Makroekonomia 30.09.2007

Temat: Wzrost i rozwój gospodarczy.

Wzrost gospodarczy - to zmiany ilościowe czyli zmiany z roku na rok podstawowych wielkości ekonomicznych takich jak produkcja, akumulacja, inwestycje, bezrobocie, konsumpcja.

Rozwój gospodarczy - jest pojęciem szerszym ponieważ obejmuje zmiany strukturalne i jakościowe.

Rozwój społeczno gospodarczy - są to zmiany ilościowe, jakościowe i strukturalne w całej strefie społecznej

Mierniki rozwoju społeczno gospodarczego

1. Mierniki syntetyczne - w najbardziej ogólny sposób charakteryzują rozwój społeczno-gospodarczy (rozmiary PKB, PNB, DN - w ujęciu absolutnym i per capita)

• Wskaźnik ich dynamiki i struktury produkcji i podziału w układzie działowym, regionalnym, w skali całej gospodarki)

• 
  - Łańcuchowy indeks wzrostu

• 
  - Wzór na tempo wzrostu

Mierniki szczegółowe - charakteryzują wybrane dziedziny rozwoju społeczno gospodarczego

• Działalność inwestycyjna

• Stopa inwestycji - udział inwestycji w dochodzie narodowym

• Dynamika inwestycji

• Struktura inwestycji

• Efekty inwestycji - mogą dotyczyć działalności innowacyjnej, liczba wynalazków w tym wdrożonych, zakup licencji w tym wdrożona efektywność produkcji licencyjnej

Rozwój i postęp społeczny charakteryzują takie mierniki jak np.

• Liczba izb na jednego mieszkańca

• Liczba lekarzy na 10000 mieszkańców

• Wskaźnik czytelnictwa wydawnictwa i gazet

3. Mierniki Symptomatyczne - charakteryzują wybrane dziedziny działalności ale sątak charakterystyczne i mają zdolność diagnozowania co pozwala wnioskować o ogólnym poziomie i dynamice rozwoju społeczno-gospodarczego.

• Liczba komputerów osobistych na 100 gospodarstw domowych podłączonych do nowoczesnej sieci informacyjnej

• Udział w światowej wymianie naukowo-technicznej

Rodzaje wzrostu gospodarczego

1. Ze względu na tempo wzrostu

• Równomierny

• Przyśpieszony - tempo wzrostu w kolejnych latach jest większe niż w poprzednich

• Malejący - tempo wzrostu w kolejnych latach jest mniejsze niż w poprzednich

• Ze względu na spełnienie warunków makroekonomicznych

• Wzrost zrównoważony - przebiegający w warunkach równowagi makroekonomicznej

• Wzrost niezrównoważony

• przy przewadze popytu globalnego

• przy przewadze podaży globalnej

3. Ze względu na dominujące czynniki wzrostu

• Wzrost ekstensywny - dominują czynniki ekstensywne

• Wzrost intensywny - dominują czynniki intensywne

Czynniki wzrostu gospodarczego

• Ujęcie historyczne - Kapitał, praca, ziemia

• Ujecie modelowe

• Czynniki bezpośrednie - zatrudnienie i wydajność pracy

• Czynniki pośrednie - majątek produkcyjny i jego efektywność oraz inwestycje i ich efektywność

Czynniki bezpośrednie i pośrednie można podzielić inaczej na:

• Ekstensywne - charakter ilościowy, zatrudnienie, majątek produkcyjny, inwestycje

• Intensywne - charakter wydajnościowy, wydajność pracy efektywność majątku produkcyjnego, efektywność inwestycji

Wydajność pracy

• Wydajność technologiczną - ilość bądź wartość produkcji wytworzona przez jednego pracownika w ciągu godziny

• Wydajność społeczna (zbiorowa) - to ilość bądź wartość produkcji przypadający średnio na jednego zatrudnionego w ciągu roku w określonej gałęzi, dziale, sektorze, całej gospodarce, ugrupowaniu gospodarek bądź w gospodarce światowej

Efektywność majątku produkcyjnego - oznacza jaki dochód narodowy można wytworzyć z jednej jednostki majątku produkcyjnego, odwrotnością Efektywność majątku produkcyjnego jest kapitał chłonność całkowita oznacza ona ile majątku produkcyjnego potrzeba aby wytworzyć jedną jednostkę dochodu narodowego.

