1/10 

Program zajęć z piłki nożnej 

dla klasy IV chłopców Szkoły Podstawowej Nr 2 w Kobyłce 

na rok szkolny 2008/2009 

 

 

1.  Ogólna charakterystyka programu i cele edukacyjne zajęć 

 

Program zajęć z piłki nożnej w SP Nr 2 w Kobyłce ma na celu wytworzenie u ucznia nawyku 

aktywności  fizycznej  indywidualnej  i  zespołowej  (rodzinnej,  rówieśniczej,  towarzyskiej 

i  społecznej)  oraz  woli  pełnienia  różnych  ról  z  tym  związanych,  poprzez  systematyczne 

uczestnictwo w zajęciach ruchowych opartych: 

1/  na  naturalnych  formach  ruchu,  które  mają  dostarczać  radości  i  satysfakcji  ćwiczącym 

z prowadzonych zajęć, 

2/  na poznaniu jak największej ilości form aktywności fizycznej i przygotowaniu do wyboru 

najbardziej  przydatnych  dla  siebie,  sprzyjających  zdrowiu  i  prawidłowemu  rozwojowi 

fizycznemu i psychicznemu jednostki bez nastawienia na wyczyn, 

3/  na kształtowaniu osobowości z ukierunkowaniem na grę w piłkę nożną, 

4/  na  odejściu  od  ocen  i  stopni  mierzonych  i  opartych  o  kategorie  i  zasady  rywalizacji 

sportowej  a  kierowanie  się  możliwościami  psychofizycznymi  ucznia  i  jego 

indywidualnymi postępami, 

5/  na stymulowaniu rozwoju cech motorycznych oraz wszechstronnemu rozwoju sprawności 

kondycyjno-koordynacyjnej, 

6/  na  wdrażaniu  wychowanków  do  aktywnego,  osobistego  i  świadomego  uczestnictwa 

w szeroko rozumianej kulturze fizycznej, 

7/  na propagowaniu zdrowego stylu życia. 

 

2.  Zadania ogólne zajęć 

 

Najważniejszymi  zadaniami  kształcenia,  wychowania  i  nauczania  umiejętności  ujętymi  

w programie będą: 

1/  przygotowanie psychiczne - to  głównie proces wychowawczy, dążący do kształtowania 

osobowości, aktywności oraz rozwijania u dzieci cech woli takich jak: 

a/  wytrwałość w dążeniu do celu, 

b/  zdrowa pewność siebie i zdyscyplinowanie, 

2/10 

c/  konsekwencja w działaniu, 

d/  kształtowanie odwagi, zdecydowania i staranności, 

e/  opanowanie tego co jest mi potrzebne, a nie tego co jedynie sprawia mi przyjemność, 

f/  rozwijanie zdolności samokrytycyzmu i właściwej samooceny, 

g/  stałe dążenie do doskonałości, 

2/  przygotowanie  motoryczne  -  kształtowanie  sprawności  kondycyjno-koordynacyjnej 

poprzez  rozwijanie  siły,  szybkości,  wytrzymałości,  koordynacji  ruchowej  i  gibkości, 

głownie w formach zabawowych. Do środków kształtujących możemy zaliczyć: 

a/  gry i zabawy ruchowe (m. in. a czworakach, z mocowaniem), 

b/  wszelkie wyścigi , sztafety, współzawodnictwo, 

c/  starty z różnych pozycji, zmiany kierunków biegu, zatrzymanie się, 

d/  ćwiczenia skocznościowe (wszelkie odmiany podskoków, wyskoków, przeskoków), 

e/  gry i zabawy o wysiłku ciągłym ze zmiennym lub jednostajnym charakterem pracy, 

f/  kształtowanie szybkości reakcji, czucia mięśniowego, poczucia równowagi i rytmu, 

3/  przygotowanie  specjalistyczne  –  nauczanie  umiejętności  -  kształtowanie  przede 

wszystkim  techniki  ogólnej,  prowadzonej  głównie  w  formie  zabawowej.  Nauczanie 

uderzenia piłki,  przyjęcia piłki,  prowadzenia, zwodów, gry  ciałem  dryblingu, odbierania 

piłki,  wyrzutu  piłki  z  autu  oraz  techniki  gry  bramkarza.  Wprowadzenie  do  opanowania 

wymienionych elementów techniki po przez zabawy różnymi piłkami, lewą i prawą nogą 

w różnych pozycjach, a także stosowanie opanowanych elementów w zabawach, grach i 

mini grze szkolnej, 

4/  przygotowanie do pełnienia: 

a/  roli  organizatora  (wyzwalanie  inwencji  w  organizacji  zabaw  i  gier,  eksponowanie 

pomysłowości uczniów), 

b/  zawodnika (w tym samodzielne przeprowadzanie rozgrzewki), 

c/  sędziego (zapoznanie z przepisami gry), 

d/  kibica (kształtowanie postaw osobowościowych). 

