KM t – 1
INSTRUKCJA
dla maszynisty i pomocnika maszynisty
pojazdu trakcyjnego
elektrycznego i spalinowego
WARSZAWA GRUDZIE
Ń
2005
2
Uchwała nr 183/2006
Zarz
ą
du Spółki „Koleje Mazowieckie – KM” sp. z o. o
z dnia 27 wrze
ś
nia 2006 r.
w sprawie przyj
ę
cia „Instrukcji dla maszynisty i pomocnika maszynisty pojazdu trakcyjne-
go elektrycznego i spalinowego KMt-1”.
Na podstawie § 14 ust. 1 Umowy Spółki oraz § 9 ust. 18 Regulaminu Zarz
ą
du, Zarz
ą
d
Spółki „Koleje Mazowieckie – KM” sp. z o.o. uchwala, co nast
ę
puje:
§ 1
Ustala i przyjmuje „Instrukcj
ę
dla maszynisty i pomocnika maszynisty pojazdu trakcyjnego
elektrycznego i spalinowego KMt-1” dla Spółki „Koleje Mazowieckie – KM” sp. z o.o.
§ 2
1. „Instrukcja dla maszynisty i pomocnika maszynisty pojazdu trakcyjnego elektrycznego
i spalinowego KMt-1” obowi
ą
zuje od dnia 01.01.2007 roku
2. Z dniem 01.01.2007 roku przestaje obowi
ą
zywa
ć
w Spółce „Koleje Mazowieckie –
KM” sp. z o.o. „Instrukcja Mt-1 i Mt-2”.
§ 3
Uchwała wchodzi w
ż
ycie z dniem podj
ę
cia.
Prezes Zarz
ą
du
/-/
mgr Halina Sekita
3
S P I S T R E
Ś
C I
W Y K A Z jednostek organizacyjnych, które otrzymuj
ą
„Instrukcj
ę
dla maszynisty
pojazdu trakcyjnego, elektrycznego i spalinowego KM t – 1”.......................................5
W Y K A Z stanowisk, na których zatrudnieni pracownicy otrzymuj
ą
instrukcj
ę
do
osobistego u
ż
ytku .......................................................................................................5
R o z d z i a ł I POSTANOWIENIA OGÓLNE .....................................................................7
§ 1 Przedmiot instrukcji......................................................................................................7
§ 2 Skład dru
ż
yny pojazdu trakcyjnego ..............................................................................8
§ 3 Kwalifikacje maszynisty i pomocnika maszynisty .........................................................8
§ 4 Znajomo
ść
obowi
ą
zuj
ą
cych przepisów i instrukcji ........................................................8
§ 5 Odpowiedzialno
ść
maszynisty ...................................................................................10
§ 6 Odpowiedzialno
ść
pomocnika maszynisty .................................................................10
§ 7 Zale
ż
no
ść
pracownicza maszynisty ...........................................................................10
§ 9 Zakres pracy i obowi
ą
zki maszynisty .........................................................................11
§ 10 Zakres pracy i obowi
ą
zki pomocnika maszynisty .....................................................12
§ 11 Personel podległy maszyni
ś
cie ................................................................................13
§ 12 Praca maszynisty.....................................................................................................13
§ 13 Praca pomocnika maszynisty...................................................................................13
§ 14 Przewo
ż
enie osób i przedmiotów w poje
ź
dzie trakcyjnym........................................14
§ 15 Znajomo
ść
szlaku ....................................................................................................15
§ 16 Zachowanie ostro
ż
no
ś
ci podczas pracy...................................................................15
R o z d z i a ł II OBOWI
Ą
ZKI MASZYNISTY I POMOCNIKA MASZYNISTY W CZASIE
PRACY .....................................................................................................................17
§ 17 Obowi
ą
zki maszynisty przy rozpoczynaniu pracy.....................................................17
§ 18 Obowi
ą
zki pomocnika maszynisty przy rozpoczynaniu zmiany roboczej ..................18
§ 19 Przyjmowanie pojazdu trakcyjnego przez pomocnika maszynisty ............................19
§ 20 Obowi
ą
zki pomocnika maszynisty przy obsłudze pojazdu trakcyjnego.....................20
§ 21 Dojazd lokomotywy do poci
ą
gu................................................................................22
§ 22 Przygotowanie poci
ą
gu do jazdy..............................................................................22
§ 23 Rozruch poci
ą
gu ......................................................................................................23
§ 24 Obowi
ą
zki maszynisty w czasie prowadzenia poci
ą
gu lub jazdy luzem....................23
§ 25 Przeszkody w ruchu poci
ą
gów .................................................................................25
§ 26 Obowi
ą
zki maszynisty w czasie wykonywania manewrów .......................................25
§ 27 Przekazanie pojazdu trakcyjnego dru
ż
ynie podmiennej ...........................................26
§ 28 Obowi
ą
zki maszynisty w trakcie zaka
ń
czania pracy w macierzystym lub poza
macierzystym zakładem pracy ..................................................................................26
§ 29 Obowi
ą
zki pomocnika maszynisty w trakcie zaka
ń
czania zmiany roboczej..............27
R o z d z i a ł III WYDARZENIA W CZASIE PRACY .......................................................29
§ 30 Po
ż
ar w poci
ą
gu ......................................................................................................29
§ 31 Po
ż
ar pojazdu trakcyjnego.......................................................................................29
§ 32 Przerwa w zasilaniu lub uszkodzenie sieci trakcyjnej ...............................................30
4
§ 33 Post
ę
powanie maszynisty w przypadku katastrofy lub wypadku kolejowego............30
§ 34 Obowi
ą
zki pomocnika maszynisty w razie katastrofy lub wypadku kolejowego ........32
§ 35 Post
ę
powanie w przypadku zasłabni
ę
cia maszynisty...............................................32
§ 36 Uszkodzenia w układach hamulcowych i urz
ą
dzeniach zasilanych spr
ęż
onym
powietrzem ...............................................................................................................32
§ 37 Uszkodzenie cz
ęś
ci biegowych pojazdu trakcyjnego ...............................................33
§ 38 Uszkodzenie urz
ą
dze
ń
na dachu elektrycznego pojazdu trakcyjnego ......................34
§ 39 Uszkodzenie pr
ę
dko
ś
ciomierzy................................................................................34
§ 40 Uszkodzenie syreny .................................................................................................34
§ 41 Uszkodzenie maszyn, urz
ą
dze
ń
elektrycznych lub silnika spalinowego ...................34
§ 42 Obowi
ą
zki pomocnika maszynisty w przypadku uszkodzenia pojazdu trakcyjnego ..35
§ 43 Obsługa pojazdów trakcyjnych w warunkach zimowych...........................................35
A. Trakcja elektryczna:.....................................................................................................35
B. Trakcja spalinowa:.......................................................................................................36
§ 44 Obowi
ą
zki pomocnika maszynisty przy obsłudze pojazdu trakcyjnego w okresie
zimy ..........................................................................................................................36
Zał
ą
cznik Nr 1 Wykaz usterek eliminuj
ą
cych przyj
ę
cie pojazdu trakcyjnego do pracy
przez dru
ż
yn
ę
trakcyjn
ą
w macierzystym zakładzie ..................................................38
Zał
ą
cznik Nr 2 Zasady u
ż
ytkowania półsprz
ę
gu do ł
ą
czenia lokomotywy pomocniczej
z elektrycznym zespołem trakcyjnym. .......................................................................40
Zał
ą
cznik nr 3 Prawo Kierowania .....................................................................................43
PRAWO ...........................................................................................................................43
KIEROWANIA..................................................................................................................43
POJAZDEM KOLEJOWYM..............................................................................................43
PRAWO KIEROWANIA ...................................................................................................43
POJAZDEM KOLEJOWYM..............................................................................................43
Zmiany i uzupełnienia ......................................................................................................45
Bibliografia …………………………………………………………………………………….. ...46
5
W Y K A Z
jednostek organizacyjnych, które otrzymuj
ą
„Instrukcj
ę
dla maszynisty pojazdu
trakcyjnego, elektrycznego i spalinowego KM t – 1”
1.
Urz
ą
d Transportu Kolejowego w Warszawie,
2. Urz
ą
d Transportu Kolejowego Oddział Terenowy w Warszawie,
3. Jednostki organizacyjne „Kolei Mazowieckich – KM” Spółka z o.o. War-
szawa ul. Lubelska 1.
W Y K A Z
stanowisk, na których zatrudnieni pracownicy otrzymuj
ą
instrukcj
ę
do osobistego u
ż
ytku
1.
Dyrektorzy Biur,
2.
Kontrolerzy i Starsi Kontrolerzy,
3.
Naczelnicy i zast
ę
pcy naczelników Wydziałów,
4.
Naczelnicy i zast
ę
pcy naczelników sekcji,
5.
Maszyni
ś
ci instruktorzy i instruktorzy ruchu, wagonów,
6.
Maszyni
ś
ci pojazdów trakcyjnych, elektrycznych i spalinowych,
7.
Pomocnik maszynisty pojazdu trakcyjnego – elektrycznego i spalinowego,
8.
Pracownicy słu
ż
by BHP,
9.
Pracownicy odpowiedzialni za szkolenia i dochodzenia.
6
Podstawa prawna:
1. Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. nr 86 z 2003 r.
poz. 789 z pó
ź
n. zm.),
2. Ustawa z dnia 31 marca 2004 r. o przewozie kolej
ą
towarów niebezpiecznych
(Dz. U. nr 97 z 2004 r. poz. 962),
3. Rozporz
ą
dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 wrze
ś
nia 2003 r. w sprawie
ś
wiadectw bezpiecze
ń
stwa (Dz. U. nr 176 z 2003r. poz. 1719),
4. Rozporz
ą
dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 16 sierpnia 2004 r. w sprawie
wykazu stanowisk bezpo
ś
rednio zwi
ą
zanych z prowadzeniem i bezpiecze
ń
-
stwem ruchu kolejowego i warunków, jakie powinny spełnia
ć
osoby zatrudnione
na tych stanowiskach oraz prowadz
ą
cy pojazdy kolejowe (Dz. U. nr 212 z 2004 r.
poz. 2152) oraz rozporz
ą
dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 5 pa
ź
dziernika
2004 r. zmieniaj
ą
ce rozporz
ą
dzenie w sprawie wykazu stanowisk bezpo
ś
red-
nio zwi
ą
zanych z prowadzeniem i bezpiecze
ń
stwem ruchu kolejowego i wa-
runków, jakie powinny spełnia
ć
osoby zatrudnione na tych stanowiskach oraz
prowadz
ą
cy pojazdy kolejowe (Dz. U. nr 218 z 2004 r. poz. 2212),
5. Rozporz
ą
dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 lipca 2005r. w sprawie ogól-
nych warunków prowadzenia ruchu kolejowego i sygnalizacji (Dz. U. nr 172
z 2005 r. poz. 1444),
6. Rozporz
ą
dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 czerwca 2005 r. w sprawie
katastrof i wypadków kolejowych (Dz. U. nr 126 z 2005 r. poz. 1056),
7. Rozporz
ą
dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 15 lutego 2005 r. w sprawie
ś
wiadectw sprawno
ś
ci technicznej pojazdów kolejowych (Dz. U. nr 37 z 2005 r.
poz. 330),
8. Rozporz
ą
dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 pa
ź
dziernika 2005 r. w spra-
wie ogólnych warunków technicznych eksploatacji pojazdów kolejowych
(Dz. U. nr 212 z 2005r. poz. 1771),
9. Rozporz
ą
dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 listopada 2004 r. w sprawie
przepisów porz
ą
dkowych obowi
ą
zuj
ą
cych na obszarze kolejowym, w poci
ą
gach
i innych pojazdach kolejowych (Dz. U. nr 264 z 2004 r. poz. 2637).
7
R o z d z i a ł I
POSTANOWIENIA OGÓLNE
§ 1
Przedmiot instrukcji
1. Instrukcja niniejsza ustala zakres podstawowych obowi
ą
zków i odpowiedzialno
ść
ma-
szynisty i pomocnika maszynisty pojazdu trakcyjnego elektrycznego lub spalinowego.
Jako maszynist
ę
pojazdu trakcyjnego elektrycznego lub spalinowego nale
ż
y rozumie
ć
pracownika, który posiada zdany egzamin kwalifikacyjny, a w okre
ś
lonych sytuacjach
weryfikacyjny i jest zatrudniony na stanowisku:
1) maszynisty pojazdu trakcyjnego elektrycznego,
lub
2) maszynisty pojazdu trakcyjnego spalinowego.
albo
3) maszynisty pojazdu trakcyjnego czyli obu rodzajów trakcji .
Je
ż
eli maszynista posiada egzamin kwalifikacyjny (weryfikacyjny) na jeden rodzaj
trakcji (elektryczn
ą
lub spalinow
ą
) postanowienia niniejszej instrukcji dotycz
ą
w zakresie posiadanych uprawnie
ń
.
2. U
ż
ywane w dalszej cz
ęś
ci niniejszej instrukcji poj
ę
cia:
1) „maszynista” rozumie si
ę
maszynist
ę
pojazdu trakcyjnego elektrycznego lub
spalinowego,
2) „pomocnik maszynisty” rozumie si
ę
pomocnika maszynisty pojazdu trakcyjne-
go, lub innego pracownika wyznaczonego do pełnienia czynno
ś
ci pomocnika, /np.
maszynist
ę
/,
3) „dru
ż
yna trakcyjna” rozumie si
ę
dru
ż
yn
ę
trakcyjn
ą
w obsadzie jednoosobowej
lub wieloosobowej,
4) „pojazd kolejowy” nale
ż
y rozumie
ć
jako pojazd dostosowany do poruszania si
ę
na własnych kołach po torach kolejowych,
5) „pojazd trakcyjny” to pojazd kolejowy z nap
ę
dem własnym,
6) „pojazd prowadz
ą
cy” nale
ż
y rozumie
ć
pierwszy pojazd trakcyjny patrz
ą
c w kie-
runku jazdy poci
ą
gu,
7) „dyspozytor trakcji” nale
ż
y rozumie
ć
pracownika
,
któremu powierzono obo-
wi
ą
zki dozoru bezpo
ś
redniego nad prac
ą
dru
ż
yn trakcyjnych,
8) „ogłoszenia” nale
ż
y rozumie
ć
zarz
ą
dzenia, decyzje, obwieszczenia, polecenia,
biuletyny i informacje podawane do wiadomo
ś
ci dru
ż
ynom trakcyjnym w sposób
przyj
ę
ty w danym Zakładzie.
9) „ksi
ąż
ka pokładowa” – jest to ksi
ąż
ka pokładowa pojazdu z nap
ę
dem w rozu-
mieniu
przepisów w sprawie okre
ś
lenia dokumentów, które powinny znajdowa
ć
si
ę
w poje
ź
dzie kolejowym b
ę
d
ą
cym w ruchu oraz wzorów tych dokumentów wy-
dane na podstawie
Art. 25
„Ustawy o transporcie kolejowym”.
8
§ 2
Skład dru
ż
yny pojazdu trakcyjnego
1. Obsług
ę
pojazdu trakcyjnego sprawuje dru
ż
yna trakcyjna.
2. Dru
ż
yna trakcyjna winna składa
ć
si
ę
z maszynisty, a je
ż
eli wymagana jest dwuoso-
bowa obsada - z maszynisty i pomocnika maszynisty.
3. Za wła
ś
ciwy (ilo
ś
ciowy) skład dru
ż
yny trakcyjnej odpowiedzialny jest dyspozytor trak-
cji. Skład ten zale
ż
ny jest od rodzaju obsługiwanego pojazdu trakcyjnego, rodzaju wy-
konywanej pracy trakcyjnej i musi by
ć
zgodny z postanowieniami obowi
ą
zuj
ą
cych
przepisów i instrukcji.
4. Przy trakcji wielokrotnej (kilka lokomotyw), dru
ż
yna trakcyjna winna składa
ć
si
ę
:
1) na lokomotywie prowadz
ą
cej z maszynisty, a je
ż
eli jest wymagana dwuosobowa
obsada - z maszynisty i pomocnika maszynisty,
2) na lokomotywie przyprz
ę
gowej podł
ą
czonej na sterowanie wielokrotne – z po-
mocnika maszynisty,
3) na lokomotywie przyprz
ę
gowej bez podł
ą
czenia sterowania wielokrotnego oraz na
lokomotywie pracuj
ą
cej na popychu – z maszynisty.
5. Przy przesyłaniu pojazdu trakcyjnego w stanie nieczynnym w składzie poci
ą
gu na
poje
ź
dzie trakcyjnym winien znajdowa
ć
si
ę
konwojent znaj
ą
cy niezb
ę
dn
ą
obsług
ę
po-
jazdu do dozoru lokomotywy.
§ 3
Kwalifikacje maszynisty i pomocnika maszynisty
1. Kwalifikacje zawodowe oraz wymogi zdrowotne i psychiczne maszynisty i pomocnika
maszynisty okre
ś
laj
ą
przepisy wydane na podstawie Art. 22 ust 2 „Ustawy o transpor-
cie kolejowym” - rozporz
ą
dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 16 sierpnia 2004 r.
w sprawie wykazu stanowisk bezpo
ś
rednio zwi
ą
zanych z prowadzeniem i bezpie-
cze
ń
stwem ruchu kolejowego i warunków, jakie powinny spełnia
ć
osoby zatrudnione
na tych stanowiskach oraz prowadz
ą
cy pojazdy kolejowe (Dz. U. Nr 212 poz. 2152
z pó
ź
niejszymi zmianami).
§ 4
Znajomo
ść
obowi
ą
zuj
ą
cych przepisów i instrukcji
1. Maszynista i pomocnik maszynisty obowi
ą
zany jest zna
ć
w cało
ś
ci:
1) Niniejsz
ą
instrukcj
ę
,
2) Rozporz
ą
dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 lipca 2005r. w sprawie ogól-
nych warunków prowadzenia ruchu kolejowego i sygnalizacji (Dz. U. nr 172
z 2005 r. poz. 1444).
3) Przepisy w sprawie okre
ś
lenia dokumentów, które powinny znajdowa
ć
si
ę
w po-
je
ź
dzie kolejowym b
ę
d
ą
cym w ruchu oraz wzorów tych dokumentów wydane na
podstawie
Art. 25
„Ustawy o transporcie kolejowym”.
4) Rozporz
ą
dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 15 lutego 2005 r. w sprawie
ś
wiadectw sprawno
ś
ci technicznej pojazdów kolejowych (Dz. U. nr 37 z 2005 r.
poz. 330),
9
5) Przepisy w sprawie sposobu prowadzenia rejestru oraz sposobu oznakowania po-
jazdów kolejowych wydane na podstawie Art. 25 ust 2 „Ustawy o transporcie kole-
jowym”.
