3-10-2010

Kryteria klasyfikacji modeli ustrojowych:

 Podział władz: wzajemne elementy mają się kontrolować, hamować

Przeciwieństwo jednolitość

Wyjątek: konfederacja Szwajcarska, która nie jest komunistyczna a nie ma podziału władzy.

 Podstawowe modele ustrojowe:

o Model prezydencki- przykładne funkcjonowanie w USA

o Model parlamentarny- pierwowzór ustrój Brytyjski (Włochy)

 Ze wzmocnionym parlamentem (kanclerzem) RFN

 Wzmocnieniem półprezydenckim (Francja)

System prezydencki- połączenie głowy państwa i funkcji rządowych, niezależne od parlamentu pochodzenie egzekutywy,

nie potrzebuje zaufania parlamentu, nie podlega votum nieufności, istnieje jednak mechanizm wpływania kongresu-

odpowiedzialność za zgodność działania z konstytucją (impeachment). Separacja poszczególnych składników władzy.

Prezydent nie ma inicjatywy ustawodawczej. Jedyna forma kontaktu z kongresem to orędzia. Wymuszony płaszczyzny

działania z senatem: zawieranie umów międzynarodowych za zgodą senatu, mianowanie niektórych wysokich urzędników

również za jego zgodą. Relacje pomiędzy legislatywą i egzekutywą dotyczą tylko szczebla federalnego. Zasada sądowej

kontroli prawa i funkcjonowania systemu. Prezydent ma veto w stosunku do ustaw.

Ustrój parlamentarny- podział i współpraca władz. Rozdzielenie dwóch elementów władzy wykonawczej. Prezydent na co

dzień jest tylko statystą w polityce „Król panuje ale nie rządzi”. Kontrasygnata: przejmuje odpowiedzialność za podpisywanie ustaw razem z szefem rządu, który odpowiada przed parlamentem za to co podpisał. Występuje votum zaufania i nieufności.

Po votum nieufności głowa państwa może rozpisać wybory albo powołać nowy rząd.

Ustrój kanclerski- wzmocnienie kanclerza, konstruktywne votum nieufności, wyraźne kierownictwo szefa rządu wobec

rządu, wybiera ministrów tak jak chce bez konieczności akceptacji parlamentu. Konstruktywne votum nieufności- parlament

ma prawo odwołania rządu, ale ze wskazaniem następcy.

System półprezydencki- eksponuje się podobieństwa do systemu amerykańskiego, wzmocnienie prezydenta i szefa rządu

a zmniejszenie roli parlamentu. Wybór prezydenta przez naród. Może odmówić podpisu ustaw. System nakierowany na

związanie rąk parlamentu. Prezydent Francji ma prawo wprowadzić stan nadzwyczajny i stosować wszystkie dostępne środki

aby uspokoić sytuację.