Kapitał obrotowy
Kapitał obrotowy – wielkość środków finansowych jakie przedsiębiorstwu jest niezbędne do prowadzenia działalności.
Kapitał obrotowy brutto – wszelkie transakcje związane z bieżącymi wydatkami mającymi na celu
sfinansowanie
działalności
operacyjnej
firmy,
które
nie
zostały
jeszcze
zrekompensowane wpływami ze sprzedaży odnotowana zostanie w bilansie w postaci aktywów obrotowych. Wartość tych aktywów to kapitał obrotowy brutto, a więc kwota która trzeba wydać aby zapewnić firmie ciągłość działalności.
Kapitał obrotowy brutto = aktywa obrotowe
Kapitał Obrotowy Netto – aktywa bieżące pomniejszone o zobowiązania bieżące Kapitał Obrotowy Netto = kapitał obrotowy brutto – zobowiązania bieżące czyli
Kapitał obrotowy netto = aktywa obrotowe – zobowiązania krótkoterminowe
KW
KW
KW
AT
AT
AT
ZD
ZD
ZD
ZK
AO
AO
ZK
AO
ZK
KON > 0
KON = 0
KON < 0
KON > 0 zachowana zostaje złota zasada bilansowa, gdy wielkość aktywów obrotowych przewyższa wartość zobowiązań krótkoterminowych.
KON = 0 taka sytuacja ma miejsce raczej teoretycznie niż praktycznie. Okresowo stan kapitału obrotowego może jednak wynosić 0.
KON < 0 część składników majątku trwałego finansowana jest zobowiązaniami krótkoterminowymi.
Przykład
Pasywa = 1.000.000
Kapitał własny = 300.000
Zobowiązania długoterminowe = 50.000
1
Rezerwy na zobowiązania = brak
Zapasy = 200.000
Należności krótkoterminowe = 400.000
Inwestycje krótkoterminowe = 150.000
Aktywa trwałe 300.000
Rozwiązanie:
Aktywa obrotowe = aktywa – aktywa trwałe
1.000.000 – 300.000 = 700.000
Zobowiązania krótkoterminowe = pasywa – kapitał własny – zobowiązania długoterminowe -
rezerwy na zobowiązania
1.000.000 – 300.000 – 50.000 - 0 = 650.000
KON = 700.000 – 650.000 = 50.000
Kredyt kupiecki
Kredyt kupiecki – pełni bardzo ważną rolę we współczesnym obrocie gospodarczym i jest bardzo ważny z punktu widzenia finansów przedsiębiorstw. Współczesna gospodarka konkurencyjna wymusza na wielu podmiotach rynkowych konieczność oferowania coraz bardziej atrakcyjnych pozacenowych warunków handlowych. Jednym z takich warunków jest termin zapłaty, którego odroczenie w czasie w stosunku do dnia sprzedaży nazywany kredytem kupieckim.
Korzyścią udzielania kredytów kupieckich jest możliwość zwiększenia sprzedaży. Należy jednak pamiętać o kosztach takiego kredytu. Odraczając termin spłaty wydłużamy czas oczekiwania na gotówkę co powoduje konieczność poszukiwania nowych źródeł
finansowania na zapłatę zobowiązań.
Przykład
Biuro rachunkowe pobiera stałą opłatę od swoich klientów z tytułu świadczonych usług.
Faktura wystawiana jest ostatniego dnia miesiąca z terminem płatności 30 dni. Biuro obsługuje 5 klientów, każdy płaci za obsługę 1.500zł. Każdego miesiąca właściciel biura ponosi koszty związane z jego prowadzeniem: czynsz, wysyłka listów, rachunki telefoniczne opłata za prąd itp. Łączny koszt wydatków wynosi 5.000zł. Wydatki te ponoszone są zawsze ostatniego dnia miesiąca, czyli w dniu, w którym wystawiana jest klientom biura faktura.
Ile kosztuje udzielenie kredytu kupieckiego?
