10 regionalne

ŹRÓDŁA INFORMACJI / Bibliografie regionalne (konspekt) 2009/10

dr M. Jaskowska

1. Definicje

a. w normie PN-89/N-01225 ujęto następujące definicje:

BIBIBLIOGRAFIE REGIONALNE

ogólne bibliografie o zasięgu terytorialnym obejmującym obszar większy niż państwo, który ze względu na swoje cechy geograficzne, językowe, gospodarcze lub polityczne uznawany jest za region

BIBLIOGRAFIE TERYTORIALNE

bibliografie specjalne o nie ograniczonym zakresie i zasięgu terytorialnym ograniczonym do obszaru mniejszego niż państwo.

b. Termin „bibliografie terytorialne” nie upowszechnił się wśród

bibliografów. Dla spisów bibliograficznych dotyczących np.

Śląska, Małopolski, Wielkopolski żywa się określenia

BIBIBLIOGRAFIE REGIONALNE

− Wyróżnia się bibliografie

podmiotowe (publikacje wydane na obszarze jednego regionu, prace autorów

pochodzących z jednego regionu) i

przedmiotowe (prace o danym regionie, bez względu na miejsce wydania)

− bibliografie regionalne pełnią funkcję dokumentacyjną i informacyjną. Służą celom: naukowym, lokalno-patriotycznym, doraźno-informacyjnym. Są ważnym elementem krajowego systemu bibliografii

2. System bibliografii regionalnych w Polsce

− W 1978 r. , na III Ogólnokrajowej Naradzie Bibliografów podjęto ideę stworzenia pełnego, ogólnopolskiego systemu bibliografii dotyczących regionów Polski. Powołano z inicjatywy Biblioteki Narodowej Sekcję Bibliograficzną Zarządu Głównego SBP. Sekcja ta wyłoniła Grupę Roboczą ds. Bibliografii Regionalnej. Obecnie jest to Zespół ds. Bibliografii Regionalnej SBP, którym kieruje Elżbieta Stefańczyk z BN. W pracach zespołu uczestniczą przedstawiciele 24

bibliotek naukowych i publicznych. Zarządzanie na polu powstawania bibliografii regionalnych opiera się raczej na koordynacji prac i współpracy bibliotek, niż na administracyjnych nakazach.

Instytut Bibliograficzny BN pełni rolę doradczą i opiniodawczą dla twórców bibliografii regionalnych.

− Rolą bibliografii regionalnych miało być uzupełnianie Bibliografii Narodowej, która zakłada selekcję dokumentów.

Selekcja w Przewodniku Bibliograficznym

Selekcja w Bibliografii Zawartości Czasopism

dotyczy:

dokumentów życia społecznego

czasopism lokalnych i regionalnych,

(katalogi wystaw artystycznych i

dziecięcych, młodzieżowych, kobiecych,

muzealnych,

magazynów ilustrowanych, informatorów,

katalogi, foldery handlowe i

druków użytku wewnętrznego, kalendarzy,

reklamowe, katalogi i księgi adresowe,

gazetek zakładowych i szkolnych,

cenniki, oferty turystyczne, prospekty,

reklamowo-informacyjnych,

programy imprez artystycznych,

wartościowania artykułów.

naukowych, sportowych, politycznych,

odezwy polityczne i druki

okolicznościowe,

informatory o instytucjach),

druków lokalnych,

norm i patentów,

zawarto

ści dzieł zbiorowych, materiałów z

konferencji i sympozjów naukowych

− Bibliografie regionalne miały charakteryzować się:

ŹRÓDŁA INFORMACJI / Bibliografie regionalne (konspekt) 2009/10

dr M. Jaskowska

pełnym zakresem tematycznym (kryterium powinna stanowić wartość informacyjna

dokumentu; zbyt ostra selekcja mogłaby spowodować straty merytoryczne),

polem geograficznym (zasięg oparto na jednostce administracyjnej w celu uniknięcia dublowana materiałów),

identycznymi rodzajami rejestrowanych dokumentów,

jednolitym schematem układu (16 działów głównych, których zawartość, a także zawartość poddziałów należy do rozwiązań indywidualnych),

jednolitym aparatem pomocniczym;

indeksami przedmiotowymi o jednakowej głębokości indeksowania

indeksami autorskimi

wykazem wykorzystanych czasopism i ich skrótów

wykazem ważniejszych skrótów i symboli

wykazem instytucji wydawniczych

samoistnością wydawniczą,

częstotliwością nie przekraczająca rocznika.

