POLSKO – UKRAIŃSKI KONKURS MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH

„POZNAJMY LEPIEJ SWOICH SĄSIADÓW”

POLSKO – UKRAIŃSKI KONKURS MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH

„POZNAJMY LEPIEJ SWOICH SĄSIADÓW”

Scenariusz zdobył II miejsce w polsko- ukraińskim konkursie

materiałów dydaktycznych o współpracy „Poznajmy lepiej swoich sąsiadów”

organizowanym w ramach Programu „Przemiany w Regionie”- RITA

Autorka Renata Piątkiewicz

Temat: Powstanie Chmielnickiego na Ukrainie.

Uczestnicy : uczniowie II klasy gimnazjum(około 30 osób)-lekcja historii

4.Cele operacyjne:

Uczeń pamięta:

- daty 1648 r., 1667 r.,

- pojęcia : Kozak, ataman, sicz, rejestr,

- miejsca najważniejszych bitew (śółte Wody, Korsuń, Beresteczko Piławce, Zbaraż,),

- postanowienia ugody zborowskiej, układu rosyjsko – kozackiego z Perejesławia, rozejmu w

Andruszowie,

- postacie związane z konfliktem (Bohdan Chmielnicki, Władysław IV, Jan Kazimierz, Jeremi

Wiśniowiecki),

Uczeń rozumie:

- wyżej wymienione pojęcia,

- przyczyny wybuchu powstania Chmielnickiego.

Uczeń potrafi:

- wyjaśnić przyczyny wybuchu powstania kozackiego,

- omówić przebieg i skutki prowadzonych walk na Ukrainie,

- wyciągnąć wnioski z następstw powstania,

- umiejscowić na mapie najważniejsze wydarzenia,

wskazać na mapie Ukrainę, Dniepr, granicę ustaloną w 1667 r.

- skutecznie komunikować się i współpracować w grupie.

Czas: dwie godziny lekcyjne

Metody: praca w grupach, rozmowa nauczająca, metody audio-wizualne, praca z książką,

praca z mapą, drzewko decyzyjne, gra dydaktyczna

POLSKO – UKRAIŃSKI KONKURS MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH

„POZNAJMY LEPIEJ SWOICH SĄSIADÓW”

Materiały:

- podręcznik do historii dla klasy drugiej gimnazjum lub załącznik 5- podręcznik do historii

dla klasy drugiej gimnazjum lub załącznik5– materiały skanowane

s. 78, 79, 80 (Wojciechowski G.- Historia 2.Razem przez wieki. Zrozumieć przeszłość.

Arka/Nowa Era)

- atlas historyczny – mapa dotycząca powstania,

- mapa ścienna (np. Rzeczpospolita 1648 – 1764),

- ilustracje przedstawiające Kozaka, starszyznę kozacką

- wykorzystanie fragmentów filmu „Ogniem i mieczem” w reżyserii J. Hoffmana.

- drzewko decyzyjne

L.

p.

Przebieg zajęć

( formy i

metody)

Treść

Czas

Uwagi organizacyjno-

metodyczne

1. Część

organizacyjna

2 min.

Sprawdzenie obecności,

czynności porządkowe

2.

Rozmowa

nauczająca

Wprowadzenie w problematykę

tematu przez nauczyciela, które

powinno zawierać najważniejsze

informacje z zakresu:

- jaka była historia powstania

państwa kozackiego ?

- czym się zajmowali Kozacy i jak

byli zorganizowani?

- kto i w jakim celu zorganizował

rejestr Kozaków?

8 min.

Uczniowie przysłuchują

się wypowiedzi

nauczyciela

wskazanie na mapie

Ukrainy i Dniepru

3. Korzystanie ze

środków

audio-

wizualnych

-wykorzystanie fragmentów filmu

„Ogniem i mieczem” w reżyserii J.

Hoffmana).

- przedstawienie i omówienie

przygotowanych ilustracji

20 min. Omówienie przez

uczniów

charakterystycznych cech

ubioru i obyczajowości

Kozaków

POLSKO – UKRAIŃSKI KONKURS MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH

„POZNAJMY LEPIEJ SWOICH SĄSIADÓW”

- załącznik 1a, b, c, d

4. drzewko

decyzyjne-

rozwiązywanie

problemów w

sposób

twórczy

Wypełnienie drzewka decyzyjnego

z podaniem uczniom sytuacji

wymagającej podjęcia decyzji np.

