Wspieranie rozwoju

gospodarczego

Wspieranie rozwoju gospodarczego – opis stanu modelowego w ramach kryterium zarządzania nr 19.

•

Cele rozwoju gospodarczego gminy zostały określone w strategii jej rozwoju.

•

Gmina uchwaliła i realizuje program rozwoju gospodarczego, będący planem operacyjnym do strategii rozwoju, w którym określone zostały szczegółowe mechanizmy osiągania celów gospodarczych gminy.

•

Gmina korzysta ze zróżnicowanego instrumentarium rozwoju gospodarczego.

•

Mieszkańcy gminy są informowani o postępie i rezultatach wdrażania programu oraz stosowanych narzędziach rozwoju gospodarczego.

•

Program rozwoju gospodarczego jest regularnie monitorowany i oceniany.

•

Gmina dąży do harmonizacji działań podejmowanych na rzecz rozwoju gospodarczego z działaniami sąsiednich jednostek samorządu terytorialnego.

•

Wszystkie działania podejmowane przez gminę w zakresie wspierania rozwoju gospodarczego są przedmiotem oceny, a wnioski z tych ocen służą doskonaleniu polityki gospodarczej gminy oraz stosowanych w jej ramach narzędzi.

•

Gmina korzysta z metod benchmarkingu, czego przejawem jest poszukiwanie najlepszych praktyk w zakresie wspierania rozwoju gospodarczego oraz ich adaptowanie do potrzeb i możliwości gminy.

Wspieranie rozwoju gospodarczego - definicje

• Program rozwoju gospodarczego - instrument

realizacji strategii rozwoju gminy w zakresie

rozwoju gospodarczego.

• Program określa zakres działań niezbędnych do

podjęcia w danej perspektywie czasowej oraz

planowane do wdrożenia instrumenty prawne,

instytucjonalne i finansowe.

• Narzędzia wspierania rozwoju gospodarczego -

instrumenty wdrażane samodzielnie przez gminę

lub we współpracy z innymi podmiotami w celu

stymulowania rozwoju gospodarczego.

Katalog podstawowych narzędzi tego rodzaju

stanowią:

1. działania związane z udostępnianiem powierzchni do

prowadzenia działalności gospodarczej (np. przeznaczenie

terenów w miejscowych planach zagospodarowania

przestrzennego pod usługi lub przemysł, oferta gruntów pod

inwestycje i usługi, tworzenie inkubatorów

przedsiębiorczości, budowa obiektów na wynajem dla

przedsiębiorców);

2. pomoc doradcza dla przedsiębiorców (np. doradztwo w

inkubatorach, pomoc w przygotowaniu dokumentów i

wniosków o fundusze, doradztwo prawne);

3. preferencje podatkowe dla przedsiębiorców (preferencje w

podatkach lokalnych);

4. ułatwianie dostępu do finansowania (do kredytów

preferencyjnych, gwarancji, dotacji, kapitału inwestycyjnego

itp.);

Katalog (2)

5. programy wspierania rozwoju zasobów ludzkich na terenie gminy (orientacja zawodowa w procesie edukacji szkolnej, kursy dla

przedsiębiorców i pracowników dostosowane do warunków

danej gminy);

6. działania marketingowe (m.in. budowanie marki gminy w celu

pozyskania nowych inwestorów oraz poprawy ogólnej

konkurencyjności produktów gminy na zewnętrznych rynkach,

budowanie i promocja konkretnych produktów gminy, inne

podobne);

7. programy i inicjatywy wspierające rozwój przedsiębiorczości (np.

rewitalizacja obszarów poprzemysłowych, strefy aktywności

gospodarczej, parki technologiczne, ciągi komercyjne,

specjalistyczna infrastruktura dla rozwoju wysokich technologii, wspieranie rozwoju klastrów oraz inne podobne formy

dostosowane do warunków danej gminy).

Przykład powiatu przasnyskiego

• Restrukturyzacja istniejących w powiecie zakładów

przemysłowych spowodowała spadek liczby osób

zatrudnionych w przemyśle w relacji do pracujących

ogółem o 50%. W 2004 r. rejestrowana statystycznie

stopa bezrobocia wynosiła 23,3%.

