Polityka regionalna w Unii Europejskiej
Na przestrzeni ostatnich lat Polska odnotowała dynamiczny wzrost gospodarczy i była najszybciej rozwijającym się krajem europejskim.
Sektor prywatny dominuje w gospodarce zarówno pod względem wytarzania produktu krajowego brutto (ponad 60% PKB), jak i zatrudnienia (łącznie ponad 60% miejsc pracy).
Unia Europejska jest już dziś dla Polski najważniejszym partnerem handlowym. W 1995 r. na 15 krajów Unii przypadało 67% wymiany handlowej Polski z zagranicą (w eksporcie 70%, a w imporcie 64,5%).
Natomiast na Polskę przypada niespełna 20% obrotów Unii z partnerami zewnętrznymi. Zwiększenie tej wymiany handlowej będzie możliwe przez eksport polskich towarów na rynek Unii wtedy gdy Polska stanie się jej członkiem. Polska już dziś charakteryzuje się zdrową gospodarką, z jednym z największych w Europie poziomów wzrostu gospodarczego. Potwierdzeniem dynamicznego rozwoju gospodarki stało się przystąpienie Polski do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), skupiającej 28 najbogatszych państw świata oraz Światowej Organizacji Handlu (WTO). Dążenie Polski do członkostwa w Unii Europejskiej wymaga utrzymania kierunku reform gospodarczych, których celem jest utworzenie sprawnej gospodarki rynkowej. Wymaga też uporządkowania prawa gospodarczego oraz przekształceń organizacyjnych, własnościowych i restrukturyzacyjnych.
Celem Polski jest udział we wszystkich obszarach integracji z pełnią praw członkowskich. Celem długookresowym jest dołączenie do krajów Unii Europejskiej tworzących Unię Gospodarczą i Walutową.
Celem polityki regionalnej (strukturalnej) w Unii Europejskiej (UE) jest zmniejszenie nierówności gospodarczych i społecznych pomiędzy najbiedniejszymi, a najbogatszymi jej regionami, a przez to zwiększenie społecznej i gospodarczej zwartości (spójności) całości Unii. Polityka regionalna opiera się na zasadzie współfinansowania i partnerstwa ze strony władz centralnych i regionalnych państw członkowskich. Unia zapewnia wsparcie finansowe dla projektów regionalnych podejmowanych w tych krajach oraz ukierunkowuje ich działania na rzecz harmonijnej integracji z korzyścią dla całej organizacji.
Po raz pierwszy zwrócono uwagę w Europie Zachodniej na znaczenie różnic regionalnych i potrzebę prowadzenia polityki regionalnej w latach trzydziestych naszego stulecia, w okresie Wielkiego Kryzysu. Zaczęto wówczas zdawać sobie sprawę, że duże dysproporcje w poziomie rozwoju pomiędzy poszczególnymi regionami mogą zagrażać stabilności politycznej państwa.
W okresie powojennym polityka regionalna stała się już uznaną i popieraną dziedziną aktywności państwa. Początkowo ograniczała się ona jednak do formy prostej redystrybucji środków finansowych na rzecz uboższych i zacofanych regionów, przede wszystkim poprzez wspieranie inwestycji infrastrukturalnych w tych regionach. Zauważono jednak szybko, że działania te nie wystarczają. Odwołano się więc do instrumentów planistycznych oraz stopniowej regionalizacji państwa. Wreszcie państwa członkowskie Unii Europejskiej, wówczas Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, zdecydowały się na włączenie do programu działania organizacji wspólnotowej, polityki regionalnej.
