Pokrycia dachowe
Rodzaje dachów
Wybór rodzaju pokrycia dachowego jest przy budowie domu jedną z ważniejszych decyzji dla
inwestora. Dach wpływa w znaczący sposób na wygląd elewacji budynku i estetykę całego
domu. Rodzaj pokrycia i dokładność jego wykonania decydują o jego trwałości, a więc
równocześnie o kosztach związanych z jego eksploatacją (remontami).
Wybierając rodzaj pokrycia dachowego należy wziąć pod uwagę następujące
czynniki:
"
nośność konstrukcji więz
by dachowej - im cięższe pokrycie, tym więz
ba jest
cięższa, a przez to droższa,
"
kąt nachylenia połaci dachowej - im mniejszy spadek, tym pokrycie musi być
szczelniejsze. Pochylenie połaci dachowej jest to stosunek wysokości połaci
dachowej - h do jej podstawy - a wyrażony w procentach.
"
stopień skomplikowania płaszczyzn dachu - na rysunku powyżej przedstawiono
rodzaje kształtów dachów,
"
względy estetyczne,
"
możliwości finansowe inwestora.
Pokrycia dachowe dostępne na rynku można podzielić na dwie grupy:
"
pokrycia ciężkie
"
dachówki ceramiczne - 40 - 75 kg/m2,
"
dachówki cementowe - 42 - 55 kg/m2,
"
pokrycia lekkie
"
blachy (płaskie, trapezowe, blachodachówki) - 2 - 10 kg/m2,
"
pokrycia bitumiczne - papy, gonty, płyty faliste - 1 - 15 kg/m2.
PODA
OŻE POD POKRYCIE DACHOWE
Dużą rolę w prawidłowej eksploatacji dachu odgrywają elementy znajdujące się pomiędzy
konstrukcją dachu (więz
bą) a wierzchnim pokryciem. Powinny one zapewniać:
"
odpowiednie i trwałe zamocowanie pokrycia dachowego,
"
szczelność pokrycia,
"
odpowiedniÄ… wentylacjÄ™ dachu.
Pod dachówki ceramiczne, cementowe, blachy i bitumiczne płyty faliste stosuje się ażurową
konstrukcję nośną - na krokwiach układa się folię wstępnego krycia, a na nią następnie
przybija kontrłaty (prostopadłe do okapu) oraz łaty (równoległe do okapu) i na tak
przygotowanym ruszcie montuje siÄ™ pokrycie dachowe.
W tak skonstruowanym dachu należy pozostawić dwie szczeliny wentylacyjne:
"
jedna - pod warstwą pokrycia - pozwala na szybkie wysychanie dachówek i
odprowadzanie wilgoci przedostajÄ…cej siÄ™ z zewnÄ…trz,
"
druga - pomiędzy warstwą izolacji termicznej a folią wstępnego krycia - pozwala
ona na wydostawanie się poza płaszczyznę dachu wilgoci z ciepłych pomieszczeń.
Pod papy i gonty bitumiczne musi być zastosowane pokrycie równe, szczelne i sztywne.
Najczęściej stosowane są wodoodporne sklejki, płyty wiórowe łączone specjalnymi
uchwytami lub deski łączone na pióro i wpust. Przy takim podłożu konieczne jest
pozostawienie szczeliny wentylacyjnej pomiędzy warstwą izolacji termicznej a warstwą z płyt
lub desek.
DACHÓWKI CERAMICZNE
Pokrycie to należy do grupy pokryć ciężkich. Dachówka ta wytwarzana jest z uszlachetnionej
gliny, jest niepalna, odporna na działanie temperatury, trwała, dobrze tłumi hałas. Napraw
takiego pokrycia dokonuje się poprzez wymianę poszczególnych dachówek.
Oferta kolorystyczna dachówek ceramicznych jest bardzo duża, dostępne są także dachówki
cieniowane. Wykończenie zewnętrznej powierzchni również może być różne.