 

Program będzie realizowany poprzez nauczanie podstaw taktyki (wyrabianie umiejętności gry 

w zespole, zasad współdziałania i współpracy). 

Szczegółowe treści kształcenia techniki: 

1.  Uderzenia piłki 

1/  uderzenia piłki nogą: 

a/  uderzenia piłki wewnętrzną częścią stopy, 

3/10 

b/  uderzenia piłki wewnętrznym podbiciem, 

c/  uderzenia piłki prostym podbiciem, 

d/  uderzenia piłki zewnętrznym podbiciem, 

2/  uderzenia piłki głową: 

a/  uderzenia piłki czołem z miejsca z odbicia jednonóż i obunóż, 

b/  uderzenia piłki czołem z wyskoku z odbicia jednonóż i obunóż, 

c/  uderzenia piłki boczną częścią czoła z miejsca z odbicia jednonóż i obunóż, 

d/  uderzenia piłki boczną częścią czoła z wyskoku z odbicia jednonóż i obunóż, 

3/  sytuacyjne uderzenia piłki: 

a/  uderzenia piłki zewnętrzną częścią stopy, 

b/  uderzenia piłki szpicem buta, 

c/  uderzenia piłki piętą, 

d/  uderzenia piłki kolanem, 

e/  uderzenia piłki udem, 

f/  uderzenia piłki tułowiem, 

g/  uderzenia piłki głową z upadkiem (tzw. szczupakiem), 

h/  uderzenia piłki czubkiem głowy. 

 

2.  Przyjęcia piłki 

1/  przyjęcia piłki toczącej się po podłożu, 

2/  przyjęcia piłki spadającej na podłoże, 

3/  przyjęcia piłki w powietrzu, 

4/  przyjęcia piłki nogą, 

5/  przyjęcia piłki tułowiem, 

6/  przyjęcia piłki głową. 

 

3.  Prowadzenie piłki 

1/  powadzenie piłki po linii prostej (wewnętrzną częścią stopy, wewnętrznym podbiciem, 

prostym podbiciem, zewnętrznym podbiciem), 

2/  prowadzenie  piłki  po  linii  łamanej  (wewnętrzną  częścią  stopy,  wewnętrznym 

podbiciem, prostym podbiciem, zewnętrznym podbiciem), 

3/  prowadzenie  piłki  po  linii  krzywej  (wewnętrzną  częścią  stopy,  wewnętrznym 

podbiciem, prostym podbiciem, zewnętrznym podbiciem), 

 

4/10 

4.  Zwody 

Zwody  powinny  być  stosowane  wówczas,  gdy  chcemy  uzyskać  właściwą  pozycję  do 

wykonania strzału lub podania piłki. Wyróżniamy: 

1/  zwody bez piłki, 

2/  zwody z piłką. 

 

5.  Gra ciałem 

1/  metodyka nauczania, 

2/  gra ciałem w miejscu, w dwójkach, z pasywnym udziałem przeciwnika (z piłką i bez 

piłki), 

3/  gra  ciałem  w  ruchu,  w  dwójkach,  z  pasywnym  udziałem  przeciwnika  (z  piłką  i  bez 

piłki), 

4/  gra ciałem w powietrzu (z piłką i bez piłki), 

5/  gra ciałem w formie zabawowej, 

6/  gra ciałem w formie fragmentów gry, 

7/  gra ciałem w formach gry. 

 

6.  Drybling 

Drybling  to  prowadzenie  piłki  w  bezpośredniej  walce  z  przeciwnikiem.  Nauczanie 

odbywa się po opanowaniu przez uczniów elementów prowadzenia piłki oraz gry ciałem. 

 

7.  Odbieranie piłki 

1/  odbieranie piłki przed jej opanowaniem przez przeciwnika, 

2/  odbieranie piłki gdy przeciwnik ją przyjmuje, 

3/  odbieranie piłki gdy przeciwnik już ją posiada. 