Region w systemie organizacji terytorialnej państwa występuje jako pośrednie ogniwo zarządzania pomiędzy gminą lub okręgiem (powiatem) a organami administracji centralnej. Charakter i stopień autonomii decyzyjnej władz regionalnych zależy od rozwiązań ustrojowych danego państwa. W płaszczyźnie społecznej granice regionu wiążą się z odmiennością etniczną, językową, kulturową i historyczną mieszkańców jego terytorium. W płaszczyźnie gospodarczej wyznaczone są one stopniem i charakterem rozwoju gospodarczego, zaawansowaniem procesów urbanizacji, miejscem zajmowanym w siatce powiązań komunikacyjnych z innymi terytoriami kraju itp. Nakładają się one często na granice fizyczno- geograficzne.
W krajach Unii Europejskiej, dla celów statystycznych obowiązuje jednolita struktura jednostek terytorialnych określana jako "nomenklatura jednostek terytorialnych dla celów statystycznych" (The Nomenclature of Territorial Units for Statistics - NUTS). Wyróżnia się w niej trzy poziomy: NUTS 1, NUTS 2 oraz NUTS 3. Przyjęto, że klasyfikacja na wszystkich trzech poziomach opiera się na podziałach administracyjnych i planistycznych obowiązujących w państwach członkowskich. Podział na trzy poziomy jest wyczerpujący i obejmuje w zasadzie wszystkie jednostki administracyjne funkcjonujące ponad poziomem lokalnym. Klasyfikacja ta nie obejmuje podziałów o charakterze specjalnym (np. wojskowych związanych z planami mobilizacyjnymi).
Na poziomie pierwszym (NUTS 1) istnieje 71 regionów. Pod względem wielkości powierzchni oraz liczby ludności kategoria ta odpowiada w przybliżeniu niemieckim krajom związkowym. Średnia wielkość powierzchni tych regionów w dużych krajach Unii jest do siebie zbliżona, większe zaś zróżnicowanie panuje natomiast pod względem liczby ludności. Mniejsze państwa Unii, takie jak Dania, Irlandia i Luksemburg, tworzą w całości pojedyncze regiony tego typu.
Poziom drugi NUTS 2 odgrywa podstawową rolę w polityce regionalnej Unii. Pod względem wielkości powierzchni oraz liczby ludności kategoria ta odpowiada francuskim Regions lub hiszpańskim Communidades autonomas. Ogółem istnieje 183 regiony tego typu, pomiędzy którymi zachodzą duże różnice w zakresie powierzchni i liczby ludności.
Na poziomie NUTS 3 istnieje 1044 regionów. Pod względem wielkości powierzchni oraz liczby ludności odpowiadają one francuskim departamentom lub niemieckim powiatom (Kreis).
W preambule do Traktatu Rzymskiego (z 23.03.1957 r.) znalazł się zapis, że jednym z celów Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG) jest harmonijny rozwój i wyrównywanie różnic między różnymi jej regionami. Wspólnota jednak dopiero w 1975 r. zdecydowała się podjąć bardziej konkretne działania w tym zakresie. Było to związane z jej powiększeniem o nowe kraje członkowskie i wynikającymi stąd problemami regionalnymi.
W marcu 1975 r. został powołany Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego - EFRR (European Regional Development Fund, ERDF). Fundusz miał za zadanie "skorygowanie zasadniczych nierówności we Wspólnocie", które wynikały z bezrobocia strukturalnego, przekształceń w przemyśle oraz rolnictwie. Fundusz utworzono głównie z myślą o wyrównaniu Wielkiej Brytanii wysokich składek płaconych do budżetu Wspólnot. Środki z EFRR były przydzielane krajom członkowskim w systemie kwot. Środki te wykorzystywano wyłącznie do wspierania środków polityki regionalnej podejmowanych przez państwa członkowskie. Dotacje ograniczano do projektów inwestycyjnych zlokalizowanych w obszarach objętych państwowymi programami rozwoju regionalnego.
Z czasem Komisja Europejska uzyskała możliwość dysponowania 5% środków EFRR i możliwość prowadzenia własnych programów regionalnych. W 1985 r. system kwotowy został zastąpiony górnymi i dolnymi limitami środków dostępnych dla każdego państwa członkowskiego w okresie trzyletnim. Przydział środków powyżej dolnego limitu uzależniony był od stopnia, w jakim cele zdefiniowane we wniosku pokrywały się z celami określonymi w dyrektywach Wspólnoty.
