KRTAŃ 21 marca Przykryta mięśniami podgnykowymi i sięga od IV do VII kręgu szyjnego. Zawieszona na
kości gnykowej przy pomocy błony tarczowo - gnykowej posiadającej dwa otwory, przez
które przechodzą naczynia krtaniowe górne i gałąź nerwu krtaniowego górnego.
Zbudowana z chrząstek i błony włóknisto - sprężystej.
Wyniosłość krtaniowa - jabłko Adama.
Szkielet z chrząstek:
NIEPARZYSTYCH
*Największa tarczowata, która jest z przodu, z blaszką prawą i lewą, miedzy nimi wcięcie tarczowe górne, także wcięcie tarczowe dolne na dole - słabiej zaznaczone, rogi górne dłuższe niż dolne. Dwa guzki (dolny i górny) i linia skośna miedzy nimi, do niej przyczepia się mięsień mostkowo - tarczowy, tarczowo - gnykowy i część tarczowa mięśnia zwieracza
środkowego gardła.
U ok ¼ populacji poniżej guzka górnego występuje otwór tarczowy, mogą przechodzić
przez nie naczynia i nerw krtaniowy górny ,
*Chrząstka nagłośniowa- zwęża się ku dołowi, przyczepia się do błony czworokątnej, kształt
przypomina siodełko. Chrząstka nagłośniowa tworzy nagłośnię wraz z m.in. błoną śluzową.
*Chrząstka pierścieniowata: składa się z łuku (z przodu) i blaszki (z tyłu). Posiada na górnej powierzchni powierzchnie stawowe dla połączenia z chrząstkami nalewkowatymi, które
należą do chrząstek parzystych.
Występuje staw pierścienno - tarczowy, ruchy w płaszczyźnie stawu zawiasowego, zginanie i
prostowanie do przodu i tylu (ale traktujemy staw jak kulisty, czynnościowo zawiasowy)
Staw pierścienno- nalewkowy- czynnościowo obrotowy (staw eliptyczny).
PARZYSTE
*Chrząstki nalewkowate o kształcie piramidy, łączą się: podstawa z chrząstką
pierścieniowatą, szczyt z rożkowatą. Dwa wyrostki: głosowy ku tyłowi i mięśniowy
bocznie. 3 powierzchnie: przednio - boczna, przednio - przyśrodkowa i tylna. Maja funkcje - wytwarzanie głosu, zmiana wysokości głosu. Maja ruchy obrotowe, staw
pierścienno - nalewkowy.
*Chrząstki rożkowate- w obrębie fałdu nalewkowo - nagłośniowego, nie maja funkcji
*Chrząstki klinowate- w obrębie fałdu nalewkowo- nagłośniowego, nie maja funkcji
*Więzadło głosowe występuje miedzy tylną powierzchnią chrząstki tarczowatej a
wyrostkiem głosowym. Pomiędzy dwoma więzadłami wytwarzającymi fałdy głosowe
znajduje się przestrzeń nazywana szparą głośni. Wyrostki głosowe mogą się do siebie
przybliżać (są przywodzone - węższa szpara, wyższy głos) lub odwodzone (szersza szpara,
niższy głos). Związane z położeniem wyrostków mięśniowych o położeniu tylno - bocznym.
*Więzadło przedsionkowe, leży miedzy tylną częścią chrząstki tarczowatej a przednio -
boczną nalewkowatej, kończy się na wyrostku głosowym, NIE WPŁYWA NA GŁOS.
Zmiana położenia chrząstki nalewkowatej powoduje: zmianę położenia więzadła głosowego,
położenie więzadła przedsionkowego (przy ruchu obrotowym) nie ulega zmianie, chociaż
podobne przyczepy!
Więzadła głosowe i przedsionkowe nie są pojedynczymi pasmami, są częścią błony
wewnętrznej krtani: górna krawędź stożka sprężystego to więzadło głosowe, dolna krawędź
błony czworokątnej to więzadło przedsionkowe.
*Ruchy: odwodzenie wyrostków mięśniowych, przywodzenie
*Mięśnie wpływające na długość więzadeł głosowych (bardziej lub mniej napięte, wpływają
na odległość miedzy chrząstką tarczowata a pierścieniowatą.)
Zmiana odległości - wystarczy zmiana położenia chrząstki tarczowatej w stosunku do
pierścieniowatej (tarczowata pochyli się do przodu).
Mięśnie rozszerzające szparę głośni (mięsień pierścienno - nalewkowy tylny)
Mięsień zwężający szparę głośni (mięsień pierścienno - nalewkowy boczny)
Mięsień głosowy (musculus vocalis) (tarczowo - nalewkowy wewnętrzny) - właściwy
mięsień mowy i śpiewu. Związany z więzadłami głosowymi (bocznie od nich)
Rola: może bezpośrednio wpływać na napięcie więzadeł głosowych w zależności od tego
która część tego mięśnia się kurczy, możliwość modulacji głosu - płynnego przechodzenia
tonacji głosów. Jest zaliczany do mięśni napinających fald głosowy, ALE częściowo i
odcinkowo może te fałdy tez rozluźniać!