− W 1981 roku przekazano zalecenie w sprawie bibliografii regionalnych bibliotekom wojewódzkim, które mają współpracować z bibliotekami powiatowymi i gminnymi. Biblioteki zobowiązane do opracowania bibliografii regionalnych stały się centrami informacji o regionie

− Projekt przewidywał wydawanie 32 bibliografii regionalnych. (Biała Podlaska, Białystok, Bielsko-Biała, Bydgoszcz, Ciechanów, Częstochowa, Gdańsk, Katowice, Kielce, Koszalin, Kraków, Legnica, Lublin, Łódź, Nowy Sącz, Olsztyn, Opole, Ostrołęka, Piotrków Trybunalski, Płock, Poznań, Radom, Rzeszów, Siedlce, Sieradz, Szczecin, Tarnów, Toruń, Wałbrzych, Warszawa, Wrocław, Zielona Góra). Od stycznia 1999 r. sieć wojewódzkich bibliotek publicznych zmniejszyła się pawie trzykrotnie - działa 18 WBP

− Gromadzenie materiałów dotyczących regionów przez biblioteki wojewódzkie było i jest wspomagane przez obowiązkowy egzemplarz regionalny.

Obecnie formuła egzemplarza obowiązkowego przekształciła się z podmiotowego na przedmiotowy

W rozporządzeniu MKiS z marca 1997 r. znalazła się lista bibliotek uprawnionych do otrzymywania publikacji o tematyce regionalnej (Bydgoszcz, Gdańsk, Kielce, Lublin, Olsztyn, Poznań, Zielona Góra)

− Zespół ds. Bibliografii Regionalnej SBP zaproponował system MAK do tworzenia bibliografii regionalnych w wersji elektronicznej, wspólnie opracowano też strukturę rekordów, adaptowano format MARC BN i MARC 21 dla potrzeb bibliografii regionalnych.

− Głównymi problemami dot. Bibliografii Regionalnych są:

kompletność,

- terminowość wydawania.

3. KRAKÓW

Informacja regionalna o Krakowie i województwie gromadzona i tworzona jest w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej http://www.wbp.krakow.pl/ w Dziale Informacyjno-Bibliograficznym, w Oddziale Informacji Regionalnej. System informacji stanowią:

a. Katalog-kartoteka Cracovianów ułożony wg schematu przyjętego dla

bibliografii regionalnych

b. Kartoteki

i. zagadnieniowe (Biografie, Pisarze, Pisarze polscy)

ii. tekstowe (m. in. rozbudowany dział recenzji teatrów

krakowskich, galerii, współpraca państw, miejscowości)

c. Bazy danych

Bibliografia Regionalna Małopolski BR@MA http://fidkar.wbp.krakow.pl/fidkar/ umożliwia przeszukiwanie w następujących baz danych:

− BIBLO bibliografia podmiotowo-przedmiotowa pisarzy, poetów, dziennikarzy, żyjących i tworzących w Krakowie po 1945 r. Zasięg: 1961-2002

− KRAK bibliografia wydawnictw zwartych i ich recenzji dotyczących Krakowa i regionu. Pełni funkcję centralnego katalogu zbiorów regionalnych „Cracoviana”. Za lata 1994-2002 dostępna online. Od 2003 r. baza jest kontynuowana w systemie Promax (możliwy doraźny dostęp na terenie biblioteki za pośrednictwem pracownika Oddziału Informacyjno-Bibliograficznego) 2

ŹRÓDŁA INFORMACJI / Bibliografie regionalne (konspekt) 2009/10

dr M. Jaskowska

− WANDA bibliografia zawartości prasy codziennej i lokalnej dot. Krakowa i województwa. Za lata 1995-I kw. 2003 dostępna online. Od II kw. 2003 r. baza jest kontynuowana w systemie Promax (możliwy doraźny dostęp na terenie biblioteki za pośrednictwem pracownika Oddziału Informacyjno-Bibliograficznego)

Małopolska Prasa Lokalna i Regionalna 2005 r.

− Małopolskie Media Elektroniczne lokalne i regionalne 2005 r.

− Małopolskie Media Lokalne i Regionalne 2005 r.

− Bibliografia Nowej Huty http://www.wbp.krakow.pl/bd/nh.html–Zasięg od 2006 r.