6) Rozporz
ą
dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 czerwca 2005 r. w sprawie
katastrof i wypadków kolejowych (Dz. U. nr 126 z 2005 r. poz. 1056),
7) Przepisy w sprawie ogólnych warunków technicznych eksploatacji pojazdów kole-
jowych wydane na podstawie Art. 20 „Ustawy o transporcie kolejowym” - rozpo-
rz
ą
dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 pa
ź
dziernika 2005 r. w sprawie
ogólnych warunków technicznych eksploatacji pojazdów kolejowych (Dz. U. nr
212 z 2005 r. poz. 1771),
8) Instrukcj
ę
bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy dru
ż
yn trakcyjnych elektrycznych i spa-
linowych pojazdów trakcyjnych.
2. Ni
ż
ej wymienione instrukcje i przepisy obowi
ą
zany jest zna
ć
w cz
ęś
ciach dotycz
ą
cych
pracy maszynisty i pomocnika maszynisty w zakresie dotycz
ą
cym dru
ż
yny trakcyjnej:
1) Instrukcj
ę
o prowadzeniu ruchu poci
ą
gów obowi
ą
zuj
ą
c
ą
u zarz
ą
dcy infrastruktury,
2) Instrukcj
ę
obsługi i utrzymania w eksploatacji hamulców taboru kolejowego –
KM w – 56,
3) Instrukcj
ę
pracy dru
ż
yn konduktorskich w Spółce „Koleje Mazowieckie-KM”
KM h – 21,
4) Instrukcj
ę
o technice pracy manewrowej KM r – 34,
5) Instrukcj
ę
o ogrzewaniu wagonów osobowych,
6) Przepisy o czasie pracy w macierzystym zakładzie pracy,
7) Instrukcj
ę
o sposobie wypełniania i trybie post
ę
powania z podstawowymi doku-
mentami w zakresie pracy pojazdów i dru
ż
yn trakcyjnych na kolejach przemysło-
wych,
8) Przepisy o gospodarce pojazdami trakcyjnymi.
9) Instrukcj
ę
o u
ż
ytkowaniu urz
ą
dze
ń
radioł
ą
czno
ś
ci poci
ą
gowej obowi
ą
zuj
ą
c
ą
u za-
rz
ą
dcy infrastruktury,
10) Instrukcj
ę
o utrzymaniu w czysto
ś
ci wagonów osobowych oraz spalinowych i elek-
trycznych pojazdów trakcyjnych,
11) Instrukcj
ę
dla rewidenta i starszego rewidenta KM t – 53,
12) Instrukcj
ę
dla dyspozytora trakcji,
13) Instrukcj
ę
o utrzymaniu normalnotorowych elektrycznych i spalinowych pojazdów
trakcyjnych,
14) Instrukcj
ę
o zapewnieniu sprawno
ś
ci kolei w zimie obowi
ą
zuj
ą
c
ą
u zarz
ą
dcy in-
frastruktury,
15) Instrukcj
ę
dla dró
ż
nika przejazdowego obowi
ą
zuj
ą
c
ą
u zarz
ą
dcy infrastruktury,
16) Instrukcj
ę
bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy dla dru
ż
yn trakcyjnych elektrycznych
i spalinowych pojazdów trakcyjnych,
17) Dokumentacj
ę
technologiczn
ą
systemu utrzymania eksploatacyjnego u
ż
ytkowa-
nych pojazdów kolejowych.
3. W przypadku wykonywania pracy przez dru
ż
yny trakcyjne na torach innych zarz
ą
d-
ców infrastruktury obowi
ą
zuj
ą
przepisy i instrukcje tych zarz
ą
dców.
10
4. Maszynista i pomocnik maszynisty powinien zna
ć
i stosowa
ć
postanowienia wszelkich
innych instrukcji, przepisów, regulaminów, i ogłosze
ń
zwi
ą
zanych z jego prac
ą
, które
s
ą
przekazane do zapoznania si
ę
przez wywieszenie, dostarczone w odbitkach zain-
teresowanym lub w inny sposób podane do wiadomo
ś
ci i stosowania.
§ 5
Odpowiedzialno
ść
maszynisty
1. Maszynista odpowiedzialny jest za prawidłow
ą
obsług
ę
przydzielonego pojazdu trak-
cyjnego gwarantuj
ą
c
ą
bezpiecze
ń
stwo ruchu kolejowego, rozkładowy czas jazdy po-
ci
ą
gu, bezpieczne wykonywanie pracy pozapoci
ą
gowej oraz:
1) prawidłow
ą
eksploatacj
ę
przydzielonego mu taboru trakcyjnego wraz ze znajduj
ą
-
cymi si
ę
na nim urz
ą
dzeniami i wyposa
ż
eniem,
2) oszcz
ę
dn
ą
gospodark
ę
paliwow
ą
i energetyczn
ą
,
3) prawidłowe wypełnianie i dokonywanie zapisów w dokumentach,
4) prawidłowe poł
ą
czenie elektrycznych zespołów trakcyjnych lub autobusów szy-
nowych,
5) w ka
ż
dym przypadku prawidłowe poł
ą
czenie pojazdu trakcyjnego ze składem po-
ci
ą
gu i za otwarcie kurków ko
ń
cowych przewodu hamulcowego mi
ę
dzy lokomo-
tyw
ą
,
a składem,
6) prawidłowe poł
ą
czenie sprz
ę
gu ogrzewczego miedzy lokomotyw
ą
,
a składem,
7) przestrzeganie zasad i przepisów bezpiecze
ń
stwa pracy.
§ 6
Odpowiedzialno
ść
pomocnika maszynisty
1. Pomocnik maszynisty odpowiedzialny jest za:
1) prawidłow
ą
obsług
ę
przydzielonego pojazdu trakcyjnego w zakresie dotycz
ą
cym
pomocnika maszynisty,
2) oszcz
ę
dn
ą
gospodark
ę
materiałami smarnymi,
3) prawidłowe wypełnianie i dokonywanie zapisów w dokumentach,
4) przestrzeganie zasad i przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy,
5)
wła
ś
ciwe stosowanie obowi
ą
zuj
ą
cych go postanowie
ń
przepisów i instrukcji,
§ 7
Zale
ż
no
ść
pracownicza maszynisty
1. W macierzystym zakładzie maszynista bezpo
ś
rednio podlega bezpo
ś
rednio naczelni-
kowi sekcji (działu) eksploatacji taboru trakcyjnego.
2. W czasie pobytu maszynisty poza macierzystym zakładem pracy podlega on kierow-
nictwu tego zakładu analogicznie jak w macierzystym, w zakresie przepisów zwi
ą
za-
nych z wykonywaniem czynno
ś
ci maszynisty.
3. W zakresie
ś
wiadczenia pracy nadzór nad dru
ż
ynami trakcyjnymi sprawuj
ą
dyspozy-
torzy jednostek organizacyjnych zatrudniaj
ą
cych t
ę
grup
ę
pracowników.
4. Maszynista podczas obsługi poci
ą
gu w sprawach zwi
ą
zanych z ruchem poci
ą
gu pod-
lega kierownikowi poci
ą
gu i dy
ż
urnemu ruchu, a gdy kierownika poci
ą
gu nie ma dy-
11
ż
urnemu ruchu. Natomiast w czasie manewrów w zakresie wykonywanej pracy - kie-
rownikowi manewrów.
5. Podczas
ś
wiadczenia pracy maszynista wykonuje polecenia wła
ś
ciwych zwierzchni-
ków wydawane, w zakresie prawidłowej obsługi taboru, sposobu prowadzenia poci
ą
-
gu, wykonywania pracy pozapoci
ą
gowej i przestrzegania dyscypliny pracy.
§ 8
Zale
ż
no
ść
pracownicza pomocnika maszynisty
1. W macierzystym zakładzie taboru pomocnik maszynisty podlega bezpo
ś
rednio na-
czelnikowi sekcji (działu) eksploatacji taboru trakcyjnego. W zakresie
ś
wiadczenia
pracy bie
żą
cy nadzór nad prac
ą
pomocnika maszynisty sprawuje maszynista, które-
mu pomocnik maszynisty został przydzielony oraz dyspozytorzy zakładów taboru.
2. W czasie pobytu pomocnika maszynisty w zakładzie innym ni
ż
macierzysty, podlega
on w zakresie wykonywania zada
ń
wła
ś
ciwemu przeło
ż
onemu tego zakładu taboru
analogicznie jak w macierzystym,
3. Podczas
ś
wiadczenia pracy pomocnik maszynisty wykonuje polecenia maszynisty,
oraz osób uprawnionych /np. maszynistów instruktorów, kontrolerów/ wydawane
w zakresie prawidłowej obsługi taboru, post
ę
powania w trakcie prowadzenia poci
ą
gu,
wykonywania pracy pozapoci
ą
gowej i przestrzegania dyscypliny pracy.
§ 9
Zakres pracy i obowi
ą
zki maszynisty
1. Podstawowym zadaniem maszynisty podczas pracy poci
ą
gowej i pozapoci
ą
gowej jest
wła
ś
ciwa obsługa przydzielonego pojazdu trakcyjnego.
2. Maszynista obowi
ą
zany jest zna
ć
budow
ę
i zasady obsługi serii pojazdów trakcyjnych
własnych i obcych, u
ż
ytkowanych w macierzystym zakładzie pracy w zakresie posia-
danych uprawnie
ń
.
3. Podczas zmiany roboczej maszynista obowi
ą
zany jest przestrzega
ć
i stosowa
ć
si
ę
do
obowi
ą
zuj
ą
cego go zakresu przepisów i instrukcji słu
ż
bowych.
4. Maszynista podczas pobytu z pojazdem trakcyjnym poza granicami kraju musi stoso-
wa
ć
si
ę
do ustale
ń
zawartych w umowach granicznych.
5. Ponadto do obowi
ą
zków maszynisty nale
ż
y:
1) nadzorowanie i kierowanie prac
ą
pomocnika maszynisty i pracowników szkolo-
nych,
2) praktyczne szkolenie przydzielonego kandydata na maszynist
ę
lub pomocnika
maszynisty w zakresie wiadomo
ś
ci niezb
ę
dnych do samodzielnego wykonywania
obowi
ą
zków na danym stanowisku,
3) pełnienie obowi
ą
zków kierownika poci
ą
gu zgodnie z postanowieniami Instrukcji obo-
wi
ą
zuj
ą
cej u zarz
ą
dcy infrastruktury,
4) dokładne, zgodne ze stanem faktycznym wypełnianie dokumentów zwi
ą
zanych
z pełnion
ą
zmian
ą
robocz
ą
,
5) fachowe i dokładne opisywanie w odpowiednich dokumentacjach nieprawidłowo
ś
ci w
pracy pojazdów trakcyjnych,
12
6) regularne ucz
ę
szczanie na doskonalenie zawodowe, poddawanie si
ę
okresowym
badaniom lekarskim oraz składanie wymaganych egzaminów okresowych i słu
ż
bo-
wych,
7) posiadanie upowa
ż
nienia ze znajomo
ś
ci warunków technicznych okre
ś
lonych w ma-
cierzystym zakładzie, potwierdzone pozytywnie zdanym egzaminem autoryzacyjnym
przed komisj
ą
powołan
ą
przez Prezesa „Kolei Mazowieckiej – KM”,
a) rejestracja zdanego egzaminu autoryzacyjnego prowadzona jest w rejestrze eg-
zaminów, przechowywanym u pracodawcy,
b) brak autoryzacji uniemo
ż
liwia dopuszczenie maszynisty do wykonywania czyn-
no
ś
ci maszynisty do prowadzenia pojazdów kolejowych na terenie macierzystego
zakładu – Zał
ą
cznik 5,
8) poddawanie si
ę
dora
ź
nym badaniom lekarskim przeprowadzanym na stanowisku
pracy przez pracowników medycyny pracy oraz dora
ź
nym badaniom stanu trze
ź
wo
ś
ci
dokonywanym przez organa kontrolne i dyspozytora trakcji.
§ 10
Zakres pracy i obowi
ą
zki pomocnika maszynisty
1. Podstawowym zadaniem pomocnika maszynisty jest współdziałanie z maszynist
ą
w obsłudze pojazdu trakcyjnego.
2. Pomocnik maszynisty obowi
ą
zany jest dokładnie zna
ć
rozmieszczenie i działanie
podstawowych cz
ęś
ci i zespołów pojazdu trakcyjnego przydzielonego do obsługi.
3. Pomocnik maszynisty obowi
ą
zany jest zna
ć
ogólnie urz
ą
dzenia hamulcowe wszyst-
kich serii pojazdów trakcyjnych, przydzielonych jego macierzystemu zakładowi do ob-
sługi.
4. W szczególno
ś
ci do obowi
ą
zków pomocnika maszynisty w czasie wykonywania pracy
nale
ż
y:
1) wykonywanie polece
ń
maszynisty dotycz
ą
cych obsługi taboru i sposobu wyko-
nywania pracy,
2) przestrzeganie postanowie
ń
przepisów i instrukcji w tym w szczególno
ś
ci zasad
BHP i bezpiecze
ń
stwa osobistego,
3) współpraca z maszynist
ą
przy ogl
ę
dzinach przydzielonego pojazdu trakcyjnego,
4) utrzymanie w czysto
ś
ci kabin sterowniczych w tym szyb czołowych i reflektorów,
przedziałów maszynowych, silnika spalinowego, innych zespołów, urz
ą
dze
ń
sy-
gnałowych i narz
ę
dzi na lokomotywie,
5) smarowanie (dokr
ę
canie smarowniczek lub uzupełnianie ilo
ś
ci oleju smarnego)
wszystkich powierzchni tr
ą
cych si
ę
pojazdu trakcyjnego, zgodnie z obowi
ą
zuj
ą
-
cymi instrukcjami,
6) pomaganie maszyni
ś
cie przy usuwaniu usterek w taborze,
7) obsługa silnika spalinowego i urz
ą
dze
ń
ogrzewczych na spalinowych pojazdach
trakcyjnych,
8) obserwacja prawidłowo
ś
ci pracy urz
ą
dze
ń
i niezwłoczne zgłaszanie maszyni
ś
cie
zauwa
ż
onych usterek,
13
9) ucz
ę
szczanie na doskonalenie zawodowe, poddawanie si
ę
wymaganym egzami-
nom okresowym i badaniom lekarskim,
10) poddawanie si
ę
dora
ź
nym badaniom lekarskim przeprowadzanym na stanowisku
pracy przez pracowników medycyny pracy oraz dora
ź
nym badaniom stanu
trze
ź
wo
ś
ci dokonywanym przez organa kontrolne i dyspozytora Sekcji.
11) podczas pobytu z pojazdem trakcyjnym poza granicami kraju stosowa
ć
si
ę
do
ustale
ń
zawartych w umowach granicznych,
12) wypełnianie dokumentów zgodnie ze stanem faktycznym.
§ 11
Personel podległy maszyni
ś
cie
Maszyni
ś
cie podlega kandydat na maszynist
ę
i pomocnika maszynisty oraz inni pracow-
nicy szkoleni, je
ż
eli zostali maszyni
ś
cie przydzieleni.
§ 12
Praca maszynisty
1. Maszynista
ś
wiadczy prac
ę
od czasu zgłoszenia si
ę
do dyspozycji.
2. Maszynista obowi
ą
zany jest zna
ć
przydzielone macierzystemu zakładowi odcinki ob-
sługi dru
ż
yn trakcyjnych.
3. Maszynista wykonuj
ą
cy prac
ę
manewrow
ą
, pozapoci
ą
gow
ą
obowi
ą
zany jest zna
ć
regulaminy techniczne stacji i bocznic w cz
ęś
ci dotycz
ą
cej jego pracy.
4. Maszynista obowi
ą
zany jest wykonywa
ć
prac
ę
w przydzielonej odzie
ż
y roboczej oraz
sprz
ę
cie ochrony osobistej. Ponadto winien dba
ć
o czysty i schludny wygl
ą
d.
5. Podczas pracy maszynista powinien posiada
ć
:
1) prawo kierowania pojazdem trakcyjnym na wła
ś
ciwy rodzaj trakcji – Zał
ą
cznik 3,
2) dokument stwierdzaj
ą
cy to
ż
samo
ść
/np. dowód osobisty, lub inny wystawiony
przez Zakład Pracy/,
3) aktualn
ą
kart
ę
znajomo
ś
ci szlaku – Zał
ą
cznik 4,
4) aktualne upowa
ż
nienie – Zał
ą
cznik 5,
5) aktualne i odpowiednie rozkłady jazdy z dodatkami niezb
ę
dnymi do prowadzenia
poci
ą
gu na wyznaczonym odcinku,
6) odpowiednio wypełniony „Wykaz pracy pojazdów i dru
ż
yn trakcyjnych”,
7) niezb
ę
dne inne upowa
ż
nienia (np. przepustka graniczna).
§ 13
Praca pomocnika maszynisty
1. Pomocnik maszynisty
ś
wiadczy prac
ę
od czasu zgłoszenia si
ę
do dyspozycji.
2. Pomocnik maszynisty obowi
ą
zany jest pełni
ć
zmian
ę
robocz
ą
w przydzielonej odzie
ż
y
roboczej oraz sprz
ę
cie ochrony osobistej. Ponadto winien dba
ć
o czysty i schludny
wygl
ą
d.
3. Podczas zmiany roboczej pomocnik maszynisty powinien posiada
ć
:
14
−
dokument stwierdzaj
ą
cy to
ż
samo
ść
/np. dowód osobisty, lub inny wystawiony
przez Zakład Pracy/,
−
odpowiednio wypełniony „Wykaz pracy pojazdów i dru
ż
yn trakcyjnych”, je
ś
li wy-
konuje prac
ę
bez maszynisty,
−
zegarek,
−
niezb
ę
dne upowa
ż
nienia (np. przepustka graniczna, itp.).
§ 14
Przewo
ż
enie osób i przedmiotów w poje
ź
dzie trakcyjnym
1. Maszynista mo
ż
e przewozi
ć
w poje
ź
dzie trakcyjnym tylko przedmioty niezb
ę
dne do
ś
wiadczenia pracy oraz dora
ź
nie korespondencj
ę
słu
ż
bow
ą
.