Istotne zmiany w dziedzinie polityki regionalnej dokonały się po przyjęciu Jednolitego Aktu Europejskiego w 1986 r. Do Traktatu Rzymskiego została dodana nowa część (Tytuł V) pt. "Jedność gospodarcza i społeczna", w której stwierdzono, że celem Wspólnot jest wyrównywanie różnic między najbiedniejszymi i najbogatszymi regionami oraz stworzenie podstaw do prowadzenia wspólnej polityki strukturalnej. W jej ramach zostało wyróżnionych sześć kategorii celów:
- mający na celu wspieranie rozwoju i dostosowania strukturalnego regionów słabo rozwiniętych (zacofanych);
- skierowany na restrukturyzację regionów, regionów przygranicznych lub części regionów, które są dotknięte upadkiem przemysłu;
- skierowany na zwalczanie bezrobocia długookresowego;
- mający ułatwiać integrację zawodową młodzieży i przystosowanie pracowników do zmian w przemyśle;
- mający dokonać reformy wspólnej polityki rolnej (w jego ramach wymieniono dwa cele:
- mający przyśpieszyć modernizację i dostosowanie w ramach Unii struktur rolniczych;
- pomoc w rozwoju i zmianach strukturalnych obszarów wiejskich);
- mający ułatwić rozwój regionów o małej gęstości zaludnienia w krajach skandynawskich. Ale cel ten ustanowiono dopiero po przyłączeniu się do Unii, Finlandii i Szwecji.
Do głównych zasad polityki regionalnej w Unii Europejskiej należą:
-koncentracji, czyli skupienia maksymalnej części środków Unii w regionach znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji (tzw. obszarach problemowych). Dlatego Fundusze Strukturalne obejmują jedynie ograniczoną liczbę celów priorytetowych;
-partnerstwa, czyli współdziałania pomiędzy Komisją Europejską, a odpowiednimi władzami publicznymi danego państwa na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym. Począwszy od 1994 r. zasada partnerstwa została rozszerzona i dotyczy "kompetentnych władz i ciał - obejmujących, w ramach przepisów krajowych i bieżących praktyk każdego państwa członkowskiego, partnera gospodarczego i społecznego wyznaczonego przez państwo członkowskie". Ponadto ustanowiono przepis, że "partnerstwo będzie realizowane w pełnej zgodności z odpowiednimi z odpowiednimi kompetencjami instytucjonalnymi, prawnymi i finansowymi każdego z partnerów";
-programowania, czyli skupieniu się na trwałym rozwiązaniu problemów danego regionu, co wymaga wieloletniego horyzontu czasowego i planowania (nie finansuje się pojedynczych projektów). Programowanie ustala harmonogram alokacji środków pomocowych;
-dodatkowości (uzupełnienia), która polega na uzupełnianiu funduszu Unii środkami poszczególnych państw. Oznacza to, że finansowanie przez Unię konkretnych przedsięwzięć nie może doprowadzić do ograniczenia wydatków publicznych w danym regionie. W szczególności, każde państwo członkowskie musi "na całym objętym terytorium utrzymywać poziom publicznych wydatków strukturalnych lub pokrewnych przynajmniej taki, jak w poprzednim okresie programowania, uwzględniając jednak okoliczności makroekonomiczne, w jakich dochodzi do przyznania funduszu, jak również pewne szczególne okoliczności ekonomiczne - konkretne prywatyzację, wyjątkowy poziom publicznych wydatków strukturalnych w poprzednim okresie programowania oraz cykle koniunkturalne w gospodarce krajowej".
