mgr Magdalena Śniegulska

SWPS

magdalena.sniegulska@swps.edu.pl

Wywiad psychologiczny

i jakościowe metody

diagnostyczne



Model diagnozy GAP



Kontrakt



Obserwacja i recypatia

Trzy znaczenia pojęcia

“diagnoza psychologiczna”:

powtórka z wykładów prof. K. Stemplewskiej-

Żakowicz



proces diagnozowania



Przed podjęciem decyzji o najlepszej formie pomocy

dla danej osoby potrzebna jest diagnoza problemu



WAIS i MMPI należą do technik najczęściej

wykorzystywanych w diagnozie psychologicznej



efekt tego procesu (rozpoznanie, orzeczenie)



Skierowano do nas pacjenta z diagnozą schizofrenii



W decyzji o przyjęciu pracownika uwzględnia się

diagnozę osobowości



dziedzina nauki i praktyki



We współczesnej diagnozie duże znaczenie ma

aspekt kulturowy

Profesjonalna kompetencja



Diagnozy psychologiczne są brane pod uwagę

przy wielu decyzjach instytucjonalnych i

mogą znacząco zaważyć na ludzkich losach.



Istotne jest więc, by były one trafne i rzetelne,

a także by ich odbiorcy byli prawidłowo

informowani o znaczeniu wniosków z diagnozy



Wymaga to

wiedzy

umiejętności

, a także

stosowania ich w zgodzie z określonymi

wartościami



Te trzy elementy łącznie stanowią o

profesjonalnej

kompetencji

psychologa-

diagnosty.

Kompetencje

osobiste



Twórcą pojęcia kompetencji był znany

amerykański psycholog David

McClelland



Teza McClellanda: Sukces w życiu (w

pracy, w sferze prywatnej) nie zależy

od inteligencji, lecz od kompetencji

osobistych



Podejście kompetencyjne odniosło

sukces w psychologii

przedsiębiorczości, organizacji i pracy

Model kompetencji: „góra

lodowa” (Spencer i Spencer,

1993)



Źródło:

Definicje-kompetencji.html

Architektura

kompetencji

(

Roe, 2002)

PROFESJONALNE KOMPETENCJE

DIAGNOSTYCZNE

KOMPETENCJA

W DIAGNOZOWANIU

E
T

A
R

O S O B O W O Ś Ć

ZDOLNOŚCI

Model GAP

(Guidelines for Assessment

Process)

Zasady ogólne

Analiza przypadku (diagnoza opisowa)

Organizowanie i raportowanie wyników

Planowanie interwencji

(PRZEPROWADZENIE INTERWENCJI)

Ocena interwencji i odroczone badanie

kontrolne (

follow-up

)

Międzynarodowe środowisko

psychologów dąży do wypracowania

wspólnych standardów diagnozowania,

ponieważ:

Profesjonalista

w przeciwieństwie do laika ma

obowiązek przestrzegać

standardów

metodologicznych, etycznych i społecznych,

dotyczących jego kontaktów z człowiekiem,

któremu udziela pomocy

Przestrzeganie standardów

jest właśnie tym, co

konstytuuje specyficzną

tożsamość

profesjonalisty

jako posiadającego wykształcenie

uniwersyteckie

eksperta

w danej dziedzinie

praktyki psychologicznej

Eric E. J. de Bruyn (2003)



Jak wygląda wizyta u psychologa?

KONTRAKT

KONTRAKT – UMOWA

WSZYSCY MUSZĄ NA NIEJ

ZYSKIWAĆ

KONTRAKT



Zawarty dobrowolnie.



Ustalenie celów.



Określenie sposobów dążenia do celu.



Oszacowanie zysków i strat (cena + czas)

obydwu stron.



Określenie konsekwencji – skutki uboczne

kontaktu z psychologiem.



Klient ma się dowiedzieć, czego nie

osiągnie przy naszej pomocy.

KONTRAKT



Kontrakt powinien być zawierany

we wszystkich sytuacjach, kiedy

psycholog ma do czynienia z

klientem (ponieważ czyni to

sytuację klarowną dla obu stron,

sprzyja asertywności i

podmiotowości, zapobiega

nadużyciom, eliminuje w

znacznym stopniu opór).