2. Wst
ę
p i prawo przejazdu w czynnej kabinie pojazdu trakcyjnego, poza dru
ż
yn
ą
trak-
cyjn
ą
posiadaj
ą
nast
ę
puj
ą
ce osoby:
1) pilot,
2) kierownik poci
ą
gu wezwany przez maszynist
ę
do kabiny pojazdu trakcyjnego,
3) dru
ż
yna trakcyjna i konduktorska udaj
ą
ca si
ę
do pracy lub powracaj
ą
ca z niej, je-
ż
eli nie ma innej mo
ż
liwo
ś
ci przejazdu,
4) maszynista jad
ą
cy na zapoznanie szlaku na podstawie wystawionego „Wykazu
pracy pojazdów i dru
ż
yn trakcyjnych”,
5) osoby posiadaj
ą
ce pisemne zezwolenia i upowa
ż
nienia,
6) osoby, których przejazd reguluj
ą
inne postanowienia słu
ż
bowe.
3. W kabinie maszynisty lokomotywy nie mo
ż
e si
ę
znajdowa
ć
jednocze
ś
nie wi
ę
cej ni
ż
cztery osoby ł
ą
cznie z obsług
ą
tej lokomotywy, a w kabinie zespołu trakcyjnego, wa-
gonu spalinowego i autobusu szynowego nie wi
ę
cej ni
ż
trzy osoby ł
ą
cznie z obsług
ą
tego pojazdu trakcyjnego. Postanowienie to nie dotyczy jazd próbnych i do
ś
wiadczal-
nych, podczas których obowi
ą
zuj
ą
zasady zawarte w regulaminach tych jazd.
4. Osobom jad
ą
cym w kabinie maszynisty nie wolno utrudnia
ć
pracy przy obsłudze po-
jazdu trakcyjnego. W przeciwnym wypadku maszynista ma prawo za
żą
da
ć
opuszcze-
nia kabiny przez te osoby.
5. Przebywanie w nieczynnej kabinie maszynisty jest niedozwolone z wyj
ą
tkiem:
1) jazd próbnych, do
ś
wiadczalnych, kontrolnych,
2) przejazdu pracownika, konwojenta sekcji drogowej dla obserwacji poci
ą
gów go-
spodarczych,
3) przejazdu dru
ż
yny poci
ą
gowej, je
ż
eli nie mo
ż
e ona zaj
ąć
innego miejsca w skła-
dzie poci
ą
gu.
6. Maszynista ma obowi
ą
zek za
żą
da
ć
od osób uprawnionych, jad
ą
cych w kabinie:
1) dokumentu uprawniaj
ą
cego do wst
ę
pu i prawa przejazdu w czynnej kabinie po-
jazdu trakcyjnego,
2)
dokonania w ksi
ąż
ce pokładowej pojazdu trakcyjnego adnotacji o je
ź
dzie tych
osób.
15
§ 15
Znajomo
ść
szlaku
1. Znajomo
ść
szlaku polega na znajomo
ś
ci warunków technicznych danej linii lub odcin-
ka linii kolejowej, po której maszynista prowadzi poci
ą
g, a przede wszystkim na zna-
jomo
ś
ci:
1) rodzaju blokady liniowej stosowanej na danej linii,
2) usytuowania sygnalizatorów,
3) usytuowania stacji, torów głównych zasadniczych, głównych dodatkowych, pero-
nów i miejsc zatrzymania poci
ą
gu,
4) ogólnej orientacji odno
ś
nie usytuowania przejazdów kolejowych le
żą
cych w po-
ziomie szyn i sposób ich zabezpieczenia,
5) ogólnej orientacji usytuowania mostów, tuneli i innych obiektów oraz profilu linii.
6) Je
ż
eli maszynista nie posiada znajomo
ś
ci szlaku, po którym ma prowadzi
ć
po-
ci
ą
g, powinien post
ą
pi
ć
zgodnie z postanowieniami Instrukcji o prowadzeniu ru-
chu poci
ą
gów obowi
ą
zuj
ą
cej u zarz
ą
dcy infrastruktury,
2. Maszynista nabywa znajomo
ść
szlaku po dokonaniu czterech jazd w czynnej kabinie
pojazdu trakcyjnego, prowadz
ą
cego na danym odcinku, z czego dwie nale
ż
y wykona
ć
w porze mi
ę
dzy zmrokiem, a
ś
witem. Jako jedn
ą
jazd
ę
nale
ż
y rozumie
ć
przejazd tam
i z powrotem.
3. Znajomo
ść
szlaku zatraca si
ę
po upływie sze
ś
ciu miesi
ę
cy od ostatniej jazdy na danej
linii (odcinku linii kolejowej) w charakterze pracownika dru
ż
yny trakcyjnej. Odzyskuje
si
ę
znajomo
ść
szlaku po dokonaniu dwóch jazd w czynnej kabinie pojazdu trakcyjne-
go, prowadz
ą
cego, z czego jedna powinna by
ć
w porze mi
ę
dzy zmrokiem, a
ś
witem.
W przypadku braku jazd na danej linii (odcinku linii kolejowej) powy
ż
ej dwóch lat, od-
zyskanie znajomo
ś
ci szlaku winno si
ę
odby
ć
na zasadach wymienionych w ust. 2 ni-
niejszego paragrafu.
4. Do rejestracji znajomo
ś
ci szlaku słu
ż
y „Karta znajomo
ś
ci szlaku” wydawana maszyni-
ś
cie w cyklu rocznym. Wzór karty znajomo
ś
ci szlaku stanowi Zał
ą
cznik Nr 4 do niniej-
szej instrukcji.
5. Maszynista obowi
ą
zany jest z dwu miesi
ę
cznym wyprzedzeniem zgłosi
ć
zwierzchni-
kowi, termin utraty znajomo
ś
ci szlaku.
§ 16
Zachowanie ostro
ż
no
ś
ci podczas pracy
1. Przy wykonywaniu jakichkolwiek prac przy pojazdach trakcyjnych, dru
ż
yna trakcyjna
obowi
ą
zana jest zachowa
ć
szczególn
ą
ostro
ż
no
ść
z uwagi na istniej
ą
ce zagro
ż
enia
wynikaj
ą
ce zarówno z pracy urz
ą
dze
ń
taboru, jak i ruchu kolejowego.
2. Przy wykonywaniu pracy nale
ż
y
ś
ci
ś
le przestrzega
ć
postanowie
ń
instrukcji bezpie-
cze
ń
stwa
i higieny pracy, oraz wydanych w tym zakresie decyzji, zarz
ą
dze
ń
itp.
3. Zabrania si
ę
wchodzenia na dach pojazdu, b
ę
d
ą
cego pod czynn
ą
sieci
ą
trakcyjn
ą
, jak
równie
ż
wszelkich prac wewn
ą
trz pojazdu przy podniesionych odbierakach pr
ą
du,
b
ą
d
ź
wł
ą
czonym silniku spalinowym,
4. Zabrania si
ę
wszelkich prac pod pudłem, je
ś
li pojazd nie jest zahamowany hamulcem
r
ę
cznym lub postojowym, zabezpieczony przed najechaniem, oraz ma podniesione
pantografy, b
ą
d
ź
wł
ą
czony silnik spalinowy.
16
5. Zabrania si
ę
wchodzenia do szaf z aparatur
ą
WN, je
ś
li pojazd jest w ruchu nawet, gdy
pantografy s
ą
opuszczone lub silnik spalinowy wył
ą
czony.
6. Zabrania si
ę
oddalania od czynnego pojazdu trakcyjnego jednocze
ś
nie całej dru
ż
ynie
trakcyjnej. Osoba opuszczaj
ą
ca pojazd ma obowi
ą
zek powiadomienia pracownika po-
zostaj
ą
cego
o powodach wyj
ś
cia i czasie powrotu na stanowisko. Maszynista mo
ż
e opu
ś
ci
ć
pojazd
trakcyjny po jego trwałym unieruchomieniu, nawet wtedy, gdy na stanowisku pozostaje
pomocnik maszynisty.
7. Maszynista obowi
ą
zany jest zachowa
ć
ostro
ż
no
ść
podczas pracy zgodnie z postano-
wieniami Instrukcji bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy dla dru
ż
yn trakcyjnych elektrycz-
nych i spalinowych pojazdów trakcyjnych.
17
R o z d z i a ł II
OBOWI
Ą
ZKI MASZYNISTY I POMOCNIKA MASZYNISTY W CZASIE PRACY
§ 17
Obowi
ą
zki maszynisty przy rozpoczynaniu pracy
1. Maszynista obowi
ą
zany jest zgłosi
ć
si
ę
do pracy w wyznaczonym miejscu i czasie.
Przeło
ż
ony mo
ż
e poleci
ć
maszyni
ś
cie
ś
wiadczenie dodatkowej pracy ponad wymiar
ustalony wcze
ś
niej w indywidualnym rozkładzie czasu pracy pracownika w przyj
ę
tym
okresie rozliczeniowym.
2. Je
ż
eli maszynista nie mo
ż
e stawi
ć
si
ę
do pracy, jest on obowi
ą
zany niezwłocznie za-
wiadomi
ć
o tym dyspozytora trakcji, nie pó
ź
niej ni
ż
na 6 godzin przed wyznaczonym
terminem rozpocz
ę
cia zmiany pracy, za
ś
o przyczynie swojej nieobecno
ś
ci i przewi-
dywanym okresie jej trwania jest obowi
ą
zany powiadomi
ć
dyspozytora nie pó
ź
niej ni
ż
w drugim dniu nieobecno
ś
ci w pracy.
3. Maszynista ma obowi
ą
zek podj
ąć
prac
ę
w stanie psychofizycznym umo
ż
liwiaj
ą
cym
bezpieczne wykonywanie wyznaczonych czynno
ś
ci.
4. Rozpocz
ę
cie pracy maszynisty mo
ż
e nast
ą
pi
ć
w macierzystym zakładzie lub poza
nim.
5. Podczas rozpoczynania pracy w macierzystym zakładzie maszynista obowi
ą
zany jest:
1) zgłosi
ć
swoje przybycie dyspozytorowi trakcji,
2) zapozna
ć
si
ę
z wydanymi ogłoszeniami,
3) pobra
ć
„wykaz pracy pojazdów i dru
ż
yn trakcyjnych”,
4) upewni
ć
si
ę
,
ż
e dyspozytor przydzielił mu pojazd trakcyjny sprawny technicznie
oraz sprawdzi
ć
zapisy potwierdzaj
ą
ce wykonanie wcze
ś
niej zgłoszonych napraw i
pokwitowa
ć
je czytelnym podpisem,
5) dokona
ć
ogl
ę
dzin zewn
ę
trznych pojazdu trakcyjnego Zał
ą
cznik Nr 1,
6) w przypadku stwierdzenia,
ż
e odpisane naprawy nie zostały wykonane, nale
ż
y
wpisa
ć
je ponownie do ksi
ąż
ki pokładowej, a nast
ę
pnie powiadomi
ć
o tym dyspo-
zytora,
7) przyj
ąć
stan wyposa
ż
enia pojazdu trakcyjnego (narz
ę
dzia, oleje, paliwa, sprz
ę
t
przeciwpo
ż
arowy, itp.). Sposób i zakres wyposa
ż
enia pojazdów trakcyjnych okre-
ś
laj
ą
inne przepisy wewn
ę
trzne zakładu pracy.
8) sprawdzi
ć
, czy urz
ą
dzenia czujno
ś
ci s
ą
sprawne i zaplombowane,
9) sprawdzi
ć
stan oplombowania urz
ą
dze
ń
pojazdu trakcyjnego, które powinny tak
zabezpieczone plombami jak: wył
ą
czniki przeka
ź
ników, blokady drzwi, regulatory
obrotów, bezpiecze
ń
stwa obrotów, ci
ś
nienia oleju, napi
ę
cia, siłowniki, wył
ą
czniki
awaryjne rozrz
ą
du i spr
ęż
arki , odł
ą
czniki silników trakcyjnych, pr
ą
dniczki nap
ę
du
pr
ę
dko
ś
ciomierza, pr
ą
dniczki obrotomierza silnika spalinowego, zaworów bezpie-
cze
ń
stwa zbiornika głównego, ci
ś
nienia oleju, i innych w zale
ż
no
ś
ci od serii po-
jazdu trakcyjnego.
10) sprawdzi
ć
czy jest ta
ś
ma w pr
ę
dko
ś
ciomierzu i w razie potrzeby j
ą
zało
ż
y
ć
oraz
sprawdzi
ć
i wyregulowa
ć
wskazania zegara pr
ę
dko
ś
ciomierza i w razie potrzeby
go nakr
ę
ci
ć
,
11) uruchomi
ć
pojazd trakcyjny,
18
12) dokona
ć
próby hamulców przydzielonego pojazdu, w elektrycznych zespołach
trakcyjnych próby nale
ż
y wykona
ć
hamulcem pneumatycznym i elektropneuma-
tycznym,
13) sprawdzi
ć
osygnalizowanie pojazdu i sygnały d
ź
wi
ę
kowe,
14) dokona
ć
kontroli prawidłowo
ś
ci działania urz
ą
dze
ń
kontroli hamowania poci
ą
gu,
czuwaka aktywnego i radioł
ą
czno
ś
ci oraz RADIOSTOPU, a fakt sprawdzenia od-
pisa
ć
w ksi
ąż
ce pokładowej,
15) sprawdzi
ć
działanie urz
ą
dze
ń
grzewczych,
16) zgłosi
ć
w wyznaczonym czasie pojazd trakcyjny gotowy do pracy.
6. W przypadku rozpocz
ę
cia pracy poza macierzystym zakładem pracy, maszynista ma
obowi
ą
zek:
1) zgłosi
ć
rozpocz
ę
cie pracy dyspozytorowi macierzystego zakładu pracy,
2) zgłosi
ć
si
ę
do dy
ż
urnego ruchu, który potwierdza fakt zgłoszenia si
ę
do pracy w
„Wykazie pracy pojazdów i dru
ż
yn trakcyjnych”,
3) podczas przyjmowania pojazdu trakcyjnego:
a) dokona
ć
ogl
ę
dzin zewn
ę
trznych,
b) sprawdzi
ć
stan wyposa
ż
enia pojazdu trakcyjnego analogicznie jak w ust. 5
pkt 7 niniejszego paragrafu,
c) zapozna
ć
si
ę
z tre
ś
ci
ą
zapisów poprzednika i odnotowa
ć
przyj
ę
cie pojazdu w
ksi
ąż
ce pokładowej,
d) uruchomi
ć
pojazd trakcyjny,
e) wykona
ć
próby hamulców (przy elektrycznych zespołach trakcyjnych hamul-
cem pneumatycznym i elektropneumatycznym),
f) sprawdzi
ć
osygnalizowanie pojazdu i sygnały d
ź
wi
ę
kowe,
g) sprawdzi
ć
ta
ś
m
ę
w pr
ę
dko
ś
ciomierzu rejestruj
ą
cym i w razie potrzeby zało-
ż
y
ć
,
h) dokona
ć
sprawdzenia prawidłowo
ś
ci działania urz
ą
dze
ń
kontroli hamowania
poci
ą
gu, czuwaka aktywnego i radioł
ą
czno
ś
ci a na stacjach posiadaj
ą
cych
urz
ą
dzenie kontrolne - układ RADIOSTOPU, a fakt sprawdzenia odnotowa
ć
w
ksi
ąż
ce pokładowej pojazdu trakcyjnego.
7. W trakcie pracy maszynisty w obsadzie dwuosobowej tj. wraz z pomocnikiem maszy-
nisty, wymienione powy
ż
ej czynno
ś
ci maszynista wykonuje wspólnie z pomocnikiem
maszynisty lub przy udziale kierownika poci
ą
gu.
§ 18
Obowi
ą
zki pomocnika maszynisty przy rozpoczynaniu zmiany roboczej
1. Pomocnik maszynisty obowi
ą
zany jest zgłosi
ć
si
ę
do pracy (w zmianie roboczej)
w wyznaczonym miejscu i czasie. Przeło
ż
ony mo
ż
e poleci
ć
ś
wiadczenie pracy w do-
datkowej zmianie roboczej oraz ponad normy ustalone wcze
ś
niej w indywidualnym
rozkładzie czasu pracy pracownika w przyj
ę
tym okresie rozliczeniowym.
2. Je
ż
eli pomocnik maszynisty nie mo
ż
e stawi
ć
si
ę
do pracy, jest on obowi
ą
zany nie-
zwłocznie zawiadomi
ć
o tym dyspozytora macierzystego zakładu taboru, nie pó
ź
niej
19
ni
ż
na 6 godzin przed wyznaczonym terminem rozpocz
ę
cia pracy (zmiany roboczej),
za
ś
o przyczynie swojej nieobecno
ś
ci i przewidywanym okresie jej trwania jest obo-
wi
ą
zany powiadomi
ć
dyspozytora nie pó
ź
niej ni
ż
w drugim dniu nieobecno
ś
ci w pra-
cy.
3. Pomocnik maszynisty ma obowi
ą
zek podj
ąć
prac
ę
w stanie psychofizycznym umo
ż
li-
wiaj
ą
cym bezpieczne wykonywanie wyznaczonych czynno
ś
ci.
4. Rozpocz
ę
cie pracy mo
ż
e nast
ą
pi
ć
w macierzystym zakładzie lub poza nim, w miejscu
wyznaczonym przez dyspozytora lub okre
ś
lonym w planie pracy.
5. W czasie rozpoczynania pracy pomocnik maszynisty obowi
ą
zany jest:
1) w macierzystym zakładzie:
a) zgłosi
ć
swoje przybycie dyspozytorowi zakładu,
b) zapozna
ć
si
ę
z ogłoszeniami dla dru
ż
yn trakcyjnych, które wpłyn
ę
ły od
czasu jego ostatniej zmiany roboczej,
c) pobra
ć
: maszynista – „wykaz pracy pojazdów i dru
ż
yn trakcyjnych” (po-
mocnik – je
ś
li
ś
wiadczy prac
ę
bez maszynisty),
2) poza zakładem macierzystym:
a) zgłosi
ć
rozpocz
ę
cie pracy (w zmianie roboczej) dyspozytorowi macierzy-
stego zakładu,
b) zgłosi
ć
si
ę
do dyspozytora zwrotnego zakładu lub dy
ż
urnego ruchu, który
potwierdza fakt rozpocz
ę
cia pracy w „Zasadniczym (dodatkowym) wyka-
zie pracy pojazdów i dru
ż
yn trakcyjnych”,
c) współdziała
ć
podczas przyjmowania pojazdu trakcyjnego.
