Feliński urodził się w 1771 r. Pisał już w szkole – u Pijarów w Dąbrowicy (Kora i Alonzo, Kodus).
Z Wołynia przybył do Warszawy, gdzie poznał wybitnych twórców i dzieła. Z młodymi pisarzami
spotykał się, tłumacząc dzieła Corneille’a, Racine’a (nazywany jest polskim Racinem) i Woltera
(np. przekład 1. sceny I aktu Triumwiratu Woltera).

Teatr polski wystawiał mało francuskich dzieł, mało było też oryginalnych polskich tragedii
historycznych. Do stworzenia oryginalnej tragedii narodowej zachęciła Felińskiego lektura rękopisu
Ludgardy Ludwika Kropińskiego.

W 1809 r. zaczął zbierać materiał historyczny, od 1811 r. poprawia już dzieło, które krąży na
salonach. Feliński zostaje honorowym członkiem Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
W 1816 r. tworzy hymn (później narodowy) – Hymn na rocznicę ogłoszenia Królestwa Polskiego,
czyli Boże, coś Polskę...
23 lutego 1817 r. Barbara Radziwiłłówna wchodzi na scenę.

OSOBY → Zygmunt August, Barbara (Radziwiłłóna), Bona (matka Zygmunta), Izabella (siostra Zygmunta),
Tarnowski Jan (hetman Korony), Kmita Piotr, Borateński, Poseł (I i II), dowódca (straży zamkowej)

AKT I

scena I (Izabella, Borateński)

•

scena się dzieje na zamku w Krakowie

•

Borateński jest marszałkiem w sejmie i mówi Izabelli, że nic nie będzie z koronacji Barbary – żony

Augusta, ponieważ budzi to byt wiele kontrowersji. Polacy się nie zgodzą.

•

Izabella jest przyjaciółką Barbary i broni jej, mówi o jej cnotach.

•

Ojciec Barbary pomagał w wojnie Augustowie, niestety zginął i wtedy Barbara została sama, zbliżyła się

do króla i Izabelli.

•

Izabella ma nadzieję, że Borateński wstawi się za Barbarą dla dobra ojczyzny.

Scena II (Izabella, Barbara)

•

Barbara i Izabella dopiero przyjechały do Polski, były długo rozłączone.

•

Barbara kochała Augusta, ale nie mogła z nim być, bo nie chciano zgodzić się na ten związek, wyjechała

do Wilna, a kiedy dowiedziała się, że August się żeni ukryła się w lesie i tam mieszkała.

•

Po śmierci żony Augusta miała mieszane uczucia, kiedy go widziała bardzo cierpiała, bo chciała z nim

być, ale nie mogła. W końcu jednak się zeszli, ale są inne przeszkody.

•

Naród jej nienawidzi, ona nie chce tronu, woli wrócić na dzicz niż cierpieć.

•

Barbara mówi, że wszystko będzie dobrze, ale królowa Bona (jej matka) zawiązuje przeciw temu związek

i może im przeszkodzić.

Scena III (Bona, Barbara, Izabela)

•

Bona wyrzuca Barbarze, że uwiodła jej syna, że cieszy się ze śmierci Zygmunta Starego (ojca Augusta),

że wszystko ukartowała.

•

Barbara jest tym zraniona, nie ma pretensji do tronu, ale nie chce, aby obrażano żonę króla, więc

wychodzi.

•

Bona wyrzuca też Izabelli, że stoi po stronie Barbary, ta mówi, że tylko jej współczuje, ponieważ jest

niewinna. Ona też odchodzi.

Scena IV (Bona)

•

Bona żali się, że nikt jej nie poważa, a kiedyś była kimś kto coś znaczył. Nie chce się na to zgodzić.

Scena V (Bona, Kmita)

•

Wyrzuca Kmicie, że zgadza się na ukoronowanie Barbary. Zbierają wojsko na wojnę dla Augusta, ale

chcą mu powiedzieć, że ma się rozwieźć z Barbarą, albo oddać tron.

•

Bona nie chce, żeby detronizowano Augusta, chce tylko oddalić Barbarę za pomocą jakiś machlojek.

Kmita nie chce się na to zgodzić – mówi, że to nie honorowe. Bona nie boi się o jego decyzję, wie, że
wyjdzie po jej myśli. Kmita odchodzi.

•

Bona chce posadzić na tronie Katarzynę i mieć większą władzę.

AKT II

Scena I (August, Ministrowie, Straż)

•

August mówi o wojnie, co odbiorą etc. (ja nie wiem o co chodzi dokładnie, ale chcą odzyskać Smoleńsk)

Scena II (August, Tarnowski)

•

August mówi, że Tarnowski jest dla niego jak ojciec, T. jest tym wzruszony.