„Do króla i Sejmu zgłaszają się

Kozacy z żądaniem zwiększenia

rejestru. Jaką decyzję należy

podjąć?”

15 min. Omówienie metody

dydaktycznej uczniom.

Najlepiej wcześniej

skopiować drzewko.

Drzewko można też

uzupełnić wspólnie.

-załącznik 2 i 2a

Razem 45 min.

5. Praca w

grupach

- GRUPA 1-na podstawie tekstu

popularno-naukowego wymienia

przyczyny powstania kozackiego

- GRUPA 2 – zapoznaje się z

podanym w podręczniku

fragmentem materiału i na jego

podstawie opracowuje odezwę

Kozaków do króla, która powinna

zawierać informacje o problemach

politycznych, społecznych i

religijnych na Ukrainie oraz

powinna poruszać problem

powiększenia rejestru Kozaków,

- GRUPA 3 – na podstawie

określonego przez nauczyciela

fragmentu tematu opracowuje

reportaż z przebiegu działań

wojennych (od rozpoczęcia

powstania do układu w

Perejesławiu), powinno ono

zawierać tylko krótkie informacje o

ok.25

min.

Podział klasy na zespoły,

z których każdy

otrzymuje przygotowane

przez nauczyciela na

piśmie instrukcje.

- przygotowanie zadań

przez grupy (ok. 10 min.)

– wszystkie prace

powinny być krótkie,

zawierające

najważniejsze informacje,

- prezentacja pracy grup

w formie ustnej (każda

grupa ma o k. 3 min.)

- nauczyciel musi

kontrolować

prawidłowość

przekazywanych

informacji (niezbędne jest

również wykorzystanie

POLSKO – UKRAIŃSKI KONKURS MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH

„POZNAJMY LEPIEJ SWOICH SĄSIADÓW”

rozegranych bitwach i ich

rezultatach .

- GRUPA 4 – przygotowuje

fragment KRONIKI UKRAINY

przedstawiając losy terytorium

(zmiany i podziały przynależności

terytorialnej w latach 1648-1667).

- GRUPA 5- dzieli otrzymane

fakty na przyczyny i skutki

powstania Chmielnickiego

przy prezentacji

pozostałych grup ).

- załącznik 4

- uczniowie chętni

mogliby w domu

przygotować pracę grup 3

lub 4 w formie albumu

lub plakatu.

6. Krótkie

podsumowanie

pracy grup

przez

nauczyciela i

ocena,

Podsumowanie tematu, które

powinno zawierać wyciągnięcie

wniosków wraz z odpowiedzią na

pytania: jaki był rezultat powstania

kozackiego oraz jak omówione

wydarzenia mogły wpłynąć na

stosunki polsko – rosyjskie?

3min.

Na pytania próbują

odpowiedzieć uczniowie.

7. Gra

dydaktyczna

Gra dydaktyczna wykorzystana jest

na tej lekcji do utrwalenia

poznanych faktów, pojęć i

wydarzeń dotyczących powstania

kozackiego na Ukrainie.

12 min. Na kartkach należy

przygotować napisy

(daty, pojęcia,

wydarzenia) dotyczące

powstania

Chmielnickiego.

Układamy je na podłodze

w określonym porządku

(można zastosować np.

porządek

chronologiczny). W grze

bierze udział jeden

przedstawiciel każdej

grupy lub jeżeli chcemy

skrócić czasowo grę -np.

POLSKO – UKRAIŃSKI KONKURS MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH

„POZNAJMY LEPIEJ SWOICH SĄSIADÓW”

trzech chętnych uczniów.

Zabawa polega na

przechodzeniu z pola na

pole i odgadywaniu

znaczenia dat, pojęć itp.

W przypadku błędnej

odpowiedzi uczestnik

traci kolejkę. Wygrywa

grupa lub osoba , która

najszybciej dotrze do

mety. Grupy mogą

pomagać w

odpowiedziach.

Załącznik 3

8. Ocena pracy

uczniów na

lekcji

2 min.

Oceniamy wszystkich

uczniów czynnie

biorących udział w

zajęciach.

9. Zadanie pracy

domowej

Przygotowanie informacji

biograficznych na temat Bohdana

Chmielnickiego

2 min.

Praca domowa w formie

notatki lub wydruku z

internetu. Praca dla

chętnych- patrz punkt 5

lekcji

Razem 90 min.