Odbieranie dzielimy na 

4/  odbiór piłki z przodu, 

5/  odbiór piłki z boku, 

6/  odbiór piłki z tyłu. 

 

8.  Wrzut piłki z autu 

1/  wrzut piłki na małą odległość, 

2/  wrzut piłki do nieruchomego celu, 

3/  wrzut piłki na odległość, 

5/10 

4/  wrzut piłki na celność do celu ruchomego, 

5/  wrzut piłki do najlepiej ustawionego partnera, 

6/  wrzut piłki w formie fragmentów gry, 

7/  wrzut piłki w formach gry. 

 

9.  Technika gry bramkarza 

1/  czynności w bronieniu: 

a/  przyjmowanie pozycji bramkarskiej, 

b/  ustawianie się w bramce, 

c/  poruszanie się w bramce i na przedpolu, 

2/  czynności w atakowaniu: 

a/  chwyt piłki bez upadku, 

b/  chwyt piłki z upadkiem, 

c/  piąstkowanie, 

d/  wypchnięcie piłki, 

e/  obrona sytuacyjna, 

f/  wyrzut piłki ręką, 

g/  wybicie piłki nogą 

 

10. Taktyka 

1/  opanowanie podstawowych zasad współdziałania, 

2/  zapoznanie zawodników z podstawowymi sytuacjami taktycznymi, 

3/  określenie zasad postępowania w działaniach ofensywnych i obronnych, 

4/  współdziałanie w dwójkach i trójkach, 

5/  stosowanie  różnych  form  gry,  w  których  zespół  utrzymałby  się  jak  najdłużej  przy 

piłce, 

6/  ćwiczenia przygotowawcze do bronienia „każdy swego”, 

7/  różne formy gry z ograniczoną liczbą dotyków, 

8/  wykonanie stałych fragmentów gry. 

 

3.  Zasady dydaktyczne wykorzystywane przez trenera 

 
Efektywność  procesu  nauczania  wymaga  wysokich  kwalifikacji  i  doświadczenia 

pedagogicznego  od  trenera,  który  ma  być  wzorem  osobowości  dla  swoich  wychowanków. 

6/10 

Wszechstronne  szkolenie  najmłodszych  adeptów  piłki  nożnej  powinno  przestrzegać  zasad 

dydaktycznych 

rozbudzających 

zainteresowania 

i 

motywację 

do 

aktywności 

i  uprawiana  sportu.  Zasady  nauczania  traktowane  jako  normy  dydaktyczne  przypominają 

trenerowi  o  konieczności  liczenia  się  z  najogólniejszymi  prawidłowościami  procesu 

nauczania. 

 

Trener powinien wykorzystać wszystkie zasady dydaktyczne, a w szczególności: 

1/  zasadę poglądowości i świadomości, 

2/  zasadę zdrowotności, 

3/  zasadę wiązania teorii z praktyką i indywidualizacji, 

4/  zasadę trwałości nauczania oraz 

5/  zasadę systematyczności i stopniowania trudności. 

 

Dydaktyka określa zachowania nauczyciela (trenera), którego w procesie nauczania powinno 

cechować:  pewność  siebie,  spokój,  odwaga,  wiara  w  siebie  oraz  bezkompromisowość 

i  prostolinijność  w  dążeniu  do  realizacji  zamierzonych  celów.  Trener  powinien  wyjaśniać 

uczniom  jak  się  uczyć  i  jednocześnie  wywoływać  u  nich  przejawy  samokontroli.  Kontrola 

i samokontrola wyników nauczania nie może w żadnym wypadku kończyć się ujawnianiem 

braków, lecz powinna zmierzać do ich usunięcia. 

 

Ucząc  należy  kształtować  właściwe  umiejętności  i  nawyki  ruchowe.  Pierwsze  czynności 

uczniów,  wykonywane  przy  stałej  kontroli  nauczyciela  stanowią  decydujący  etap 

w kształtowaniu umiejętności a te następnie prowadzą do prawidłowego rozwoju fizycznego, 

prawidłowej  postawy  ciała  i  koordynacji  ruchowo-mięśniowej.  Tylko  systematyczne 

ćwiczenia  w  posługiwaniu  się  przyswojoną  umiejętnością  prowadzą  do  przekształcenia  jej 

w nawyk. 

