P

rzez ostatnie 20 lat jesteÊmy Êwiadkami goràcego, lecz
niewiele wnoszàcego sporu o sens i zasadnoÊç wyko-
rzystywania zwierzàt do badaƒ doÊwiadczalnych, te-

stowania na nich nowych leków oraz u˝ywania ich w celach
pokazowych w szko∏ach i wy˝szych uczelniach. Nazbyt cz´-
sto argumenty obu stron sprowadzajà si´ albo do chwytajà-
cych za serce opowieÊci, albo do suchego wyliczania danych
i arbitralnych opinii. Nie musimy jednak godziç si´ na taki
poziom dyskusji. Dosadne slogany i surowa retoryka byç mo-
˝e sprawdzajà si´ w czasie walki toczonej na forum publicz-
nym, zawsze jednak jest miejsce na spokojnà analiz´ i rzetel-
ne rozwa˝enie rzeczowych argumentów.

Problem badaƒ na zwierz´tach zas∏uguje na zastanowienie

z wielu powodów. Przede wszystkim warto ustaliç przedmiot
tego sporu. JeÊli ktoÊ uwa˝a, ˝e zwierzàt nie wolno traktowaç
jako narz´dzi do osiàgni´cia za∏o˝onego celu, wtedy oczywi-
Êcie sk∏onny jest zgodziç si´ na bardzo ograniczone badania.
Wi´kszoÊç ludzi uwa˝a jednak, ˝e odpowiedê na pytanie o do-
puszczalnoÊç tego rodzaju doÊwiadczeƒ zale˝y od swoistego
szacunku kosztów i zysków. Koszty w tym przypadku to
przede wszystkim zadawany zwierz´tom ból, cierpienie
i Êmierç, zyski zaÊ – to zdobywana tà metodà wiedza i mo˝li-
woÊç opracowania nowych sposobów leczenia ludzi.

Nie ma zgody mi´dzy naukowcami co do rozmiarów bó-

lu i cierpienia doÊwiadczanego przez zwierz´-

ta trzymane w niewoli i wykorzystywane

w eksperymentach naukowych. Na

szcz´Êcie kwestie te zacz´to nareszcie

dostrzegaç, wi´cej uwagi poÊwi´ca si´ te˝

sposobom zminimalizowania takich prze˝yç. Nowe techni-
ki majàce na celu istotne ograniczenie cierpieƒ zwierzàt la-
boratoryjnych z pewnoÊcià przyczynià si´ do uspokojenia na-
strojów wÊród osób spoza Êrodowiska naukowego oraz
poprawià samopoczucie prowadzàcych takie prace badaczy.
W ostatnim czasie publiczne zainteresowanie tymi zagadnie-
niami nieco os∏ab∏o, jednak dla naukowców, instytucji ba-
dawczych, organizacji skupiajàcych obroƒców praw zwie-
rzàt i organów nadzorujàcych wykorzystanie ich
do badaƒ majà one stale ogromne znaczenie.

Mo˝na przedstawiç wiele argumentów

kwestionujàcych korzyÊci p∏ynàce z ba-
daƒ na zwierz´tach i wiele argumentów
na rzecz tego rodzaju doÊwiadczeƒ.
Zapraszamy do lektury dyskusji za-
mieszczonej na nast´pnych stronach;
spór wiodà w niej zwolennicy i prze-
ciwnicy doÊwiadczeƒ, w których sà
wykorzystywane zwierz´ta. Zamy-
ka jà artyku∏ omawiajàcy histo-
ryczny, filozoficzny i spo∏eczny
kontekst owej kontrowersji dotyczà-
cej badaƒ na zwierz´tach. S´dziami
w tej sprawie b´dà Paƒstwo sami.

ANDREW N. ROWAN jest dy-
rektorem Tufts University
Center for Animals and Public
Policy.

Czy badania na zwierz´tach

sà konieczne?

DoÊwiadczenia na zwierz´tach sà podstawà wspó∏czesnych badaƒ medycznych

i biologicznych. Jakie sà ich koszty i co przynoszà w zamian?

Andrew N. Rowan

FORUM

CHRISTOPHER BURKE/QB

Â

WIAT

N

AUKI

Kwiecieƒ 1997 61