PRAWIDŁOWOŚCI ŻYCIA

SPOŁECZNEGO

Mechanizmy regulujące życie społeczne
Postawy o istotnym znaczeniu dla życia

społecznego

Etyka życia społecznego

ŁAD SPOŁECZNY

To stan równowagi, który pozwala

zaspokoić ludzkie potrzeby i stwarza
warunki rozwoju społecznego.
Elementami ładu społecznego są:
wartości, normy i instytucje
społeczne, dzięki którym ludzkie
zachowania są przewidywalne

MECHANIZMY REGULUJĄCE ŻYCIE SPOŁECZNE

Wartości społeczne to idee uważane przez większą

część społeczeństwa za cenne, pożądane oraz

zasługujące na szacunek i szczególną ochronę.

Funkcje wartości:

• Zaspokajania potrzeb;

• Motywacyjna (dążenie do nich aktywizuje

jednostkę i ukierunkowuje jej działania);

• Komunikacyjna (deklarowanie wartości i

dyskusja wokół nich ożywia komunikację

międzyludzką);

• Organizująca grupy i organizacje społeczne

wokół wybranych wartości;

• Porządkująca (hierarchizacja wartości powoduje

ład w sądach i decyzjach jednostki i grupy);

• Kulturowa (wartości są podstawą systemów

moralnych i prawnych).

MECHANIZMY REGULUJĄCE ŻYCIE SPOŁECZNE

SYSTEM WARTOŚCI – spójny i

hierarchicznie uporządkowany system

wartości regulujący stosunki w grupie,

określający jej cele, będący źródłem norm

społecznych.

Rodzaje wartości:

• instrumentalne – zachowania i cechy,

które służą do osiągania i realizacji celów

ostatecznych np.. Wrażliwość, uczciwość,

pracowitość

• ostateczne – cele i stany rzeczy, do

których ludzie dążą np. sprawiedliwość,

równość, zbawienie, szczęście

MECHANIZMY REGULUJĄCE ŻYCIE SPOŁECZNE

Normy społeczne to nakazy i zakazy określające jak

należy postępować, co należy robić, a czego nie

wolno.

Normy społeczne są wyrazem zaakceptowanego

systemu wartości w danym społeczeństwie.

System sankcji społecznych na straży

przestrzegania norm społecznych:

a) formalny – są wymierzane w określonym trybie

przez upoważnione organy ( np.. Kara więzienia)

b) nieformalny – spontaniczne formy nacisku

stosowane przez otoczenie ( np. izolacja,

życzliwość)

c) Pozytywny – gdy nagradzają zachowania zgodne

z przyjętymi normami ( np. pochwała, uznanie)

d) Negatywny – gdy karzą zachowania niezgodne z

zasadami ( np.. drwina, donos)

MECHANIZMY REGULUJĄCE ŻYCIE SPOŁECZNE

PODZIAŁ NORM SPOŁECZNYCH

NORMY PRAWNE

 są ustanawiane przez upoważniony do tego organ

ustawodawczy, władzę państwową lub

samorządową;

 mają charakter powszechny i stanowiony

 w równym stopniu obowiązują wszystkich

obywateli;

 sankcje za nieprzestrzeganie maja charakter

formalny, np.. mandat, więzienie.

NORMY RELIGIJNE

 obowiązują tylko przedstawicieli danego wyznania

 pochodzą od Boga lub organizacji religijnych

( część ma charakter moralny)

 Sankcje o charakterze religijnym np..

ekskomunika, zbawienie

MECHANIZMY REGULUJĄCE ŻYCIE SPOŁECZNE

PODZIAŁ NORM SPOŁECZNYCH

NORMY MORALNE

 są oparte na wyobrażeniu co dobre a co złe np..

uczciwość, prawdomówność

 nieprzestrzeganie pociąga za sobą sankcje

nieformalne np.. izolacja, życzliwość, wyszydzanie

 mają charakter absolutny ( bezwzględny nakaz,

lub zakaz określonego zachowania)

NORMY OBYCZAJOWE

 sposoby zachowania, postępowania oraz rytuały

ukształtowane w wyniku nawyków, uznanych w

danej społeczności za obowiązujące

 ich przestrzeganie wynika z określonych tradycji

 Nieprzestrzeganie pociąga za sobą sankcje

nieformalne

POSTAWY O ISTOTNYM ZANCZENIU DLA SPOŁECZEŃSTWA

Postawa – gotowość człowieka do

określonych zachowań względem
norm społecznych, ludzi czy zjawisk
(stosunek do nich)

Postawa efektem :
• osobowości człowieka
• procesu socjalizacji
• pełnionych ról społecznych

