Immunologia transplantacyjna
Immunologia Transplantacyjna
Transplantologia  jedna z najszybciej rozwijających się gałęzi medycyny
Szansa całkowitego wyleczenia wielu chorych, dla których nie było
wcześniej ratunku
Metody oznaczania antygenów
Przeszczepianie narządów, transplantacja
zgodności tkankowej
(z łac. transplantare - szczepić i plantare - sadzić)
- przeniesienie narządu w całości lub części, tkanki lub komórek z jednego
ciała na inne (lub w obrębie jednego ciała)
Immunogenność
Przeszczep (transplantat) - komórki, tkanki (skóra, rogówka,) lub narząd
Antygen
(serce, nerka) pobrane od dawcy, podlegajÄ…ce chirurgicznemu
Antygenowość przeszczepieniu do organizmu biorcy.
Cel: zastąpienie tkanek lub organów, które nie funkcjonują prawidłowo
1 2
Rodzaje przeszczepów: Główną barierą w transplantologii są
(ze względu na różnice genetyczne miedzy dawcą a biorcą)
genetyczne różnice między dawcą a biorcą
Isogeniczny  między identycznymi osobnikami tego
- przeszczep (tkanki lub organy) jest traktowany przez układ odpornościowy
samego gatunku
biorcy jako obcy (rozpoznawany, niszczony) Ä…ðodrzucenie przeszczepu
Autogeniczny  dawca i biorca to ten sam osobnik
- w przypadku iso- i autogenicznych przeszczepów Ä…ðbrak odpowiedzi biorcy
na przeszczep.
Allogeniczny  między różnymi genetycznie osobnikami
tego samego gatunku
Jaka jest główna cecha przeszczepu, która jest rozpoznawana przez biorcę ???
-różnice w allotypach cząsteczek MHC (I i II)
Ksenogeniczny  między osobnikami odmiennych
gatunków
3 4
MHC - major histocompatibility complex
HLA - human leukocyte antigen
Układ odpornościowy MHC  major histocompatibility complex
- antygeny zgodności tkankowej
Odpowiedz
nabyta
Odpowiedz
wrodzona
- zespół genów je kodujących = główny układ zgodności tkankowej
(MHC)
(HLA  człowiek; H-2  mysz)
Węglowodany Białka / peptydy
Lipidy - odgrywa kluczową rolę w komunikacji między komórkami układu
MHC odpornościowego
-zasadnicza rola MHC  prezentacja obcych cząsteczek własnym
limfocytom T
Patogen
Patogen
5 6
1
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
LEUKOCYTY
Budowa czÄ…steczek MHC
LIMFOCYTY
GRANULOCYTY
20-45%
" IstniejÄ… czÄ…steczki MHC klasy I i klasy II
MONOCYTY
" różnią się pod względem budowy i funkcji
NK
NEUTROFILE 4-8%
56-73%
B
MHC I MHC II
T
BAZOFILE EOZYNOFILE Wszystkie komórki Komórki prezentujące
0-0,5% 2-4%
jÄ…drzaste antygen:
Th17
-Limfocyty B
Tc
Th
-Komórki dendrytyczne
-Monocyty
7 8
CzÄ…steczki MHC
Prezentacja Ag limfocytom T
Z udziałem cząstek MHC klasy I
Z udziałem MHC II
(dotyczy głównie Ag
Limfocyty T nie są w stanie rozpoznawać Ag wolnych a jedynie takie (dotyczy przede wszystkim Ag
które są prezentowane przez cząsteczki MHC
syntetyzowanych w komórce pochłoniętych przez komórki
prezentujÄ…ce)
prezentujÄ…cej  Ag endogenne)
MHC - umożliwia rozpoznawanie przez limf. T różnych patogenów
" Wewnątrzkomórkowych  MHC I
" Zewnątrzkomórkowych  MHC II
peptyd
Limfocyt T CD8+
patogen
Limfocyt T CD8+
9 10
HLA I HLA II
MHC - genetyka MHC  polimorfizm
lð Kompleks genów ukÅ‚adu MHC znajduje siÄ™ na 6-tym
chromosomie
lð Obejmuje ponad 4 mln pz, zawiera ponad 100 genów !!!
