Karen

Karen

Horney

Horney

Niemiecki psychiatra i psychoanalityk,
współtwórczyni amerykańskiej
neopsychoanalizy.

Do 1932, kiedy wyjechała do USA,
związana z Berlińskim Instytutem
Psychoanalitycznym. W USA zał. i red.
"The American Journal of Psychoanalysis".

Gł. prace Neurotyczna osobowość naszych
czasów, Nowe drogi w psychoanalizie, Nerwica
a rozwój człowieka, Psychologia kobiet,
Autoanaliza, Nasze wewnętrzne konflikty,
Wykłady ostatnie

Horney podkreślała coraz bardziej
znaczenie warunków społecznych w
kształtowaniu się ludzkiej osobowości i
tożsamości. Systemy te określane są
mianem neopsychoanalizy lub
psychoanalizy społecznej i nie analizują
już rzeczywistości człowieka jedynie
poprzez pryzmat struktur i procesów
wewnątrzpsychicznych.

NEOPSYCHOANALIZA

Nurt, jaki ukształtował się w kręgu
zwolenników psychoanalizy i Z. Freuda na
tle sporu wokół źródeł motywacji. Gł.
różnice pomiędzy Freudem, a zwolennikami
neopsychoanalizy polegały na określeniu,
czy rozwój człowieka ma charakter
psychoseksualny, czy psychospołeczny.
Freud akcentując seksualność, popędy i
instynkt traktował człowieka przede
wszystkim jako istotę biologiczną;
natomiast w kręgu niektórych stosujących
w praktyce psychoanalizę klinicystów
nastąpiło przesunięcie akcentów w
kierunku motywacji społecznych i
kulturowych.

K. Horney uważała, że lęk ma
raczej korzenie społeczne aniżeli
biologiczne

Horney dla wygody
użytkowników poszerzyła
wyraźnie freudowską koncepcję
źródeł powstawania lęku,
stwierdzając, że jego powodem
może być nie tylko wyparta
agresja i obawa przed utrata
kontroli nad wypartymi
impulsami, lecz właściwie każdy
konflikt – wszystko co stanowi
zagrożenie dla utrzymania
spójności struktury osobowości.

Wg Horney:
- centralnym przedmiotem swoich zainteresowań
uczyniła jednostkę ludzką

- klasyczny problem psychoanalizy- nerwica
- kultura sama w sobie nie jest blokadą dążeń
ludzkich.
- wady kultury powodują , że człowiekowi jest w
niej źle
- Broniąc się przed złem kultury, człowiek sam
wpada w zastawione przez siebie pułapki
- uczestniczymy w kulturze przez:
(współzawodnictwo, miłość, posiadanie, dawanie,
władzę, pomoc, rezygnacją, oraz inne formy
współdziałania z ludźmi)
- To powinno być źródłem radości, z własnego
istnienia i z bliskości innych ludzi.
- Ulepszanie kultury polegałoby na takich
zmianach, aby dążenia człowieka mogły być
realizowane przez niego w myśl uświadamianych
sobie przez niego założeń.

-Kultura odzwierciedla się w
nerwicy nie tylko swymi defektami
- Są środki obrony przeciw lękom,
które podwyższają zdolność
człowieka do pokonywania trudności
- Zdrowy człowiek odczuwając w
trudnej sytuacji lęk, może
zredukować go rozwiązując trudny
problem
Ma do wyboru różne strategie
działania, których skuteczność
zależy: od niego samego, od
charakteru środowiska społecznego,
od ludzi jacy są wokół niego, jak się
odnoszą do niego, do jego potrzeb,
obaw czy nadziei.
- wybór strategii przezwyciężania
lęku podstawowego zależy od tego,
jaki jest nasz własny obraz samego
siebie

- jeżeli frustrowane działania nie mają
na celu redukcji lęku, to frustracja ta
nie musi mieć destrukcyjnego
charakteru.
Np. człowiek dobrze znosi abstynencję
seksualną, gdy czynności seksualne nie
mają na celu redukcji lęku.
- wyrażenie wrogości wobec otoczenia
nie musi mieć skutków destrukcyjnych
- protest ten może po prostu
doprowadzić do zmiany stosunków
społecznych na bardziej sprzyjające
człowiekowi

4 głównie sposoby obrony przed lękiem
podstawowym:

 miłość zapewnienie sobie miłości może skutecznie chronić

przed lękiem.
„Jeśli mnie kochasz, nie skrzywdzisz mnie”

 uległość zależy od tego, czy dotyczy konkretnych osób lub

instytucji , czy nie. „Jeśli poddam się, nie zostanę
skrzywdzony”

 władza chodzi o wzmocnienie poczucia bezpieczeństwa

przez osiągnięcie władzy lub sukcesu, stanu posiadania,
podziwu „Jeśli będę miał władzę, nikt nie może mnie
skrzywdzić”

 wycofanie się oznacza uniezależenienie się od innych w

takim zakresie, w jakim wpływają oni na zaspokojenie zew.
czy wew. potrzeb jednostki, lęk jest zwykle zbyt duży

„Jeśli się wycofam, nic mi nie może sprawić przykrości”

Horney rozróżnia dziesięć potrzeb neurotycznych:

potrzeba współczucia i uznania;

potrzeba przychylnego partnera;

potrzeba zacieśnienia życia i poprzestawania na

małym;

potrzeba władzy;

- potrzeba eksploatowania innych;

- potrzeba prestiżu;

- potrzeba osobistego podziwu;

- potrzeba własnego udoskonalenia;

- potrzeba samowystarczalności i niezależności;

- potrzeba nieskazitelności.

Ponieważ pełne zaspokojenie tych potrzeb
nie jest możliwe mogą one stać się źródłem
konfliktów wewnętrznych.

Powyższe potrzeby rozdzieliła później Horney na trzy
grupy:

- potrzeby mające na względzie ludzi;

- potrzeby nie liczące się z ludźmi;

- potrzeby wrogie dla ludzi.

Środowisko społeczne może sprzyjać
pozytywnemu rozwiązaniu problemów, które
budzą lęk
Czyli: wzorce kultury mogą mieć istotny wpływ na
kształtowanie się struktury osobowości.
Człowiek nie jest skazany na nerwicę - może
bowiem konstruować różne strategie
postępowania ze światem i nie jest bez szans.

Motywacje działań artystycznym mogą mieć
związek z radzeniem sobie z lekiem.
Środkiem obronnym może być twórczość
artystyczna osoby, która przeżywa lęk.
Poprzez twórczość człowiek może podmieść
własną wartość, wyrażać siebie, pokazywać
światu co go niepokoi.

Osoba twórcza cechuje się otwartością,
dzięki czemu może wykorzystać wszelkie
źródła informacji, potencjalnie przydatne w
dążeniu do celu lub w rozwiązywaniu
problemu. Cechuje się niezależnością,
ponieważ tylko w ten sposób może
wykorzystać uprzednio odebrane
informacje w celu wypracowania
rzeczywiście nowego, oryginalnego
pomysłu. Cechuje się wytrwałością,
pomaga mu to przezwyciężyć liczne
przeszkody i przekonać innych ludzi
wartości swojego dzieła.