Wśród dodatkowych reguł polityki regionalnej wymienia się również zasady:
- koordynacji działań czterech funduszy strukturalnych i innych narzędzi finansowych Unii;
- zgodności z innymi politykami prowadzonymi przez Unię;
- zgodności polityki regionalnej państw członkowskich z ich polityką makroekonomiczną i społeczną;
- koordynacji polityk regionalnych państw członkowskich.
Duże znaczenie dla polityki regionalnej w Unii mają następujące Inicjatywy Wspólnotowe:
- INTEREG II, który stanowi kontynuację programu INTEREG. Służy on wspieraniu współpracy transgranicznej na wewnętrznych i zewnętrznych granicach Unii. Programem objęte są regiony kategorii NUTS 3, położone wzdłuż lądowych granic wewnętrznych i zewnętrznych oraz wybrane regiony położone wzdłuż granic morskich. Środki finansowe programu przeznacza się m.in. na transgraniczne studia planistyczne, ochronę środowiska, poprawę infrastruktury transportowej, działania upraszczające różnice językowe w zakresie procedur prawnych i administracyjnych, szkolenia itp.;
- LEADER II, wspierający rozwój na obszarach wiejskich poprzez współfinansowanie międzynarodowej współpracy i wymiany informacji w zakresie rozwoju terenów wiejskich;
- REGIS II, którego celem jest rozwój obszarów peryferyjnych Unii;
- REACHAR II, którego celem jest przekształcenie obszarów wydobycia węgla kamiennego;
- RESIDER II, służący gospodarczej i społecznej rekonwersji regionów, charakteryzujących się dominacją przemysłu stalowego, m.in. poprzez inwestycje ekologiczne, szkolenia i promocję turystyki;
- KONVER, skupiający się na rekonwersji regionów uzależnionych od przemysłu obronnego, m.in poprzez rozwój małych i średnich przedsiębiorstw oraz promocję turystyki;
- RETEX, służący wsparciu rozwoju regionów uzależnionych od przemysłu włókienniczego i odzieżowego;
- URBAN, służący rozwiązaniu problemów społeczno-gospodarczych w największych regionach zurbanizowanych, m.in. poprzez uruchamianie nowych typów działalności gospodarczej, wzrost zatrudnienia miejscowej siły roboczej oraz inwestycje infrastrukturalne;
- PESCA, który dotyczy działań w regionach uzależnionych wyłącznie od rybołówstwa.
Po wprowadzeniu nowych zasad polityki w zakresie funduszy strukturalnych w 1985 r. wysiłki skoncentrowano na obszarach o największych potrzebach. Wymagało to centralnej koordynacji działań - współpracy Komisji Europejskiej, przedstawicieli państw członkowskich i władz zainteresowanych regionów. Ta forma współpracy, określana jako partnerstwo, obowiązuje na wszystkich etapach wdrażania programów finansowanych z funduszy strukturalnych (podczas przygotowania, finansowania, monitorowania i końcowej oceny projektów). Można wydzielić etap planowania, kiedy są przygotowywane plany rozwoju (wskazujące cele oraz środki realizacji) oraz etap operacyjny, kiedy następuje ich realizacja.
Planowanie ukazuje dobrze rolę koordynacyjną przyjęta przez Wspólnoty. Proces planowania odbywa się w kilku fazach, a jego czas zależy od celu, z jakiego mają pochodzić środki pomocowe. W przypadku pomocy dla regionów zacofanych i regionów wiejskich, okres na który należy przygotować strategiczny plan rozwoju tych regionów sięga 6 lat.
