Wykład 12
Temat: Układ sieci.
Każda kanalizacja składa się z kanałów bocznych, ze zbieraczy (kolektorów), z głównego zbieracza
(główny kolektor) i z wylotu do oczyszczalni lub odbiornika. W dużych sieciach obejmujących większe
obszary może być kilka lub więcej zbieraczy, oraz kilka kategorii kanałów bocznych- kanały
drugorzędne, trzeciorzędne, itp. Główny kolektor w obrębie jednej sieci zazwyczaj jest jeden.
Na obszarze miasta może być:
• Jeden układ sieciowy
• Dwa układy sieciowe, gdy miasto jest podzielone np. rzeką
• Dwa lub kilka układów jeżeli miasto leży w zlewniach dwóch lub kilku odbiorników
ścieków
• Przy dużych różnicach rzędnych w trenie kanalizacja może być podzielona na strefy;
ścieki z niższej strefy przetłaczane są do strefy wyższej, skąd płyną grawitacyjnie do
oczyszczalni ścieków
Trasowanie kanałów
Projektowanie kanałów rozpoczynamy od wytrasowania głównych kolektorów, które położone są
zazwyczaj najniżej, oraz trasowanie bocznych zasadniczych odgałęzień, oraz płuczek sieciowych w
początkowych punktach sieci. Spadki głównych kolektorów są zazwyczaj mniejsze niż innych
przewodów.
Pierwszym zadaniem projektu budowlanego jest szczegółowe opracowanie planu kanałów. Podobnie
jak przy projektowaniu sieci wodociągowych na planach ulic powinny być naniesione wszystkie
rodzaje zbrojenia, linie rozgraniczające i linie zabudowy. Konieczne muszą być naniesione kierunki
kanałów dochodzących z bocznych ulic (dla rozwiązania węzłów). Plan powinien być uzupełniony o
przekroje poprzeczne ulic, oraz o badania hydro-geologiczne. Przykładowe rozmieszczenie kanałów w
przekroju poprzecznym (rys 2-19,2-20).
Zmiany kierunku kanałów nieprzełazowych dokonuje się za pomocą studzienek rewizyjnych,
natomiast kanałów przełazowych za pomocą łuków o promieniu 7,5-15m (rys 2-18). Przy szerokości
ulicy większej niż 30 m należy prowadzić 2 kanały ściekowe po obu stronach ulicy i zazwyczaj 1 kanał
deszczowy w osi ulicy. W systemie ogólnospławnym przy wąskich ulicach jeden kanał powinien być
ulokowany tak, aby przykanaliki po obu stronach ulicy były jednakowe. W przypadku wysoko
położonej wody gruntowej należy pobrać próbki wody i określić czy woda gruntowa nie będzie miała
wpływu na kanał (agresywność). Osie przewodów wyznacza służba geodezyjna.
Obiekty na sieci i ich rozmieszczenie
Obiekty specjalne na sieci
1. Studzienki rewizyjne (rys. 3,4,6,17,18)
Podstawowym uzbrojeniem kanału są studzienki rewizyjne, które umożliwiają kontrolę
kanałów nieprzełazowych (o wymiarach ≤0,6 na 1 m wysokości).
Studzienki rewizyjne umieszczamy:
a) Na zmianie kierunku osi kanału w planie
b) Na zmianie spadku kanału
c) Na dłuższych odcinkach prostych kanału
d) Na zmianie średnicy
e) Na połączeniach kanału
f) Na zmianie wysokości
Rolę studzienek rewizyjnych na połączeniach kanału spełniają studzienki połączeniowe i
rozgałęzieniowe w węzłach kanałów.
Największe odległości rozstawu studzienek rewizyjnych na prostych odcinkach kanałów:
a) Przy kanałach nieprzełazowym co 50-75m
b) Na kanałach przełazowych ( o wymiarze >0,6 na 1 m), przez które można przejść w pozycji
mocno pochylonej, studzienki włazowe służące do wchodzenia do kanału z poziomu terenu
mogą być ustawione w większych odległościach, w zależności od wymiaru kanału i swobody
poruszania się w nim. Podstawową rolę odgrywa tu bezpieczeństwo pracy i możliwość jak
najszybszego wydostania się z kanału. W kanałach przełazowych do wysokości 1600mm
odległość wynosi 100m, dla wysokości> 1600mm odległość do 120m.
2. Połączenia i rozgałęzienia kanałów.
Wykonuje się z reguły w obudowie (studzienki kołowe o średnicy do 2 m lub komory o
kształcie nieregularnym). Kąt między kanałem odpływowym, a dopływowym nie może być
mniejszy niż 90®. Łączenie kanałów o różnych napełnieniach należy projektować w ten
sposób, aby przy max przepływie poziomy napełnień były wyrównane. Poziomy dna kanałów
rozgałęziających się powinny być zakładane poniżej poziomu ścieków w studniach i komorach
rozgałęzieniowych. Dopuszczalne są odgałęzienia wynikające z warunków konstrukcyjnych.
3. Wpusty uliczne w kanalizacji ogólnospławnej lub rozdzielczej.
Służą do przechwytywania wód opadowych. Rozmieszczenie wpustów powinno być
określone w oparciu o ich zdolność przepustową. Przyjmuje się że jeden wpust uliczny może
odprowadzić wody opadowe z powierzchni nieprzepuszczalnej, szczelnej o wymiarze 800-
1000m2 (z jezdni i chodników). Jest to uzależnione od pochylenia niwelety jezdni i chodnika
(pochylenie podłużne i poprzeczne), od rodzaju nawierzchni , oraz strefy opadowej. Przy
prędkościach przepływu w kanałach nie zapewniających samooczyszczenie należy stosować
wpusty z osadnikami. Przy ogólnospławnym systemie kanalizacji wskazane jest w ruchliwych
ulicach (szczególnie skrzyżowania ulic i przystanków komunikach miejskiej) należy stosować
wpusty z zamknięciem wodnym (rys. 19,20,22).
Wpusty mogą być zaopatrzone w kraty o prześwitach 25mm i długości 0,3-0,4m. połączone
są z kanałami przewodami o średnicy 150-200mm. Wpusty buduje się z osadnikami i
syfonami lub bez syfonów (najczęściej spotykane)- co ułatwia odpowietrzanie sieci
kanalizacyjnej i zmniejsza koszty obsługi. Osadniki należy stosować w miejscach gdzie
prędkość samooczyszczania jest nieosiągalna.
4. Wentylacja sieci
Wentylacja sieci ściekowej i ogólnospławnej odbywa się przez piony i rury spustowe, które
nie powinny posiadać zamknięć wodnych. Osobnych przewietrzników wymagają odcinki
kanałów przełazowych o długości 50m. Przewietrzniki należy stosować również w komorach
połączeniowych, rozgałęzieniowych, oraz w szczytowych punktach sieci nie posiadających
włazów. Ponadto należy je projektować w komorach kaskadowych przy przepływie 50dm3/s i
spadkach większych niż 1m.