Dostępne są dachówki:
"
nie barwione - w swoim naturalnym czerwonym kolorze,
"
barwione pigmentami w masie,
"
barwione powierzchniowo,
"
angobowane - pokryte cienkÄ… warstwÄ… specjalnej glinki ceramicznej zmieszanej z
barwnikami,
"
glazurowane (szkliwione) -warstwa ta uzyskiwana jest w procesie podwójnego
wypalania.
Dachówki ceramiczne występują w kilku kształtach i przekrojach:
"
Karpiówki - są to dachówki płaskie, wytwarzane metodą ciągnioną. Powierzchnia
zewnętrzna może mieć strukturę gładką, chropowatą lub rowkowaną (ułatwia to
spływ wody deszczowej), wewnętrzna powierzchnia jest specjalnie wyprofilowana,
co umożliwia zaczepienie dachówki na łacie. Karpiówkę można układać pojedynczo
lub podwójnie - w budownictwie mieszkaniowym najczęściej stosuje się ze
względu na szczelność krycie podwójne.
"
Holenderki (esówki) - kształt przekroju poprzecznego zbliżony jest do litery S,
wykonywane metodą tłoczenia, szczelność pokrycia zapewnia zachodzenie
dachówek na siebie i ich kształt.
"
Mnich-mniszka - są to pary dachówek o przekroju półokrągłym, przeznaczonych
do układania łącznie. Mniszka ma kształt wklęsły i układana jest na podłożu,
mnich ma kształt wypukły układany jest na mniszkę.
"
Zakładkowe - dachówki te wyposażone są w tzw. zamki (wpusty i wypusty),
które służą do ułożenia dachówek na zakład. Pojedyncze lub podwójne
wyprofilowania zachodzą na siebie, co zapewnia szczelność pokrycia.
Przykłady dachówek zakładkowych
DACHÓWKI CEMENTOWE
Należą do grupy pokryć ciężkich, wytwarzane są z piasku, cementu i wody. Stosowane są w
dachach o spadku 22-60 stopni. W przypadku stosowania przy mniejszym spadku wymagane
jest zmniejszenie rozstawu łat i dodatkowe uszczelnienie folią wstępnego krycia i papą.
Oferta kolorystyczna dachówek cementowych jest bardzo bogata.
Barwa dachówki osiągana jest w dwojaki sposób:
"
poprzez barwienie w masie - stosuje się naturalne pigmenty (najczęściej związki
zawierające tlenki żelaza), które są nierozpuszczalne w wodzie, odporne na
działanie promieni słonecznych i zmian temperatury,
"
malowanie powierzchniowe farbami akrylowymi - pierwsza warstwa farby
nanoszona jest "na mokro" po uformowaniu dachówki, druga i trzecia warstwa
dopiero po związaniu cementu. Powłoka akrylowa nadaje dachówce bardzo
estetyczny wygląd, a poza tym zmniejsza ich nasiąkliwość (poprawia
mrozoodporność), zabezpiecza przed porastaniem mchem, zabezpiecza również
przed powstawaniem białych wykwitów wapiennych.
Poszczególne partie z surowca barwionego w masie mogą mieć różny odcień, natomiast kolor
dachówek malowanych farbą akrylową jest zawsze jednakowy.
Dachówki cementowe dostępne są w kilku kształtach:
"
pojedyncza esówka,
"
podwójna esówka,
"
podwójna rzymska,
"
staroniemiecka,
"
karpiówka.
Kolory dachówek cementowych
Dachówki cementowe leżące już na dachu wyglądem bardzo przypominają dachówki
ceramiczne, a dzięki odpowiedniej technice produkcji są równie trwałe (udziela się na nie 30-
letniej gwarancji).
Jako uzupełnienie oferty dachówek większość producentów oferuje gąsiory, zakończenia,
łączniki gąsiorów, dachówki specjalistyczne, a także elementy dekoracyjne - figurki.
BLACHY DACHOWE
Blachy należą do lekkich pokryć dachowych (do 5 kg/m2), stosuje się je zarówno w nowych
budynkach jak i przy renowacji starych dachów. Zaleca się stosowanie tego typu pokrycia
przy nachyleniu dachu w granicach od 8 do nawet 90 stopni, w zależności od rodzaju
stosowanej blachy. Blachy płaskie wymagają pełnego poszycia (deskowania), inne, np.
dachówkowe, są samonośne (układane na nieciągłym poszyciu). Dla blach trapezowych z
kolei bardzo istotne jest ustalenie grubości blachy i rozstawu punktów podparcia przez
projektanta. Pokrycie to będzie przenosić obciążenia od ciężaru własnego, śniegu i wiatru.