§ 19
Przyjmowanie pojazdu trakcyjnego przez pomocnika maszynisty
1. W czasie przyjmowania pojazdu trakcyjnego pomocnik maszynisty obowi
ą
zany jest:
1) sprawdzi
ć
, czy hamulec r
ę
czny lub postojowy działa nale
ż
ycie;
2) dokona
ć
wspólnie z maszynist
ą
:
a) prób
ę
hamulca pojazdu trakcyjnego,
b) ogl
ę
dzin zewn
ę
trznych nadwozia, podwozia, silnika spalinowego i układu
nap
ę
dowego,
c) sprawdzi
ć
, czy nie ma widocznych uszkodze
ń
, braków, nadmiernych lu-
zów, obluzowania nakr
ę
tek, p
ę
kni
ęć
, nieszczelno
ś
ci itp. w szczególno
ś
ci
za
ś
zwróci
ć
uwag
ę
, czy nie ma uszkodze
ń
i usterek wymienionych w Za-
ł
ą
czniku Nr 1 i w razie ich stwierdzenia zawiadomi
ć
o tym maszynist
ę
oraz post
ę
powa
ć
dalej według jego wskazówek,
d) sprawdzi
ć
i ewentualnie uzupełni
ć
ilo
ść
paliwa w zbiornikach,
e) sprawdzi
ć
i ewentualnie uzupełni
ć
ilo
ść
wody w układzie chłodzenia silni-
ka spalinowego, w układzie ogrzewania parowego lub wodnego a w wa-
gonie spalinowym ponadto w zbiorniku ust
ę
powym,
f) pobra
ć
oleje i smary oraz inne materiały lub przedmioty potrzebne do ob-
sługi pojazdu,
20
g) sprawdzi
ć
wzrokowo prawidłowo
ść
działania pantografów.
3) sprawdzi
ć
stan plomb urz
ą
dze
ń
SHP, czuwaka, Radiostop, radioł
ą
czno
ś
ci itp,
4) sprawdzi
ć
, czy w piasecznicach znajduje si
ę
wystarczaj
ą
ca ilo
ść
piasku, czy
znajduj
ą
si
ę
na wła
ś
ciwych miejscach oraz prawidłowo działaj
ą
,
5) sprawdzi
ć
i w razie potrzeby uzupełni
ć
poziom oleju w silniku spalinowym al-
bo w zbiornikach olejowych, poziom oleju w układzie nap
ę
dowym, spr
ęż
arce,
pompie wtryskowej i w skrzynkach przekładniowych z kołami z
ę
batymi,
w przekładni hydraulicznej sprawdzi
ć
poziom cieczy w skrzyni biegów,
6) posmarowa
ć
wszystkie wymagaj
ą
ce smarowania cz
ęś
ci pojazdu trakcyjnego,
dokr
ę
ci
ć
smarowniczki,
7) sprawdzi
ć
stan narz
ę
dzi na poje
ź
dzie,
8) sprawdzi
ć
prawidłowo
ść
zaryglowania pomieszcze
ń
z aparatur
ą
WN,
9) sprawdzi
ć
stan wyposa
ż
enia pojazdu i wa
ż
no
ść
aktualizacji przegl
ą
dów
sprz
ę
tu przeciwpo
ż
arowego,
10) sprawdzi
ć
stan odwodnienia i odoliwienia zbiorników powietrza oraz instalacji
pneumatycznej.
Wykonanie wymienionych czynno
ś
ci oraz wszelkie zauwa
ż
one usterki zgłosi
ć
nie-
zwłocznie maszyni
ś
cie.
UWAGA: Pomocnikowi maszynisty bez zezwolenia maszynisty nie wolno:
•
uruchamia
ć
silnika spalinowego,
•
uruchamia
ć
elektrycznego pojazdu trakcyjnego,
•
usuwa
ć
usterek.
2. Przy uruchamianiu silnika spalinowego pomocnik maszynisty post
ę
puje według wska-
zówek maszynisty zgodnie z zasadami obsługi pojazdu.
3. Po uruchomieniu i nagrzaniu silnika spalinowego pomocnik maszynisty sprawdza:
1) słuchowo i wzrokowo działanie silnika spalinowego,
2) szczelno
ść
przewodów paliwowych, wodnych, olejowych i wydechowych,
3) działanie pompy wodnej, pompy olejowej, spr
ęż
arki powietrza i pr
ą
dnicy
o
ś
wietleniowej oraz urz
ą
dzenia ogrzewczego.
4. Po uruchomieniu elektrycznego pojazdu trakcyjnego pomocnik maszynisty sprawdza
słuchowo i wzrokowo prac
ę
spr
ęż
arek powietrznych, ci
ś
nienie smarowania, prac
ę
przetwornic głównych.
§ 20
Obowi
ą
zki pomocnika maszynisty przy obsłudze pojazdu trakcyjnego
1. Do obowi
ą
zków pomocnika maszynisty nale
ż
y w szczególno
ś
ci:
1) znajomo
ść
sposobu obsługi urz
ą
dze
ń
pojazdu trakcyjnego,
2) obsługa silnika spalinowego,
3) obsługa urz
ą
dzenia ogrzewczego,
21
4) obsługa hamulca r
ę
cznego lub postojowego, zaworu ogrzewania poci
ą
gu,
urz
ą
dze
ń
smarowniczych itp,
5) utrzymanie i obsługa sygnałów ko
ń
ca poci
ą
gu oraz lamp o
ś
wietleniowych
na poje
ź
dzie trakcyjnym,
6) sprz
ę
ganie i rozprz
ę
ganie taboru zgodnie z postanowieniami instrukcji o pro-
wadzeniu ruchu obowi
ą
zuj
ą
cej u zarz
ą
dcy infrastruktury.
2.
Obowi
ą
zkiem pomocnika maszynisty jest dokonanie wst
ę
pnych ogl
ę
dzin technicz-
nych składu poci
ą
gu, próby szczegółowej lub uproszczonej na polecenie maszyni-
sty. Zakres tych czynno
ś
ci okre
ś
la Zał
ą
cznik Nr 1 do niniejszej instrukcji oraz posta-
nowienia Instrukcji o eksploatacji hamulców kolejowych - KMw56.
3.
W czasie nieobecno
ś
ci maszynisty, pomocnik maszynisty obowi
ą
zany jest pozosta
ć
w kabinie sterowniczej pojazdu trakcyjnego. Dopuszcza si
ę
opuszczenie kabiny ste-
rowniczej pomocnikowi maszynisty dla wykonania czynno
ś
ci obsługowych przy po-
je
ź
dzie, gdy silnik spalinowy jest unieruchomiony, pantografy opuszczone, hamulec
r
ę
czny lub postojowy zaci
ś
ni
ę
ty.
4.
Pomocnikowi maszynisty nie wolno spa
ć
lub drzema
ć
podczas obsługi pojazdu trak-
cyjnego.
5.
W czasie nieobecno
ś
ci maszynisty, pomocnikowi nie wolno zezwala
ć
, aby do kabiny
maszynisty pojazdu trakcyjnego wchodziły osoby postronne i aby ktokolwiek nie-
uprawniony uruchamiał pojazd.
6.
Pomocnikowi maszynisty nie wolno samodzielnie jecha
ć
pojazdem trakcyjnym,
z wyj
ą
tkiem oczywistej konieczno
ś
ci usuni
ę
cia pojazdu w celu unikni
ę
cia wypadku
lub katastrofy kolejowej.
7.
Pomocnikowi maszynisty wolno uruchamia
ć
i prowadzi
ć
pojazd trakcyjny pod nad-
zorem maszynisty.
8.
Podczas jazdy pojazdu trakcyjnego pomocnik maszynisty powinien by
ć
stale na nim
obecny (z wyj
ą
tkiem sytuacji awaryjnych okre
ś
lonych w instrukcji o prowadzeniu ru-
chu u zarz
ą
dcy kolejowego). Podczas dłu
ż
szego postoju mo
ż
e on oddali
ć
si
ę
, lecz
tylko na krótki okres czasu i tylko za zezwoleniem maszynisty pozostaj
ą
cego na po-
je
ź
dzie.
9.
Pomocnik maszynisty obowi
ą
zany jest przeciwdziała
ć
powstawaniu warunków, przy
których mo
ż
e nast
ą
pi
ć
uszkodzenie pojazdu trakcyjnego. W przypadku ujawnienia
takich warunków powinien o tym zawiadomi
ć
niezwłocznie maszynist
ę
.
10. Pomocnik maszynisty powinien podczas postoju pojazdu trakcyjnego dokona
ć
sprawdzenia, czy nie grzej
ą
si
ę
ło
ż
yska osiowe i inne.
11. Pomocnik maszynisty powinien tak uło
ż
y
ć
swe czynno
ś
ci przy obsłudze pojazdu
trakcyjnego, aby w czasie zbli
ż
ania si
ę
do stacji oraz przy przeje
ź
dzie i wyje
ź
dzie ze
stacji mógł cał
ą
uwag
ę
skupi
ć
na obserwacji semaforów i innych sygnałów podawa-
nych ze stacji lub poci
ą
gu. Je
ż
eli pomocnik maszynisty zauwa
ż
y lub usłyszy sygnał,
powinien niezwłocznie przekaza
ć
go maszyni
ś
cie. Przy zbli
ż
aniu si
ę
do semafora,
gdy tylko b
ę
dzie on widoczny, pomocnik maszynisty obowi
ą
zany jest gło
ś
no i wy-
ra
ź
nie przekaza
ć
maszyni
ś
cie widziany sygnał wskazywany przez semafor.
12. W czasie jazdy pomocnik maszynisty powinien zwraca
ć
uwag
ę
w szczególno
ś
ci:
1) czy nie ma przeszkód w prowadzeniu poci
ą
gu,
2) na podawane sygnały z kierunku jazdy poci
ą
gu lub z tyłu,
3) na prawidłowo
ść
jazdy poci
ą
gu,
4) czy z poci
ą
gu nie wypada ładunek,
22
5) czy kto
ś
nie wypadł z poci
ą
gu lub nie wpadł pod poci
ą
g,
6) czy nie wybuchł po
ż
ar w poci
ą
gu,
7) czy przejazdy strze
ż
one s
ą
zamkni
ę
te,
8) na stan torów, sieci trakcyjnej i poci
ą
gów przeje
ż
d
ż
aj
ą
cych po torach s
ą
sied-
nich.
Najodpowiedniejszy do obserwacji jest czas, gdy poci
ą
g jedzie po łuku.
O zauwa
ż
onych przeszkodach lub o podawanych sygnałach pomocnik maszyni-
sty powinien niezwłocznie powiadomi
ć
maszynist
ę
.
Przy wymijaniu poci
ą
gów na torach stacyjnych pomocnik maszynisty powinien
pilnie uwa
ż
a
ć
, czy sygnał odjazdu odnosi si
ę
do jego pojazdu.
§ 21
Dojazd lokomotywy do poci
ą
gu
1. Obowi
ą
zki maszynisty przy doje
ż
d
ż
aniu do składu poci
ą
gu:
1) na dojazd do składu poci
ą
gu maszynista musi otrzyma
ć
zgod
ę
uprawnionego
pracownika,
2) dojazd do składu poci
ą
gu mo
ż
e nast
ą
pi
ć
z pr
ę
dko
ś
ci
ą
nie przekraczaj
ą
c
ą
3 km/h
(pojazdem dwukabinowym z kabiny czołowej w kierunku jazdy), po uprzednim za-
trzymaniu pojazdu w odległo
ś
ci około 5m od składu i przygotowaniu sprz
ę
gu,
przewodu głównego hamulcowego i zasilaj
ą
cego zgodnie z postanowieniami In-
strukcji KM w – 56,
3) dojazd do składu poci
ą
gu lokomotyw
ą
elektryczn
ą
winien odbywa
ć
si
ę
przy pod-
niesionych wszystkich odbierakach pr
ą
du,
4) r
ę
czne poł
ą
czenie pojazdu trakcyjnego ze składem poci
ą
gu mo
ż
e nast
ą
pi
ć
wy-
ł
ą
cznie podczas postoju taboru,
5) po poł
ą
czeniu lokomotywy z poci
ą
giem, maszynista ma obowi
ą
zek sprawdzi
ć
prawidłowo
ść
wykonanego poł
ą
czenia.
§ 22
Przygotowanie poci
ą
gu do jazdy
1. Wykona
ć
wła
ś
ciw
ą
prób
ę
hamulców oraz na poci
ą
gu pasa
ż
erskim sprawdzi
ć
szczel-
no
ść
przewodu zasilaj
ą
cego zgodnie z postanowieniami Instrukcji KMw 56.
2. Wła
ś
ciwie osygnalizowa
ć
czoło oraz koniec poci
ą
gu, je
ż
eli nale
ż
y to do obowi
ą
zków
dru
ż
yny trakcyjnej.
3. Odjazd poci
ą
gu mo
ż
e nast
ą
pi
ć
po otrzymaniu wła
ś
ciwych dokumentów poci
ą
gowych
oraz zezwolenia na jazd
ę
.
4. W przypadku konieczno
ś
ci wł
ą
czenia ogrzewania poci
ą
gu post
ą
pi
ć
zgodnie z posta-
nowieniami Instrukcj
ę
o ogrzewaniu wagonów osobowych i Instrukcji bezpiecze
ń
stwa
i higieny pracy dla dru
ż
yn trakcyjnych elektrycznych i spalinowych pojazdów trakcyj-
nych.
23
§ 23
Rozruch poci
ą
gu
Rozruch poci
ą
gu nale
ż
y przeprowadza
ć
w sposób nie powoduj
ą
cy szarpa
ń
lub utraty
przyczepno
ś
ci kół nap
ę
dowych i niepowoduj
ą
cy zadziałania urz
ą
dze
ń
zabezpieczaj
ą
cych.
Na lokomotywach elektrycznych z rozruchem oporowym nale
ż
y d
ąż
y
ć
do szybkiego uzy-
skania jazdy bezoporowej.
1. W ruchu pasa
ż
erskim nale
ż
y:
1) rozruch poci
ą
gu przeprowadza
ć
w sposób nie powoduj
ą
cy szarpa
ń
, zadziałania
przeka
ź
ników nadmiarowych lub utraty przyczepno
ś
ci kół nap
ę
dowych, jednak
daj
ą
cy mo
ż
liwie najwi
ę
kszego przyspieszenia,
2) w przypadku niewła
ś
ciwego działania urz
ą
dze
ń
samoczynnego rozruchu, powo-
duj
ą
cych szarpania w składzie poci
ą
gu, działanie przeka
ź
ników nadmiarowych
lub utrat
ę
przyczepno
ś
ci kół nap
ę
dowych przej
ść
na rozruch r
ę
czny.
2. Je
ż
eli pr
ą
d rozruchu wzrasta do wielko
ś
ci zagra
ż
aj
ą
cej utrat
ą
przyczepno
ś
ci kół
wzgl
ę
dnie mog
ą
cej spowodowa
ć
zadziałanie przeka
ź
ników ochronnych, a skład po-
ci
ą
gu nie rusza, nale
ż
y:
1) w stacji za
żą
da
ć
przeprowadzenia próby hamulców,
2) na szlaku przy jednoosobowej obsłudze trakcyjnej wykona
ć
hamowanie pełne,
a nast
ę
pnie popełni
ć
przewód główny hamulca. Je
ż
eli po tym nie nast
ą
piło wylu-
zowanie podwy
ż
szy
ć
za pomoc
ą
regulatora ci
ś
nienie w przewodzie głównym ha-
mulca o 0,02 MPa (a nast
ę
pnie powoli obni
ż
y
ć
je do normalnej warto
ś
ci). Je
ż
eli
po tym równie
ż
nie nast
ą
piło wyluzowanie za
żą
da
ć
pomocy.
3) na szlaku przy dwuosobowej obsadzie trakcyjnej sprawdzi
ć
działanie hamulców
we własnym zakresie.
§ 24
Obowi
ą
zki maszynisty w czasie prowadzenia poci
ą
gu lub jazdy luzem
1. Po uruchomieniu poci
ą
gu maszynista sprawdza działanie urz
ą
dze
ń
hamulcowych po-
przez wykonanie hamowania kontrolnego zgodnie z postanowieniami Instrukcji
KM w – 56.
2. W czasie jazdy maszynista obowi
ą
zany jest:
1) bacznie obserwowa
ć
sygnały,
ś
ci
ś
le stosowa
ć
si
ę
do nich oraz zwraca
ć
uwag
ę
na
prowadzony poci
ą
g. Przy mijaniu posterunków ruchu i stra
ż
nic przejazdowych
powinien uwa
ż
a
ć
, czy ich obsługa nie podaje sygnałów, a w przypadku podawa-
nia stosowa
ć
si
ę
do nich,
2) podczas przejazdu w obr
ę
bie stacji obserwowa
ć
drog
ę
przebiegu,
3) obserwowa
ć
stan toru oraz sieci trakcyjnej na torze, po którym prowadzi poci
ą
g i
w miar
ę
mo
ż
liwo
ś
ci na torach s
ą
siednich, a w razie zauwa
ż
enia jakichkolwiek
niewła
ś
ciwo
ś
ci zgłosi
ć
najbli
ż
szemu posterunkowi ruchu,
4) prowadzi
ć
poci
ą
g zgodnie ze słu
ż
bowym rozkładem jazdy, dodatkami do niego i
otrzymanymi rozkazami pisemnymi. W
ż
adnym jednak przypadku nie mo
ż
e prze-
kracza
ć
pr
ę
dko
ś
ci konstrukcyjnej pojazdu trakcyjnego i pr
ę
dko
ś
ci wskazanej w
słu
ż
bowym rozkładzie jazdy.
3. Podczas jazd do
ś
wiadczalnych i próbnych obowi
ą
zuj
ą
inne zasady obsługi pojazdu
trakcyjnego okre
ś
lone w regulaminie tych jazd.
4. Maszynista ma obowi
ą
zek prowadzi
ć
poci
ą
gi energooszcz
ę
dnie.
24
5. Na stacjach i przystankach osobowych maszynista powinien zatrzymywa
ć
poci
ą
g w
ś
ci
ś
le okre
ś
lonym miejscu.
6. Maszynista obowi
ą
zany jest zmniejszy
ć
nat
ęż
enie
ś
wiateł reflektorów w nast
ę
puj
ą
-
cych okoliczno
ś
ciach:
1) podczas postoju poci
ą
gu w obr
ę
bie stacji,
2) przy mijaniu poci
ą
gów i pojazdów trakcyjnych jad
ą
cych z przeciwnego kierunku,
3) podczas jazdy na szlakach poło
ż
onych równolegle lub pod k
ą
tem ostrym w bli-
skiej odległo
ś
ci od dróg kołowych przy mijaniu si
ę
z pojazdami drogowymi,
4) w innych okoliczno
ś
ciach, w których zredukowanie nat
ęż
enia
ś
wiatła mo
ż
e przy-
czyni
ć
si
ę
do zwi
ę
kszenia bezpiecze
ń
stwa jazdy,
7. W przypadku zauwa
ż
enia po
ż
aru poci
ą
gu lub innego pojazdu szynowego zauwa
ż
o-
nego na torach s
ą
siednich maszynista obowi
ą
zany jest powiadomi
ć
najbli
ż
szy poste-
runek ruchu oraz w miar
ę
mo
ż
liwo
ś
ci jego dru
ż
yn
ę
poci
ą
gow
ą
podaj
ą
c lokalizacj
ę
za-
uwa
ż
onego po
ż
aru.
