Praca metodyczna

pwd. Rafał Jurczyk

- 1 -

Sztuka akcji naborowej – przemyślenia instruktora.

Czym jest akcja naborowa i kiedy jest ona potrzebna?

Wydawać by się mogło, że pojęcie rozumie się samo przez się i jest to po prostu

pozyskanie nowych harcerzy do naszej drużyny. Jak – pójść do szkoły rozdać
ulotki i tylko zacierać ręce kiedy naszą drużynę wezmą szturmem chordy
zgłodniałych harcerskiej przygody „cywili”. Pojawiamy się w umówionym miejscu
i… ku wielkiemu zdziwieniu nie widzimy żadnej nowej twarzy, dlaczego ?

Otóż wielu młodych drużynowych zapomina że na akcję naborową składa się
kilka składników a zaproszenie „cywili” to jedynie drobny element całej akcji.
Gdyby się nad tym głębiej zastanowić to moglibyśmy wyróżnić następujące
elementy:

- przygotowanie
- przeprowadzenie
- podtrzymanie

Przygotowanie jedynie samej formy naboru nie przyniesie zadowalających
rezultatów. Powinniśmy do akcji przygotować przede wszystkim drużynę,
ponadto szkołę – a dokładniej dyrekcję jak i samych uczniów szkoły nie
zapominając o ich rodzicach. Większość akcji naborowych wygląda wręcz

banalnie, pewnego dnia pojawia się w szkole grupa harcerzy ubranych w
mundury i wręcza skrzętnie wycięte poprzedniego dnia ulotki z datą, godziną i
miejscem zbiórki harcerskiej. Zastanówmy się w jak odebrać to mogą uczniowie…
Wpada banda obcych ludzi, dziwnie ubranych i gdzieś mnie chcą wyciągnąć...

Reakcja do przewidzenia – „nie dzięki”. Zatem przygotowanie akcji naborowej to
również pojawienie się w szkole więcej niż raz czy dwa… W tej szkole musimy
zacząć pojawiać się regularnie, że ujmę to w ten sposób. Idealnie byłoby gdyby
w tej szkole podjąć jakąś inicjatywę, przygotować „imprezę” gdzie mogliby się
może pojawić również rodzice. Przestrzegam jednakże mało która szkoła, mimo

wielu naszych chęci, nam w tym pomoże. Dodatkowym atutem będzie działająca
w tej samej szkole gromada zuchowa.

Przeprowadzenie samej akcji wymaga przede wszystkim poparcia ze strony

dyrekcji szkoły. Nie zakładałbym iż każdy dyrektor czy nauczyciel z otwartymi
rękoma pomoże nam w przeprowadzeniu akcji, lecz samo pozwolenie, oczywiście
nie chodzi tu o pisemną zgodę, pozwoli nam na swobodne przeprowadzenie akcji.
Musimy pamiętać, że dobremu dyrektorowi zależy na uatrakcyjnieniu swojej

szkoły, wprowadzaniu dodatkowych zajęć poza lekcyjnych, więc jeśli tylko
będziemy potrafili się dobrze „sprzedać” to na choć odrobinę pomocy możemy
liczyć. W końcu kto lepiej niż dyrektor szkoły pokieruje nas do odpowiednich klas
i nauczycieli, wskaże dogodne miejsce i podpowie o której godzinie uczniowie
zdążą wziąć udział w naszej akcji. Ponadto wymaga poparcia ze strony naszej

drużyny, cała powinna zostać zaangażowana do etapu przygotowanie i
przeprowadzenia akcji naborowej. Naturalnie inną rolę pełnić będzie przyboczny,
inną zastępowy a jeszcze inną przyboczny lecz każdy członek powinien mieć swój
udział i czuć się współodpowiedzialnym za pozyskanie nowych członków drużyny.

Podtrzymanie, pod tym określeniem rozumiem wykorzystanie efektów dobrze
przygotowanej i przeprowadzonej akcji naborowej. Jeśli obiecaliśmy coś podczas
jej przeprowadzania to nie możemy złamać naszego słowa. Podtrzymać to też

Praca metodyczna

pwd. Rafał Jurczyk

- 2 -

umiejętnie przekonać kolejnych „cywili”. Jeśli uda nam się zachęcić grupkę dzieci
to możemy się spodziewać iż będą oni sprowadzać do drużyny swoich kolegów

lub koleżanki.

Trzeba wspomnieć, że w przypadku zakładania nowej drużyny do tego nie
działającej w żadnym szczepie akcja naborowa staje się koniecznością. Nie mniej

jednak nawet w szczepie czasem potrzebny jest nabór. Jeśli nie jest możliwe
pozyskanie nowych członków drużyny z niższego pionu to ponownie konieczna
jest akcja naborowa.

O czym musimy pamiętać podczas przygotowywania akcji naborowej?