W pierwszej fazie kraje członkowskie, przy udziale władz regionalnych, przygotowują plany rozwoju, które mogą obejmować cały kraj (jeśli uzyskanie pomocy nastąpiło w ramach celu lub wybrane region. Planowi Rozwoju Regionalnego (PRR) może towarzyszyć opis przewidzianych do zastosowania środków umożliwiających zrealizowanie celu 5a. Dla regionów kwalifikujących się do objęcia pomocą w ramach celu 5b, przygotowuje się Program Regionalnego Rozwoju Obszarów Wiejskich (PRROW), który wskazuje na problemy strukturalne rolnictwa oraz konieczne środki w zakresie przetwórstwa i marketingu produktów rolnych i leśnych. We wszystkich wypadkach plany obejmują opis bieżącej sytuacji w regionie, środki dotąd podjęte, cele wyznaczone do osiągnięcia oraz skutki proponowanych przedsięwzięć dla środowiska naturalnego. Dla regionów kwalifikujących się do pomocy w ramach celu 1 wymaga się zestawienia sumarycznego przedstawiającego kraje członkowskie i wspólnotowe zasoby finansowe wykorzystywane w realizacji każdego z programów rozwoju regionalnego.
Przygotowane plany rozwoju regionalnego służą za podstawę negocjacji pomiędzy Komisją i krajami członkowskimi. W trakcie negocjacji pomiędzy Komisją i państwem członkowskim jest przygotowywany przez Komisję, Ramowy Program Wsparcia Wspólnot (Community Support Framework), który musi zawierać dokładnie wyszczególnione działania zgodne z priorytetami Komisji. W dokumencie tym jest podany również wkład funduszy strukturalnych do polityki regionalnej danego kraju przy jednoczesnym wskazaniu zadań polityki regionalnej tego kraju.
Przekazywanie środków następuje na podstawie uzgodnionych planów rozwoju regionalnego i ramowego programu. Ramowy Program Wsparcia powinien zawierać:
- cele, które będą możliwe do osiągnięcia w ramach tego programu;
- wymienione priorytety wsparcia oraz jego rodzaje (typy);
- plan finansowy (wielkość i źródła wsparcia);
- skutki dla środowiska naturalnego;
- długość okresu trwania wsparcia finansowego;
- informacje o środkach niezbędnych do przygotowania i wdrożenia uzgodnionych przedsięwzięć:
- procedury monitorowania i oceny;
- procedury weryfikacji finansowania z budżetu Wspólnot.
Komisja zatwierdza Ramowy Program Wsparcia po konsultacji z Komitetami Rozwoju Regionów lub Komitetem Struktur Rolnych i Rozwoju Wsi. Oba komitety składają się z przedstawicieli państw członkowskich i są kierowane przez przedstawiciela Komisji Europejskiej. Na zatwierdzenie Ramowego programu Komisja ma 6 miesięcy. Po zakończeniu tej procedury rozpoczyna się etap wdrażania planu rozwoju.
Struktura wydatków budżetowych w 1993 r. oraz w budżecie na lata 1994 - 1999 odzwierciedla tendencję stopniowego przesuwania finansowania z rynku rolnego na rzecz polityki regionalnej (strukturalnej) mającej między innymi za zadanie restrukturyzację i modernizację rolnictwa.
W latach 1989-1993 na finansowanie zreformowanej polityki regionalnej (strukturalnej) przeznaczono ponad 56 mld ECU, natomiast w latach 1994 - 1999 wydatki mają stanowić ponad 30% całego budżetu i osiągnąć 141,5 mld ECU. Zadania finansowane w ramach celu 1 uznano za najważniejsze i 70% budżetu funduszy strukturalnych ma zostać wykorzystane na powyższy cel. Uzupełnieniem finansowania polityki struktralnej jest bezpośrednie finansowanie z budżetu
Środki na finansowanie polityki strukturalnej, zgodnie z zasadą współfinansowania, pochodzą częściowo z budżetu Unii, pozostała część pochodzi z budżetów państw członkowskich. Regiony otrzymujące pomoc w ramach celu 1 muszą jako wkład własny zapewnić co najmniej 25% całości środków. Wyjątkiem są regiony peryferyjne, gdzie wymagania są niższe - 15% na wyspach greckich, 20% w Irlandii, Portugalii i Hiszpanii. W regionach otrzymujących wsparcie w ramach poszczególnych celów wkład krajowy musi sięgać 50% całości sumy.