Zawieramy kontrakt

KONTRAKT =

UMOWA

OBOWIĄZ
KI O.B.

Dotrzymać
warunków
kontraktu –
np.
przychodzić
punktualnie
na
spotkania

PRAWA PSYCHOLOGA

Zadawać pytania
(również „trudne”)

Superwizować przebieg
pracy

Odmówić współpracy w
określonych sytuacjach

W przypadku
naruszenia prawa,
złamać zasadę
tajemnicy zawodowej

OBOWIĄZKI
DIAGNOSTÓW

Przedstawić się

Przedstawić cel
spotkań

Zapewnić osobie
badanej
anonimowość

Udzielić informacji
zwrotnych po
badaniu

PRAWA O.B.

Zachować
anonimowość

Odmówić
odpowiedzi
na pytanie

Być
traktowana z
godnością i
szacunkiem

KLIENT/PACJENT
/OSOBA BADANA

PSYCHOLOG

CZEGO OSOBA BADANA POWINNA

SIĘ OD NAS DOWIEDZIEĆ PRZY

ZAWIERANIU KONTRAKTU



Kim jesteśmy?

Jaką uczelnię skończyliśmy,

od jak dawna pracujemy, czy podjęliśmy

własną terapię, czy dokonujemy superwizji

własnej pracy, jakie stowarzyszenie dało

nam licencję, jakie odbyliśmy staże i kursy

doszkalające, w jakiej orientacji

teoretycznej pracujemy. Nie należy

udzielać informacji na temat naszego życia

osobistego.

CZEGO OSOBA BADANA POWINNA

SIĘ OD NAS DOWIEDZIEĆ PRZY

ZAWIERANIU KONTRAKTU



Czego dotyczy badanie?

Jaki jest

cel, jakich technik będziemy

używać, ile jest spotkań, co ma z

tego wyniknąć, jak rozwiążemy

kontrakt, kiedy udzielimy informacji

zwrotnych.

CZEGO OSOBA BADANA POWINNA

SIĘ OD NAS DOWIEDZIEĆ PRZY

ZAWIERANIU KONTRAKTU



Prawa osoby badanej

: może udzielić nam tylko tyle

informacji o sobie, ile sama chce, może zawsze odmówić

odpowiedzi na nasze pytania (bez tłumaczenia się z

powodów tej odmowy). Gwarantujemy osobie badanej

anonimowość i dyskrecję; nigdzie nie użyjemy jej nazwiska

ani żadnych konkretnych danych, nie udostępnimy danych z

badania nikomu postronnemu (por. punkt następny). Osoba

badana ma też prawo do otrzymania na zakończenie

informacji o wynikach badań i dodatkowych wyjaśnień na

temat samego badania (na czym polegało etc.). I wreszcie,

osoba badana ma prawo odmówić w ogóle udziału w

badaniu (za wyjątkiem szczególnych sytuacji) – PROSIMY

JEDNAK, ŻEBY – JEŚLI MA TAKI ZAMIAR – ZROBIŁA TO TERAZ.

CZEGO OSOBA BADANA POWINNA

SIĘ OD NAS DOWIEDZIEĆ PRZY

ZAWIERANIU KONTRAKTU



Prawa psychologa

: możemy pytać o różne

rzeczy z życia osoby badanej, nawet osobiste

czy intymne – nasze poczucie swobody w

tym zakresie opiera się na zaufaniu, że osoba

badana, asertywnie skorzysta ze swego

prawa do odmowy odpowiedzi (i wtedy już

nie będziemy „naciskać”), będziemy też

omawiać przebieg badań i ich wyniki z

innymi psychologami, a gdyby w przyszłości

powstał pomysł – np. opublikowania pracy z

klientem – zwrócimy się do osoby badanej z

prośbą o wyrażenie zgody).

CZEGO OSOBA BADANA POWINNA

SIĘ OD NAS DOWIEDZIEĆ PRZY

ZAWIERANIU KONTRAKTU



Co oferujemy w zamian:

warto tu

wspomnieć o asymetrii kontaktu z

klientem i własnych kompetencjach

zawodowych.