݈ܰ݉݅݊ܽ݊ݕ ݇ݏݖݐ ݇ݎ݁݀ݕݐݑ
݇ݓݐܽ ݇ݎ݁݀ݕݐݑ ∗ ݇ݎ݁ݏ ݓݕ݇ݎݖݕݏݐܽ݊݅ܽ ∗ ݎܿ݁݊ݐݓܽ݊݅݁ ݎܿݖ݊݁
=
365 ݀݊݅
2
Kwota kredytu kupieckiego = 5.000zł
Liczba dni odroczonego terminu płatności = 30 dni
Oprocentowanie = 11%
5000 ݖł ∗ 30 ݀݊݅ ∗ 0,11
݈ܰ݉݅݊ܽ݊ݕ ݇ݏݖݐ ݇ݎ݁݀ݕݐݑ =
= 45,21 ݖł
365 ݀݊݅
W jaki sposób kredyt kupiecki wpływa na płynność finansową?
Restrykcyjna polityka udzielania kredytów kupieckich powoduje spadek należności (w tym ogranicza ryzyko wystąpienia należności nieściągalnych), co korzystnie wpływa na płynność finansową
Liberalna polityka udzielania kredytów kupieckich powoduje wzrost należności (w tym wzrost ryzyka wystąpienia należności nieściągalnych), co niekorzystnie wpływa na płynność finansową
W jaki sposób kredyt kupiecki wpływa na wartość firmy?
Restrykcyjna polityka udzielania kredytów kupieckich powoduje spadek przychodów ze sprzedaży, co niekorzystnie wpływa na wartość firmy
Liberalna polityka udzielania kredytów kupieckich powoduje wzrost przychodów ze sprzedaży, co korzystnie wpływa na wartość firmy
Klasyczna forma kredytu kupieckiego
Stanowi próbę kompromisu pomiędzy restrykcyjną i liberalną polityką kredytową. Klasyczna konstrukcja kredytu kupieckiego określa termin płatności, w którym nabywca musi uiścić zobowiązanie oraz termin płatności, w ramach którego może zakupić dany produkt z rabatem.
Przykład
Oferta klasycznego kredytu kupieckiego: 3/7 zapłata 21, co oznacza:
Termin płatności: 21 dni
Czas, którym nabywca może dokonać płatności korzystając z rabatu: 7 dni
Wysokość rabatu: 3%
ݎܾܽܽݐ
݇ݏݖݐ ݇ݎ݁݀ݕݐݑ ݇ݑ݅݁ܿ݇݅݁݃ =
1 − ݎܾܽܽݐ
0,03
݇ݏݖݐ ݇ݎ݁݀ݕݐݑ ݇ݑ݅݁ܿ݇݅݁݃ =
= 0,0309 (3,09%)
1 − 0,03
Jeżeli firma regularnie udziela swoim klientom kredytów kupieckich to istotne jest również ustalenie rocznego kosztu kredytu kupieckiego.
3
ݎܾܽܽݐ
365
ݎܿݖ݊ݕ ݇ݏݖݐ ݇ݎ݁݀ݕݐݑ ݇ݑ݅݁ܿ݇݅݁݃ =
∗
1 − ݎܾܽܽݐ
ݐ݁ݎ݉݅݊ łܽݐ݊śܿ݅ − ݇ݎ݁ݏ ݑݑݏݐݑ
Przykład
Dane z przykładu poprzedniego
,ଷ
ଷହ
ݎܿݖ݊ݕ ݇ݏݖݐ ݇ݎ݁݀ݕݐݑ ݇ݑ݅݁ܿ݇݅݁݃ =
∗
= 0,5644 (56,44%)
ଵି,ଷ
ଶଵିଵ
Dłużne papiery wartościowe
Obligacja – jest papierem wartościowym dłużnym, którego emitent jest dłużnikiem nabywcy obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się do zwrotu pożyczonej kwoty poprzez wykup obligacji w określonym terminie, a także do płatności odsetkowych (kuponów) na określonych zasadach i określonych terminach.
Pojęcia związane z obligacjami:
Wartość nominalna – wartość, od której naliczane są odsetki i która jest płatna nabywcy w momencie wykupu obligacji.