 

4.  Zasady, metody i formy stosowane w nauczaniu 

 

Zasady nauczania 

 

Nauczanie  gry  w  piłkę  nożną  ma  na  celu  wyposażenie  ćwiczącego  w  wiadomości, 

umiejętności  i  nawyki  ruchowe  niezbędne  do  realizacji  czekających  go  zadań  ruchowych. 

7/10 

Dobór technik dydaktycznych w decydującej mierze wpływa na efektywność i rezultat nauki. 

Dlatego proces nauczania powinien przebiegać zgodnie z zasadami: 

1/  świadomości celu i zadań, 

2/  poglądowości, 

3/  powtarzalności i systematyczności, 

4/  dostępności i stopnia trudności, 

5/  pozytywnego korygowania, 

6/  etapowości. 

 

Zasada świadomości celu i zadań obowiązuje trenera i ucznia w trakcie każdego objaśnienia 

i  pokazu.  Objaśniania  słowne  powinny  być  krótkie  i  precyzyjnie  określać  stawiane  zadanie. 

Dobrze  jest  powtórzyć  pokaz  w  zwolnionym  tempie  i  z  zastosowaniem  zatrzymania  w  tej 

fazie ruchu, która jest najbardziej istotna dla opanowania nauczanego ćwiczenia. 

 

Zasada  poglądowości  wdrażana  jest  przez  kreowanie  wyobrażenia  nauczanego  ruchu 

z zamiarem  ułatwienia  zrozumienia  istoty  jego  wykonania.  Wyjaśnienia  dopełniające  pokaz 

powinny  być  obrazowe  i  odnosić  się  do  znanych  uczniowi  prostszych  i  łatwiejszych 

rozwiązań  ruchowych.  Konieczne  staje  się  wiązanie  słowa  z  działaniem  i  postrzeganiem. 

Zasada  powtarzalności  i  systematyczności  staje  się  podstawą  nauczania  ruchu  wtedy,  gdy 

uczeń  zna  cel  i  ma  wyobrażenie  swojego  działania,  a  po  wykonaniu  umie  sam  je  ocenić. 

Tylko  systematyczne  i  częste  ćwiczenia  wpływają  na  jakościowe  opanowanie  nawyku 

ruchowego. 

 

Zasad  dostępności  i  stopnia  trudności  polega  na  ustawicznym  porównywaniu  możliwości 

ucznia,  jego  potencjału  i  zainteresowań  do  skali  trudności  aplikowanych  ćwiczeń,  tempa 

wykonania, liczby powtórzeń. 

 

Zasada  pozytywnego  korygowania  polega  na  każdorazowej  ocenie  zadania  ruchowego 

przez ucznia i trenera. W zadaniach natury technicznej, gdzie sposób wykonania (amplituda 

ruchu,  tempo,  płynność)  stanowi  cel  nadrzędny,  możliwości  oceny  przez  ucznia  są  o  wiele 

skromniejsze  niż  trenera.  Pozytywne  oddziaływanie  trenera  sprzyja  opanowaniu  nowych 

zadań ruchowych. 

 

8/10 

Zasada etapowości powinna obejmować zamknięte fazy nauczania, powtarzania i realizacji 

określonych zadań. 

 

Metody stosowane w nauczaniu 

 

Do podstawowych metod stosowanych w tenisie należą: 

1/  metody słowne, 

2/  metody poglądowe oraz 

3/  metody praktycznego działania. 

 

Metody słowne są to wykłady, pogadanki,  objaśnienia ustne i  zalecenia konkretnych zadań 

ruchowych. 

 

Metoda poglądowa opiera się na pokazie - może to być film video, rycina lub pokaz trenera. 

 

Na metody praktycznego działania składają się: 