Pierwszy poważny zastrzyk finansowy fundusze strukturalne otrzymały w 1975 r., kiedy na ten cel przeznaczono ok. 1 mld ECU. Ten poziom finansowania utrzymał się do 1984 r. W 1985 r. wydatki z ERDF (największego z funduszy) stanowiły jedynie 0,08% PKB Wspólnoty Europejskiej. Wynikało to z obciążenia budżetu wspólnoty wydatkami na Wspólna Politykę Rolną, pozostawiając niewiele środków na realizację innych celów. Od 1985 r. wydatki na fundusze strukturalne zwiększono do 5 mld ECU rocznie. W 1989 r. trzy fundusze zostały oficjalnie połączone w Fundusze Strukturalne i w latach 1989 - 1994 przeznaczono na nie rocznie ok. 10 mld ECU. Przypisano im również 5 podstawowych celów. Traktat z Maastricht podkreślił znaczenie Funduszy Strukturalnych. Na lata 1994 - 1999 zaplanowano wydatki strukturalne na poziomie około 25 mld ECU rocznie. Tak znaczny wpływ wynikał między innymi z obaw o dezintegrujący wpływ planowanej unii gospodarczej i monetarnej.
Trudno w sposób jednoznaczny określić efekty pozytywne wpływu funduszy strukturalnych UE. Wynika to m.in. z problemów statystycznych - sposobu obliczeń wartości podstawowych kryteriów, wpływu sytuacji makroekonomicznej kraju oraz warunków lokalnych. Oficjalne opracowania Unii wskazują, że pomoc z funduszy strukturalnych przyczyniła się do zwiększenia PKB w Portugalii o 3,5%, w Grecji o 2,9% i w Irlandii o 2,3%. Pozwoliła również wymienionym krajom na osiągnięcie szybszego tempa wzrostu gospodarczego w latach 1989 - 1993 niż przeciętnie w całej Unii.
Działalność funduszy strukturalnych budzi także krytykę. Największą zbiera Europejski Fundusz Socjalny, którego środki polityki regionalnej nie wpłynęły w sposób znaczący na przestrzenny rozkład działalności gospodarczej. Innym przedmiotem krytyki jest brak harmonizacji pomiędzy celami poszczególnych funduszy i ich realizacją.
Komisja Europejska w lipcu 1997 r. przedstawiła wstępny materiał do dyskusji (tzw. non-paper) nad funkcjonowaniem Funduszy Strukturalnych. Komisja proponuje, aby w latach 2000 - 2006 na te fundusze przeznaczyć kwotę 275 mld ECU (w cenach z 1996 r.). W ramach tej sumy, ok. 38 mld ECU przewiduje się dla nowych krajów członkowskich, w tym także dla Polski. Do tej ostatniej sumy przeznaczonej dla nowych członków, należy dodać jeszcze 7 mld ECU w okresie przedakcesyjnym na przedsięwzięcia typowe dla Funduszu Spójności (funkcjonowanie tego funduszu ma być przedłużone). Inne proponowane zmiany dotyczą zmniejszenia liczby celów oraz ludności objętej działaniem tych funduszy.
W miejsce dotychczasowych celów polityki regionalnej proponuje się trzy nowe cele:
- cel 1, dla regionów o dochodzie na głowę poniżej 75% średniej w Unii. Ma obejmować regiony peryferyjne i regiony obecnego celu 6. Ma on pochłonąć około połowy budżetu Funduszy Strukturalnych;
- cel 2, dla regionów przechodzących transformacje gospodarczą (upadające gałęzie przemysłu, kryzysowe obszary wiejskie oraz miejskie);
- cel 3, dawne cel 3 i 4, dotyczące walki z bezrobociem strukturalnym i wśród młodzieży.
