METODY LECZENIA RAN

Lek. med. Piotr Bęben

Kurs specjalistyczny pielęgniarek, Kraków 2005

CZYNNIKI DECYDUJĄCE O SPOSOBIE

POSTĘPOWANIA Z RANĄ:

• Rodzaj rany:

– w zależności od przyczyny
– ostra – przewlekła

• Rozległość rany
• Stan chorego i choroby towarzyszące
• Miejsce i okoliczności okoliczności

zaopatrywania

• Dostępne środki
• Doświadczenia osób zaopatrujących

Kurs specjalistyczny pielęgniarek, Kraków 2005

Metody leczenia ran.

SCHEMAT POSTĘPOWANIA

Kurs specjalistyczny pielęgniarek, Kraków 2005

Metody leczenia ran.

RANA

BADANIE

OSTRA

PRZEWLEKŁA

DORAŹNE

ZAOPATRZENIE

CHIRURGICZNE

ZAOPATRZENIE

USTALONEJ

PROCEDURY

ZALEŻNEJ OD

• STANU RANY

• FAZY GOJENIA

ZAOPATRZENIE
PROSTE

•

DEZYNFEKCJA

• HEMOSTAZA

• OPATRUNEK

OSTATECZNE

Kurs specjalistyczny pielęgniarek, Kraków 2005

WSTĘPNE POSTĘPOWANIE CHIRURGICZNE

Metody leczenia ran.

• BADANIE

WSTĘPNE

• DEZYNFEKCJA

• LEKI P-BÓLOWE

(O KOLEJNOŚCI DECYDUJE

STAN RANY I CHOREGO)

BADANIE

SZCZEGÓŁOWE

NALEŻY OCENIĆ

•

ROZLEGŁOŚĆ

• GŁĘBOKOŚĆ

• HEMOSTAZĘ

• USZKODZENIA
STRUKTUR

• DNO RANY

• OBECNOŚĆ PRZETOK
CIAŁ OBCYCH,
ZAKAŻENIA

DECYZJA O WARUNKACH

SPOSOBIE

ZAOPATRZEWNIA

ZNIECZULEN

IE OGÓLNE

BLOK

ZNIECZULEN

MIEJSCOWE

NASIĘKOWE

ZNIECZULENIE MIEJSCOWE

• Rodzaje

- Nasiękowe
- Blokada nerwów splotów

• Środki znieczulenia miejscowego

- 0,5 –2,% Lignocalini hydrochl.
- Bupivacainum Hydrochl

0,25%, O,5%

Marcaine 0,5%
Marcaine-Adrenaline 0,5%

Kurs specjalistyczny pielęgniarek, Kraków 2005

Metody leczenia ran.

Kurs specjalistyczny pielęgniarek, Kraków 2005

Metody leczenia ran.

CHIRURGICZNE ZAOPATRZENIE RANY

• Dezynfekcja pola operacyjnego wokół rany
• Obłożenie pola operacyjnego
• Znieczulenie nasiękowe *)
• Przemycie rany (0,9% NaCl, woda utl.,

betadine)

• Badanie szczegółowe, identyfikacja uszkodzeń

**)

• Wycięcie martwicy, usunięcie ciał obcych
• Rekonstrukcja uszkodzonych struktur
• Hemostaza
• Drenaż, sączkowanie
• Zamknięcie rany
• Opatrunek

----------------------------------

*) blok lub zn. ogólne wcześniej; **) w oparzeniach rozległość i głębokość

ZAMYKANIE RAN

• Szwy skóry

– Pojedyncze – ciągłe
– Śródskórny
– Wchłanialny – niewchłanialny

• Zszywki (staplery, klamerki)
• Steri-stripy
• Klej tkankowy

(np.2-octyl-cjanoakrylat)

• Przeszczepy skóry

– Naturalne – sztuczne implanty

Kurs specjalistyczny pielęgniarek, Kraków 2005

Metody leczenia ran.

RODZAJE SZWU

• Szew pierwotny – rany „czyste”
• Szew pierwotny odroczony –

rany skażone z ryzykiem rozwoju
zakażenia

• Szew wtórny – rany zakażone po

oczyszczeniu

Kurs specjalistyczny pielęgniarek, Kraków 2005

Metody leczenia ran.

DRENAŻ

Celem drenażu jest

odprowadzenie treści płynnej

(krew, wysięk, ropa)

lub odmy z

potencjalnych miejsc gromadzenia

w tkance podskórnej, pod

powięziami, w jamach ciała.

Kurs specjalistyczny pielęgniarek,

Kraków 2005

Metody leczenia ran.

RODZAJE DRENAŻU

Kurs specjalistyczny pielęgniarek,

Kraków 2005

Metody leczenia ran.

• Drenaż bierny
• Drenaż czynny (podciśnienie)

- samorozprężalne zbiorniczki

(Redon, Jackson-Pratt,
Davonl,Hemovac

)

- próżniowy

(w szpitalach instalacje

próżniowe)

- V.A.C.

• Drenaż przepływowy

Vacuum Assisted Closure

Kurs specjalistyczny pielęgniarek,

Kraków 2005

Metody leczenia ran.

DRENY

Metody leczenia ran.

• Rodzaje drenów

• różne średnice, ilość i kształt otworów,

różna sztywność, jedno- i dwukanałowe

• Zasady drenażu

• Miejsce wyprowadzenia drenu – poza

raną

• Dren powinien być przyszyty
• Wszystkie otwory drenu powinny być

pod skórą

• Kontrola - ilości i jakości zbieranej

treści,

- szczelności

• O rodzaju drenażu i usuwaniu decyduje

chirurg

SĄCZKI GUMOWE

• Wyprowadzane są przez ranę
• Rola podobna do drenażu biernego
• Dodatkowo zapobiega zagojeniu

skóry przed opróżnieniem się
sączkowanej przestrzeni

• Główne zastosowanie – w leczeniu

procesów ropnych

(zastrzał, ropowica,

ropień)

Kurs specjalistyczny pielęgniarek,

Kraków 2005

Metody leczenia ran.