8. W przypadku zauwa
ż
enia po
ż
aru lasu, skarpy, zabudowa
ń
, podkładów itp, maszyni-
sta obowi
ą
zany jest powiadomi
ć
najbli
ż
szy posterunek ruchu podaj
ą
c lokalizacj
ę
po-
ż
aru.
9. Podczas podje
ż
d
ż
ania do semafora wskazuj
ą
cego sygnał „Stój” maszynista powinien
tak regulowa
ć
pr
ę
dko
ść
, aby zatrzyma
ć
poci
ą
g mo
ż
liwie blisko semafora, jednak bez
ryzyka pomini
ę
cia go, przy czym obraz sygnału na semaforze powinien by
ć
widoczny
przez czołow
ą
szyb
ę
pojazdu trakcyjnego.
10. Wszystkie zauwa
ż
one usterki w działaniu urz
ą
dze
ń
sygnalizacyjnych obowi
ą
zany jest
niezwłocznie zgłosi
ć
dy
ż
urnemu ruchu ostatniego mini
ę
tego posterunku ruchu lub
najbli
ż
szego.
11. Dla unikni
ę
cia przypadków uszkodze
ń
odbieraków pr
ą
du b
ą
d
ź
przeniesienia napi
ę
cia
na uszynion
ą
sie
ć
trakcyjn
ą
elektryczne pojazdy trakcyjne w czasie przeci
ą
gania ich
przez odcinki linii bez napi
ę
cia w sieci trakcyjnej musz
ą
mie
ć
opuszczone odbieraki
pr
ą
du przez cały czas przejazdu.
12. W przypadku przeci
ą
gania elektrycznego zespołu trakcyjnego lokomotyw
ą
za prawi-
dłowe poł
ą
czenie lokomotywy z elektrycznym zespołem trakcyjnym odpowiedzialny
jest maszynista z elektrycznego zespołu trakcyjnego. Post
ę
powanie w tym przypadku
reguluj
ą
inne przepisy kolejowe oraz w postanowienia Instrukcji bezpiecze
ń
stwa i hi-
gieny pracy dla dru
ż
yn trakcyjnych elektrycznych i spalinowych pojazdów trakcyjnych.
13. Zabrania si
ę
wył
ą
czania podczas jazdy w czynnych kabinach maszynisty pojazdów
trakcyjnych sprawnych urz
ą
dze
ń
kontroli prowadzenia poci
ą
gu, czuwaka aktywnego i
radioł
ą
czno
ś
ci poci
ą
gowej. Urz
ą
dzenia radioł
ą
czno
ś
ci na poje
ź
dzie trakcyjnym po-
winny by
ć
ustawione na wła
ś
ciwy dla danego rejonu kanał pracy radia.
14. Je
ż
eli przy jednoosobowej obsłudze trakcyjnej podczas jazdy poci
ą
gu lub luzem na-
st
ą
pi uszkodzenie wszystkich wymaganych urz
ą
dze
ń
tj. kontroli prowadzenia poci
ą
gu
(SHP, KHP, Ebicab itp.), czuwaka aktywnego lub radioł
ą
czno
ś
ci poci
ą
gowej - maszy-
nista ma obowi
ą
zek zatrzyma
ć
poci
ą
g lub pojazd i fakt ten odnotowa
ć
w ksi
ąż
ce po-
kładowej pojazdu trakcyjnego, a nast
ę
pnie:
1) przy je
ź
dzie luzem dojecha
ć
tylko do najbli
ż
szej stacji z zachowaniem szczegól-
nej ostro
ż
no
ś
ci po uprzednim zgłoszeniu dy
ż
urnemu ruchu,
2) przy obsłudze poci
ą
gu pasa
ż
erskiego wezwa
ć
do kabiny maszynisty kierownika
poci
ą
gu, informuj
ą
c go, jak nale
ż
y zatrzyma
ć
poci
ą
g ze stanowiska maszynisty.
Fakt przybycia kierownika maszynista winien odnotowa
ć
w ksi
ąż
ce pokładowej i
kontynuowa
ć
jazd
ę
do stacji docelowej.
25
15. W przypadku jazdy poci
ą
giem lub luzem przy dwuosobowej obsadzie trakcyjnej fakt
uszkodzenia urz
ą
dzenia czujno
ś
ci nale
ż
y odnotowa
ć
w ksi
ąż
ce pokładowej pojazdu
trakcyjnego i kontynuowa
ć
jazd
ę
do stacji docelowej.
16. W przypadku uszkodzenia radiotelefonu powiadomi
ć
o tym dy
ż
urnego ruchu najbli
ż
-
szej stacji i post
ę
powa
ć
zgodnie z postanowieniami Instrukcji o u
ż
ytkowaniu urz
ą
dze
ń
radioł
ą
czno
ś
ci poci
ą
gowej obowi
ą
zuj
ą
c
ą
u zarz
ą
dcy infrastruktury,
17. W przypadku jazdy dwóch lub wi
ę
cej czynnych pojazdów elektrycznych spi
ę
tych ra-
zem nie mo
ż
e by
ć
podniesionych wi
ę
cej ni
ż
trzy odbieraki pr
ą
du (nie dotyczy to przy-
padku oszronienia sieci).
18. Po zako
ń
czeniu jazdy poci
ą
giem przed odczepieniem lokomotywy maszynista obo-
wi
ą
zany jest zahamowa
ć
poci
ą
g hamulcem zespolonym, post
ę
puj
ą
c zgodnie z posta-
nowieniami Instrukcji KMw-56 i regulaminu technicznego stacji.
§ 25
Przeszkody w ruchu poci
ą
gów
1. Maszynista obowi
ą
zany jest niezwłocznie rozpocz
ąć
hamowanie w celu zatrzymania
poci
ą
gu w nast
ę
puj
ą
cych przypadkach:
1) uszkodzenia pojazdu trakcyjnego w sposób uniemo
ż
liwiaj
ą
cy jego dalsz
ą
jazd
ę
,
2) na sygnał „Stój” podawany jakimkolwiek sposobem,
3) po usłyszeniu lub zaobserwowaniu sygnału „Alarm”,
4) je
ż
eli semafor wskazuje sygnał w
ą
tpliwy,
5) je
ż
eli pomimo podawanych sygnałów „Baczno
ść
” nie usuwaj
ą
si
ę
z toru ludzie lub
zwierz
ę
ta,
6) dostrze
ż
enia przeszkody na swoim lub s
ą
siednim torze uniemo
ż
liwiaj
ą
cej prze-
jazd,
7) je
ż
eli na s
ą
siednim torze nast
ą
piło zdarzenie kolejowe z taborem lub lud
ź
mi, a
maszynista nie został o tym powiadomiony.
2. W przypadku wyst
ą
pienia w prowadz
ą
cym poje
ź
dzie trakcyjnym usterki niewymaga-
j
ą
cej natychmiastowego zatrzymania poci
ą
gu to maszynista powinien stara
ć
si
ę
za-
trzyma
ć
poci
ą
g w miar
ę
mo
ż
liwo
ś
ci na poziomym profilu toru szczególnie przy prowa-
dzeniu ci
ęż
kich poci
ą
gów towarowych.
3. W ka
ż
dym przypadku nieplanowanego zatrzymania poci
ą
gu lub pojazdu trakcyjnego
na szlaku, maszynista obowi
ą
zany jest fakt ten niezwłocznie zgłosi
ć
do najbli
ż
szego
posterunku ruchu.
4. Je
ż
eli nieplanowane zatrzymanie poci
ą
gu spowodowane zostało uszkodzeniem po-
jazdu trakcyjnego, maszynista obowi
ą
zany jest w ci
ą
gu 15 minut podj
ąć
decyzj
ę
od-
no
ś
nie mo
ż
liwo
ś
ci kontynuowania dalszej jazdy, powiadamiaj
ą
c o tym najbli
ż
szy po-
sterunek ruchu.
§ 26
Obowi
ą
zki maszynisty w czasie wykonywania manewrów
1. Zakres czynno
ś
ci dru
ż
yny trakcyjnej przy wykonywaniu pracy manewrowej ustalaj
ą
postanowienia niniejszej instrukcji, Instrukcji o prowadzeniu ruchu poci
ą
gów obowi
ą
-
zuj
ą
c
ą
u zarz
ą
dcy infrastruktury i Instrukcji bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy dla dru
ż
yn
trakcyjnych elektrycznych i spalinowych pojazdów trakcyjnych oraz regulaminu tech-
nicznego stacji lub bocznicy.
26
1. Poci
ą
gow
ą
lokomotyw
ą
elektryczn
ą
dopuszcza si
ę
jedynie awaryjne wystawienie wa-
gonów ze składów poci
ą
gów na stacjach, gdzie brak jest lokomotywy manewrowej lub
w danej sytuacji nie mo
ż
na jej do tego celu u
ż
y
ć
.
2. W czasie manewrów wagonem silnikowym, autobusem szynowym, zespołem trakcyj-
nym lub sam
ą
lokomotyw
ą
dwukabinow
ą
, jazda winna odbywa
ć
si
ę
zawsze z czoło-
wej kabiny sterowniczej, tj. tej, która jest pierwsza w kierunku jazdy.
3. Jednym elektrycznym zespołem trakcyjnym mo
ż
na jednocze
ś
nie przetacza
ć
jeden
nieczynny zespół trakcyjny. Przetaczanie zespołem trakcyjnym z wył
ą
czon
ą
grup
ą
sil-
ników trakcyjnych innego nieczynnego zespołu trakcyjnego jest zabronione.
4. W czasie prowadzenia manewrów dru
ż
yna trakcyjna powinna zwraca
ć
szczególn
ą
uwag
ę
na bezpiecze
ń
stwo osób zatrudnionych przy manewrach oraz osób postron-
nych.
§ 27
Przekazanie pojazdu trakcyjnego dru
ż
ynie podmiennej
1. Maszynista przekazuj
ą
cy pojazd dru
ż
ynie podmiennej:
1) dokonuje w ksi
ąż
ce pokładowej wpisu informacji dotycz
ą
cych:
a) stanu technicznego pojazdu,
b) sprawno
ś
ci działania urz
ą
dze
ń
kontroli prowadzenia poci
ą
gu, czuwaka ak-
tywnego i radioł
ą
czno
ś
ci,
c) stanu wyposa
ż
enia pojazdu na zasadach okre
ś
lonych przez dyrektora zakła-
du pracy.
2) udziela ustnej informacji o stanie technicznym pojazdu.
2. Maszynista przyjmuj
ą
cy pojazd trakcyjny obowi
ą
zany jest okaza
ć
legitymacj
ę
słu
ż
bo-
w
ą
lub prawo kierowania maszyni
ś
cie zdaj
ą
cemu w sytuacji, gdy maszynista zdaj
ą
cy
„z r
ę
ki do r
ę
ki” pojazd trakcyjny nie zna maszynisty przyjmuj
ą
cego.
3. W przypadku zmiany maszynisty obsługuj
ą
cego poci
ą
g, maszynista przyjmuj
ą
cy
obowi
ą
zany jest wykona
ć
hamowanie kontrolne po uruchomieniu poci
ą
gu.
§ 28
Obowi
ą
zki maszynisty w trakcie zaka
ń
czania pracy w macierzystym lub poza ma-
cierzystym zakładem pracy
1. Zako
ń
czenie pracy mo
ż
e nast
ą
pi
ć
w macierzystym zakładzie pracy lub poza macie-
rzystym zakładem pracy.
2. Podczas zako
ń
czenia pracy na terenie macierzystego zakładu do obowi
ą
zków ma-
szynisty nale
ż
y:
1) unieruchomienie pojazdu trakcyjnego przez zaci
ś
ni
ę
cie hamulca r
ę
cznego lub
postojowego ewentualnie zabezpieczenie przed samoczynnym zbiegni
ę
ciem
w sposób okre
ś
lony w regulaminie technicznym, odwodnienie układu pneuma-
tycznego i wył
ą
czenie z pracy wszystkich urz
ą
dze
ń
,
2) odnotowa
ć
w ksi
ąż
ce pokładowej pojazdu z nap
ę
dem (w elektrycznych zespołach
trakcyjnych i dla autobusów szynowych dla obu skrajnych kabin):
a) wszystkie zauwa
ż
one podczas pracy usterki i uszkodzenia oraz oznaki nie-
wła
ś
ciwej pracy pojazdu,
b) stan paliwa i wyposa
ż
enia pojazdu,
27
c) sprawno
ść
urz
ą
dze
ń
kontroli prowadzenia poci
ą
gu, czuwaka aktywnego,
pr
ę
dko
ś
ciomierzy oraz radioł
ą
czno
ś
ci,
3) zdj
ąć
i opisa
ć
ta
ś
m
ę
pr
ę
dko
ś
ciomierza,
4) odnotowa
ć
w ksi
ąż
ce pokładowej pojazdu z nap
ę
dem i w ksi
ąż
ce napraw usterki,
jakie wyst
ą
piły podczas pracy pojazdu trakcyjnego,
5) zwróci
ć
pobrane do pracy narz
ę
dzia i wyposa
ż
enie np. przeno
ś
ny radiotelefon,
torb
ę
narz
ę
dziow
ą
itd. (w zale
ż
no
ś
ci od obowi
ą
zuj
ą
cej organizacji pracy),
6) o wszystkich wa
ż
niejszych wydarzeniach w czasie zmiany pracy zgłosi
ć
dyspozy-
torowi, a niezale
ż
nie od tego zło
ż
y
ć
pisemny raport,
7) przekaza
ć
dyspozytorowi wypełnione „Wykazy pracy pojazdów i dru
ż
yn trakcyj-
nych”, ta
ś
m
ę
pr
ę
dko
ś
ciomierza wraz z wykorzystanymi rozkazami pisemnymi
i kartami próby hamulca,
8) zapozna
ć
si
ę
z wydanymi, nowymi ogłoszeniami,
9) potwierdzi
ć
u dyspozytora rozpocz
ę
cie nast
ę
pnej zmiany roboczej.
3. W przypadku zako
ń
czenia pracy poza zakładem macierzystym, gdzie nie nast
ę
puje
bezpo
ś
rednie przekazanie pojazdu trakcyjnego dru
ż
ynie podmiennej, maszynista
obowi
ą
zany jest:
1) uzgodni
ć
miejsce odstawienia pojazdu trakcyjnego na postój,
2) odstawi
ć
pojazd, unieruchomi
ć
go przez zaci
ś
ni
ę
cie hamulca r
ę
cznego lub posto-
jowego, dokona
ć
ogl
ę
dzin zewn
ę
trznych, odwodni
ć
układ pneumatyczny i wył
ą
-
czy
ć
z pracy wszystkie urz
ą
dzenia,
3) dokona
ć
w ksi
ąż
ce pokładowej pojazdu adnotacji o:
a) sprawno
ś
ci urz
ą
dze
ń
czujno
ś
ci, radioł
ą
czno
ś
ci i pr
ę
dko
ś
ciomierzy,
b) stanie technicznym pojazdu,
c) wyposa
ż
eniu pojazdu i stanie paliwa,
4) zdj
ąć
i opisa
ć
ta
ś
m
ę
pr
ę
dko
ś
ciomierza,
5) zgłosi
ć
si
ę
do dy
ż
urnego ruchu w celu przekazania mu dokumentów poci
ą
gowych
oraz kluczy pojazdu i potwierdzenia faktu zako
ń
czenia pracy w „Wykazie pracy
pojazdów i dru
ż
yn trakcyjnych”,
6) zgłosi
ć
dyspozytorowi macierzystego zakładu zako
ń
czenie pracy, zło
ż
y
ć
informa-
cj
ę
o stanie technicznym pojazdu trakcyjnego, ewentualnych wydarzeniach
w pracy i potwierdzi
ć
termin rozpocz
ę
cia nast
ę
pnej.
4. Zapisy w ksi
ąż
ce pokładowej oraz na ta
ś
mie pr
ę
dko
ś
ciomierza maszynista obowi
ą
za-
ny jest potwierdzi
ć
czytelnym podpisem.
§ 29
Obowi
ą
zki pomocnika maszynisty w trakcie zaka
ń
czania zmiany roboczej
1. Przed odstawieniem pojazdu trakcyjnego na stanowisko postojowe po uko
ń
czonej
je
ź
dzie pomocnik maszynisty powinien pod kierunkiem maszynisty zaopatrzy
ć
po-
jazd w niezb
ę
dny zapas paliwa, oleju, piasku, wody. Odst
ę
pstwa od tej zasady s
ą
dozwolone tylko za zgod
ą
dyspozytora zakładu.
Pomocnik maszynisty winien doprowadzi
ć
pojazd trakcyjny do nale
ż
ytego stanu
czysto
ś
ci oraz wspólnie z maszynist
ą
dokona
ć
ogl
ę
dzin stanu technicznego po-
jazdu, a o stwierdzonych nieprawidłowo
ś
ciach powiadomi
ć
maszynist
ę
.
28
2. Po odstawieniu pojazdu trakcyjnego pomocnik maszynisty przed opuszczeniem
go powinien pojazd trakcyjny zahamowa
ć
hamulcem r
ę
cznym lub postojowym
ewentualnie zabezpieczy
ć
przed samoczynnym zbiegni
ę
ciem i najechaniem
przez inny pojazd w sposób przyj
ę
ty postanowieniami regulaminu technicznego
danego miejsca.
3. Pomocnikowi maszynisty wolno zako
ń
czy
ć
zmian
ę
robocz
ą
wówczas, gdy otrzy-
ma na to zezwolenie maszynisty lub dyspozytora zakładu taboru. Winien ponadto
zgłosi
ć
dyspozytorowi macierzystego zakładu taboru zako
ń
czenie pracy (zmiany
roboczej), zło
ż
y
ć
informacj
ę
o ewentualnych wydarzeniach w czasie pracy (zmia-
ny roboczej) i potwierdzi
ć
termin rozpocz
ę
cia nast
ę
pnej.