CZEGO OSOBA BADANA POWINNA

SIĘ OD NAS DOWIEDZIEĆ PRZY

ZAWIERANIU KONTRAKTU



Zasada tajemnicy zawodowej

: warto o niej

w tym miejscu wspomnieć jednocześnie

przypominając osobie badanej, że są

sytuacje, w których psycholog może być z

niej zwolniony. Prosimy więc osobę badaną

aby była świadoma konsekwencji

udzielania nam informacji na temat

zachowań wykraczających w drastyczny

sposób poza prawo.

NEGOCJOWANIE KONTRAKTU:



Trzeba zadbać o to, czy osoba badana wszystko rozumie,

czy nie ma wątpliwości, obaw, niepokojów, których nie

ujawniła. Sama osoba badana z różnych powodów może

nie poruszać tych kwestii (onieśmielenie, obawa przed

okazaniem ignorancji, nieśmiałość własnych odczuć itp.),

jednak mogą mieć one wpływ na przebieg badania (aż do

nagłego wycofania się w trakcie badań, na które już został

zawarty kontrakt). A więc zarówno własny interes

diagnosty, jak i względy etyczne skłaniają do aktywnego

stworzenia w rozmowie miejsca na wyrażenie przez osobę

badaną jej wątpliwości i obaw.



Warto upewnić się, czy osoba badana nie ma

nieadekwatnych oczekiwań (np. że otrzyma pomoc

psychiatryczną, zaświadczenie dla narzeczonego, że

będziemy potem gotowi spotykać się z nią za każdym

razem, kiedy ona poczuje taką potrzebę itd).

NEGOCJOWANIE

KONTRAKTU:



Jak to robić? Można pytać wprost, można zadawać

domniemane obawy czy życzenia osoby badanej i

przedstawić jej w postaci parafrazy (np. „Mam wrażenie, że

coś Cię w tym niepokoi, czy rzeczywiście?”) lub asertywnego

komunikatu „Ja” (np. „Muszę Cię jednak uprzedzić, że nie

będę miała dla Ciebie czasu poza ustalonymi spotkaniami”).



Trzeba liczyć się z tym, że możemy nie zawrzeć kontraktu.

Może się zdarzyć, że obie strony (lub jedna) nie będą w stanie

zaakceptować wszystkich warunków kontraktu. Niech

kontrakt będzie rzeczywiście dobrowolny !



Informacji do przekazania osobie badanej mamy bardzo dużo,

trudno je wszystkie zapamiętać, a nie powinniśmy niczego

pominąć! Można więc – szczególnie na początku – posługiwać

się „ściągawką” i jawnie z niej korzystać. To również dobry

komunikat, o tym, że kontrakt jest dla nas sprawą ważną.

Może to dobrze wpłynąć na atmosferę rozmowy.

Co zrobić aby wystraszyć

klienta



Klient nasz wróg!



Brak symetrii – cała uwaga na

kliencie (psycholog jest na swoim

terytorium, ma wiedzę, nie ujawnia

informacji o sobie – pozycja

pytającego)



Psycholog – jako posiadający moc !

Ćwiczenie



Masz wykonać badanie do pracy w

ramach ćwiczeń. Badanie polega na

nagraniu rozmowy ze studentami o ich

pierwszym doświadczeniu

seksualnym. Spotkanie ma być jedno,

na uczelni. Zapewniacie anonimowość.



A teraz wyobraź sobie najbardziej

„niefajną” osobę z którą masz zawrzeć

kontrakt na badanie

OBSERWACJA

WYGLĄD ZEWNĘTRZNY

- cechy fizyczne

- ubranie + makijaż

- higiena

- ogólna postawa

MOWA

- brzmienie głosu

- używany język

- sposób

wypowiadania się

ZACHOWANIE SIĘ

- cechy

temperamentalne

PRZEJAWY EMOCJI

- ekspresja

emocjonalna

OTOCZENIE

- miejsce pracy /

mieszkanie

- akcesoria

Na co zwracać uwagę?