lð MHC  wiele genów odznaczajÄ…cych siÄ™ najwiÄ™kszym
polimorfizmem
Geny układu MHC cechuje wysoki polimorfizm
11 12
2
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Metody oznaczania antygenów Metody oznaczania antygenów
zgodności tkankowej zgodności tkankowej
- Niezbędna jest ocena stopnia zgodności między dawcą a biorcą
Ä…ðw celu zminimalizowania / wykluczenia rozpoznania przeszczepu
1) Metody serologiczne
jako  intruza przez biorcÄ™
Poprzez oznaczanie antygenów zgodności tkankowej dążymy do
rozpoznania i zminimalizowania różnic genetycznych między dawca a
2) Metody genetyczne
biorcÄ….
13 14
Metody serologiczne Aktywacja dopełniacza
Reakcje oparte na reakcji cytotoksyczności mediowanej przez przeciwciała i
zależnej od komplementu
Ä…ðzwiÄ…zanie swoistych przeciwciaÅ‚ z antygenami (MHC) na powierzchni
komórek (limfocytówT)
( + ) Zalety: szybkość, niskie koszta
( - ) Wady: brak możliwości rozróżniania znanych wariantów allelicznych HLA
konieczność wykorzystania żywych komórek do badania.
15 16
Metody genetyczne
Metody genetyczne
" Najbardziej powszechny sposób typowania HLA
PCR - Polymerase chain reaction
" Analiza polimorfizmu na poziomie DNA (nie na poziomie białka)
( + ) Zalety: możliwość rozróżnienia praktycznie wszystkich alleli -Technika szeroko stosowania w biologii molecularnej
- nazwa pochodzi od jednego ze sładników reakcji  Polimerazy DNA 
znikomy odsetek błędów
stosowanej do amplifikacji fragmentów DNA poprzez replikacje in vitro
Å‚atwa standaryzacja
badanie martwych komórek
17 18
3
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Reakcja PCR
GRUPY KRWI
19 20
Układ AB0
Układ AB0
lð Wyróżnia siÄ™ 4 podstawowe typy Ag:
lð I  podstawowy Å‚aÅ„cuch wielocukrowy - w dwóch odmianach różniÄ…cych
lð GrupÄ™ krwi determinuje zestaw Ag wystÄ™pujÄ…cych na
siÄ™ wiÄ…zaniem glikozydowym
powierzchni czerwonych krwinek. Ag te należą do wielocukrów,
Ä…ðtyp 1 wystÄ™puje na wszystkich komórkach za
a geny określające ich układ determinują transferazę
wyjątkiem erytrocytów (i komórek nerwowych)
przenoszÄ…cÄ… reszty cukrowe.
Ä…ðtyp 2 wystÄ™puje na erytrocytach
lð II  Å‚aÅ„cuch H  powstaje przez przeniesienie na Å‚aÅ„cuch podstawowy
lð Ag ukÅ‚adu AB0 stwierdza siÄ™ nie tylko na erytrocytach, ale i
fukozy (transferaza fukozylowa), wystÄ™puje u wiÄ™kszoÅ›ci ludzi Ä…ðgrupa 0
wszystkich komórkach poza neuronami, a w płynach
lð III  Å‚aÅ„cuch A  wywodzi siÄ™ z Ag H poprzez dodanie N-
ustrojowych (poza płynem mózgowo-rdzeniowym) u ponad 80%
acetylogalaktozaminy (transferaza N-acetylogalaktozaminowa) Ä…ðgrupa A
populacji (tzw. wydzielacze). Występowanie antygenu A i B
lð IV  Å‚aÅ„cuch B  wywodzi siÄ™ z Ag H poprzez dodanie galaktozy
(jednego lub drugiego albo obu na raz) albo ich braku (grupa
(transferaza galaktozydowa) Ä…ðgrupa B
zero) zależy od dwóch genów.
21 22
23
4
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)