Mięsień pierścienno - tarczowy jest położony miedzy chrząstką tarczowatą a
pierścieniowatą, ma część prostą z przodu i skośną położoną poziomo/skośnie, do tylu od poprzedniej. Poprzez przechylenie chrząstki tarczowatej reguluje napięcie więzadła
głosowego
Jeżeli te mięśnie się skurczą to chrząstka tarczowata pochyla się do przodu i do dołu
(przechylenie chrząstki tarczowatej do przodu może napinać fałdy głosowe).
Szpara głośni składa się z 2 części: pomiędzy więzadłami głosowymi (część międzybłoniasta
- przednia) i pomiędzy chrząstkami nalewkowatymi (część międzychrzęstna - tylna) i jest
tylko częścią większej szpary.
Aby spowodować zbliżenie chrząstek nalewkowatych, niezbędny jest skurcz części tylnej
szpary głośni przy pomocy mięśni:
-mięsień nalewkowy poprzeczny- włókna łączą wyrostki mięśniowe, skurcz powoduje
zbliżenie chrząstek nalewkowatych
-mięsień nalewkowy skośny- parzysty, przebiega od okolicy wyrostka mięśniowego
chrząstki nalewkowatej do wierzchołka chrząstki nalewkowatej strony przeciwnej.
-mięsień tarczowo - nalewkowy zewnętrzny
Związane z samą nagłośnią:
mięsień tarczowo - nagłośniowy (w górnej części chrząstki tarczowatej, kończy się w
obrębie nagłośni)
mięsień nalewkowo - nagłośniowy (jest przedłużeniem mięśnia nalewkowego skośnego)
Pomagają w zamknięciu wejścia do krtani.
Znaczenie stosunku języka do nagłośni
Jeżeli kość gnykowa ulega podniesieniu przez mięśnie nadgnykowe, nasada języka powoduje
ucisk na nagłośnię która w sposób mechaniczny się obniży. Wtedy tamte mięśnie pomogą w
szczelnym zamknięciu nagłośni.
FUNKCJE
mięsień pierścienno - nalewkowy tylny- odwodzenie fałdów, wyrostków głosowych,
rozwiera szparę głośni. Przyczepia się do tylnej powierzchni płytki chrząstki pierścieniowatej,
kończy na wyrostki mięśniowym chrząstki nalewkowatej
mięsień pierścienno - nalewkowy boczny- przywodzenie fałdów, wyrostków głosowych,
zamykanie szpary głośni. Przebiega DO TYLU od wyrostków mięśniowych. Rozpoczyna się
na górnym brzegu powierzchni zewnętrznej łuku chrząstki pierścieniowatej, kończy na
wyrostku mięśniowym.
mięsień nalewkowy poprzeczny i tarczowo - nalewkowy zewnętrzny- zamykanie szpary mięsień pierścienno - tarczowy - napina fałdy głosowe
mięsień tarczowo - nalewkowy wewnętrzny (głosowy) - częściowo napina i częściowo
rozluźnia fałdy głosowe, zmienia położenie chrząstki tarczowatej w stosunku do
pierścieniowatej, napina więzadła głosowe.
Błona czworokątna i stożek sprężysty mogą być pokryte błoną śluzową.
Fald przedsionkowy, fald głosowy, fald nalewkowo - nagłośniowy (w jego obrębie 2
zgrubienia stworzone przez chrząstkę rożkowatą i klinowatą). Uszczelnia wejście do krtani -
spekulacje Profesora.
WIĘZADŁA
Zapewniają przymocowanie do innych narządów (poza kością gnykową)
pomiędzy krtanią a tchawiczą/tchawicą (?) (więzadło pierścienno - tchawicze), które dzieli się na 2
blaszki.
więzadła pierścienno - tarczowe, (?)
więzadła pierścienno - gardłowe: umocowanie z tyłu.
Normalny wygląd głośni, gdy nie mówimy - lekko przymknięta, więzadła głosowe są luźne.
Przy intensywnym oddychaniu - rozluźnienie więzadeł, szpara głośni poszerzona
Gdy mówimy - zbliżenie fałdów głosowych pozostawiające małą szczelinę na całej długości - część
drożna.
W czasie szeptu powietrze przepływa przez część międzychrzęstną (więzadła głosowe nie są czynne),
część międzybłoniasta zamknięta. Szept jest wytworem działania języka, podniebienia, zębów.
Człowiek przy braku krtani może mówić jeśli powietrze przepływa przez jamę ustną, szept z
powietrza które gromadzi się w żołądku!!! To nie jest proste ale możliwe ;p
Jak wygląda szpara głośni w czasie snu?- lekka szpara
W jakich sytuacjach może się całkowicie zamknąć? (skurcz głośni) - brak oddechu spowodowany
przez bezpośrednie drażnienie, gdy dostanie się ciało obce, podczas laryngoskopii bez znieczulenia, lub przy znieczuleniu ogólnym gdy pacjent intubowany zbyt wcześnie.
