Ciepło informuje nas o tym, jak szybo wokół położeń równowagi poruszają się cząsteczki materii. Im ciało
cieplejsze, tym ten proces jest szybszy, a amplituda drgań się zwiększa.
Temperatura wyraża ilość ciepła.
Fizyczne mechanizmy przepływu ciepła zachodzą zawsze. Nie można spowodować, że ciepło przestanie
przepływać.
Fizyczne mechanizmy przepływu ciepła:
·ð przewodzenie
-ð zachodzi przy bezpoÅ›rednim zetkniÄ™ciu siÄ™ ciaÅ‚ o różnych temperaturach
-ð szybkość zależna od wielkoÅ›ci pola kontaktu oraz różnicy temperatur
·ð konwekcja (unoszenie)
-ð wymaga obecnoÅ›ci oÅ›rodka gazowego lub ciekÅ‚ego oraz grawitacji
-ð szybkość zależna od ksztaÅ‚tu i orientacji ciaÅ‚a w przestrzeni
·ð promieniowanie
-ð nie wymaga poÅ›rednictwa materii
-ð zależy od zdolnoÅ›ci powierzchni do pochÅ‚aniania, rozpraszania i odbijania fal
elektromagnetycznych określonej długości
Ciepło przepływa od ciała cieplejszego do ciała zimniejszego.
Wymiana ciepła polega na zderzaniu się ze sobą cząsteczek.
Mniejsza różnica temperatur to mniejsza prędkość przepływu ciepła.
Przy ogrzewaniu gazu lub cieczy zmienia się jego/jej gęstość, przez co staje się on/ona lżejsza.
Siła grawitacji powoduje zjawisko wyporu.
W promieniowaniu nie ma kontaktu fizycznego materii.
Powierzchnie matowe mają większą zdolność pochłaniania promieniowania elektromagnetycznego,
powierzchnie gładkie zaś to promieniowanie w większości odbijają.
Transfer ciepła w organizmach żywych:
·ð organizmy zmiennocieplne
-ð temperatura ciaÅ‚a zależy od tempa przepÅ‚ywu ciepÅ‚a poprzez przewodzenie, konwekcjÄ™ i
promieniowanie oraz od poziomu metabolizmu
-ð brak mechanizmów termoregulacyjnych
·ð organizmy staÅ‚ocieplne
-ð otoczenie nie wywiera wpÅ‚ywu na temperaturÄ™ ciaÅ‚a  homeotermia
-ð mechanizmy termoregulacyjne, pozwalajÄ…ce sterować iloÅ›ciami ciepÅ‚a oddawanego do
otoczenia oraz ciepła wytwarzanego przez organizm (endogennego)
Organizmy zmiennocieplne są uzależnione od środowiska, w którym żyją.
Organizmy stałocieplne  człowiek, ptaki.
Homeotermia  zdolność organizmów do utrzymywania stałej temperatury ciała niezależnie od otoczenia.
Temperatura skóry maleje w zimnym środowisku, aby zmniejszyć różnicę temperatur między otoczeniem a
ciałem i aby wolniej oddawać ciepło.
Mechanizmy termoregulacyjne człowieka:
·ð oÅ›rodek termoregulacji w podwzgórzu
·ð ukÅ‚ad krwionoÅ›ny  transportuje ciepÅ‚o miÄ™dzy wnÄ™trzem ciaÅ‚a a skórÄ…
·ð gruczoÅ‚y potowe
·ð drżenie mięśniowe
·ð brunatna tkanka tÅ‚uszczowa
Klasyfikacja mechanizmów termoregulacyjnych:
·ð regulacja chemiczna (zmiana iloÅ›ci ciepÅ‚a wytwarzanego w ustroju)
·ð regulacja fizyczna (zmiana iloÅ›ci ciepÅ‚a wymienianego z otoczeniem)
-ð regulacja czynna (wydzielanie i odparowywanie potu)
-ð regulacja bierna (wewnÄ™trzny transport ciepÅ‚a, stopieÅ„ ukrwienia skóry)
Wpływ otoczenia na sprawność człowieka:
·ð zbyt ciepÅ‚o:
-ð uczucie wyczerpania i sennoÅ›ci
-ð znaczny spadek wydajnoÅ›ci pracy
-ð wydÅ‚użony czas reakcji i zmniejszona spostrzegawczość
-ð wzrost liczby popeÅ‚nianych bÅ‚Ä™dów oraz wypadkowoÅ›ci
·ð zbyt zimno:
-ð uczucie niepokoju, zdenerwowania
-ð spadek koncentracji
-ð spadek wydajnoÅ›ci pracy fizycznej
-ð gorsze wyniki pracy umysÅ‚owej