•

August mówi o swojej miłości do ojczyzny, że będzie o nią walczył, to również cieszy Tarnowskiego, ale

mówi, że czasem król musi coś poświęcić dla ojczyzny.

•

August domyśla się, że chodzi o Barbarę, wychwala ją, mówi o swojej miłości do niej. Wierzy w to, że

Tarnowski go popiera. Tarnowski nie jest przeciwny, ale delikatnie sugeruje. Pyta co by król zrobił,
gdyby musiał porzucić żonę.

•

August nie widzi takiej możliwości, albo ukaże tych, którzy będą tego chcieli, albo zginie z ich ręki.

Scena III (August, Barbara)

•

Barbara mówi, że boi się o siebie – widzi jak wszyscy przeciw niej knują, nie chce być z dala od Augusta.

On uspakaja ją, mówi, że wszystko będzie dobrze.

•

Barbara chce odłożyć koronację, żeby ludzie mogli ją lepiej poznać, August mówi, że nie ma takiej

potrzeby, bo on nie będzie słuchał jeśli mu zabronią. Woli odejść niż widzieć jak ktoś zrobi za to krzywdę
Augustowi.

Scena IV (August, Bona)

•

Bona każe Barbarze wyjść – wychodzi.

•

Próbuje nadal namówić syna na porzucenie swoich planów, Ostrzega go przed Barbarą, mówi, że grozi

mu za to niebezpieczeństwo, cesarz Karol, będzie chciał się za to zemścić, jeśli natomiast porzuci swój
plan będzie miał jego protekcję. Chce, żeby odesłał ją skąd ją wziął.

•

August nie chce szargać małżeństwa, mówi, że niczego się nie boi.

•

Bona nadal go namawia, aż w końcu August wychodzi. Bona ma nadzieję, że Monty (?) jej pomoże.

AKT III

Scena I (Barbara, Izabela)

•

Jest już po zebraniu sejmu.

•

Barbara myśli, że już wszystko stracone, Izabella pociesza ją, ze nie powinna się martwić.

•

August był chłodny, nic nie mówił, ale jakby dusza z niego wychodziła. Nie mógł wybuchnąć i krzyczeć

na posłów.

•

Nadchodzi Bona

Scena II (Barbara, Izabella, Bona)

•

Bona zmienia nastawienie do Barbary jest miła. Chce być jej jak matka. Pyta czy kocha Augusta.

•

Barbara jest bardzo zdziwiona.

•

Bona mówi, że gdy tylko rozpoczął się sejm zrobił się szum o koronacje Barbary, więc jeśli B. go kocha

powinna ustąpić i wyjechać. Nie powinna się z nim żegnać, żeby niczego nie komplikować. Powinna z
nią pojechać też Izabella, żeby ją pocieszać. Miałaby wyjechać i nigdy już nie zobaczyć.

•

Izabella nie jest temu przeciwna – nie rozumie dlaczego Bona chce zarządzać tym małżeństwem.

Scena III (Bona, Barbara, Izabella, poseł sejmowy)

•

Poseł mówi do Bony, że król zgodził się na wszystko i chce oddalić żonę. Wszyscy posłowie się cieszą.

Scena IV (Bona, Barbara, Izabella)

•

Bona ponawia propozycje wyjazdu, żeby nie musiała rozrywać sobie serca patrzeniem na Augusta,

powinna wyjechać już.

•

Barbara ma żal do Bony, że jej intencje nie są czyste, że przyszła napawać się jej nieszczęściem.

•

Bona odchodzi.

Scena V (Barbara, Izabella)

•

Barbara ma straszny żal do Augusta, że ja zostawia, nie może temu uwierzyć. Jest rozgoryczona.

•

Izabella biegnie do Augusta spytać o co chodzi.

Scena VI (Barbara)

•

Barbara nie wierzy już też Izabelli, uważa ją za siostrę zdrajcy. Mówi, że lepiej byłoby jakby zabiła się

kiedy mówił jej, że ją kocha, a ona mu uwierzyła. Teraz umrze z żalu i rozpaczy.

•

Nadchodzi do niej August. Barbara mówi,, że teraz ogłosi jej wyrok.

Scena VII (Barbara, Izabella, August)

•

Okazuje się, że to wszystko to była intryga Bony – August nie zrzekł się jej.

•

Mówi, że jeśli każą mu się z nią rozwieść – odda tron i wróci na Litwę. Barbara nie chce tego słuchać, bo

to byłaby zbrodnia rozdzielać Polskę i Litwę.

•

Dla Augusta ważniejsza jest miłość – mówi, aby go zostawiły, bo chce porozmawiać z posłami.

Scena VIII (August, Boratyński, posłowie)

•

Boratyński namawia go, żeby zakończył ten związek, bo jest on szkodą dla narodu (wymienia przykłady

władców, którzy wybierali ojczyznę ponad miłość). August nie chce ustąpić.

