Argumenty bioetyki 2012

wykład 8

POTENCJALNOŚĆ

- C

(zarodki in vitro)

poziomy możliwości:

• I. możliwość logiczna (idealna)
• II. możliwość fizyczna
• III. możliwość realna

stopnie możliwości

fizycznej:

• istotowa możliwość fizyczna (rozwinięcia

jakiejś kwalifikacji) – przysługuje wszystkim

bytom, które posiadają odpowiednie cechy

istotne

• wewnętrzna możliwość fizyczna - przysługuje

wszystkim bytom, które posiadają odpowiednie

cechy wewnętrzne (istotne lub akcydentalne)

• pełna możliwość fizyczna - przysługuje

wszystkim bytom, które posiadają odpowiednie

cechy wewnętrzne, a także znajdują się w

sprzyjającym otoczeniu

koncepcje warunków

właściwej potencjalności

Wystarczającym warunkiem właściwej

potencjalności jest

• (1) istotowa możliwość fizyczna
• (2) absolutna wewnętrzna możliwość

fizyczna

• (3) aktualna wewnętrzna możliwość

fizyczna

• (4) aktualna pełna możliwość fizyczna

szersze i węższe koncepcje

właściwej potencjalności

Zarodek posiada właściwą zdolność rozwinięcia się w

osobę, jeżeli jego osobowy rozwój nie jest blokowany

• (1) przez żadne nieprawidłowe cechy należące do jego

istoty (esencjalizm)

• (2) przez żadne stany wewnętrzne, których zmiana

jest absolutnie fizycznie niemożliwa (internalizm w

wersji szerszej)

• (3) przez żadne stany wewnętrzne, których zmiana

jest absolutnie lub aktualnie fizycznie niemożliwa (lub

nawet nieprawdopodobna) (internalizm w wersji

węższej)

• (4) przez żadne stany wewnętrzne lub zewnętrzne,

których zmiana jest absolutnie lub aktualnie fizycznie

niemożliwa (lub nawet nieprawdopodobna) –

eksternalizm

MODELE STOSUNKU POTENCJALNOŚCI I

PRAWDOPODOBIEŃSTWA

• model równej potencjalności bez

względu na prawdopodobieństwo

• model równej potencjalności od

minimalnego progu

prawdopodobieństwa

• model rosnącej potencjalności od

dowolnie małego stopnia

prawdopodobieństwa

• model rosnącej potencjalności od

określonego progu prawdopodobieństwa

model równej potencjalności

bez względu na

prawdopodobieństwo

• Note, incidentally, how different this notion of

potentiality is from the notion of ‘‘potential’’ as

sometimes used in everyday language. Some people

talk about an implanted fetus as having ‘‘greater

potential’’ to further develop and about an embryo in

vitro as having ‘‘less potential’’ or ‘‘no potential’’ for

developing, especially if there is no intention to

implant it. What is meant thereby is that an advanced

fetus has greater probability of reaching the later

stages of its life (given the presence of proper

sustaining conditions) and that a nonimplanted

embryo has less or no probability. But having a

‘‘potential’’ in this sense does not affect the nature of

the organism itself, which is what determines its

potentiality. (Gómez-Lobo 2004, s. 201)

[właściwa potencjalność

zarodków in vitro]

• There cannot be any doubt that an embryo in

vivo possesses the specific potentiality

encoded in the human genome, but an

embryo in vitro also has it. In fact, in vitro

fertilization works on the assumption that the

active potentiality is present in the embryos

that are selected for implantation. If not, the

procedure would not work. It is expected that

these embryos will initiate a host of

‘‘motions’’ or processes once they are given

the natural conditions found in a uterus.

(Gómez-Lobo 2005, s. 106)

powody do odmawiania właściwej

potencjalności (niewykorzystanym) zarodkom

in vitro

• brak potencjalności wewnętrznej
• wytrącenie z normalnego toku

zdarzeń

• małe prawdopodobieństwo

osobowego rozwoju

• brak pełnej realnej możliwości

osobowego rozwoju

Harris, Sisters of the

Embryo

• The 'Sisters of the Embryo' are a useful but fictitious

religious order of women whose one purpose is to provide

homes for homeless embryos. They stand ready to offer

their uteruses to any and every embryo, whether normal or

anomalous, fresh or frozen. So long as an order such as the

Sisters of the Embryo is possible, then no embryo is truly

spare or homeless or lacking in potential. After all, every

embryo without an immediate prospect of implantation

could be cryopreserved until a uterus could be found for it

(that is until the Sisters of the Embryo come into being). So

even the hypothetical existence of the Sisters of the

Embryo shows us that, whether or not a particular embryo

has a uterus waiting for it, all are in the same moral boat.

For even an anomalous embryo might want, or at least

have an interest in, the chance of an anomalous life.41

(Harris 1998, s. 64)

Covey, zasada niezależności możliwości fizycznych

od ludzkich decyzji

• (B) Where human choice and rational

agency is involved, it is never correct
for a person or group to consider
their own choices of possible actions
as part of the given background
conditions which would imply that
certain outcomes are physically
impossible. (Covey 1991, s. 241)

[Lizza, pełna możliwość realna

jako warnek właściwej

potencjalności]

• Since potentiality is determined by

the actual conditions in the world, it
is irrelevant whether those conditions
are set by physical conditions beyond
our control or by physical conditions
within our control. It may be as
improbable to move a mind as it is to
move a mountain. (Lizza 2007, s.
384)

[Lizza, możliwość etyczna jako

warunek potencjalności]

• Recognition of the role that decisions may have in

fixing conditions in the world that in turn restrict

what is realistically possible implies that in many

cases there may not be a value-neutral way of

determining potentiality. For example, we could

compel the woman to undergo regular testing for

the presence of an embryo, harvest the embryo,

and implant it in a surrogate mother, regardless of

whether we had consent from the biological or

surrogate mother. However, if the biological mother

or surrogate has refused this type of intervention

and we respect and legally enforce such refusals,

then the claim that this embryo is potentially a

person would entail invoking absolute possibilities,

rather than actual possibilities. (Lizza 2007, s. 384)

poziomy możliwości:

• I. możliwość logiczna (idealna)
• II. możliwość fizyczna
• III. możliwość realna
• IV. możliwość normatywna: Zdarzenie

Z jest normatywnie możliwe = Z jest
realnie i możliwe i Z może zostać
zrealizowane bez naruszenia żdnych
norm (etycznych lub prawnych)