29
R o z d z i a ł III
WYDARZENIA W CZASIE PRACY
§ 30
Po
ż
ar w poci
ą
gu
1. W przypadku powstania po
ż
aru w poci
ą
gu maszynista winien post
ą
pi
ć
zgodnie z po-
stanowieniami Instrukcji o prowadzeniu ruchu poci
ą
gów obowi
ą
zuj
ą
c
ą
u zarz
ą
dcy in-
frastruktury oraz Instrukcji bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy dla dru
ż
yn trakcyjnych elek-
trycznych i spalinowych pojazdów trakcyjnych.
§ 31
Po
ż
ar pojazdu trakcyjnego
1. W przypadku wyst
ą
pienia po
ż
aru na poje
ź
dzie trakcyjnym nale
ż
y:
1) podawa
ć
sygnał „Po
ż
ar”,
2) zatrzyma
ć
pojazd trakcyjny (poci
ą
g) w odpowiednim miejscu i zabezpieczy
ć
przez
zbiegni
ę
ciem,
3) wył
ą
czy
ć
pojazd trakcyjny z pracy tj.:
a) z silnikiem spalinowym:
-
wył
ą
czy
ć
silnik spalinowy,
-
nastawnik jazdy ustawi
ć
w pozycji „0”,
b) w elektrycznym poje
ź
dzie trakcyjnym:
-
wył
ą
czy
ć
wył
ą
cznik szybki,
-
opu
ś
ci
ć
odbieraki pr
ą
du,
4) zgłosi
ć
radiotelefonem (gdy jest czynny) lub innymi dost
ę
pnymi
ś
rodkami do naj-
bli
ż
szego posterunku ruchu o po
ż
arze, podaj
ą
c miejsce zatrzymania pojazdu (np.
kilometr, tor, lokata słupa trakcyjnego itp.) oraz za
żą
da
ć
przybycia stra
ż
y po
ż
arnej
a w przypadku linii zelektryfikowanej wył
ą
czenia napi
ę
cia z sieci trakcyjnej,
5) odł
ą
czy
ć
bateri
ę
akumulatorów,
6) zamkn
ąć
okna i drzwi na poje
ź
dzie trakcyjnym i przyst
ą
pi
ć
do gaszenia po
ż
aru
posiadanymi
ś
rodkami ga
ś
niczymi,
7) w miar
ę
mo
ż
liwo
ś
ci odjecha
ć
pal
ą
cym si
ę
pojazdem trakcyjnym od składu poci
ą
-
gu, je
ż
eli zachodzi obawa,
ż
e po
ż
ar jest nie do ugaszenia własnymi
ś
rodkami ga-
ś
niczymi i swoim rozmiarem mo
ż
e obj
ąć
skład poci
ą
gu.
2. W przypadku po
ż
aru pod sieci
ą
trakcyjn
ą
nale
ż
y pami
ę
ta
ć
o mo
ż
liwo
ś
ci przepalenia
sieci i wyst
ą
pienia zagro
ż
enia pora
ż
enia pr
ą
dem elektrycznym.
3. Zabrania si
ę
gaszenia wod
ą
lub
ś
rodkami ga
ś
niczymi zawieraj
ą
cymi wod
ę
urz
ą
dze
ń
elektrycznych, mog
ą
cych znajdowa
ć
si
ę
pod napi
ę
ciem, nie nale
ż
y u
ż
ywa
ć
wody do
gaszenia pal
ą
cych si
ę
materiałów p
ę
dnych.
30
§ 32
Przerwa w zasilaniu lub uszkodzenie sieci trakcyjnej
1. W razie zaniku napi
ę
cia w sieci trakcyjnej maszynista obowi
ą
zany jest natychmiast
ustawi
ć
nastawnik jazdy w poło
ż
enie „0” i wzrokowo obserwowa
ć
zachowanie si
ę
sie-
ci trakcyjnej. Wył
ą
czy
ć
obwody pomocnicze WN, zmniejszy
ć
szybko
ść
do 60 km/h,
opu
ś
ci
ć
odbieraki pr
ą
du i jazd
ę
prowadzi
ć
z rozbiegu. Po upływie około 1,5 minuty,
podnie
ść
ponownie odbieraki pr
ą
du i sprawdzi
ć
, czy jest napi
ę
cie w sieci trakcyjnej.
Zabrania si
ę
podnoszenia odbieraków pr
ą
du w miejscach osygnalizowanych wska
ź
ni-
kami We 2. W czasie jazdy z rozbiegu, gdy zachodzi obawa zatrzymania pojazdu
trakcyjnego na osygnalizowanym odcinku, nale
ż
y pojazd zatrzyma
ć
odpowiednio
wcze
ś
niej. W razie stwierdzenia napi
ę
cia w sieci trakcyjnej nale
ż
y kolejno zał
ą
czy
ć
wył
ą
cznik szybki, obwody pomocnicze WN i obwód główny w celu zlokalizowania
ewentualnego zwarcia na poje
ź
dzie trakcyjnym. Ponowny zanik napi
ę
cia bezpo
ś
red-
nio po podniesieniu odbieraków pr
ą
du jest oznak
ą
,
ż
e przyczyn
ą
zaników napi
ę
cia
jest zwarcie na poje
ź
dzie trakcyjnym. W takim przypadku nale
ż
y post
ą
pi
ć
zgodnie z §
41 niniejszej instrukcji. W przypadku chwilowego zaniku napi
ę
cia w sieci trakcyjnej tj.
jego pojawieniu si
ę
w trakcie zmniejszania pr
ę
dko
ś
ci do 60 km/h (przed opuszcze-
niem odbieraków pr
ą
du) nale
ż
y kontynuowa
ć
jazd
ę
dalej bez ogranicze
ń
.
2. W przypadku utrzymywania si
ę
w sieci trakcyjnej zaniku napi
ę
cia, maszynista fakt ten
zgłasza dy
ż
urnemu najbli
ż
szego posterunku ruchu i oczekuje na dalsze dyspozycje.
3. W przypadku zauwa
ż
enia uszkodzenia sieci trakcyjnej lub jej oberwania czy obni
ż
e-
nia, maszynista obowi
ą
zany jest natychmiast opu
ś
ci
ć
odbieraki pr
ą
du i je
ż
eli jest to
mo
ż
liwe zatrzyma
ć
poci
ą
g przed miejscem uszkodzenia. W przypadku obsługi poci
ą
-
gu pojazdem spalinowym nale
ż
y niezwłocznie zatrzyma
ć
poci
ą
g i zawiadomi
ć
najbli
ż
-
szego dy
ż
urnego ruchu o rodzaju i stopniu uszkodzenia w celu ograniczenia skutków
awarii.
4. Je
ż
eli zatrzymanie nast
ą
piło w miejscu uszkodzenia sieci trakcyjnej, dalsze post
ę
po-
wanie uzale
ż
nione jest od otrzymanych dyspozycji.
5. Je
ż
eli pojazd trakcyjny przejechał poza miejsce uszkodzenia sieci trakcyjnej z opusz-
czonymi odbierakami pr
ą
du i nie zostały one uszkodzone, wówczas po upewnieniu
si
ę
,
ż
e w sieci trakcyjnej jest napi
ę
cie, mo
ż
na kontynuowa
ć
jazd
ę
dalej. Jednocze
ś
nie
dane o uszkodzeniu sieci trakcyjnej nale
ż
y przekaza
ć
do najbli
ż
szego posterunku ru-
chu.
6. Podczas przejazdu elektrycznym pojazdem trakcyjnym przez miejsce osygnalizowane
wska
ź
nikami We 1 i We 2, maszynista obowi
ą
zany jest ograniczy
ć
pr
ę
dko
ść
jazdy do
60 km/h (awaryjne opuszczanie odbieraków pr
ą
du dozwolone jest przy ka
ż
dej pr
ę
d-
ko
ś
ci).
7. Je
ż
eli maszynista zauwa
ż
y uszkodzenie sieci trakcyjnej na s
ą
siednim torze, zgłasza
powy
ż
sze niezwłoczne do najbli
ż
szego posterunku ruchu, a w przypadku jad
ą
cego po
tym torze poci
ą
gu ma obowi
ą
zek wykorzysta
ć
dost
ę
pne
ś
rodki, aby go zatrzyma
ć
.
§ 33
Post
ę
powanie maszynisty w przypadku katastrofy lub wypadku kolejowego
1. W razie zaistnienia katastrofy lub wypadku kolejowego zagra
ż
aj
ą
cego bezpiecze
ń
-
stwu ruchu podczas prowadzenia poci
ą
gu lub pracy manewrowej maszynista obowi
ą
-
zany jest:
1) stosowa
ć
si
ę
do rozporz
ą
dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 czerwca
2005r. w sprawie katastrof i wypadków kolejowych (Dz. U. nr 126 z 2005r. poz.
1056),
31
2) na szlaku lub na stacji – przekona
ć
si
ę
, czy na s
ą
siednich torach mo
ż
e odbywa
ć
si
ę
ruch poci
ą
gów (manewry), a je
ż
eli nie, osłoni
ć
przeszkod
ę
sygnałem „Stój”.
3) dla zbli
ż
aj
ą
cych si
ę
poci
ą
gów podawa
ć
sygnał „Alarm” za pomoc
ą
dost
ę
pnych
ś
rodków technicznych (je
ż
eli zachodzi taka potrzeba) poprzez jeden z ni
ż
ej wy-
mienionych sposobów:
a) u
ż
ycie przycisku „Alarm” znajduj
ą
cego si
ę
na manipulatorze radiotelefonu,
b) podawanie d
ź
wi
ę
kowego sygnału „Alarm” (jeden długi, trzy krótkie sygnały i
jednoczesne miganie
ś
wiatłami na czole pojazdu trakcyjnego),
c) w jednoosobowej obsadzie trakcyjnej osygnalizowanie czoła pojazdu trakcyj-
nego sygnałem „Alarm” A1a (dwa dolne
ś
wiatła czerwone, górne białe), je
ś
li z
przeciwnego kierunku zbli
ż
a si
ę
poci
ą
g po s
ą
siednim torze.
d) Warunki u
ż
ycia wy
ż
ej wymienionych sposobów reguluj
ą
rozporz
ą
dzenie Mi-
nistra Infrastruktury z dnia 18 lipca 2005r. w sprawie ogólnych warunków
prowadzenia ruchu kolejowego i sygnalizacji (Dz. U. nr 172 z 2005r. poz.
1444) oraz postanowienia Instrukcji o prowadzeniu ruchu poci
ą
gów obowi
ą
-
zuj
ą
c
ą
u zarz
ą
dcy infrastruktury,
4) zgłosi
ć
niezwłocznie za pomoc
ą
dost
ę
pnych
ś
rodków ł
ą
czno
ś
ci do najbli
ż
szego
posterunku ruchu fakt katastrofy lub wypadku kolejowego z podaniem miejsca,
ewentualnych rozmiarów i czy s
ą
ranni lub ofiary w ludziach.
2. W razie najwi
ę
kszego niebezpiecze
ń
stwa maszyni
ś
cie nie wolno opu
ś
ci
ć
kabiny do-
póki nie wykorzysta wszelkich
ś
rodków mog
ą
cych zapobiec lub złagodzi
ć
rozmiary
katastrofy lub wypadku kolejowego.
3. Maszynista powinien udzieli
ć
pomocy poszkodowanym w katastrofie lub wypadku
kolejowym zgodnie z postanowieniami przepisów ogólnych oraz obowi
ą
zuj
ą
cych u za-
rz
ą
dcy infrastruktury.
4. Maszyni
ś
cie zabrania si
ę
samowolnego oddalania z miejsca katastrofy lub wypadku
kolejowego a ponadto bez uzyskania zgody komisji badaj
ą
cej przyczyny katastrofy lub
wypadku kolejowego:
1) zdejmowania ta
ś
my z szybko
ś
ciomierza rejestruj
ą
cego bez obecno
ś
ci członka
komisji powypadkowej,
2) zmiany usytuowania pojazdu trakcyjnego, ustawienia jego urz
ą
dze
ń
tj. nastawni-
ka jazdy i kierunkowego, zaworu głównego hamulcowego maszynisty itp. Do-
puszczalne jest odst
ę
pstwo od powy
ż
szego wówczas, kiedy zachodzi koniecz-
no
ść
zapobiegni
ę
cia dodatkowemu zagro
ż
eniu.
5. Do obowi
ą
zków maszynisty po zaistnieniu katastrofy lub wypadku kolejowego nale
ż
y:
1) zabezpieczenie wszystkich posiadanych przez niego dokumentów zwi
ą
zanych z
wykonywan
ą
prac
ą
,
2) zdj
ę
cie ta
ś
my z pr
ę
dko
ś
ciomierza rejestruj
ą
cego pojazdu w obecno
ś
ci przedsta-
wiciela macierzystego zakładu i naniesienie na niej nast
ę
puj
ą
cych danych:
a) zakresu pr
ę
dko
ś
ci urz
ą
dzenia rejestruj
ą
cego,
b) daty i godziny zdj
ę
cia ta
ś
my,
c) numeru poci
ą
gu,
d) serii i numeru pojazdu trakcyjnego oraz macierzystego zakładu pracy,
e) imienia i nazwiska maszynisty oraz miejsca zatrudnienia,
f) imienia i nazwiska członka komisji.
32
3) dokonane na ta
ś
mie pr
ę
dko
ś
ciomierza zapisy po
ś
wiadcza własnym podpisem
maszynista oraz członek komisji. W ksi
ąż
ce pokładowej pojazdu trakcyjnego
członek komisji potwierdza odbiór ta
ś
my od maszynisty.
6. Maszynista po usłyszeniu sygnału „ALARM" ma obowi
ą
zek natychmiast zatrzyma
ć
obsługiwany poci
ą
g /pojazd/, o ile nie nast
ą
piło to samoczynnie, a nast
ę
pnie przesta-
wi
ć
radiotelefon pojazdu na kanał ratunkowy /dla pojazdów kolejowych kanał 8/ w celu
uzyskania wiadomo
ś
ci, co do przyczyn nadania tego sygnału z najbli
ż
szym dy
ż
urnym
mchu. Dalsze post
ę
powanie reguluje „Instrukcja o u
ż
ytkowaniu radioł
ą
czno
ś
ci poci
ą
-
gowej”.(Ir- 5)
7. Zatajenie lub usiłowanie zatajenia katastrofy lub wypadku kolejowego oraz zacieranie
ś
ladów jest zabronione.
§ 34
Obowi
ą
zki pomocnika maszynisty w razie katastrofy lub wypadku kolejowego
1. Nawet w razie najwi
ę
kszego niebezpiecze
ń
stwa pomocnikowi maszynisty nie
wolno opu
ś
ci
ć
kabiny maszynisty pojazdu trakcyjnego, dopóki go maszynista do
tego nie upowa
ż
ni lub, gdy dalsze przebywanie w niej b
ę
dzie bezcelowe. Gdyby
maszynista stał si
ę
w danej chwili niezdolny do działania, pomocnik maszynisty
jest obowi
ą
zany wyczerpa
ć
wszelkie mo
ż
liwe
ś
rodki mog
ą
ce zapobiec lub złago-
dzi
ć
skutki wypadku.
2. Po zaistnieniu wypadku lub katastrofy kolejowego podczas prowadzenia poci
ą
gu
lub pracy manewrowej pomocnik maszynisty obowi
ą
zany jest:
1) stosowa
ć
si
ę
do rozporz
ą
dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 czerwca
2005r. w sprawie katastrof i wypadków kolejowych (Dz. U. nr 126 z 2005r.
poz. 1056),
2) stosowa
ć
si
ę
do polece
ń
maszynisty,
3) udzieli
ć
pomocy poszkodowanym w wypadku
3. Pomocnikowi maszynisty zabrania si
ę
w szczególno
ś
ci:
1) samowolnego oddalania si
ę
z miejsca wypadku lub katastrofy,
2) zacierania
ś
ladów,
3) dokonywania zmian ustawienia urz
ą
dze
ń
pojazdu trakcyjnego tj. nastawnika
jazdy i kierunkowego, głównego zaworu hamulcowego maszynisty itp.
§ 35
Post
ę
powanie w przypadku zasłabni
ę
cia maszynisty
1. Gdy maszynista pojazdu trakcyjnego stanie si
ę
niezdolny do dalszego pełnienia pracy
nale
ż
y, niezwłocznie przerwa
ć
prac
ę
i za
żą
da
ć
pomocy.
§ 36
Uszkodzenia w układach hamulcowych
i urz
ą
dzeniach zasilanych spr
ęż
onym powietrzem
1. Je
ż
eli wyst
ą
pi uszkodzenie w układach hamulcowych taboru, maszynista jest zobo-
wi
ą
zany:
1) przy uszkodzeniach hamulca zespolonego – poci
ą
gowego:
33
a) je
ż
eli niewła
ś
ciwe działanie wyst
ę
puje tylko w układzie hamulcowym lokomo-
tywy, a działanie hamulca w poci
ą
gu jest wła
ś
ciwe – jazd
ę
poci
ą
gu mo
ż
na
kontynuowa
ć
z pr
ę
dko
ś
ci
ą
nie przekraczaj
ą
c
ą
130 km/h,
b) je
ż
eli działanie hamulca zespolonego nie gwarantuje bezpiecznego prowa-
dzenia poci
ą
gu – nale
ż
y poci
ą
g zatrzyma
ć
i uzgodni
ć
z najbli
ż
szym posterun-
kiem ruchu dalszy tok post
ę
powania,
2) przy uszkodzeniu hamulca dodatkowego przy je
ź
dzie luzem prowadzony pojazd
trakcyjny nale
ż
y hamowa
ć
hamulcem zespolonym,
3) w przypadku uszkodzenia w poje
ź
dzie trakcyjnym hamulców zespolonego i do-
datkowego w czasie jazdy luzem nale
ż
y pojazd trakcyjny zatrzyma
ć
hamulcem
r
ę
cznym (postojowym), a nast
ę
pnie prowadzi
ć
na hamulcu r
ę
cznym (postojowym)
z szybko
ś
ci
ą
nie przekraczaj
ą
c
ą
5 km/h, o ile nie zagra
ż
a to bezpiecze
ń
stwu ru-
chu. W razie potrzeby za
żą
da
ć
pomocy.
4) w przypadku uszkodzenia na poje
ź
dzie trakcyjnym hamulca r
ę
cznego lub posto-
jowego przy odstawieniu taboru na postój, nale
ż
y zabezpieczy
ć
go przed zbie-
gni
ę
ciem za pomoc
ą
płóz lub klinów,
5) przy uszkodzeniu hamulców elektrycznych zespołów trakcyjnych:
a) w przypadku uszkodzenia hamulca elektropneumatycznego– maszynista wi-
nien kontynuowa
ć
jazd
ę
bez ogranicze
ń
, wykorzystuj
ą
c hamulec pneuma-
tyczny,
b) w przypadku uszkodzenia hamulca pneumatycznego pojazd trakcyjny nale
ż
y
zatrzyma
ć
i za
żą
da
ć
pomocy,
6) w przypadku uszkodzenia na poje
ź
dzie trakcyjnym hamulca elektrodynamicznego
jazd
ę
mo
ż
na kontynuowa
ć
bez ogranicze
ń
do macierzystego zakładu pracy po-
jazdu trakcyjnego.