POSTAWY O ISTOTNYM ZANCZENIU DLA SPOŁECZEŃSTWA

Rodzaje pozytywnych postaw:

• odwaga cywilna – postępowanie w zgodzie ze

swoim sumieniem, nawet wbrew odmiennej opinii

i presji otoczenia (mówienie prawdy, przyznanie

się do winy)

• słowność – dotrzymywanie słowa czy

przestrzeganie postanowień umów

• prawdomówność – szczerość, otwartość i

prawdziwość wypowiedzi

• punktualność – skrupulatne przestrzeganie

terminu

• wrażliwość społeczna – zdolność uczuciowego

utożsamiania się z inną osobą (empatia)

• solidarność międzyludzka – więź oparta na

współdziałaniu, współodpowiedzialności,

wzajemnym wspieraniu się

ETYKA ŻYCIA SPOŁECZNEGO

Sprawiedliwość języku potocznym to:
• ocena
• sąd
• dostępność określonych dóbr
Różne aspekty wyjaśnienia sprawiedliwości –

zawsze jednak pozytywne

• W polityce – utożsamienie z podziałem

dóbr i równością szans i uprawnień

obywateli

• W prawie z równością wyrokowania i

poszanowaniem praw innych

SPRAWIEDLIWOŚĆ JAKO CNOTA

Człowiek sprawiedliwy to człowiek

doskonały moralnie, postępujący

etycznie.
Autorzy Biblii za sprawiedliwych

uznają żyjących zgodnie z

przykazaniami Bożymi

Sprawiedliwość wyrównawcza i rozdzielcza

• Sprawiedliwość wyrównawcza – za dany towar należy

zapłacić nie mniej niż koszty jego wytworzenia

• Sprawiedliwość rozdzielcza – każdy kto uczestniczył w

wytwarzaniu towaru, otrzyma część jego wartości,

proporcjonalną do wkładu pracy

Formuły sprawiedliwości rozdzielczej

• każdemu po równo

• demoralizuje – sumienność czy też jej brak są tyle samo

warte

• unifikacja stylu życia i potrzeb

• zabicie indywidualizmu

• marnotrawstwo rozdzielanych dóbr

• Każdemu według jego potrzeb społecznie

uzasadnionych:

• względność potrzeb

• zaspokojenie jednej potrzeby rodzi następne

• uczucie niedosytu i niesprawiedliwości

• miarę wyznacza dzielący, nie otrzymujący

• każdemu według jego wysiłku:

• nie wymusza efektywnych działań

• Każdemu według jego pracy

• nieokreśloność wkładu pracy( szczególnie w

dużych zespołach)

• nie uwzględnienie stanu zdrowia, wieku,

kalectwa

• Każdemu według zasług – szczególne zasługi

dla społeczeństwa

• rodzaj zasług, ich czas i sposób względne

• konflikty społeczne

• każdemu według jego urodzenia – podstawa

porządku feudalnego

• przydział dóbr w zależności od przynależności

społecznej rodziców

• zasada niesprawiedliwa

SPRAWIEDLIWOŚĆ JAKO UPRAWNIENIE

Sprawiedliwość jako uprawnienie (nacisk na

posiadanie dóbr) – przestrzeganie prawa w

gromadzeniu dóbr materialnych. Przestrzeganie

prawa w zdobywaniu i gromadzeniu dóbr

podstawą sprawiedliwości społecznej.

3 zasady sprawiedliwego społeczeństwa
• sprawiedliwe pozyskanie – legalne nabycie dobra
• sprawiedliwe przekazanie – legalna sprzedaż lub

oddanie dobra

• dochodzenie praw – możliwość odwołania się do

odpowiednich instytucji, jeśli dobro jest

nielegalnie pozyskane

Problemy moralne

Aborcja(ustawa z 1993)- dopuszczalne usunięcie ciąży na

pisemna prośbę kobiety

•

ciąża zagraża życiu lub zdrowiu kobiety

•

zdiagnozowano ciężkie upośledzenie płodu

•

ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego np. gwałtu

•

Aborcja jest zabroniona – gdy płód jest zdolny do

samodzielnego życia poza organizmem matki

Eutanazja
Etyczny aspekt ochrony środowiska
Prawa zwierząt

•

warunki hodowli, transportu i uboju zwierząt w celach

spożywczych i dla futer

•

wykorzystywanie zwierząt w celach eksperymentów

medycznych

•

wykorzystywanie zwierząt dla testowania kosmetyków

•

polowania, hodowla oraz tresura zwierząt dla celów

rozrywkowych

•

znęcanie się (głodzenie, bicie, zniewalanie)