Kiedy wraz z radą drużyny zasiądziemy do planowania akcji naborowej
powinniśmy pamiętać o kilku podstawowych kwestiach dotyczących naboru…
Jestem pewien, że każdy z Was byłby w stanie wymienić tu kilka lub nawet

kilkanaście czynników składających się na dobry nabór, poniższe przedstawiam
jako, według mnie, kluczowe.

Nawiąż kontakt ze szkołą

Tu kilka stwierdzeń padło już wcześniej lecz jest to dość ważna kwestia, często
pomijana. Niestety nie może to wyglądać jak akcja partyzantów, wic o naszej
obecności w szkole dyrekcja wiedzieć musi – zobowiązują ją do tego przepisy i
odpowiedzialność za uczniów przebywających na terenie placówki. O zaletach nie

będę się rozpisywał gdyż znajdziecie to trochę wcześniej w tej pracy, podkreślę
jedynie że często nie docenia się potencjału jaki możemy wykorzystać w postaci
dyrekcji szkoły.

Przygotuj akcję
Czyli jednym słowem musi być ciekawie. Nabór nie może zniechęcać do
harcerstwa nieatrakcyjną formą zwłaszcza kiedy rozgłaszamy wszem i wobec „z
nami przeżyjesz niesamowite chwile…” Należy dokonać wszelkich starań aby nasz
nabór był atrakcyjny, dlatego czasem warto zrobić małe rozeznanie w środowisku

w którym chcemy pozyskać harcerzy, np. wspomniana wcześniej dyrekcja takich
informacji nam może dostarczyć. Dość łatwo też możemy dowiedzieć się tego
jeśli w naszej drużynie posiadamy obecnego lub byłego ucznia tej szkoły,
mieszkającego na tym samym osiedlu co jej uczniowie – nie jest to regułą, ale

odnosi skutki w drużynie harcerskiej, gdzie uczniowie nie wybierają szkół do
jakich chcą chodzić, robią to za nich rodzice według prostego kryterium – długość
trasy z miejsca zamieszkania do szkoły. Z wiedzą na temat potencjalnych
harcerzy łatwiej nam będzie trafić w ich gust i przygotować nabór właśnie „pod

nich”.
Czasami zdarzyć się może że środowisko jest na tyle specyficzne lub po prostu
zgoła odmienne od charakteru naszej drużyny, wtedy należy zastanowić się czy
sensowne jest przeprowadzane naboru w tym właśnie środowisku.
Co do samych przygotowań to nie można zapomnieć, że nie jesteśmy zdani na

łaskę swej wyobraźni i własne siły! Do naszej dyspozycji mamy przede wszystkim
naszą drużynę. Adekwatnie do umiejętności delegujmy zadania, których efekty
złożą się na wspaniałą akcję naborową. Ponadto pomocy można szukać u
komendanta szczepu, o ile w takowym działamy, namiestnika czy instruktorów z

którymi mamy styczność. Być może nie wszyscy będą nam w stanie pomóc, lecz
kilka z wymienionych osób na pewno!

Praca metodyczna

pwd. Rafał Jurczyk

- 3 -

Żeby z nowymi harcerzami móc coś osiągnąć potrzeba jest czasu, więc starajcie
się aby Wasz akcje naborowe pozwalały pracować z nimi przez kilka zbiórek lub

na obozie, a więc wrzesień i luty to kluczowe miesiące, po akcji letniej i zimowej.

Bądź sobą
Wyobraźcie sobie scenę w której strażak żywcem wyciągnięty z remizy siada na

konia i startuje w zawodach hippicznych… Mimo pokraczności z jaką to wykonuje
nie zdejmuje uśmiechu z twarzy – dobra mina do złej gry. My drużynowi
powinniśmy pamiętać, że to co prezentujemy potencjalnym harcerzom nie może
odbiegać od rzeczywistości, skoro jesteśmy drużyną jeździecką to nie można

nam udawać żeglarskiej itp. Zgadza się, czasem będzie trudno oddać w pełni
charakter naszej drużyny, lecz stracimy mniej jeśli w pośredniej formie
zareklamujemy prawdziwych siebie, niż jeżeli rozczarujemy nowych harcerzy na
pierwszej zbiórce pokazując co innego, niż w szkole podczas naboru.
Tożsamość i specyfika drużyny jest jej wielkim atutem, nie należy jej tuszować i

przybierać masek na czas pozyskiwania ludzi.
Rzecz najważniejsza – nie wstydźcie się, że jesteście harcerzami!

