro) =

150 zł

–

Wn konto 75-1 „Koszty finansowe”,

–

Ma konto 13-1 „Rachunek walutowy”.

Księgowania

Konto 13-0 „Rachunek bieżący”

Konto 13-1 „Rachunek walutowy”

Konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”

S.p.) X

33.100 (1

1) 33.100

81.850 (4

S.p.) 66.600

65.000 (2

6) 16.100

2) 65.000

16.100 (6

1.600 (3

150 (7

66.600

66.600

98.100

98.100

Konto 21 „Rozrachunki z dostawcami”

Konto 75-0 „Przychody finansowe”

Konto 75-1 „Koszty finansowe”

4) 81.850

83.750 (S.p.

1.900 (5

3) 1.600

5) 1.900

7) 150

83.750

83.750

Dorota Przybyszewska