2. Je
ż
eli w poje
ź
dzie trakcyjnym układ zasilaj
ą
cy spr
ęż
onym powietrzem nie utrzymuje
ci
ś
nienia powietrza w zbiorniku głównym powy
ż
ej 0,55 MPa zabrania si
ę
dalszej jaz-
dy.
§ 37
Uszkodzenie cz
ęś
ci biegowych pojazdu trakcyjnego
1. W przypadku wyst
ą
pienia jednego z ni
ż
ej wymienionych uszkodze
ń
podczas pracy
pojazdu, to jest:
-
zaklinowanie zestawu kołowego,
-
uszkodzenie zestawu kołowego,
-
uszkodzenie resora,
-
grzanie si
ę
ło
ż
ysk,
-
uszkodzenie układu nap
ę
dowego,
lub gdy maszynista stwierdzi słuchowo uderzenia pod podłog
ą
pojazdu (stuki) ma
obowi
ą
zek:
1) obsługiwany pojazd niezwłocznie zatrzyma
ć
,
2) oceni
ć
mo
ż
liwo
ś
ci dalszej jazdy,
3) przy awaryjnym zje
ź
dzie ze szlaku okre
ś
li
ć
szybko
ść
jazdy.
2. W przypadku, gdy dalsza jazda jest niemo
ż
liwa – za
żą
da
ć
pomocy.
34
3. W przypadku konieczno
ś
ci awaryjnego przeci
ą
gni
ę
cia elektrycznych zespołów trak-
cyjnych nale
ż
y stosowa
ć
zasady u
ż
ytkowania półsprz
ę
gu do ł
ą
czenia elektrycznego
zespołu trakcyjnego z lokomotyw
ą
pomocnicz
ą
- Zał
ą
cznik 2.
§ 38
Uszkodzenie urz
ą
dze
ń
na dachu elektrycznego pojazdu trakcyjnego
1. W przypadku wyst
ą
pienia uszkodze
ń
urz
ą
dze
ń
na dachu pojazdu trakcyjnego, takich
jak:
-
odgromnik zaworowy,
-
izolatory wsporcze odbieraków pr
ą
du,
-
izolatory wsporcze odł
ą
czników odbieraków pr
ą
du,
-
kondensator,
-
odbieraki pr
ą
du,
maszynista zobowi
ą
zany jest pojazd trakcyjny zatrzyma
ć
i zabezpieczy
ć
przed
zbiegni
ę
ciem.
2. Dalszy sposób post
ę
powania w tych przypadkach okre
ś
laj
ą
postanowienia Instrukcji
bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy dla dru
ż
yn trakcyjnych elektrycznych i spalinowych
pojazdów trakcyjnych.
§ 39
Uszkodzenie pr
ę
dko
ś
ciomierzy
1. W przypadku uszkodzenia pr
ę
dko
ś
ciomierza w czynnej kabinie maszynisty nale
ż
y:
1) poci
ą
g (elektryczny zespół trakcyjny, autobus szynowy) doprowadzi
ć
do najbli
ż
-
szej stacji i za
żą
da
ć
pomocy,
2) fakt ten odpisa
ć
w ksi
ąż
ce pokładowej pojazdu.
§ 40
Uszkodzenie syreny
W przypadku uszkodzenia syreny maszynista obsługuj
ą
cy pojazd trakcyjny obowi
ą
zany
jest post
ę
powa
ć
zgodnie z postanowieniami przepisu wewn
ę
trznego Instrukcji o prowa-
dzeniu ruchu poci
ą
gów obowi
ą
zuj
ą
c
ą
u zarz
ą
dcy infrastruktury.
§ 41
Uszkodzenie maszyn, urz
ą
dze
ń
elektrycznych lub silnika spalinowego
1. Uszkodzenie maszyn i urz
ą
dze
ń
elektrycznych.
1) po dwukrotnym po sobie nast
ę
puj
ą
cym zadziałaniu urz
ą
dze
ń
ochronnych lub
przepaleniu si
ę
bezpiecznika topikowego nale
ż
y:
a) zlokalizowa
ć
usterk
ę
,
b) dokona
ć
przeł
ą
cze
ń
za pomoc
ą
wył
ą
czników, odł
ą
czników, przeł
ą
czników
wchodz
ą
cych w skład danego obwodu elektrycznego, w którym wyst
ą
piła
usterka,
c) jazd
ę
awaryjn
ą
nale
ż
y kontynuowa
ć
zgodnie z dokumentacj
ą
techniczn
ą
da-
nej serii pojazdu trakcyjnego,
35
2) dokonywanie jakichkolwiek czynno
ś
ci w przedziałach wysokiego napi
ę
cia pojazdu
trakcyjnego dozwolone jest tylko w obecno
ś
ci drugiej osoby.
2. W przypadku stwierdzenia niewła
ś
ciwej pracy lub awaryjnego zatrzymania silnika
spalinowego maszynista obowi
ą
zany jest:
1) ustali
ć
przyczyn
ę
,
2) oceni
ć
, czy ponowne uruchomienie silnika spalinowego nie spowoduje jego
uszkodzenia,
3) ustali
ć
mo
ż
liwo
ś
ci dalszej jazdy.
§ 42
Obowi
ą
zki pomocnika maszynisty w przypadku uszkodzenia pojazdu trakcyjnego
1. W razie uszkodzenia pojazdu trakcyjnego pomocnik maszynisty obowi
ą
zany jest
udziela
ć
pomocy maszyni
ś
cie przy naprawie pojazdu trakcyjnego a ponadto w ra-
zie potrzeby zabezpieczy
ć
pojazd (poci
ą
g) przed samowolnym ruszeniem (zbie-
gni
ę
ciem).
2. Gdy uszkodzenie nast
ą
piło na szlaku i z tego powodu zaistniała potrzeba przyby-
cia pojazdu zast
ę
pczego, pomocnik maszynisty na polecenie maszynisty winien:
a) za
żą
da
ć
od dy
ż
urnego ruchu pomocy,
b) osłoni
ć
pojazd trakcyjny lub poci
ą
g zgodnie z postanowieniami Instrukcji ruchu
i sygnalizacji obowi
ą
zuj
ą
cej u zarz
ą
dcy infrastruktury.
3.
Je
ż
eli wykonanie czynno
ś
ci, o których mowa w ust. 2, w danej sytuacji nale
ż
y do
obowi
ą
zków dru
ż
yny konduktorskiej, to wtedy pomocnik maszynisty pomaga ma-
szyni
ś
cie przy naprawie pojazdu trakcyjnego.
§ 43
Obsługa pojazdów trakcyjnych w warunkach zimowych
W okresie zimowym przy temperaturze poni
ż
ej 0
o
C, gwałtownych opadach
ś
nie
ż
nych oraz
szadzi na przewodach sieci trakcyjnej, (gdy warunki dla pracy elektrycznych i spalinowych
pojazdów trakcyjnych s
ą
niesprzyjaj
ą
ce) maszynista obowi
ą
zany jest:
A. Trakcja elektryczna:
1. Doje
ż
d
ż
a
ć
do składu poci
ą
gu lokomotyw
ą
przy podniesionych wszystkich odbiera-
kach pr
ą
du. Podniesienie wszystkich odbieraków pr
ą
du utrzymywa
ć
do czasu uzy-
skania jazdy bezoporowej.
2. Podczas postoju poci
ą
gu ponad 5 minut ogrzewa
ć
skład przy podniesionych wszyst-
kich odbierakach pr
ą
du.
3. W przypadku oblodzenia przewodów sieci trakcyjnej powoduj
ą
cego silne iskrzenie na
styku odbierak pr
ą
du – sie
ć
trakcyjna prowadzi
ć
pojazd trakcyjny przy podniesionych
wszystkich odbierakach pr
ą
du. Pr
ę
dko
ść
jazdy nie powinna przekracza
ć
90 km/h. Dla
linii o pr
ę
dko
ś
ciach eksploatacyjnych 160 km/h, nie mo
ż
e przekracza
ć
120 km/h.
4. Przy temperaturze poni
ż
ej minus 10
o
C opuszcza
ć
odbieraki pr
ą
du co 30 min. i po-
wtórnie je podnosi
ć
celem przeciwdziałania t
ęż
eniu smaru w przegubach i cylindrach
36
odbieraków pr
ą
du. W czasie jazdy czynno
ść
t
ą
nale
ż
y wykonywa
ć
przy pr
ę
dko
ś
ci nie
przekraczaj
ą
cej 60 km/h.
5. W elektrycznych zespołach trakcyjnych, co 30 min. nale
ż
y u
ż
y
ć
hamulca zespolonego
– pneumatycznego w celu niedopuszczenia do jego zamarzni
ę
cia.
6. Wykona
ć
czynno
ś
ci nakazane postanowieniami Instrukcji KMw-56.
B. Trakcja spalinowa:
1. Utrzymywa
ć
wymagan
ą
temperatur
ę
płynu chłodniczego.
2. Nie dopu
ś
ci
ć
do zamro
ż
enia układu parowego ogrzewania poci
ą
gu.
3. Wykona
ć
czynno
ś
ci nakazane postanowieniami Instrukcji KMw-56.
4.
W okresie silnych opadów
ś
niegu, zawiei i zamieci
ś
nie
ż
nej na przesyłanych w poci
ą
-
gach sprawnych pojazdach trakcyjnych musi znajdowa
ć
si
ę
pracownik nadzoruj
ą
cy
prac
ę
urz
ą
dze
ń
tego taboru.
§ 44
Obowi
ą
zki pomocnika maszynisty przy obsłudze pojazdu trakcyjnego
w okresie zimy
1. Do obowi
ą
zków pomocnika maszynisty przy obsłudze pojazdu w okresie zimy nale
ż
y:
1) stosowanie wła
ś
ciwych rodzajów paliwa, olejów i smarów, przeznaczonych do
pracy w niskich temperaturach,
2) zwracanie szczególnej uwagi na filtry paliwowe oraz ocieplenie i ewentualne
ogrzewanie zbiorników i przewodów paliwowych, aby nie dopu
ś
ci
ć
do ich zatka-
nia,
3) przed wyjazdem do poci
ą
gu sprawdzenie stanu technicznego i uruchomienie,
zgodnie z obowi
ą
zuj
ą
cymi instrukcjami, urz
ą
dzenia ogrzewczego (wodnego lub
parowego) spalinowego pojazdu trakcyjnego,
4) sprawdzanie stanu naładowania akumulatorów przez odczytywanie napi
ę
cia na
woltomierzu NN,
5) chronienie zbiorników i przewodów powietrznych przed zamarzni
ę
ciem poprzez
cz
ę
ste odwadnianie zbiorników i post
ę
powanie zgodnie z postanowieniami In-
strukcji o utrzymaniu urz
ą
dze
ń
hamulcowych w pojazdach kolejowych,
6) chronienie zbiorników, przewodów i chłodnic wodnych przed zamarzni
ę
ciem
przez zakładanie pokrowców,
UWAGA: W razie awarii silnika spalinowego lub dłu
ż
szego postoju przy gro
ź
bie za-
mro
ż
enia nale
ż
y całkowicie spu
ś
ci
ć
wod
ę
z układu wodnego. Przy spusz-
czaniu wody powinny by
ć
otwarte wszystkie kurki spustowe w układzie wod-
nym. Wod
ę
z układu chłodzenia wolno spuszcza
ć
dopiero wtedy, gdy jej
temperatura spadnie poni
ż
ej 50
o
C. Po spuszczeniu wody, w miar
ę
mo
ż
liwo-
ś
ci, nale
ż
y kilkakrotnie obróci
ć
wałem korbowym silnika dla całkowitego usu-
ni
ę
cia wody z silnika i pompy wodnej.
7) niedopuszczenie, aby w czasie pracy silnika spalinowego, temperatura wody
chłodz
ą
cej wychodz
ą
cej z silnika spadła poni
ż
ej 45
o
C, przez nakładanie pokrow-
ców, zamykanie
ż
aluzji chłodnic, wył
ą
czanie chłodnic itp.
2. Podczas krótszych postojów na otwartej przestrzeni silnik spalinowy mo
ż
na wygasi
ć
,
gdy temperatura otoczenia nie jest ni
ż
sza ni
ż
minus 5
o
C. Wówczas, celem utrzyma-
nia wła
ś
ciwej temperatury wody nale
ż
y:
37
1) podgrzewa
ć
układ chłodzenia z dodatkowego
ź
ródła ciepła (np. z układu ogrze-
wania pojazdu lub podgrzewacza wody itp.),
2) zamkn
ąć
ż
aluzj
ę
chłodnicy i co 30 ÷ 45 minut uruchamia
ć
silnik na kilka minut,
tak aby temperatura oleju nie spadła poni
ż
ej 50
o
C.
Przy temperaturze poni
ż
ej minus 5
o
C silnik nale
ż
y utrzymywa
ć
na biegu jałowym.
UWAGA: Szczególn
ą
uwag
ę
nale
ż
y zwróci
ć
na stan baterii akumulatorów, aby jej
za bardzo nie wyładowa
ć
.
3. Na polecenie maszynisty uzupełni
ć
poziom denaturatu (płynów niezamarzaj
ą
cych)
w zbiorniczkach przeciwzamarzaczy.
4. Przy odstawianiu pojazdów elektrycznych na postój zamyka
ć
ż
aluzje boczne i da-
chowe.
W przypadku obsługi pojazdu trakcyjnego dru
ż
yn
ą
jednoosobow
ą
obowi
ą
zki
pomocnika maszynisty wykonuje maszynista pojazdu trakcyjnego.
38
Zał
ą
cznik Nr 1
Wykaz usterek eliminuj
ą
cych przyj
ę
cie pojazdu trakcyjnego do pracy
przez dru
ż
yn
ę
trakcyjn
ą
w macierzystym zakładzie
1. Usterki i uszkodzenia w zestawach kołowych:
1) obluzowanie obr
ę
czy na kole bosym lub osi w pia
ś
cie koła,
2) poprzeczne p
ę
kni
ę
cie osi,
3) powstanie wi
ę
cej ni
ż
dwóch rys (skaz) o długo
ś
ci do 25 mm na osi zestawu koło-
wego,
4) powstanie rysy (skazy) dłu
ż
szej ni
ż
25 mm na osi zestawu kołowego,
5) wytarcie miejscowe na osi z ostrymi kraw
ę
dziami gł
ę
bsze ni
ż
2,5 mm,
6) p
ę
kni
ę
cie obr
ę
czy lub piasty koła,
7) p
ę
kni
ę
cie jednego ramienia koła ł
ą
cznie z p
ę
kni
ę
ciem dwóch przyległych do tego
ramienia cz
ęś
ci wie
ń
ca albo p
ę
kni
ę
cie dwóch s
ą
siednich ramion koła, albo p
ę
k-
ni
ę
cie wie
ń
ca mi
ę
dzy s
ą
siednimi ramionami lub p
ę
kni
ę
cie tarczy koła jednolitego,
8) przekroczenie dopuszczalnych wymiarów geometrycznych zestawów kołowych
okre
ś
lonych w dokumentacji technologicznej systemu utrzymania eksploatacyjne-
go pojazdu,
2. Usterki i uszkodzenia dotycz
ą
ce innych cz
ęś
ci pojazdów trakcyjnych (dotyczy trakcji
elektrycznej i spalinowej):
1) uszkodzony sygnał d
ź
wi
ę
kowy,
2) nienale
ż
ycie działaj
ą
ce osygnalizowanie,
3) nieprawidłowo działaj
ą
ca spr
ęż
arka,
4) niedostateczna szczelno
ść
układu powietrznego,
5) nieprawidłowo działaj
ą
cy którykolwiek z hamulców lub przekroczona dopuszczal-
na grubo
ść
wstawek (klocków) hamulcowych,
6) nieprawidłowo działaj
ą
ca lub nie zaopatrzona w piasek piasecznica,
7) p
ę
kni
ę
cie opaski, wieszaka lub jednego z głównych piór spr
ęż
yny no
ś
nej (resoru)
albo spr
ęż
yny,
8) wytopiona lub p
ę
kni
ę
ta panewka ło
ż
yska,
9) p
ę
kni
ę
ty kadłub ma
ź
nicy, p
ę
kni
ę
cia ostoi pojazdu oraz p
ę
kni
ę
cia ramy wózka,
10) uszkodzony lub wadliwie działaj
ą
cy układ nap
ę
dowy (sprz
ę
gło, skrzynia biegów,
urz
ą
dzenie zmiany kierunku jazdy, wały nap
ę
dowe, przekładnia główna, silnik
trakcyjny, przetwornik hydrauliczny, pr
ą
dnica główna),
11) obluzowane
ś
ruby w poł
ą
czeniach ostoi, cz
ęś
ci podwozia lub silników,
12) brak zabezpieczaj
ą
cych urz
ą
dze
ń
d
ź
wigniowej przekładni hamulca,
13) uszkodzone elementy układu ci
ę
głowo - zderznego,
14) nieprawidłowo działaj
ą
ca przetwornica,
15) nieprawidłowo działaj
ą
ce urz
ą
dzenia samoczynnego hamowania poci
ą
gów (SHP)
lub czuwaka aktywnego (CA), radio-stop, kontroli hamowania poci
ą
gu (KHP),
16) nieprawidłowo działaj
ą
ca radioł
ą
czno
ść
poci
ą
gowa, pr
ę
dko
ś
ciomierz,
17) niesprawne baterie akumulatorów,
39
18) uszkodzenie lub brak urz
ą
dze
ń
ochrony przeciwprzepi
ę
ciowej, napi
ę
ciowej, prze-
t
ęż
eniowej, zwarciowej i odgromowej,
19) nieprawidłowo działaj
ą
ce mierniki pomiarowe pr
ą
du i napi
ę
cia,
20) nieszczelno
ść
przekładni z
ę
batej powoduj
ą
ca wyciekanie smaru,
21) nieprawidłowo działaj
ą
ce urz
ą
dzenia chłodzenia silników trakcyjnych,
22) uszkodzone lub nieprawidłowo działaj
ą
ce manometry i zawory bezpiecze
ń
stwa
układów powietrznych,
23) niesprawny układ sygnalizacji po
ż
aru,
24) niesprawne wycieraczki szyb i spryskiwacze,
25) nieprawidłowo działaj
ą
cy układ sterowania i rozrz
ą
du,
26) niesprawny układ ogrzewania poci
ą
gu,
27) uszkodzona szyba w kabinie maszynisty, układ ogrzewania szyb,
28) uszkodzone zamkni
ę
cia drzwi do kabiny maszynisty.