Krtań składa się z 3 części:
1. Przedsionek krtani (część nadgłośniowa)
2. Części środkowa krtani (część śródgłośniowa, pomiędzy fałdami przedsionkowymi a
głosowymi)
3. Część dolna (jama podgłośniowa, przechodzi ku dołowi w tchawicę)
Fałd przedsionkowy, fałd głosowy (przy nim więzadło głosowe będące zakończeniem stożka, więzadło przedsionkowe zakończone błoną czworokątną) - pomiędzy nimi jest
kieszonka krtani. Zakręcenie tworzące fałd woreczka - rezonans. W kieszonce krtani jest
woreczek.
Fałdy głosowe, więzadła głosowe - pokryte nabłonkiem płaskim nierogowaciejącym,
pozostała część krtani pokryta nabłonkiem oddechowym posiadającym rzęski. Odniesienie
praktyczne - nabłonek płaski ulega metaplazji (nowotwory, rak krtani). Pierwsze objawy
rozwoju raka krtani to chrypka, która się dłużej utrzymuje.
LARYNGOSKOPIA
Oglądanie bezpośrednie albo pośrednie (poprzez lusterko). Ograniczeniem badania bezpośredniego
jest oddech pacjenta, w którym jest para wodna - zaparowanie lusterka.
Z obserwacji pośredniej poprzez wprowadzenie wziernika można zauważyć położenie fałdów.
Wprowadzenie łyżki, laryngoskopu, naciśnięcie na język i więzadło_________ (?)- nagłośnia
odskoczy do góry
UNACZYNIENIE I UNERWIENIE KRTANI
*nerw krtaniowy górny i krtaniowy dolny (gałęzie nerwu błędnego - krtaniowy górny
bezpośrednio, dolny jest gałęzią nerwu krtaniowego wstecznego. Lewy nerw krtaniowy
wsteczny jest położony niżej).
-Nerw krtaniowy górny oddaje gałąź zewnętrzną do mięśnia pierścieniowo - tarczowego i
wewnętrzną (czuciowa, unerwia błonę śluzową do wysokości fałdów).
-Nerw krtaniowy dolny unerwia pozostałe mięśnie i błonę śluzową ku dołowi od szpary głośni.
Uszkodzenie nerwu krtaniowego albo błędnego albo krtaniowego wstecznego rzutuje się na
kształt szpary głośni (głównie krtaniowy dolny i wsteczny), związane z zabiegiem na szyi na
gruczole tarczowym, może się objawiać chrypką.
*Tętnica krtaniowa górna od tętnicy tarczowej górnej, która pochodzi od tętnicy szyjnej
zewnętrznej
*Tętnica krtaniowa dolna, a konkretnie jej gałąź pierścieniowo - tarczowa od tętnicy
tarczowej dolnej od pnia tarczowo - szyjnego od tętnicy podobojczykowej.
Chłonka - część górna do górnych węzłów szyjnych głębokich, dolna do dolnych węzłów
szyjnych głębokich.
Położenie fałdu: przyśrodkowe, boczne itp.
Gruczoł tarczowy
Składa się z płatów lewego i prawego (węzina która przedłuża się czasem ku górze dochodząc do kości gnykowej, nazywa się płatem piramidowym)
Produkty to: tyroksyna i trójjodotyronina (przyspieszają przemianę materii i wpływa na czynność układy współczulnego - przyspieszona akcja serca, wzrost ciśnienia tętniczego,
wysadzenie gałek ocznych do przodu, bo w obrębie dna oczodołu mięsień oczodołu
unerwiony współczulnie, co daje zwiększone napięcie - wytrzeszcz gałek, co grozi ślepotą.
Wol nadczynny - objaw choroby Basedowa: płat prawy, lewy, węzina. Może schodzić w
kierunku śródpiersia, położenie zamostkowe - może uciskać na tchawice, przełyk.
Wole wydaja się być korzystne - szczupły człowiek, aktywny, ALE występuje tyrotoksytosis -
nadciśnienie, wydolność organizmu wcale nie jest duża, jest na krawędzi możliwości, ze
względu na intensywną przemianę materii, organizm w czasie stresu może się załamać.
Unaczynienie gruczołu tarczowego- tętnica tarczowa górna, dolna (ich gałęzie dochodzą do
krtani)
Unerwienie - podobne
Tracheotomia i tracheostomia (3 rodzaje).
Konikotomia - nacięcie przedniej części stożka sprężystego (nosi ona nazwę więzadła
pierścienno - tarczowego które w tym miejscu występuje), jest prostsza niż tracheotomia.
Wykład dzięki uprzejmości A. L. oraz M. Ł. i P. K.