• Szybki odpływ mieszkańców powiatu do dużych

aglomeracji miejskich (Warszawa, Olsztyn) w celach

zarobkowych

Przykład powiatu przasnyskiego

• Powiat przasnyski miał szczególnie trudną sytuację

finansową, gdyż jako powiat rolniczy, pozbawiony jest

jakichkolwiek wpływów finansowych z działalności

rolniczej (całość podatków wpływa do kas gmin).

• Powiat przasnyski dysponował procentowo

najmniejszymi dochodami własnymi w całym

województwie mazowieckim i jednymi z najniższych

w kraju (3% dochodów całkowitych).

Przykład powiatu przasnyskiego

• Postanowiono rozwijać przedsiębiorczość

• Najważniejszym elementem planu było utworzenie

kompleksowo przygotowanych pod względem planistycznym i

infrastrukturalnym terenów aktywności gospodarczej,

ułatwiającej i zmniejszającej koszty lokalizacji przedsięwzięć biznesowych.

• W 2007 r. ze środków własnych powiat wykupił od Skarbu

Państwa zdegenerowany teren powojskowy, opracował

program jego zagospodarowania i złożył wniosek do

Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa

Mazowieckiego 2007-2013

• http://www.youtube.com/watch?v=N3tSL5Tq

qFM

Etyka w administracji publicnej

Etyka - kryterium zarządzania –

Stan modelowy

•

W urzędzie wdrożono system przyjęć interesantów oraz kontroli przyjmowania i załatwiania petycji, wniosków i skarg oraz określono obszary działalności urzędu szczególnie narażone na występowanie zjawisk korupcyjnych.

•

Badaniu są poddawane zakresy zadań pracowników celem zapewnienia przejrzystości procesu podejmowania decyzji.

•

Upowszechniane są normy etyczne i przepisy antykorupcyjne.

•

Ponadto są prowadzone szkolenia nowo zatrudnionych pracowników samorządowych oraz innych pracowników i radnych na temat zagrożeń związanych z korupcją i sposobów ich unikania.

•

Udzielanie zamówień jest realizowanie z wykorzystaniem trybów najbardziej przejrzystych i konkurencyjnych.

•

Wprowadzono kodeks etyki pracowników samorządowych/radnych oraz prowadzone jest doradztwo w zakresie rozwiązywania konfliktu interesów.

Etyka - kryterium zarządzania –

Stan modelowy (2)

•

Dokonuje się cyklicznej oceny efektów działań w zakresie etyki i zapobiegania korupcji oraz narzędzi stosowanych w tym zakresie.

•

Powołano osobę/zespół odpowiedzialną/y za kontrolę i koordynację powziętych w urzędzie działań antykorupcyjnych oraz doradztwo w sprawach etyki.

•

Prowadzone są szkolenia dla kadry kierowniczej dotyczące technik zarządzania personelem w sytuacji podwyższonego ryzyka korupcyjnego.

•

Prowadzone są badania opinii dotyczące postaw pracowników samorządowych i radnych.

•

Dokonuje się cyklicznej oceny efektów działalności w dziedzinie etyki i zapobiegania korupcji oraz narzędzi i procedur stosowanych w tym zakresie, a wyniki oceny są wykorzystywane do doskonalenia mechanizmów zapobiegania korupcji.

•

Poszukuje się najlepszych rozwiązań w dziedzinie zapobiegania zjawiskom korupcyjnym i promowania postaw etycznych oraz wykorzystuje się je w celu doskonalenia podejmowanych działań.

Mechanizm korupcyjny

• Państwo i samorządy kontrolują dystrybucję

korzyści i nakładanie kosztów. Rozdział tych

korzyści i kosztów znajduje się zwykle w rękach

urzędników publicznych, mających określoną

swobodę decyzji.

• Osoby prywatne i firmy, które chcą być

traktowane przychylnie, mogą być gotowe za

12

takie traktowanie zapłacić.