Termin wykupu – termin, w którym nabywca obligacji otrzymuje od emitenta zwrot pożyczonej kwoty pieniężnej poprzez wykup obligacji.
Kupon (oprocentowanie) – stopa procentowa na podstawie której wyliczane są płatności odsetkowe
Okres płatności – okres czasu, co który następuje płatność odsetek. Najczęściej roczny, półroczny lub kwartalny.
Cena emisyjna – cena, po której obligacja jest sprzedawana na rynku pierwotnym (pierwszemu posiadaczowi).
Kurs obligacji – giełdowe kwotowanie obligacji nie obejmujące odsetek podawane jako procent wartości nominalnej.
Cena rozliczeniowa obligacji – jest to cena, po jakiej rozliczana jest transakcja kupna /
sprzedaży obligacji oraz odsetki narosłe od ostatniej płatności odsetkowej.
Wartość obligacji – cena po której inwestor musiałby kupić daną obligację by zrealizować zakładaną roczną stopę zwrotu.
4
Podstawowy podział obligacji
Kryterium
Rodzaj
Charakterystyka
Emitowane przez Skarb Państwa w
Obligacje skarbowe
celu sfinansowania deficytu
budżetowego
Ze względu na
Emitowane przez gminy w celu
Obligacje komunalne
sfinansowania inwestycji
rodzaj emitenta
użyteczności publicznej
Emitowane przez spółki prawa
Obligacje korporacyjne
handlowego celem uzyskania
środków na inwestycje
Kupony mają taką samą wartość
Obligacja o stałym oprocentowaniu przez cały okres trwania obligacji
Obligacja o zmiennym
Kupony mogą mieć różną wartość w
oprocentowaniu
zależności od stopy referencyjnej
Nabywca kupuje obligacje po cenie z
dyskontem w stosunku do wartości
Ze względu na
nominalnej, natomiast emitent
Obligacja zerokuponowa
oprocentowanie
odkupuje w terminie wykupu
obligację po cenie równej wartości
nominalnej
Obligacja o zmiennym
oprocentowaniu, przy czym o
Obligacja indeksowana
wysokości kuponów nie decyduje
stopa referencyjna, a wskaźnik
inflacji
Przykłady
Obligacja o stałym oprocentowaniu
Dana jest obligacja o wartości nominalnej 1000zł, oprocentowana na 8% w skali roku.
Odsetki płacone są co pół roku. Półroczna stopa procentowa od której będą naliczane kupony wynosić będzie zatem połowę rocznej stopy oprocentowania obligacji, czyli 4%.
Emitenta płatności czekają następujące płatności:
Za 0,5 roku – 40zł (4% od wartości nominalnej)
Za 1 rok – 40zł
Za 1,5 roku – 40zł
Za 2 lata 1.040zł (odsetki w wysokości 40zł + 1.000zł wartość nominalna obligacji)
5
Obligacja o zmiennym oprocentowaniu
Dana jest obligacja 2-letnia oprocentowana zmiennie według stopy referencyjnej z marżą w wysokości 1,5% o wartości nominalnej 1000zł. Odsetki są płacone co pół roku.
Termin
Stopa
Stopa
Stopa
Wysokość
płatności
oprocentowania oprocentowania
referencyjna
płatności
kuponu
(roczna)
(półroczna)
6 miesięcy
6,00%
7,50%
3,75%
37,50zł
1 rok
6,50%
8,00%
4,00%
40,00zł
18 miesięcy
6,50%
8,00%
4,00%
40,00zł
2 lata
5,50%
7,00%
3,5%
1.035,00zł
Obligacja zerokuponowa
Dana jest obligacja zero kuponowa jednoroczna o wartości nominalnej 10.000zł. Cena obligacji w momencie jej emisji wynosi 9.600zł. Nabywca obligacji jeżeli przetrzyma ją do terminu wykupu osiągnie zysk w wysokości 400zł ponieważ emitent jest zobowiązany odkupić od niego obligację po jej wartości nominalnej. Zysk stanowi zatem różnica pomiędzy wartością nominalną a ceną zakupu.