− Bibliografie powiatów

d. Bibliografia książek o Krakowie i Małopolsce

− „Kraków : przegląd wybranych opracowań z lat 1900-1939” oprac. Teresa Bieńkowska wyd. 1993

(udostępniona także w postaci bazy danych http://www.wbp.krakow.pl/bd/tb.html)

− I tom „Książki o Krakowie za lata 1945 -1969” wyd. 1971

− 1973 - bibliografia poszerzona o artykuły z czasopism

− 1975 - rozszerzenie zasięgu geograficznego

− 1 stycznia 1999 r. ponowna zmiana zasięgu (powstaje województwo małopolskie)

− 2000 - współpraca z innymi bibliotekami powiatowymi w zakresie tworzenia bibliografii

− „Książki o Krakowie i województwie małopolskim wydane w ... r.” - tomy wydawane od 1997 –

2002 r.

− „Książki o Małopolsce: bibliografia za lata 1999-2003”

− „Książki o Małopolsce: bibliografia 2004”

4. ŁÓDŹ

DRUKOWANE

a. bibliografie za lata 1801-1944 są w trakcie opracowywania

b. Łódzka Bibliografia Regionalna 1945-1970. red. Bolesław Świderski,

oprac. W. Frontczakowa, W. Frontczak Łódź: PWN, 1976

c. Łódzka Bibliografia Regionalna 1971-1980. red. Bolesław Świderski,

oprac. W. Frontczakowa, R. Żmuda, M. Frontczak. Łódź: Wyd. UŁ,

1994

zasięg terytorialny: piśmiennictwo z całego obszaru Polski oraz publikacje zagraniczne rodzaj rejestrowanych dokumentów: druki zwarte, czasopisma, wydawnictwa zbiorowe, artykuły (zawartość ponad 800 tytułów czasopism), rozdziały, fragmenty, mapy, plany; pominięto: większość dokumentów życia społecznego oprócz wybranych katalogów wystaw i materiałów z konferencji, zawartość dzienników

układ: systematyczny, 16 działów głównych

opis bibliograficzny: rejestracyjny, na podstawie norm, nieliczne adnotacje, wykazy recenzji pod opisem publikacji, której dotyczą

spisy pomocnicze: indeks osobowy i nazw geograficznych, wykaz ważniejszych skrótów, wykaz tytułów czasopism i innych wydawnictw ciągłych i ich skrótów

d. bibliografia za lata 1981-2000 jest w trakcie opracowywania

ELEKTRONICZNE

e. Łódzka bibliografia regionalna 1945-1970 + na bieżąco

uzupełniane materiały za lata 1971-2000

http://www.bg.am.lodz.pl/pl/wlbr.html

wyszukiwanie: autor, tytuł, słowa kluczowe, nazwa geograficzna, tytuł czasopisma, tytuł dzieła zbiorowego, wydawca, miejsce wydania, rok, ISBN, ISSN, seria, instytucja sprawcza, dowolny termin (możliwość łączenia kryteriów, przeglądania indeksów)

f. System bibliografii regionalnej województwa łódzkiego 1993- na

bieżąco

http://212.191.39.136/sqltest/sowacgi.php

wyszukiwanie: autor, instytucja, tytuł, dział bibliografii regionalnej, hasło przedmiotowe (możliwość łączenia kryteriów, przeglądania indeksów)

ŹRÓDŁA INFORMACJI / Bibliografie regionalne (konspekt) 2009/10

dr M. Jaskowska

dodatkowo możliwość określenia zasięgu: chronologicznego, terytorialnego, typu dokumentów

5. WYKAZY BIBLIOGRAFII REGIONALNYCH

a. Bibliografie drukowane

- Bibliografie Bibliografii ( w tym http://mak.bn.org.pl/cgi-

bin/makwww.exe?BM=13 – bieżąca Bibliografia Bibliografii

Polskich)

- http://www.ebib.info/content/category/10/64/61/ oprac. M.

Przybysz

b. Bibliografie elektroniczne

- http://www.ebib.info/content/view/2086/61/

o http://www.bj.uj.edu.pl/var/bibl_reg1_pl.php oprac. Ewa

Bąkowska

c. cyfrowe wersje bibliografii wydanych drukiem

- Federacja Bibliotek Cyfrowych http://fbc.pionier.net.pl/owoc