"
Blacha dachowa płaska - może być cynkowa lub ocynkowana, może być
również miedziana - występuje w arkuszach, coraz częściej jest wypierana przez
blachy powlekane.
"
Blachy dachowe powlekane - mają one budowę warstwową, rdzeń wykonany
jest z aluminium lub stali powlekanej obustronnie warstwą cynku; rdzeń następnie
jest powlekany warstwami ochronnymi - poliestrem, puralem i rzadziej plastizolem
lub akrylem.
Ze względu na przekrój poprzeczny blachy można podzielić na:
"
płaskie,
"
dachówkowe,
"
trapezowe,
"
faliste (np. przekrój sinusoidy),
"
krzywoliniowe (np. na konstrukcje Å‚ukowe).
Z wyżej wymienionych popularnością na rynku cieszą się blachodachówki - są to profilowane
i powlekane różnymi powłokami blachy formowane na kształt dachówek. Różnić się mogą
między sobą wysokością profilu, szerokością efektywną oraz długością modułu.
W sprzedaży dostępna jest szeroka gama kolorystyczna zarówno blach powlekanych płaskich
lub trapezowych, jak i blachodachówek.
Foto: RUUKKI
Na rynku dostępne są też blachodachówki z posypką mineralną - wykonane z blachy o
grubości 0,5 mm ocynkowanej termicznie z obu stron i chronionej dwoma warstwami:
epoksydową i akrylową. Zewnętrzna warstwa akrylowa jest dodatkowo pokryta naturalnym
granulatem kamiennym, który likwiduje jedną z podstawowych wad pokryć blaszanych -
wycisza całkowicie szum deszczu.
Blachodachówka z posypką mineralną może być montowana na dachach spadzistych,
poczynajÄ…c od kÄ…ta nachylenia poÅ‚aci już od 12°.
Rys. Onduline
POKRYCIA Z PAPY
Pokrycia z papy stosuje się najczęściej na dachach płaskich lub o niewielkim spadku, należą
do najlżejszych pokryć. Papa jest materiałem, którego warstwę nośną stanowi osnowa
nasycona materiałem bitumicznym. Osnowa w papie jest odpowiedzialna za przenoszenie
obciążeń takich jak rozciąganie i zrywanie.
Budowa warstw ochronnych papy
W handlu dostępne są:
"
Papy tradycyjne - ich osnowa jest wykonana z tektury lub z tkaniny z włókien
organicznych, osnowa ta nasycona jest obustronnie asfaltem. Papy tradycyjne nie
są zbyt trwałe, są za to stosunkowo tanie.
"
Papy nowej generacji - majÄ… budowÄ™ warstwowÄ…. Osnowa wykonana jest z
włókna szklanego, tkaniny poliestrowej lub wytłaczanej folii. Pokryta jest ona
obustronnie warstwÄ… masy bitumicznej z dodatkami lub bez. Dodatki (plastomer
APP, elastomer SBS) zwiększają elastyczność powłoki, odporność na działanie
promieni słonecznych, ułatwiają łączenie pasów papy.
Ze względu na sposób mocowania papy można podzielić na:
"
papy termozgrzewalne - mogą być stosowane w pokryciach warstwowych lub
samodzielnie, stosowane sÄ… w dachach o maksymalnym nachyleniu do 11 stopni,
"
papy układane na lepiku - są to w większości papy na osnowie z tektury,
stosowane w wielowarstwowych pokryciach,
"
papy mocowane mechanicznie specjalnymi łącznikami, mogą być używane
bezpośrednio na podłoże, ale mogą być również układane na wełnie mineralnej
lub styropianie.