Nie wychodź asem

Słyszeliście kiedyś o dawkowaniu szczęścia? Taki prosty proces w którym
utrzymujemy poziom zadowolenia zmniejszając porcję szczęścia do mniejszych
‘porcji’ co pozwala nam wydłużyć czas trwania owego szczęścia. Nie zagłębiając
się w sens filozoficzny tego stwierdzenia możemy wyciągnąć korzystny dla nas

wniosek – niedosyt. Jeżeli pozostawimy w uczestnikach naboru lekki niedosyt to
być może chętniej przybędą na naszą zbiórkę ciekawi tego czego nie mogli
osiągnąć podczas naboru. Lepiej jest zrobić zbiórkę(nabór) krótką a intensywną,
ciekawą i… urwać ją w najmniej niespodziewanym momencie! Oczywiście taka

zbiórka musi mieć swój cel i nie możemy przykładowego poszukiwania skarbu
ciągnąć na zbiórkach przez miesiąc bo o znudzenie nie trudno, ale taki zabieg
stosowany z rozwagą pozwoli na zaskakiwanie naszych podopiecznych i
przyciągnie ich następnym razem. Podobne zabiegi stosuje się w popularnych
grach karcianych, podsyca się apetyt przeciwnika niską kartą danego koloru,

sprawdza się jego reakcję by w ostatecznej fazie rozgrywki wyjść z pieczołowicie
przechowywanego asa!

Zbiórka

To chyba najważniejszy z poruszanych elementów, mimo iż wymieniony jako
ostatni. O tym często nie pamięta nikt, a przecież to klucz do udanej akcji
naborowej. Sama część naboru jaka odbywa się w szkole to jedynie przynęta do
prawdziwego naboru – pierwszej w życiu zbiórki harcerskiej. Nie dziwi zatem fakt

że zbiórka pozaborowa powinna być przygotowana jeszcze lepiej niż sama akcja
w szkole.
Kondensując – o czym pamiętać przy pierwszej zbiórce ?
- Jak każda tak i ta zbiórka ma swoje cele: dla jej uczestników (np. pokazać, na
czym polega harcerska gra terenowa) i dla kadry (np. nauczę się każdego

nazywać po imieniu, z każdym choćby krótko porozmawiam)
- musisz się do niej dobrze przygotować (plan!): pamiętaj nie tylko co zabrać na
zbiórkę ale i co, kto i kiedy będzie robił podczas trwania spotkania
- przeprowadź gry, w trakcie których poznasz dzieci: ich imiona, umiejętności

(kto jest zręczniejszy, sprytniejszy, jest lepszym organizatorem)
- dzieci powinny być pewne, że to, co się dzieje na zbiórce harcerskiej, jest
jedyne, nieporównywalne z niczym innym, ciekawe, i że daje możliwość
wykazania się

Praca metodyczna

pwd. Rafał Jurczyk

- 4 -

- najlepszą reklamą harcerstwa jest działanie - w ten sposób wzbudzisz
zainteresowanie dla naszej organizacji

- obserwuj, jak dzieci reagują na twoje propozycje, słuchaj ich opinii, próbuj
zorientować się, co spełnienia ich oczekiwania wobec drużyny
- stwórz sytuację, w której powstaną grupy (może przyszłe zastępy?) i będą
mogli wyłonić się pierwsi przywódcy tych grup.

Formy akcji naborowej.
Niestety nie ma złotej reguły pozwalającej określić w jakiej szkole, mieście czy

gdziekolwiek sprawdzi się jak forma akcji naborowej. Pamiętajmy jednak, że
oprócz sławetnych ulotek i często pokracznego plakatu wykonanego na prędce,
istnieje wiele innych form pozyskiwania nowych harcerzy. Impreza dla szkoły,
przygotowanie biwaku, zajęć poza lekcyjnych, zabawy choinkowej, dnia dziecka
nieobozowej akcji zimowej i wiele, wiele innych… Od nas zależy w czym jesteśmy

dobrzy i jak to pokażemy w atrakcyjny sposób.

Akcja naborowa dla:
Potencjalnego harcerza

Coś wokół czego dzieje się zamieszanie, co jest ciekawe dlatego chociażby że
nowe i niedoświadczone.

Harcerza

Moment kiedy chce czuć się dumny z bycia harcerzem i kiedy tą radością
przyciągnie swych rówieśników.

Zastępowego

Czas kiedy może wykazać się jako lider swojej grupki, czerpiąc z tego cały czas
radość.

Przybocznego
Element pracy harcerskiej, dzięki której wspiera swojego drużynowego, uczucie

współodpowiedzialności za drużynę.

Drużynowego
Czas kiedy buduje swoją drużynę, potrzebuje wsparcia i sam je daje, kiedy może

się sprawdzić jako organizator.

Komendanta Szczepu
Tak samo ważna rzecz jak dla drużynowego, przecież bez harcerzy nie ma

drużyn, a bez drużyn nie ma szczepów. Komendant staje pierwszy za swoim
drużynowym, może pomóc w kontaktach z dyrekcją i rodzicami.

Namiestnika
Jest czasem wytężonej pracy z drużynowym, który nierzadko bazuje na jego

pomocy i doświadczeniu.

Nawet jeśli opanujecie do perfekcji sztukę naboru Waszym nadrzędnym celem
drużynowi, komendanci, namiestnicy i instruktorzy jest dążenie do pozyskiwaniu

harcerzy z niższego pionu metodycznego, dzięki temu przeżyją oni w pełni
harcerską przygodę. Oczywiście każdy może być harcerzem, więc nie możemy
też zamykać się na chętnych.