Zabawy zð ZajÄ™cia zð Scenariusze |
Historia szopek
bożonarodzeniowych
Nie było miejsca. Nie było  w żadnym domu, w żadnej gospodzie& Nie było miejsca?!
Alina Jakubowska lędnicy ukryci za zasłoną poruszali
kukiełkami i przy tym wyśpiewywali
kwestie oraz dialogi zwiÄ…zane z naro-
etlejem znajduje się w urodzajnej dzeniem Jezusa, wizytą trzech króli,
Bczęści Palestyny i było nazywane okrucień stwem Hero da. Czasami
 miastem chleba . Niestety, nie oka- do zagadnień religijnych włączana
zało się wystarczająco gościnne dla była tematyka dotycząca polskiego
Józe fa i Maryi, więc Boże Dziecię życia świeckiego  z wesołymi scena-
przyszło na świat w miejscu przez- mi, żartami i tańcami. Stąd w szop-
naczonym dla zwierząt, w chłodzie kach kolędniczych, obok Świętej Ro-
i ubóstwie, w stajence. dziny i sceny narodzenia, pojawiali
Już wkrótce razem z dziećmi za- się pastuszkowie, rolni cy, rybacy,
śpiewamy  Pójdz
my wszyscy do stajen- drobni rzemieślnicy, królowie, żołnie-
ki& . Zanim to jednak nastąpi, warto rze, Żyd, Cygan, a nawet diabeł
przybliżyć przedszkolakom piękne i śmierć. Pobożne widowiska z udzia-
tradycje związane z wykonywaniem łem kolędników i szopek stawały się
szopek, porozmawiać o tym, kto i dla- zwykłą świecką zabawą, zawierającą
czego w nich się znalazł. Niektóre nieraz elementy wulgarne. Z tego po-
wiadomości być może okażą się dla wodu na początku XVIII wieku poja-
dzieci w tym wieku trudne do zrozu- wiły się zakazy biskupów, dotyczące
mienia i zapamiętania, ale przecież przedstawiania scen z Narodzenia Je-
nie tylko o to chodzi. Wszystko przyj- zusa z wykorzystaniem tego rodzaju
dzie z czasem. szopek. Zezwalano jedynie na wysta-
Najważniejsze, by na różne sposo- wianie niemych i nieruchomych ob-
by i jak najczęściej przekazywać dzie- razów. Zakazy te z czasem zostały jed-
ciom, że prawdziwa miłość, której nak złamane, czego dowodem są
wszyscy potrzebujemy, nie rodzi siÄ™ znane dziÅ› szopki krakowskie i war-
na pół kach supermarke tów, ani szawskie.
w nieustajÄ…cej pogoni za dobrami ma-
terialnymi. Nie trzeba jej szukać Szopka kościelna
na szklanych ekranach i w koloro- Można ją oglądać w każdym ko-
wych świątecznych reklamach. Ona ściele w okresie świąt Bożego Naro-
dawno zrodziła się w betlejemskiej dzenia. Stanowi aranżację groty-sta-
szopce. jen ki betlejem skiej. Żłóbek lub
kolebka z figurkÄ… DzieciÄ…tka Jezus
Szopka kolędnicza  betlejka Szopki krakowskie oraz figury przedstawiające Świętą
Pierwsza wersja szopki kolędniczej Rodzinę i inne postacie związane z hi-
pojawiła się w Polsce w XIII wieku storią Bożego Narodzenia wymienia
i był to skromny, drewniany budyne- kach. Całość  to nic innego, jak prze- się i uzupełnia stosownie do dnia cy-
czek z otwartą częścią parterową (na- nośny teatrzyk kukiełkowy, nazywa- klu świątecznego (na przykład po-
wiązanie do stajenki), znajdującą się ny  betlejką . kłon Trzech Króli, ucieczka do Egip-
zwykle między dwiema wyższymi Z czasem konstrukcje szopki sta- tu). Czasami obok kościołów ustawia
wieżami. Wewnątrz umieszczano ru- wały się coraz bogatsze, by ostatecz- się tak zwane żywe szopki  czasowe
chome drewniane kukiełki na paty- nie przyjąć formę fasady kościoła. Ko- stajenki ze zwierzętami.
34 Wychowanie w Przedszkolu nr 11 | grudzień 2012
| Zabawy zð ZajÄ™cia zð Scenariusze
O tym, co wół z osłem robili w Betlejem
Dawno, dawno temu, za górami, za lasami, w pobli- Ale owce, jak to owce, już biegały za pasterzami becząc:
żu mia
steczka, które na zywa się Be tlejem, na stała -Nieee, nieme, osioł jest beee, wół jest beee!
ciemna noc. Pasterze zagonili swo je zwie rzęta do za - Wół z osłem smutnie zwiesili głowy i zostali.
grody i po łożyli się spać. By ło trochę chłodno, więc  Taki już nasz los, tylko praca i praca.
owce przytuliły się jedna do drugiej i też zasnęły. A osioł I właśnie wtedy, prosto z nieba, przy frunął do nich
z wołem przeżuwali powoli siano i rozmawiali o tym, ja- mały, złocisty aniołek.
kie mają ciężkie życie.  Na co czekacie?  zawołał.  Pora już iść. Dzisiaj
 Muuuuuszę co dzień orać pole  narzekał wół. wBetlejem wesoła nowina!
 Taką już mam ciężką pracę.  Będzie wesoło?  ucieszył się wół.  No to idę!
 Iii-ja, iiija-ja, iiija-ja!  porykiwał osioł. -Iiii-ja, iii-ja, i ja też!  porykiwał szczęśliwy osioł.