Papy w pokryciu warstwowym pełnią różne funkcje:
"
papy wierzchniego krycia - stanowiÄ… warstwÄ™ wierzchniÄ…, pokryte sÄ… posypkÄ…
łupkową, bazaltową lub ceramiczną, która chroni papę przed działaniem promieni
słonecznych i temperatury,
"
papy podkładowe - pokryte są posypką z piasku kwarcowego, stanowią warstwę
spodniÄ… w pokryciach dachowych, izolacjach przeciwwodnych i
przeciwwilgociowych,
"
papy izolacyjne - pokryte są talkiem, stosowane w spodnich warstwach pokryć
dachowych oraz w izolacjach przeciwwodnych, przeciwwilgociowych i
parochronnych.
GONTY BITUMICZNE
Gonty bitumiczne są to pasy z papy asfaltowej, których dolna krawędz
powycinana jest w
różne kształty przypominające dachówkę ceramiczną. Gont bitumiczny ma budowę
warstwowÄ….
Budowa gontu bitumicznego
Górną warstwę gontu stanowi posypką gruboziarnista łupkowa, bazaltowa lub ceramiczna -
chroni ona materiał przed wpływem promieni słonecznych i temperatury. Spód pokryty jest
posypką drobnoziarnistą, która zabezpiecza przed sklejaniem się w czasie składowania.
Najczęściej spód gontu pokryty jest specjalną folią, która pod wpływem działania słońca
skleja się z poprzednią warstwą gontów uszczelniając całe pokrycie.
Gonty bitumiczne mocuje siÄ™ odpornymi na korozjÄ™ gwoz
dziami papowymi lub specjalnymi
zszywkami. Niektóre gonty mają od spodu warstwę lub paski kleju bitumicznego, który pod
wpływem słońca rozpuszcza się i skleja je.
Na rynku dostępna jest szeroka gama kształtów i barw gontów bitumicznych. Dużą zaletą
tego pokrycia jest łatwość montażu i możliwość stosowania na dachach o bardzo
skomplikowanych kształtach.
Foto: ICOPAL
FALISTE PA
YTY BITUMICZNE
Falista płyta bitumiczna składa się z kilkunastu warstw sprasowanych włókien organicznych
(np. celulozy), które nasączone są masą bitumiczną, a następnie pokryte półprzepuszczalną
żywicą polimerową lub powłoką akrylowe -winylową.
Bitumiczne płyty faliste są pokryciem lekkim, stosowane są w dachach płaskich, stromych i
łukowych. Mają wiele zalet - są odporne na działanie czynników atmosferycznych i
chemicznych, elastyczne, trwałe, odporne na gnicie i grzyby, mają dobre właściwości
termoizolacyjne i dobrą izolacyjność akustyczną. Dostępne są w szerokiej gamie barw.
FOLIE DACHOWE
W celu zabezpieczenia izolacji termicznej dachu stosuje się folie dachowe. Wyróżniamy folie
dachowe wstępnego krycia (paroprzepuszczalne) oraz folie paroizolacyjne (chroniące prze
wilgocią pochodzącą z wnętrza budynku). Folie wstępnego krycia zastępują tradycyjnie
stosowane deskowanie z papÄ… przybijane do krokwi. Folie te chroniÄ… dach przed
zawilgoceniem od deszczu, śniegu, przed wiatrem, a równocześnie pozwalają na
odprowadzenie nadmiaru wilgoci spod dachu (para wodna wytworzona podczas użytkowania
domu, ewentualne przecieki z opadów atmosferycznych). Folie wstępnego krycia są foliami
paroprzepuszczalnymi.
Paroprzepuszczalność jest to zdolność do przepuszczania pary wodnej mierzona w gramach
na metr kwadratowy folii w ciągu doby. Folie paroprzepuszczalne to takie, które mają ten
wskaz
nik na poziomie 300-3000 g/m2 24h.
Zadaniem folii paroizolacyjnych jest ograniczenie napływu wilgoci z wnętrza budynku w takim
stopniu, aby jej nadmiar mógł być odprowadzony bezproblemowo z warstw dachu prze folię
paroprzepuszczalnÄ….
Należy pamiętać o zabezpieczeniu miejsc styków i uszkodzeń mechanicznych folii, używając
taśm klejących, rozprężnych lub uszczelniających.