1/  metoda  analityczna  (cząstkowa)  -  wykorzystywana  jest  w  nauczaniu  zadań  złożonych 

i najczęściej w takich sytuacjach, gdy czynność ruchowa jest na tyle skomplikowana, że 

istnieje potrzeba rozbicia jej na części składowe, 

2/  metoda syntetyczna (całościowa) – jest to nauczanie zadań ruchowych przez powtarzanie 

ruchów we właściwej kolejności. Metoda ta pozwala lepiej zrozumieć mechanizm całego 

ruchu, jak i współzależność jego części składowych, 

3/  metoda  kompleksowa  (mieszana)  -  wykorzystywana  jest  najczęściej  w  nauczaniu  zadań 

złożonych, polega na stosowaniu na przemian sposobów postępowania typowych dla dwu 

poprzednich metod, 

4/  metoda  zadaniowa  -  najbardziej  usamodzielnia  ćwiczących  poprzez  wybór  różnych 

wariantów w poszukiwaniu dróg opanowania zadania. Polega ona na tym, że trener stawia 

zadanie, uczeń w kolejnych czynionych próbach znajduje właściwe rozwiązanie i dopiero 

wówczas trener przystępuje do szczegółowego opisu, 

5/  metoda  problemowa  -  jest  podstawową  metodą  twórczego  działania  ucznia.  Uczy 

rozwiązywania  problemów,  radzenia  sobie  w  sposób  samodzielny  w  sytuacjach  nie 

dających  się  z  góry  przewidzieć.  Jest  szczególnie  skuteczna  w  nauczaniu  umiejętności 

techniczno-taktycznych.  Wykorzystanie  jej  wymaga  drobiazgowego  przygotowania 

i cierpliwości. 

9/10 

Formy stosowane w nauczaniu 

 

Do form nauczania zaliczamy: 

1/  formę  zabawową  spełniającą  bardzo  ważne  zadanie  zwłaszcza  w  nauczaniu 

początkującym.  Celem  stosowania  tej  formy  jest  oswojenie  ćwiczących  z  piłką,  

i nauczenie podstawowych elementów techniki w atrakcyjny sposób, 

2/  formę  ścisłą  mającą  na  celu  doskonalenie  techniki  i  taktyki  gry.  Są  to  wszystkie 

ćwiczenia  przygotowawcze,  w  których  nie  występuje  przeciwnik.  Ćwiczący  musi 

skierować  swoją  uwagę  na  zrozumienie  i  uchwycenie  ruchu  oraz  poprawne  jego 

wykonanie, 

3/  formę  fragmentów  gry  stosowaną  w  nauczaniu  taktyki  gry  oraz  nauczaniu 

i  doskonaleniu  techniki. Formę  tę  stosujemy  w  celu  stworzenia  warunków  do  gry  przez 

wprowadzenie do ćwiczeń przeciwnika. Ćwiczący uczy się zachowania w odpowiednich 

momentach  gry  oraz  wyboru  sposobu  postępowania  wynikającego  z  zachowania  się 

przeciwnika i sytuacji powstałych w grze, 

4/  grę  uproszczoną  -  formę  tę  stosujemy  z  początkującymi  w  celu  rozbudzenia  w  nich 

zamiłowania  do  uprawianej  dyscypliny  oraz  zapoznania  z  podstawowymi  przepisami. 

W grze uproszczonej pozwalamy na ograniczone stosowanie przepisów, 

5/  grę właściwą – forma ta prowadzona jest według obowiązujących przepisów z kompletną 

obsadą sędziowską. Pozwala ona na sprawdzenie umiejętności technicznych i taktycznych 

poszczególnych zawodników. 

 

5.  Kompetencje – osiągnięcia ucznia po zrealizowaniu programu 

 

1.  Uczeń rozwinie swoje umiejętności motoryczne. 

2.  Uczeń poprawi technikę gry w piłkę nożną. 

3.  Uczeń potrafi dobrać ćwiczenia specjalistyczne z piłki nożnej. 

4.  Uczeń dba o swoją sprawność fizyczną. 

5.  Uczeń dba o higienę i zdrowie swojego organizmu. 

6.  Uczeń dba o prawidłową postawę ciała. 

7.  Uczeń bierze udział w zawodach sportowych. 

8.  Uczeń zorganizuje zawody z piłki nożnej. 

 

10/10 

9.  Uczeń zna i przestrzega zasad sportowego kibicowania. 

10. Uczeń zna przepisy gry w piłkę nożną i potrafi sędziować mecze. 

11. Uczeń rozumie potrzebę aktywności ruchowej. 

 

Program  szkolenia  powinien  uwzględniać  relacje  rozwoju  osobniczego  oraz  obciążeń 

treningowych,  które  muszą  obejmować  różnorodne  formy  i  środki  treningowe.  Właściwe 

proporcje między możliwościami a potrzebami biologicznego rozwoju młodych organizmów 

a objętością treningów, stanowią podstawę problematyki metodyki treningu. 

 

Mgr Robert Kucharski