Kapitał chłonność całkowitą - można przedstawić jako iloczyn technicznego uzbrojenia pracy i pracochłonności produkcji.

Techniczne uzbrojenie pracy to majątek produkcyjny przypadający na jednego zatrudnionego.

Pracochłonność produkcji - oznacza ile osób trzeba zatrudnić aby wytworzyć jedną jednostkę dochodu narodowego, jest odwrotnością wydajności pracy.

Efektywność inwestycji - oznacza jaki przyrost dochodu narodowego daje jedna jednostka nakładów inwestycyjnych. Odwrotnością E.I jest kapitał chłonność inwestycji oznacza ile trzeba zainwestować aby otrzymać przyrost dochodu narodowego o jednostkę.

Oprócz wymienionych czynników najeży wskazać czynników pozaekonomicznych filozofii państwa, kultury, religii co wpływa na mentalność państwa. Tradycyjna ekonomia badając zjawiska gospodarcze brała pod uwagę tylko najważniejsze czynniki ekonomiczne na nie wpływające. Współczesna ekonomia bierze pod uwagę również mniej ważne czynniki ekonomiczne oraz czynniki pozaekonomiczne coraz częściej wysuwa się tezę że czynniki poza ekonomiczne mają większy wpływ na gospodarkę niż czynniki gospodarcze.

Koszty i granice wzrostu i rozwoju gospodarczego

Procesy wzrostowo rozwojowe powinny odbywać Siudo momentu zwrócenia kosztów i korzyści krańcowych. Przekroczenie tej granicy oznacza że koszt dalszego wzrostu i rozwoju bądź większe od korzyści. W związku z ujemnymi skutkami towarzyszącymi procesom wzrostu i rozwoju zwłaszcza z nadmierną degradacją środowiska. Kraje najwyżej rozwinięte lansowały koncepcje wzrostu zerowego sugerowano spowolnienie a wręcz zatrzymanie wzrostu.

Bariery wzrostowo rozwojowe

1. Bariera instytucjonalno-prawno-organizacyjna

• Niedorozwój instytucji

• Przerosty instytucji

• Niestabilność prawa, luki prawne

• Niski poziom postępu organizacyjnego

• Bariera kapitałowa

• Niedobór kapitału rzeczowego i pieniężnego

• Bariera siły roboczej

• Brak ludzi o danych kwalifikacjach

• Bariera surowcowo energetyczna

• Bariera technologiczna

• Bariera żywnościowa (konsumpcyjna)

• Bariera charakterystyczna dla krajów trzeciego świata . kraje te wymagają ogromnych inwestycji. Zwiększenie inwestycji przy danym dochodzie narodowym oznaczałoby zmniejszenie konsumpcji która jest i tak na niskim poziomie

• Bariera strukturalna

• Niewłaściwa z punktu widzenia wzrostu i rozwoju gospodarczego struktury gospodarczej np. dominacja przestarzałych gałęzi przemysłu

• Bariera ekologiczna

• Rabunkowa gospodarka surowcami prowadząca do ich szybkiego wykorzystania utrudnia dalsze procesy wzrostu i rozwoju, poza tym instalowanie urządzeń ochrony środowiska zwiększa koszty produkcji co może prowadzić do ich ograniczania

• Bariera handlu zagranicznego

• Skupia większość wymienionych barier importu potrzebnych zasobów może być utrudniony z braku środków dewizowych uzyskiwanych poprzez eksport ponieważ dana gospodarka może cierpieć na niedorozwoju produkcji eksportowej

• Bariery poza ekonomiczne

str. 1

---