AKT IV

Scena I (Tarnowski, Kmita)

•

Kmita mówi, że król dąży do wojny domowej i trzeba wybrać nowego króla, proponuje to Tarnowskiemu.

•

Tarnowski jest oburzony, on nie chce by przeciw królowi, uważa, że posłowi ciągną Polskę na dno i oni

są przyczyna niepowodzeń. Długi wywód o tym właśnie, że to rządy szlachty wszystko psują. Oni nie
chcą dobra państwa, tylko chcą obalić rząd.

•

Kmita jest oburzony tymi słowami, rzuca się coś, mówi, że nie jest gorszy od Tarnowskiego,

Scena II (August, Tarnowski, Kmita)

•

August mówi, że Kmita jest zdrajcą, podaje mu list.

•

W liście napisane jest, że Kmita chciał zabić Barbarę sztyletem. Kmita mówi, że to nie jest jego godne,

napisał to Jan Strzembosz.

•

Kmita mówi, że August musi albo zrzec się tronu albo żony i odchodzi.

Scena III (August, Tarnowski)

•

August chce go wtrącić do więzienia, ale broni go Tarnowski, który mówi, że jest to zbyt honorowy i

obdarzony tytułami człowiek i tego by nie zrobił. Król mu wierzy.

Scena IV (August, Tarnowski, Dowódca straży)

•

Dowódca straży informuje, że utworzył się obóz buntowniczy pod wodzą Kmity, Bona wyjeżdża do

Włoch. August wysyła Tarnowskiego, żeby przygotował ludzi do odparcia ataku.

Scena V (August, Bona)

•

August pyta skąd taka nagła decyzja o odjeździe, ona mówi, że nie ma już nadziei, bo rebeliancie, którzy

chcą go zdetronizować już się na nich szykują.

•

Karze mu z nimi walczyć, albo ustąpić z tronu. Woli żeby ustąpił, bo nie chce patrzeć na niego śmierć.

•

Prosi ją, żeby zaczekała, bo może jest jeszcze nadzieja, ale ona odchodzi.

Scena VI (August, Tarnowski)

•

Tarnowski mówi, że wojska są już gotowe, ale zwraca mu uwagę, że to co zamierza zrobić nie jest dobre

– podnosi rękę na swoich ziomków.

•

Król mimo to chce walczyć – uważa, że to jedyne słuszne posunięcie. Kocha ojczyznę.

Scena VII (Izabella, Barbara, August, Tarnowski)

•

Barbara odwodzi go od pomysłu wojny – boi się o jego życie, nie chce mieć męża tyrana. Zgadzają się z

tym Izabella i Tarnowski.

Scena VIII (August, Barbara, Tarnowski, Boratyński)

•

Boratyński mówi, że posłowie są gotowi stanąć w obronie swojego króla, August jest z tego szczęśliwy,

chce stanąć do walki, ale w końcu chce ich osądzić i zbiera sejm

AKT V

Scena I (Barbara)

•

Barbara lęka się pomimo że nie ma bezpośredniego zagrożenia. Na sali waży się jej los.

Scena II (Barbara, August)

•

August wychodzi i mówi, ze nie zgodzili się na koronacje Barbary i mówi jej, że to jej wina, bo nie

pozwoliła mu walczyć. Barbara jest zrozpaczona, ale ważniejsza jest ojczyzna niż ich miłość.

Scena III (Barbara, August, Izabella, poseł sejmowy)

•

Nagle jednak okazuje się, że sejm zmienił zdanie ze sprawą Boratyńskiego – powiedział, że wszystko to

były intrygi Bony i ona chciała źle dla kraju. Pozwalają więc na koronacje Barbary i dają im swoje
błogosławieństwo.

Scena IV (August, Barbara, Izabella, Tarnowski, Boratyński)

•

Wszyscy są bardzo szczęśliwi, August dziękuje posłom, Kmita chce złożyć hold królowi.

Scena V (August, Kmita, inni)

•

August przebacza Kmicie, on przeprasza, że zbłądził.

•

Król mówi, że trzeba iść do poddanych, aby zobaczyli swoja królową.

Scena VI (August, Tarnowski, Boratyński, Izabella, Kmita, dowódca straży)

•

okazuje się, że Barbara źle się czuje – cały czas mdleje.

•

Dowódca mówi, że Barbara została otruta przez Montego na polecenie Bony.

•

Monty po tym wszystkim się zabił.

Scena VII (ciż sami, Izabella i niesiona Barbara)

•

Barbara żegna się z Augustem i z Izabellą.

•

Mówi, aby August dobrze rządził krajem, ale umiera jako królowa i jako żona, więc jest szczęśliwa.

•

August rozpacza, ze tak okropnej ofiary potrzebuje ojczyzna.

KONIEC