Pokrycia dachowe i okładziny z blachy, połączenia na
rąbki OBRÓBKI BLACHARSKIE
Norbert Lennertz - Tłumaczył Andrzej Machalski
Połączenia na rąbki, jak na przykład rąbek stojący podwójny i rąbek stojący kątowy, są
najbardziej popularnymi technikami łączenia w pokryciach dachowych i okładzinach
ściennych z różnych metali.
W połączeniach na rąbki wyróżnia się głównie rąbki stojące: rąbki kątowe i rąbki podwójne.
Stanowią one podłużne połączenia poszczególnych arkuszy pokrycia lub okładziny. Obecnie
przedstawimy kilka podstawowych wymagań odnośnie sposobu ich wykonania.
Wymagania
Po pierwsze, muszą one przejąć w nieszkodliwy sposób wydłużenia termiczne występujące w
pokrywanej powierzchni. W tym celu między zagięciami poszczególnych arkuszy pozostawia
się szczelinę 3-5 mm, nad którą nastąpi właściwe wykonanie rąbka (rys. 1).
Po drugie, w rąbku ma się znalez
ć zamocowanie arkuszy w postaci żabki. Stałe lub
przesuwne żabki osadzone na konstrukcji podkładowej zostają z rąbkiem silnie zespolone w
procesie jego wykonania. Tego rodzaju połączenie, przenoszące siły, zabezpiecza dach przed
zsunięciem się, a także przed uniesieniem.
Po trzecie, takie połączenie arkuszy przy wystarczającej wysokości rąbka gwarantuje w
każdym wypadku dach "deszczoodporny". Dla niektórych pochyleń dachu przewiduje się
specjalne sposoby wykonania połączeń poprzecznych.
W fachowej praktyce dekarskiej ustalono dla rąbków stojących podwójnych minimalną ich
wysokość 23 mm. Często jednak wymaga się wysokości rąbka stojącego 30 mm, aby
zapobiec zalaniu go wodą, na przykład przy tworzeniu się nawisów lodowych.
Wykonanie rąbka kątowego lub podwójnego zostanie pokrótce wyjaśnione za pomocą kilku
szkiców sytuacyjnych.
Rysunek 5 ukazuje arkusz wstępnie zaprofilowany, tzn. z zagięciami brzegowymi
wykonanymi na przykład na zaginarce rolkowej. Szerokość takiego arkusza określa się
umownie, tak jak na rysunku.
Po położeniu arkusza następuje jego mechaniczne mocowanie za pomocą żabek. Zależnie od
sytuacji budowlanej stosuje się żabki stałe lub przesuwne. Pokazane na rysunku 6 żabki
przesuwne zawiesza się na zagięciu arkusza i mechanicznie przybija do podkładu sztyftami
(co najmniej ocynkowanymi ogniowo) wielkości 2,8/25 mm.
Opór takiej żabki na wyrywanie wynosi 560 N. Dopuszczalne są też sztyfty o trzpieniu
grubszym od 2,8 mm, przy głębokości zagłębienia w podkład co najmniej 20 mm. Gdy
wymagany jest jeszcze większy opór przeciw wyrywaniu, każdą żabkę można mocować
dwoma wkrętami płaskimi 4,0/25 mm. Średni opór na wyrywanie powiększa się wtedy do
1600 N. Obowiązują podane w tabelach minimalne odstępy żabek. Przy ukierunkowaniu
żabek bierze się pod uwagę temperaturę podczas układania, dla zapewnienia póz
niej
możliwości przesuwu zarówno w kierunku rozszerzania się, jak i kurczenia.
Na rysunku 7 pokazano nałożenie (zawieszenie) następnego arkusza.
Wyraz
nie jest widoczny odstęp obu zagięć (3-5 mm) oraz wielkość zakładu obu zagięć. Po
maszynowym zamknięciu rąbka otrzymuje się rąbek kątowy stojący przedstawiony na
rysunku 8.
Jeżeli rąbek stojący kątowy z przyczyn architektonicznych ma być też użyty do pokrycia
dachowego, to obowiązuje wtedy minimalny spadek dachu 25!.
Jeżeli dalej będziemy zaginać rąbek stojący kątowy, to powstaje wtedy rąbek stojący
podwójny (rys. 9).
Literatura
KU" W.: Roboty pokrywcze i blacharskie. Arkady, Warszawa 1974.
Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlano-montażowych. Budownictwo
ogólne tom I, część 3. Arkady, Warszawa 1990.
DIN 18338 VOB C. Dachdeckungs- und Dachabdichtungsarbeiten (Techniczne warunki
umowne wykonania robót dekarskich i izolacyjnych wodochronnych na dachu).
DIN 18339 VOB C. Klempnerarbeiten (Techniczne warunki umowne wykonania robót
blacharskich).