 Iii-ja też muszę stale pracować. Obaj poczłapali za aniołkiem w stronę mrugającej
 Bęęę, bęęę- dziecie cicho?!  odezwały się owce. gwiazdy, któ ra doprowadziła ich prosto do Be tlejem,
 Spać nam nie dajecie. przed stajenkę, w której leżało na sianku Małe Dzieciąt-
Wół z osłem stulili uszy i zamilkli, gdy nagle na niebie ko. Wokół sta jenki fruwały anio ły i śpiewały anielskimi
zabłysła wielka, złocista gwiazda, taka jasna, jakiej jesz- głosami, pasterze grali na skrzypkach od ucha do ucha,
cze nikt nigdy nie widział. owce beczały i dzwoniły dzwoneczkami, a Dzieciątko
 Muuuu-si to być jakiś znak  zaryczał wół. płakało. Osioł z wo łem podeszli bliżej, żeby przyj rzeć
 Iiija, iii-ja, ja też tak myślę  wtórował mu osioł. się Mu i sprawdzić, czemu tak płacze.
 Co to bęęęę-dzie, co to bęęę-dzie?  beczały prze-  Chyba Mu zimno?  mruknął wół i zaczął chuchać
straszone owce, aż pobudziły pasterzy. Pasterze prze- na nóżki Dzieciątka, aż rozgrzał je.
cierali oczy ze zdziwienia, bo gwiazda świeciła co raz  Z dziećmi trzeba się bawić  dodał osiołek i zaczął
mocniej i jaśniej i wydawało się, że mruga do nich z od- porykiwać wesoło:- Ii-ja-ha-ha!
dali. Dzieciątko przestało płakać, uśmiechnęło się i wycią-
 Trzeba iść do Betlejem i sprawdzić, co tam się wy- gnęło do nich rączki. Wtedy znów przyfrunął mały, zło-
darzyło  mówili pasterze. cisty aniołek i powiedział:
 Owce zabierzemy ze sobÄ…, bo ze strachu mogÄ… nam  Na pamiÄ…tkÄ™ tego zdarzenia, zawsze gdy nadejdzie
uciec z zagrody, ale wół i osioł niech tu zostaną. Zado- gwiazdka, w każdej stajence będziecie najbliżej małego
wolone owce potrząsały głowami, dzwoniły dzwonecz- Jezusa. I tak już zostało. W ko lorowych, świą tecznych
kami i szykowały się do drogi. szopkach tuż koło żłóbka zawsze stoi wół i chucha
 Muuu-sicie mnie też zabrać, chcę iść z wami!  ry- na nóżki Dzieciątka, a obok niego osioł woła wesoło:
czał wół. -Iiii-ja, iii-ja, i ja też tu jestem!
 Iiii-ja, iii-ja, i ja też  dodał osiołek. Agnieszka Galica
Zwierzęta w szopce
W szopkach bożonarodzeniowych
oprócz postaci ludzkich obecne są
zwierzęta. Warto zwrócić uwagę dzie-
ci na to, jakie to były zwierzęta i dla-
czego właśnie one tam się znalazły.
Odpowie dzi proponuję poszukać
w baśni autorstwa Agnieszki Galicy,
a potem ustalić, co mogło być praw-
dziwe, a co nie oraz z jakich darów
Pan Jezus ucieszy się na pewno (miło-
ści, pokory, troski o innych, uczciwej
pracy, posłuszeństwa itp.).
Szopki
w różnych krajach świata
Szopki sÄ… wykonywane nie tylko
w Polsce, ale też w innych krajach
i na różnych kontynentach. Stanowią
świadec two wiary chrześcijańskiej Szopka z Portugalii Szopka z Ekwadoru
Wychowanie w Przedszkolu nr 11 | grudzień 2012 35
Zabawy zð ZajÄ™cia zð Scenariusze |
Szopka afrykańska
Szopka z WÅ‚och
i szczególny rodzaj plastyki obrzędo- Wokół betlejemskiej szopki
wej. Wykonuje siÄ™ je nie tylko z drew- Szop ka znakomi nadaje siÄ™
cie
na, ale też z soli, kukurydzy, włóczki, do przeprowadzenia z dziećmi wielu
cukru czy kamienia. Różnią się wiel- ciekawych zajęć  nie tylko o charak-
kością  mierzą od kilku milimetrów terze religijnym. I tak na przykład mo-
do kilku metrów wysokości. Jedne są żemy przeliczać elemen ty, utrwalać
bardzo skromne, a inne pełne przepy- umiejętność określania stosunków
chu. przestrzennych (za, obok, nad, z lewej
Warto je w miarę możliwości obej- strony, z prawej strony, przed itp.).
rzeć bezpośrednio. Bardzo bo A przede wszystkim  warto razem
gaty
zbiór szopek z całego świata znajduje z dziećmi, z całą grupą zbudować
się w Kieleckim Muzeum Zabawek szopkę. Każde dziecko, na miarę swo-
i Zabawy. Można też skorzystać z wy- ich możliwości, wykona jakiś element.
staw czasowych w kościach i oczywi- Integracja grupy dokona się sama, ka-
ście z różnego rodzaju z
ródeł infor- żde dziecko po że jest ważne
czuje,
macji  w tym z internetu. Trzeba też i potrzebne. I właśnie o to chodzi.
koniecznie zwrócić uwagę na znane
na całym świecie szopki krakowskie Alina Jakubowska
 zgodnie z zasadą, że cudze chwali- Szkoła Podstawowa nr 2
my, ale i swoje mamy i znamy. im. kpt. WÅ‚. Wysockiego
w Bielsku Podlaskim
Szopka skandynawska (relief)
Szopka z Węgier Szopka skandynawska
36 Wychowanie w Przedszkolu nr 11 | grudzień 2012