W odniesieniu do każdego z powyższych celów ma zostać przyjęta zasada, że dany obszar będzie miał prawo do realizacji tylko jednego obszaru, a ponadto dla regionów tracących prawo do otrzymywania wsparcia z Funduszy Strukturalnych, nastąpi okres przejściowy.
Na podstawie Traktatu z Maastricht został ustanowiony początkowo Finansowy Instrument Spójności, a następnie Fundusz Spójności (Cohesion Fund) dla czterech państw członkowskich (Grecja, Hiszpania, Irlandia i Portugalia), których Produkt Krajowy Brutto (PKB) na 1 mieszkańca wynosi mniej niż 90% średniego poziomu PKB w całej Unii. Rozporządzenie powołujące Fundusz Spójności określa minimalne i maksymalne limity rozdziału tych kwot pomiędzy państwa członkowskie na podstawie liczby ludności, PKB i wielkości powierzchni. Limity na podstawie tych kryteriów wynoszą odpowiednio dla: Hiszpanii 52-58% ogółu środków, Grecji 16-20%, Portugalii 16- 20% oraz Irlandii 7-10%.
Jak przewiduje Traktat z Maastricht odpowiednie państwa członkowskie muszą opracować programy prowadzące do spełnienia warunków zbieżności ekonomicznej i działania zmierzające na uniknięcie nadmiernego deficytu budżetowego.
W tych krajach Fundusz wspiera działania na rzecz rozwoju ochrony środowiska i inwestycji w trans-europejską sieć transportową.
Budżet Funduszu Spójności wynosi 15,5 mld ECU na lata 1994 - 1999. Fundusz przewiduje finansowanie projektów w dziedzinie:
- infrastruktury transportowej pod warunkiem, że projekty stanowią stanowią element sieci transeuropejskich, określonych przez Wspólnotę;
- ochrony środowiska, a projekty są związane ze Wspólnotowa polityką środowiskową.
Całkowita pomoc Wspólnoty przyznana na dany projekt z tego funduszu nie może przekraczać 90% ogółu kosztów. Może on korzystać z pomocy z innych instrumentów Wspólnotowych (np. Wspólnotowego Instrumentu Finansowego), ale projekt nie może być równoczesnie finansowany z Funduszu Spójności i Funduszy Strukturalnych.
Dziedzina polityki regionalnej będzie jednym z najważniejszych obszarów dostosowań Polski do Unii Europejskiej.
Na podstawie analizy polityki regionalnej Unii można wskazać na następujące obszary dostosowań:
- potrzeba stworzenie instytucji odpowiedzialnej (-ych) za prowadzenie polityki regionalnej, tak na poziomie regionalnym, jak i centralnym (krajowym);
- stworzenie instrumentów finansowania polityki regionalnej, które odpowiadałyby standardom Unii. Pomimo istniejących zróżnicowań w tym zakresie, podstawową rolę odgrywają dotacje i niskoprocentowe kredyty. Ważne znaczenie zyskują, przy realizacji konkretnych przedsięwzięć, zasady uzupełnianie finansów Unii środkami krajowymi, regionalnymi czy lokalnymi oraz współpracy sektora publicznego i prywatnego;
- przygotowanie dokumentów planistycznych (rozwoju regionalnego) zgodnie ze standardami Unii, zarówno na poziomie krajowym, jak i regionalnym;
- szkolenie w zakresie przygotowywania wniosków inwestycyjnych, zgodnych z wymaganiami Unii;
- uczestnictwo i współpraca w przygotowaniu strategicznych dokumentów Unii, dotyczących rozwoju regionalnego w jej ramach.
Brak podjęcia niezbędnych działań dostosowawczych do wymagań i standardów Unii w tej dziedzinie sprawi, że Polska nie będzie mogła wykorzystać możliwości i doświadczeń tej organizacji w zakresie rozwoju i polityki regionalnej.