3. Usterki i uszkodzenia dotycz
ą
ce pojazdów trakcji elektrycznej:
1) nieprawidłowo działaj
ą
cy odbierak pr
ą
du,
2) nieprawidłowo działaj
ą
ce styczniki WN obwodu głównego,
3) nieprawidłowo działaj
ą
cy wył
ą
cznik szybki,
4) uszkodzenia oporów rozruchowych,
4. Usterki i uszkodzenia dotycz
ą
ce pojazdów trakcji spalinowej:
1) niesprawny układ rozruchu, smarowania, chłodzenia, paliwa i wydechu spalin sil-
nika spalinowego,
2) wytopienie lub uszkodzenie głównego lub korbowego ło
ż
yska wału silnika spali-
nowego,
3) nieprawidłowo działaj
ą
ca pr
ą
dnica pomocnicza (o
ś
wietleniowa) i wzbudnica.
Ponadto pojazd trakcyjny nie mo
ż
e by
ć
wydany do pracy z uszkodzonym nadwoziem,
zagra
ż
aj
ą
cym bezpiecze
ń
stwu ruchu lub bezpiecze
ń
stwu podró
ż
nych i obsługi pojazdu
oraz z brakiem wyposa
ż
enia we wła
ś
ciwe narz
ę
dzia, sprz
ę
t przeciwpo
ż
arowy, bhp oraz
inny sprz
ę
t zgodnie z obowi
ą
zuj
ą
cymi wymogami dla danej serii pojazdu.
40
Zał
ą
cznik Nr 2
Zasady u
ż
ytkowania półsprz
ę
gu
do ł
ą
czenia lokomotywy pomocniczej z elektrycznym zespołem trakcyjnym.
1. Ka
ż
da lokomotywa przewidziana do prowadzenia poci
ą
gu składaj
ą
cego si
ę
z elek-
trycznych zespołów trakcyjnych winna by
ć
wyposa
ż
ona w półsprz
ę
g oraz dr
ąż
ek po-
mocniczy, wykonany z grubo
ś
ciennej rurki stalowej o
ś
rednicy minimum 25 mm i dłu-
go
ś
ci 2800 mm, zaopatrzony w hak umieszczony w jego
ś
rodku. Dr
ąż
ek pomocniczy
słu
ż
y do regulacji półsprz
ę
gu w pionie w czasie ł
ą
czenia oraz do przenoszenia pół-
sprz
ę
gu.
2. Postanowienia dotycz
ą
ce lokomotyw pomocniczych.
1) przy planowych przeci
ą
ganiach poci
ą
gów przy u
ż
yciu półsprz
ę
gu lokomotywa
pomocnicza winna mie
ć
obsad
ę
dwuosobow
ą
oraz winna by
ć
zaopatrzona w dwa
półsprz
ę
gi zawieszone z tyłu i z przodu lokomotywy,
2) w przypadkach awaryjnych (brak napi
ę
cia w sieci trakcyjnej w wyniku jej uszko-
dzenia, brak zasilania, uszkodzenie ezt) lokomotywa pomocnicza mo
ż
e by
ć
ob-
sługiwana tylko przez maszynist
ę
,
3) jako lokomotyw
ę
pomocnicz
ą
nale
ż
y u
ż
y
ć
tak
ą
seri
ę
lokomotywy, w której wyso-
ko
ść
haka ci
ę
głowego od główki szyny wynosi konstrukcyjnie 950mm. Mog
ą
to
by
ć
np. lokomotywy serii SM42, SP42, SP32 oraz wszystkie lokomotywy elek-
tryczne,
4) w sytuacjach awaryjnych w przypadku stosowania lokomotyw o innej wysoko
ś
ci
haka ci
ę
głowego od główki szyny (np. lokomotywa serii SM31, ST43) nale
ż
y po-
ś
rednio stosowa
ć
wagon platform
ę
z czynnym hamulcem zespolonym – z uwagi
na mog
ą
ce wyst
ą
pi
ć
trudno
ś
ci w poł
ą
czeniu tych lokomotyw z elektrycznym ze-
społem trakcyjnym.
3. Post
ę
powanie w trakcie ł
ą
czenia elektrycznych zespołów trakcyjnych z lokomotyw
ą
pomocnicz
ą
:
1) lokomotyw
ę
pomocnicz
ą
nale
ż
y zatrzyma
ć
w odległo
ś
ci około 5 m i zahamowa
ć
hamulcem dodatkowym przed czołem zahamowanego hamulcem zespolonym
i r
ę
cznym lub postojowym (w kabinie prowadz
ą
cej) elektrycznego zespołu trak-
cyjnego,
2) półsprz
ę
g zawiesza na hak lokomotywy pomocniczej maszynista elektrycznego
zespołu trakcyjnego z pomocnikiem maszynisty lokomotywy pomocniczej
(w przypadku obsługi lokomotywy pomocniczej jednoosobowo czynno
ś
ci te wy-
konuje maszynista elektrycznego zespołu trakcyjnego z maszynist
ą
lokomotywy
pomocniczej – w tym przypadku nale
ż
y zabezpieczy
ć
lokomotyw
ę
zgodnie z za-
sadami obsługi) w nast
ę
puj
ą
cy sposób:
a) uchwyci
ć
jedn
ą
r
ę
k
ą
za uchwyt półsprz
ę
gu z jednoczesnym podparciem dru-
g
ą
r
ę
k
ą
korpusu od dołu,
b) unie
ść
półsprz
ę
g na wysoko
ść
haka ci
ę
głowego lokomotywy lub wagonu
w ten sposób, aby korpus był ustawiony w gór
ę
(około 90
o
) w stosunku do osi
wzdłu
ż
nej haka ci
ę
głowego,
c) zało
ż
y
ć
pał
ą
k w paszcz
ę
haka ci
ę
głowego opuszczaj
ą
c korpus do pozycji za-
blokowania si
ę
półsprz
ę
gu na haku,
41
d) zało
ż
y
ć
hak dr
ąż
ka pomocniczego w uchwyt znajduj
ą
cy si
ę
w górnej cz
ęś
ci
korpusu półsprz
ę
gu, jednocze
ś
nie opieraj
ą
c dr
ąż
ek na zderzakach lokomoty-
wy pomocniczej.
3) maszynista lokomotywy pomocniczej doje
ż
d
ż
a na odległo
ść
około 1,5 m od czoła
elektrycznego zespołu trakcyjnego na sygnał kieruj
ą
cego manewrami (np. kie-
rownika poci
ą
gu) i zahamowuje lokomotyw
ę
hamulcem dodatkowym oraz r
ę
cz-
nym lub postojowym.
4) maszynista elektrycznego zespołu trakcyjnego na sygnał kierownika poci
ą
gu za-
myka drzwi w składzie elektrycznego zespołu trakcyjnego,
5) je
ż
eli na elektrycznym zespole trakcyjnym mo
ż
e by
ć
uruchomiona jazda, wów-
czas do stoj
ą
cej lokomotywy pomocniczej doje
ż
d
ż
a elektryczny zespół trakcyjny
po odhamowaniu składu. W pozostałych przypadkach lokomotywa pomocnicza
doje
ż
d
ż
a do stoj
ą
cego elektrycznego zespołu trakcyjnego. Na wykonanie ruchów
manewrowych wymagane jest podanie sygnału zezwalaj
ą
cego przez kieruj
ą
cego
manewrami,
6) je
ż
eli doje
ż
d
ż
a elektryczny zespół trakcyjny, wówczas półsprz
ę
g naprowadza
pomocnik maszynisty z lokomotywy pomocniczej a przy jednoosobowej obsadzie
- maszynista lokomotywy pomocniczej,
7) je
ż
eli doje
ż
d
ż
a lokomotywa pomocnicza, wówczas półsprz
ę
g naprowadza po-
mocnik maszynisty z lokomotywy pomocniczej a przy jednoosobowej obsadzie -
maszynista z elektrycznego zespołu trakcyjnego,
8) naprowadzanie półsprz
ę
gu odbywa si
ę
podczas doje
ż
d
ż
ania elektrycznego ze-
społu trakcyjnego lub lokomotywy pomocniczej poprzez unoszenie jednego ko
ń
ca
dr
ąż
ka ku górze (drugi koniec oparty na zderzaku),
9) po poł
ą
czeniu elektrycznego zespołu trakcyjnego z lokomotyw
ą
pomocnicz
ą
dr
ą
-
ż
ek nale
ż
y zdj
ąć
i przechowywa
ć
w elektrycznym zespole trakcyjnym,
10) ł
ą
czenie przewodów powietrznych hamulca wraz z otwarciem kurków tych prze-
wodów wykonuje pracownik, który naprowadzał półsprz
ę
g,
11) w ka
ż
dym przypadku za prawidłowe poł
ą
czenie lokomotywy pomocniczej z elek-
trycznym zespołem trakcyjnym odpowiedzialny jest maszynista elektrycznego ze-
społu trakcyjnego.
4. Przygotowanie poci
ą
gu i jazda z u
ż
yciem półsprz
ę
gu.
1) po poł
ą
czeniu lokomotywy pomocniczej z elektrycznym zespołem trakcyjnym na-
le
ż
y przeprowadzi
ć
przewidzian
ą
postanowieniami Instrukcji KM w – 56 prób
ę
hamulca zespolonego. Prób
ę
wykonuje maszynista lokomotywy pomocniczej przy
udziale rewidenta taboru lub kierownika poci
ą
gu. Maszynista elektrycznego ze-
społu trakcyjnego obserwuje w tym czasie wskazania manometrów w kabinie ma-
szynisty elektrycznego zespołu trakcyjnego. Fakt przeprowadzenia próby hamul-
ca zespolonego musi by
ć
odnotowany w dokumentacji poci
ą
gowej.
2) przed uruchomieniem poci
ą
gu prowadzonego przez lokomotyw
ę
pomocnicz
ą
ma-
szynista elektrycznego zespołu trakcyjnego opuszcza odbieraki pr
ą
du i sprawdza,
czy wszystkie opadły,
3) w czasie prowadzenia lokomotyw
ą
pomocnicz
ą
poci
ą
gu zło
ż
onego z elektrycz-
nych zespołów trakcyjnych pr
ę
dko
ść
jego nie mo
ż
e przekracza
ć
60 km/h,
4) obsług
ę
hamulca zespolonego poci
ą
gu zestawionego z elektrycznych zespołów
trakcyjnych i lokomotywy pomocniczej nale
ż
y prowadzi
ć
zgodnie z postanowie-
niami Instrukcji KM w – 56 dla prowadzenia poci
ą
gu podwójna trakcj
ą
,
42
5) w przypadkach szczególnych, gdy brak jest mo
ż
liwo
ś
ci ci
ą
gni
ę
cia elektrycznych
zespołów trakcyjnych lokomotyw
ą
pomocnicz
ą
i zachodzi konieczno
ść
pchania
elektrycznego zespołu trakcyjnego przy u
ż
yciu półsprz
ę
gu, manewr nale
ż
y prze-
prowadzi
ć
ze szczególn
ą
ostro
ż
no
ś
ci
ą
z pr
ę
dko
ś
ci
ą
do 5 km/h na odcinku do
najbli
ż
szej stacji oraz ograniczy
ć
spychanie do niezb
ę
dnego minimum podczas
manewrów na torach stacyjnych,
6) podczas jazdy maszynista elektrycznego zespołu trakcyjnego ze swojego miejsca
w kabinie sterowniczej zwraca uwag
ę
na prawidłowe działanie hamulca elek-
trycznego zespołu trakcyjnego i jego współprac
ę
z lokomotywa pomocnicz
ą
,
7) ruszanie poci
ą
gu z miejsca przy u
ż
yciu lokomotywy pomocniczej powinno odby-
wa
ć
si
ę
w sposób płynny, bez szarpa
ń
,
5. Zako
ń
czenie przeci
ą
gania poci
ą
gu.
1) po zako
ń
czeniu przeci
ą
gania poci
ą
gu, po zahamowaniu lokomotywy pomocniczej
i elektrycznego zespołu trakcyjnego, pomocnik maszynisty lokomotywy pomocni-
czej rozł
ą
cza sprz
ę
gi powietrzne po uprzednim zamkni
ę
ciu kurków, a przy poje-
dynczej obsadzie lokomotywy pomocniczej czynno
ś
ci te wykonuje maszynista
elektrycznego zespołu trakcyjnego. Rozł
ą
czenia półsprz
ę
gu ze sprz
ę
giem Schar-
fenberga nale
ż
y dokona
ć
po rozł
ą
czeniu sprz
ę
gów powietrznych,
2) po zatrzymaniu si
ę
lokomotywy pomocniczej w odległo
ś
ci około 5 m od elektrycz-
nego zespołu trakcyjnego i jej zahamowaniu, półsprz
ę
g z haka lokomotywy po-
mocniczej zdejmuj
ą
ci pracownicy, którzy zakładali półsprz
ę
g na hak w czasie ł
ą
-
czenia,
6. Pomocnik maszynisty a przy pojedynczej obsadzie lokomotywy pomocniczej - maszy-
nista tej lokomotywy zobowi
ą
zany jest do udzielenia pomocy maszyni
ś
cie elektrycz-
nego zespołu trakcyjnego do przeniesienia półsprz
ę
gu do najbli
ż
szej kabiny maszyni-
sty elektrycznego zespołu trakcyjnego, (je
ż
eli półsprz
ę
g jest z elektrycznego zespołu
trakcyjnego).
43
Zał
ą
cznik nr 3
Prawo Kierowania
................................................................................
( pracodawca)
PRAWO
KIEROWANIA
POJAZDEM KOLEJOWYM
Okładka: po zło
ż
eniu format A6, tło jasnoniebieskie, litery czarne
Na podstawie egzaminu kwalifikacyjnego
zło
ż
onego w dniu
r.
na
(wymieni
ć
nazw
ę
stanowiska)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(pracodawca)
PRAWO KIEROWANIA
POJAZDEM KOLEJOWYM
(
ś
wiadectwo nr
z dnia
r.)
oraz zaliczonej jazdy próbnej
odbytej w dniu
r.
uzyskał prawo samodzielnego kierowania
Miejsce
na fotografi
ę
(wymieni
ć
rodzaj pojazdu kolejowego)
m p.
suchej
Seria . . . . . . . . .
Nr . . . . . . . . . . .
(własnor
ę
czny podpis posiadacza)
Pan
mp.
Okr
ą
głej
(nazwisko)
ur.
(imiona)
, dnia
r.
w
(data urodzenia)
(miejsce urodzenia)
(stempel i podpis wydaj
ą
cego)
Symbol druku. . . . . . .
ś
cisłej rejestr.
44
odcinek linii kolejowej
Ostatnia jazda w charakterze kieruj
ą
cego pojazdem kolejowym – w dniu miesi
ą
ca:
od stacji
do stacji
przez
stacj
ę
Ostatnia jazda wg
danych z rubryki 5
poprzedniej karty
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
1
2
3
4
5
1. Karta znajomo
ś
ci szlaku słu
ż
y do rejestracji
jazd posiadacza karty w okresie od 1 stycznia
do 31 grudnia ka
ż
dego roku kalendarzowego.
2. Po upływie ka
ż
dego miesi
ą
ca posiadacz karty
wpisuje do rubryki 5 dzie
ń
ostatniej jazdy w
charakterze członka dru
ż
yny trakcyjnej. W
przypadku braku takiej jazdy w danym miesi
ą
cu
nale
ż
y wstawi
ć
znak „X”.
3. Po zako
ń
czeniu okresu obowi
ą
zywania karty
znajomo
ś
ci szlaku, jej posiadacz podpisuje j
ą
i
zwraca wystawiaj
ą
cemu, w celu otrzymania
nowej karty na okres kolejnego roku. Wystawia-
j
ą
cy do rubryki 4 nowej karty przenosi dane z
rubryki 5 karty zdawanej.
4. Wszystkie dane do karty poza rubryk
ą
nr 5 wy-
pełnia wystawiaj
ą
cy kart
ę
. Rubryk
ę
5 na bie
żą
-
co wypełnia jej posiadacz.
5. Posiadacz karty okazuje j
ą
na ka
ż
de
żą
danie
upowa
ż
nionych organów kontroli.
.........................................
(piecz
ą
tka zakładu wystawiaj
ą
cego kart
ę
)
KARTA
znajomo
ś
ci szlaku
nr ........ na rok ............
dla:
..............................................................
(Imi
ę
i nazwisko posiadacza karty)
..............................................................
(zatrudnionego na stanowisku)
..............................................................
(podpis posiadacza karty przy jej pobieraniu)
Symbol druku ........................................................................
Zgodno
ść
zapisów ze stanem faktycznym w rubryce
5 potwierdzona własnor
ę
cznym podpisem:
..............................................................
(podpis posiadacza karty przy jej zdawaniu)
.......................................................................
(podpis wystawiaj
ą
cego kart
ę
)
Strona 1
Strona 4
Strona 2 i 3
Zał
ą
cznik nr 4 Karta znajomo
ś
ci szlaku
45
Zmiany i uzupełnienia
Decyzja Prezesa UTK
Zmiany i uzupełnienia
Nr
porz.
rok
nr
poz.
Dotyczy
§
ust.
Zmiana
(uzupełnienie
obowi
ą
zuje od
dnia)
Czytelny podpis
pracownika wno-
sz
ą
cego zmian
ę
(uzupełnienie)
1
2
3
4
5
6
7
46
Bibliografia:
−
Mte 61 – Instrukcja dla maszynisty elektrycznych pojazdów trakcyjnych – 1973 r.
−
Mts 1 – Instrukcja dla maszynisty spalinowych pojazdów trakcyjnych – 1968 r.
/z pó
ź
niejszymi zmianami/.
−
Mts 2 - Instrukcja dla pomocnika maszynisty spalinowych pojazdów trakcyjnych –
1968 r. /z pó
ź
niejszymi zmianami/.
−
Tymczasowa instrukcja dla pomocnika maszynisty elektrycznych pojazdów trak-
cyjnych CDOKP Warszawa – 1985 r.
−
MT 1 – Instrukcja dla maszynisty elektrycznych i spalinowych pojazdów trakcyj-
nych – 1999 r.
−
MT 2 - Instrukcja dla pomocnika maszynisty elektrycznych i spalinowych pojaz-
dów trakcyjnych. – 1999 r.