Zapłata ma charakter korupcyjny wtedy, gdy w nielegalny sposób otrzymuje ją urzędnik publiczny za dostarczenie

jakiejś korzyści lub umożliwienie uniknięcia kosztu.

Korupcja to świadectwo nieprawidłowości w zarządzaniu

państwem lub gminą.

Mechanizm opłat za usługi, tak często stanowiący źródło

wydajności gospodarczej i czynnik wzrostu, przyjmując

postać łapówki, zagraża praworządności i skuteczności

sprawowania władzy.

Korupcja

• Korupcja to wykorzystanie urzędu lub zajmowanego

stanowiska

dla

uzyskania

prywatnych

lub

osobistych korzyści.

• Przez

korzyści

prywatne

rozumiemy

korzyści,

uzyskiwane na rzecz firm, reprezentowanych przez

skorumpowanego, stowarzyszeń czy ugrupowań

politycznych, a przez korzyści osobiste - korzyści,

jakie odnosi sam skorumpowany lub jego bliscy.

• Jako

środek

korumpowania

nadal

dominuje

pieniądz, ale świadczenia rzeczowe bądź tzw.

służbowe i "ukryte łapówki" stają się coraz częstsze.

14

"Mała" Korupcja

"Mała" korupcja to łapownictwo bierne i

czynne, z którym styka się i/ lub w którym

uczestniczy obywatel w życiu codziennym

(w urzędach, w kontaktach z policją

drogową, w środkach komunikacji miejskiej

i innych).

15

Do korupcji zaliczają się:

• Przekupstwo: przyjmowanie/wręczanie dóbr

materialnych w zamian za:

uzyskanie zamówień i kontraktów rządowych, koncesji,

czy orzeczeń sądów,

uniknięcie obowiązku celnego, podatkowego, czy

wynikającego z innych przepisów;

• Protekcja: kumoterstwo, czyli faworyzowanie oparte

na nieformalnych powiązaniach;

• Świadome, niezgodne z prawem dysponowanie

środkami budżetowymi i majątkiem będącym dobrem

publicznym;

16

• Kumoterstwo – nadużycie zajmowanego

stanowiska poprzez nieuczciwe lub nieoficjalne

popieranie krewnych, przyjaciół, znajomych

umożliwiające osiągnięcie nieuczciwych celów lub

korzyści materialnych.

• Nepotyzm – nadużycie zajmowanego stanowiska

przez faworyzowanie oparte na pokrewieństwie;

protegowanie krewnych i znajomych przy

obsadzaniu godności i wysokich stanowisk.

Konflikty interesów

• Konflikty interesów występują, gdy urzędnicy podejmują

lub uczestniczą pośrednio w działalności gospodarczej, w

zakresie spraw, które podlegają ich kompetencji

urzędowej.

• Zawsze wtedy, kiedy urzędnik znajduje się w sytuacji, w

której musi wybierać pomiędzy dobrem publicznym, a

swoim osobistym dochodzi do konfliktu interesów.

• Osoba pełniąca funkcje publiczną ma obowiązek unikania

takich sytuacji.

• Jest to przykład najbardziej rozpowszechnionej sytuacji

korupcjogennej.

18

• Urzędnicy mogą bezpodstawnie uprzywilejować

przedsiębiorstwa, w których mają interes, kosztem

innych firm, które mogłyby wykonywać zadania

publiczne przy mniejszych kosztach i bardziej

kompetentnie.

• Podobna „opieka” może wystąpić w kontekście

regulacji i prywatyzacji. Nie potrzeba tu żadnych

łapówek. Urzędnicy dbają jedynie o własne interesy

ekonomiczne.

19

Korupcja wywołuje następujące konsekwencje

społeczne i ekonomiczne:

• Utrata zaufania w stosunku do instytucji życia

publicznego:

– korupcja może podważać podstawy rządów prawa,

dyscypliny podatkowej, poszanowania dla relacji

umownych, porządku i bezpieczeństwa publicznego, a

ostatecznie podstawy legitymizacji władzy państwowej.

