pośrednio – bezpośrednio możemy zaliczyć: szkolnictwo, organizacje polityczne, młodzieżowe, społeczne, wojsko, rodzinę, środki masowego przekazy, kościół,

instytucje kulturalno – oświatowe i artystyczne, wydawnictwa.

Mówiąc o systemie wychowania mamy zawsze na myśli sposób

zorganizowanego funkcjonowania utworzonej dla złożonych celów wychowawczych

społecznej struktury, która stanowiąc całość, złożona jest z elementów działających w sposób wzajemnie zintegrowany.

Integracja działalności tych elementów zakłada funkcjonalne powiązanie z

sobą wszystkich składowych jej części.

Systemowe podejście do wychowania.

Każda organizacja i instytucja może rozwinąć własny odrębny system

wychowawczy, lub w ramach integracji podlegać jednolitej organizacji działania ze względu na centralnie założone cele. (przedszkole, szkoła, wojsko, policja, kościół).

Aby przyjęty system wychowawczy właściwie działał – przynosił efekty musi być realizowany w oparciu o określone etapy.

Etapy tworzenia systemu wychowania:

1) sprecyzowanie zamierzonych wyników wychowania – celów wychowania.

2) charakterystyka pod różnymi istotnymi względami stanu osobowości

wychowanków i ich możliwości rozwojowych.

3) określenie procesów osobotwórczych, jakich uruchomienie powinno stanowić zadanie danej organizacji (instytucji) aby jej funkcjonowanie mogło stać się efektywne.

4) systematyczne wypełnianie przez wszystkich wychowawców ogółu czynności

dla uruchomienia zintegrowanych ze sobą procesów wychowawczych.

5) działanie wszystkich wychowawców w taki sposób, aby każdy przez

wykonywanie zadań cząstkowych współuczestniczył w realizacji całokształtu

procesów wychowawczych.

6) organizacja planowania koordynacji, kontroli oraz oceny działalności

wszystkich podgrup pracowników wychowawczych.

Charakterystyka systemu wychowania.

Komponenty systemu wychowania

W środowisku Kowalski wyróżnia trzy rodzaje komponentów uczestniczących w

różny sposób w procesie wychowania.

Są to:

a) grupy i instytucje wychowania naturalnego,

b) instytucje wychowania bezpośredniego, powołane do pełnienia funkcji

wychowawczych,

c) instytucje wychowania pośredniego, tzn. powołane do rozmaitych innych funkcji, lecz uczestniczące w procesie wychowawczym ubocznie.

Rodzaje poziomów integracji w systemie wychowania:

•

organizacyjno-porządkowy – podstawowy, dotyczy powiązania ze sobą

działalności poszczególnych elementów, w których jedne nie wchodzą w kolizję z drugimi (porządkuje niezależne zadania na wykonanie produktu –

wychowania)

•

funkcjonalny – dotyczy wyższego poziomu działań elementów kiedy każdy

wykonuje cząstkę jakiegoś zadania wymagającego synchronizacji działań

wszystkich elementów składowych (cały produkt wykonuje kilka osób,

instytucji)

Warunki systemu wychowania

Wychowanie, aby było realizowane w systemie wychowania musi spełniać

następujące warunki:

•

instytucja składa się z szeregu elementów wykonawczych wykonujących

wspólne zadanie

•

elementy te funkcjonują w sposób zintegrowany (łączą się)

ogół wykonywanych zadań podporządkowany jest realizacji wspólnych celów

wychowania

Typy systemów wychowawczych

Wyróżniamy następujące typy systemów wychowawczych:

•

ogólnospołeczny – system wychowawczy, obejmujący wiele stowarzyszeń i

instytucji oświatowo-wychowawczych w społeczeństwie;

•

środowiskowy – lokalny system wychowawczy, obejmujący wiele

stowarzyszeń i instytucji oświatowo-wychowawczych zlokalizowanych na

jednym, wspólnym terenie, np. wieś, rejon szkolny;

•

podstawowy (elementarny) – system wychowawczy odnoszący się do

funkcjonowania wychowawczego pojedynczej instytucji (np. przedszkola,

szkoły)

Podstawowe elementy struktury ogólnospołecznej

Do podstawowych elementów składających się na strukturę

ogólnospołecznego wychowania można zaliczyć:

•

rodzinę

•

szkołę, przedszkole

•

organizacje dziecięce i młodzieżowe

•

stowarzyszenia i instytucje społeczne oraz polityczne

•

instytucje opiekuńcze i ochrony zdrowia

•

zakłady pracy

•

organy administracyjno-porządkowe

•

środki masowego oddziaływania

•

instytucje i placówki upowszechniania kultury

Rodzaje systemów oddziaływań wychowawczych:

•

właściwy system wychowania – wszyscy nauczyciele – wychowawcy

uczestniczą w realizacji procesów wychowawczych podporządkowanym

celom wspólnym dla uczniów tej samej szkoły,

•

ogólnospołeczny system wychowania – integracja działań wychowawczych

wielu osób odnosząca się np. do placówek oświatowych w stosunku do

młodzieży całego kraju w duchu samych celów,

•

system wychowawczy danej Instytucji – integracja działań wychowawczych

obejmuje tylko wszystkich pracowników danej instytucji

•

system wyższego rzędu – integracja działań wychowawczych obejmuje

pracowników wielu instytucji

Funkcjonowanie lokalnych systemów wychowania.

Cechy charakterystyczne lokalnego systemu wychowania:

- bezpośrednie kontaktowanie się ze sobą przedstawicieli wszystkich instytucji tworzących system.

- działania wychowawcze wszystkich instytucji systemu odnoszą się do tej samej populacji dzieci i młodzieży.

- obejmuje wszystkie elementy, których działalność może być sterowana w skali lokalnej.

Na środowiskowy, lokalny system wychowawczy składa się instytucjonalny system wychowawczy, który dotyczy wewnętrznej integracji działań wszystkich jej

składowych elementów wokół jednolitych celów wychowania

Typy instytucji wychowawczych:

Wyróżniamy dwa typy instytucji wychowawczych:

a) instytucje wyspecjalizowane w wypełnianiu zadań wychowawczych,

zatrudniające kadrę, która zawodowo zajmuje się działalnością wychowawczą

(np. szkoły)

b) instytucje nie posługujące się wyspecjalizowaną kadrą (np. organizacje

młodzieżowe)

Style wychowania

W wychowaniu wyróżnia się następujące style:

a) autokratyczny

b) demokratyczny

c) liberalny

a) styl autokratyczny:

• kierowanie zachowaniem wychowanka poprzez formułowanie poleceń do

wykonania, w postaci nakazów i zakazów

• wychowanek dowiaduje się co po powinien, a czego nie powinien robić

• wychowawca ingeruje w przypadku nie wykonania polecenia stosując kary

• styl ten ogranicza inicjatywę wychowanka, nie pobudza do refleksji

• zawęża i utrudnia poznanie zasad postępowania, określonych norm

społecznych

b) styl demokratyczny:

• kładzie nacisk na to by wychowanek był przekonany o słuszności

wykonywanego zadania

• wychowanek ma pewien zakres swobody, ma możliwość wnoszenia

propozycji do wykonywanych poleceń

• dopuszczalna jest dyskusja pomiędzy wychowankiem a wychowawcą

• wychowawca większą uwagę zwraca na stosowanie nagród, a nie kar

• styl ten nie ogranicza inicjatywy wychowanka, pobudza do refleksji, ułatwia poznanie zasad postępowania oraz norm społecznych

• osoby, na które oddziaływuje się wychowawczo w ten sposób są bardziej zdyscyplinowane wewnętrznie, nie wymagają ciągłej kontroli

) s

tyl liberalny (partnerski)

•

wychowawca w zasadzie przyjmuje postawę biernego obserwatora, stara się

nie narzucać niczego, udziela rad tylko gdy wychowankowie o nie poproszą

•

zapewnia się jak największa swobodę działania, uważając,

że jest to dla wychowanków najkorzystniejsze dla ich rozwoju

•

wychowankowie nie są przyzwyczajeni do jakichkolwiek ograniczeń i

podporządkowania się

•

ignorują uwagi bądź protestują przeciwko ograniczeniom,

co z reguły prowadzi do konfliktów

Opracowanie na podstawie

1.Kowalski Stanisław

2.Karkowska Magda

3.Łobocki Mieczysław

4.Znaniecki Florian

Grupa 3 Strategie i style wychowania

Document Outline