CZYSZCZANIE RAN

Z TKANEK MARTWICZYCH

(debriedement)

Kurs specjalistyczny pielęgniarek, Kraków 2005

Metody leczenia ran.

• Samooczyszczanie się

rany

• Chirurgiczne
• Enzymatyczne

(np. Iruxol)

• Larwy („biochirurgia”)

Larwy muchy plujki Lucilla sericata

Kurs specjalistyczny pielęgniarek, Kraków 2005

Metody leczenia ran.

IRYGACJE RANY

• Wypłukanie luźnych martwiczych

tkanek, ropy, drobnoustrojów

• Nawilżenie rany
• Ewent. miejscowe zastosowanie

środków bakteriobójczych

Kurs specjalistyczny pielęgniarek, Kraków 2005

Metody leczenia ran.

LECZENIE RANY POWINNO BYĆ

KOMPLEKSOWE I

UWZGLĘDNIAĆ

• Rodzaj rany
• Fazę gojenia
• Dostępne środki lecznicze
• Leczenie choroby podstawowej

Kurs specjalistyczny pielęgniarek, Kraków 2005

Metody leczenia ran.

WYMAGANIA WOBEC

NOWOCZESNYCH OPATRUNKÓW

Kurs specjalistyczny pielęgniarek, Kraków 2005

Metody leczenia ran.

• Ochrona przed zabrudzeniem, wtórnym

zakażeniem, uszkodzeniem mechanicznym,

wysychaniem, utratą płynów fizjologicznych i

ciepła

• Aktywne wspomaganie gojenia rany

- Tworzenie wilgotnego środowiska
- Oczyszczanie rany

Odprowadzenie nadmiaru wydzieliny

Utrzymywanie stałe temperatury

• Dobra tolerancja

(nie drażni, nie alergizuje)

• Łatwe w użyciu, „przyjazne” dla skóry
• Skracanie czasu leczenia
• Obniżenie kosztów leczenia

PODZIAŁ OPATRUNKÓW

• Hydrokoloidowe

Granuflex

• Hydrożelowe

GranuGel

• Hydrofiber

Aquacel

• Hydrofiber ze srebrem

Aquacel Ag

• Alginianowe

Kaltostat

• Hydropolimerowe

Combiderm

Kurs specjalistyczny pielęgniarek, Kraków 2005

Metody leczenia ran.

OPATRUNEK AKTYWNY

CHARAKTERYSTYKA

• Zabezpiecza ranę od środowiska zewnętrznego

ograniczając dostęp zanieczyszczeń, bakterii i

tlenu

• Utrzymuje stałą wilgotność, temperaturę i

kwaśny odczyn w ranie

• Pochłania nadmiaru wydzieliny z rany
• Dobrze przylega do skóry
• Zmiana opatrunku co 1-7 dni jest bezbolesna i

nie uszkadza nowego naskórka.

• Skraca czas gojenia

Kurs specjalistyczny pielęgniarek, Kraków 2005

Metody leczenia ran.

WYMAGANIA WOBEC

NOWOCZESNYCH OPATRUNKÓW

Kurs specjalistyczny pielęgniarek, Kraków 2005

Metody leczenia ran.

• Ochrona przed zabrudzeniem, wtórnym

zakażeniem, uszkodzeniem mechanicznym,

wysychaniem, utratą płynów fizjologicznych i

ciepła

• Aktywne wspomaganie gojenia rany

- Tworzenie wilgotnego środowiska
- Oczyszczanie rany

Odprowadzenie nadmiaru wydzieliny

Utrzymywanie stałe temperatury

• Dobra tolerancja

(nie drażni, nie alergizuje)

• Łatwe w użyciu, „przyjazne” dla skóry
• Skracanie czasu leczenia
• Obniżenie kosztów leczenia

MECHANIZM DZIAŁANIA OPATRUNKÓW

AKTYWNYCH

• Stała wilgotność, temperaturę i kwaśny odczyn w

ranie oraz odcięcie od wpływu środowiska

zewnetrznego powoduje:

 Wzrost aktywności fagocytarnej neutrofilów => mniej bakterii
 Większa aktywność proteinaz w przestrzeni pozakomórkowej
 Przyspieszone oczyszczanie rany z tkanek martwiczych
 Hipoksja i niskie pH stymuluje angiogenezę => ziarninowanie
 Ułatwiona migracja keratynocytów i odnowę naskórka
 Zmniejszenie bólu (wilgotne środowisko, zmniejszenie PgE2)

• Brak przylegania do powierzchni rany powoduje, że

przy zmianie nie uszkadzany jest nowy naskórek a

sama zmiana jest bez bolesna

Kurs specjalistyczny pielęgniarek, Kraków 2005

Metody leczenia ran.

Kurs specjalistyczny pielęgniarek, Kraków 2005

Metody leczenia ran.

PRZYKŁADY DOSTĘPNYCH OPATRUNKÓW

• Granuflex Bordered, Granuflex Extra Thin,

Granuflex Paste, Granuflex Gel (ConvaTec)

• Opatrunki na rany trudnogojące się:

TIELLE - hydropolimerowy opatrunek
samoprzylepny
INADINE - poliwinylopirolidonowy opatrunek
jodowy
FIBRACOL - opatrunek kolagenowo-
alginianowy
ACTISORB Plus - opatrunek z węglem
aktywowanym i srebrem
NU-GEL - hydrożel z alginatami do
autolitycznego oczyszczania ran