• Makro-fiskalne:

– poprzez utratę przychodów państwa (z podatków, ceł i

prywatyzacji) oraz ponoszenie nadmiernych kosztów (np. w

dziedzinie zamówień publicznych);

20

• Ograniczanie produktywności inwestycji i wzrostu gospodarczego:

– poprzez świadome nadużywanie kompetencji

regulacyjnych. Statystyki międzynarodowe wykazują, że

czym wyższy wskaźnik występowania korupcji, tym

niższa w danym kraju stopa inwestycji i wzrostu

gospodarczego.

• Obciążenie dla społeczeństwa:

– poprzez nadmierne opodatkowanie, egzekwowanie

łapówek przy dostarczaniu usług, oraz słaby dostęp do

usług i ich niska jakość;

• W państwach rozwiniętych przy wysokim stopniu korupcji nakłady inwestycyjne wynoszą przeciętnie

13 procent produktu krajowego brutto, przy

niewielkiej korupcji 22 procent.

• Przyczyna tkwi w tym, że administracja publiczna,

samorządowa i rządowa, powierza korupcyjnie swoje

pieniądze tym, którzy są najmniej efektywni.

22

• Korupcja zmniejsza ogólną sumę inwestycji i

ogranicza bezpośrednie inwestycje zagraniczne, a

przy tym zachęca do nadmiernego inwestowania w

infrastrukturę publiczną.

• W skorumpowanym państwie względną przewagę

uzyskują takie pozbawione skrupułów podmioty

ekonomiczne jak osoby, biorące udział w nielegalnej

działalności gospodarczej.

• Kraj i gmina o dużej korupcji stają się ogólnie

biedniejsze i mogą wpaść w pułapkę korupcyjną, w

której korupcja rodzi nową korupcję i zniechęca do

legalnego inwestowania w działalność gospodarczą.

23

• Do podstawowych wartości etycznych, wspólnych dla wszystkich pracowników administracji - bez względu

na zajmowane stanowiska, można zaliczyć:

» Uczciwość,

» Profesjonalizm,

» Lojalność,

» Otwartość,

» Prawość,

» Wiarygodność,

» Oszczędność,

» Szacunek wobec ludzi.

24

Działania antykorubcyjne - proponowane działania:

• Opracowanie pełnych i precyzyjnych standardów i

procedur ograniczających uznaniowość decyzji

podejmowanych przez urzędników gminnych;

• Profesjonalizacja zarządzania gminą, m.in. poprzez

oddzielenie funkcji stanowienia od wykonywania.

• Prowadzenie okresowych kontroli funkcjonowania

gmin i ich jednostek organizacyjnych pod kątem

zagrożeń korupcyjnych i występowania korupcji

(państwowe organy nadzoru, organizacje

pozarządowe, śledztwa dziennikarskie);

25

Działania antykorubcyjne - proponowane działania:

• Wprowadzenie i/lub wzmocnienie wewnętrznych kontroli

antykorupcyjnych w gminach.

• Wprowadzenie mechanizmów wykonawczo-

dyscyplinarnych ułatwiających egzekwowanie wymogu

ujawniania majątku przez urzędników i radnych;

• Wprowadzenie standardów mających na celu

ograniczenie przyjmowania prezentów i darowizn, oraz

określenie dziedzin gdzie ich przyjmowanie jest

niedopuszczalne (np. radni);

26

Działania antykorubcyjne - proponowane działania:

• Wprowadzenie jasnych kryteriów obsady stanowisk i

przejrzystej procedury mianowania i zwalniania w

gminach (profile zawodowe, opis stanowisk i

niezbędnych kwalifikacji do ich objęcia w gminie);

• Wdrożenie mechanizmów zapewniających

obligatoryjność działań w reakcji na raporty NIK po

kontrolach w samorządzie

Kodeks etyki

• skodyfikowany zbiór norm etycznych, określający

sposób postępowania i zachowania podmiotu w danej

dziedzinie życia publicznego.

• W przypadku etyki urzędniczej kodeks etyki jest jednym

z podstawowych instrumentów służących harmonizacji

postępowania i postaw funkcjonariuszy publicznych z

powszechnie uznawanymi zasadami i wartościami

etycznymi.