10.000zł – 9.600zł = 400zł
Obligacja indeksowana
Dana jest obligacja 2-letnia o wartości nominalnej 1000zł i oprocentowaniu indeksowanym określonym jako I + 2%, gdzie I to stopa inflacji w okresie płatności kuponu. Odsetki płatne są raz w roku. Jeżeli po upływie roku od emisji stopa inflacji wyniesie 3% to nabywca obligacji otrzyma płatność kuponową w wielkości 5% wartości nominalnej, czyli 50zł. Jeżeli po 2 latach od emisji stopa inflacji spadnie i wynosić będzie 2%, nabywca obligacji otrzyma 1000zł z tytułu wykupu obligacji przez emitenta + 40zł z tytułu odsetek.
Inne dłużne papiery wartościowe:
Weksle są to papiery wartościowe, w którym ich wystawca, sam zobowiązuje się wypłacić określoną sumę pieniężną, albo poleca zapłatę osobie trzeciej
Czeki stanowią jedną z form bankowych rozliczeń pieniężnych, w której to rozliczenia przeprowadzane są w wykonaniu porozumienia. Jest ono zawierane pomiędzy wystawcą czeku, posiadającym w tym banku fundusze, a bankiem, który uprawnia wystawcę do rozporządzania tymi funduszami przy pomocy czeków.
List zastawny jest to papier wartościowy inkorporujący wierzytelność pieniężną, jaka przysługuje legitymowanemu z tego papieru względem banku hipotecznego, będącego emitentem listów
Certyfikat inwestycyjny to papier wartościowy emitowany przez zamknięty fundusz inwestycyjny. Jest on papierem wartościowym imiennym lub na okaziciela. Jako papier 6
wartościowy na okaziciela może być notowany na giełdzie. Jest niepodzielny, reprezentuje równe prawa majątkowe.
Własnościowe papiery wartościowe
Akcja jest instrumentem finansowym, który jest emitowany przez podmiot zwany spółką akcyjną. Nabywca akcji (akcjonariusz) staje się jednocześnie współwłaścicielem spółki akcyjnej proporcjonalnie do udziału nabytych przez niego akcji w ogóle wyemitowanych.
Funkcje akcji na rynku – akcja jest najważniejszym instrumentem udziałowym służącym do transferu kapitału od podmiotów posiadających jego nadmiar do podmiotów, które potrzebują kapitału do finansowania przedsięwzięć.
Prawa wynikające z posiadania akcji:
prawo do głosu na walnym zgromadzeniu
prawo do dywidendy (prawo do udziału w zysku)
prawo do udziału w masie likwidacyjnej
prawo poboru (prawo do zakupu akcji nowej emisji)
Podstawowe pojęcia związane z akcjami:
Kapitał akcyjny – stanowi część kapitału własnego spółki
Wartość nominalna – wielkość kapitału akcyjnego przypadającego na jedną akcję Wartość emisyjna – cena sprzedaży akcji na rynku pierwotnym
Wartość księgowa – wartość aktywów netto przypadająca na jedną akcję Wartość rynkowa – cena akcji wynikająca z notowań giełdowych
Rodzaje akcji
Akcja imienna to akcja której właściciel widnieje w dokumencie akcyjnym. Przeniesienie własności czyli sprzedaż wymaga pisemnego oświadczenia właściciela.
Akcja na okaziciela – to akcja, która nie posiada informacji o właścicielu. Domniemuje się, że ten kto posiada akcję jest jej właścicielem. Przeniesienie własności nie wymaga pisemnego oświadczenia właściciela, a jest jedynie odnotowywane. Takie akcje są notowane na giełdzie.
Akcja zwykła to akcja bez przypisanych do niej dodatkowych uprawnień wykraczających poza standardowe prawa właściciela akcji wynikające z jej posiadania.
Akcje uprzywilejowane to akcje, które posiadają dodatkowe przywileje wykraczające poza standardowe prawa wynikające z tytułu posiadania akcji.
Wyróżnia się trzy rodzaje uprzywilejowania:
akcje uprzywilejowane do co głosu
akcje uprzywilejowane do co dywidendy
akcje uprzywilejowane co do udziału w masie likwidacyjnej
7