Na cechy szczególnie silnie

wyrażone



Na sprzeczności i

niespójności



Na to, co wywołuje w nas

silne emocje

RECYPATIA

Wrażenie, jakie osoba badana

„wywiera” na diagnostach, nie

będące wynikiem obserwacji

Dane z recypatii otrzymujemy

obserwując samych siebie w

kontakcie z osobą badaną: swoje

odczucia, wrażenia i przekonania

dotyczące osoby badanej

RECYPATIA (przykład)

„

Miałem wrażenie, że klientka czuje się

skrępowana, wydawała mi się niepewna

siebie, jakby zagubiona. Ja też czułem się

trochę skrępowany całą sytuacją

(badania). Obawiałem się, że moje

zdenerwowanie jeszcze bardziej onieśmiela

klientkę. Miałem wrażenie, że badanie ją

męczy, a dłuższa rozmowa jest ponad jej

siły. To wrażenie było tak silne, że miałem

ochotę jak najszybciej zakończy spotkanie i

w rezultacie nie zadałem kilku pytań, które

sobie wcześniej zaplanowałem”.

Pierwsze wrażenie



„

Weszła do gabinetu, a wraz z nią intensywna woń

perfum. Były ostre i drażniące. Zacząłem kichać,

zanim zapytałem ją o nazwisko. Usiadła strasznie

blisko mojego biurka, kładąc na nim swoją olbrzymią

torbę i równie duży i prawie nagi biust! Nie

spuszczała ze mnie wzroku, zarówno kiedy mówiłem,

jak i kiedy mówiła ona. Zero spuszczania wzroku,

zastanowienia się, strzelała jak karabin. Powiedziała,

że ma problemy z relacjami. Co sobie wtedy

pomyślałem?......”



„

och, nieszczęśliwa kobieta”



„

muszę jej koniecznie pomóc”



„

jak to? to nie możliwe!”



„…

.a dobrze ci tak babo!”

Ważne: diagnosta powinien

rozróżniać



Dane z obserwacji

(bezpośrednio obserwowalne

fakty)



Dane z recypatii i pierwszego

wrażenia



Interpretację od danych

Ćwiczenie

Przeczytaj podany poniżej opis

postaci i zastanów się które

elementy opisu:

- są zebrane wskutek obserwacji

- są interpretacją danych

obserwacyjnych

- pochodzą z recypatii

Opis postaci

(fragment książki „Mężczyzna i

chłopiec”, T. Parsons)

„

Wysoka, promienna Gina. Mówiła płynnie po

japońsku, była ekspertką w dziedzinie japońskiej

kultury i miała nogi do samej szyi. Zabrałem ją do

studia i bałem się nawet do niej odezwać, bałem

się spojrzeć jej w oczy. Była piękna, czarująca i

inteligentna. Ale co najważniejsze, należała do

zupełnie innej ligi.

A potem w studiu zapaliła się czerwona lampka i coś

się stało. Albo raczej nie stało się kompletnie nic.

Ginę sparaliżowały nerwy. Nie była zdolna

wykrztusić ani słowa.

Kiedy ją po raz pierwszy zobaczyłem, wydawała mi

się nieosiągalna. Jednak widząc, jak poci się i jąka,

opowiadając nieskładnie o kryzysie

ekonomicznym, dostrzegłem w niej nagle bratnią

duszę. I domyśliłem się, że mam jakąś szansę”

Ćwiczenie



Wykonaj w zespołach notatkę

obserwacyjną



(frag. filmu)

Pytania do testu



Wymień 4 punkty modelu GAP?



Co to jest kontrakt w znaczeniu

psychologicznym?



Jakie dane podlegają obserwacji w

trakcie wywiadu?



W podanym fragmencie zaznacz

tylko dane pochodzące z recypatii.

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Zajecia 2 3 kontrakt i obserwacja[1] ppt
zajecia 3 - kontrakt w hz, WNPiD, moje, ChomikBox, międzynarodowe transakcje gospodarcze
Zajęcia obserwowane przez stażystę, dokumentacja rozwoju zawodowego nauczyciela stażysty, Umiejętnoś
Arkusz obserwacji zajęcia prowadzonego przez nauczyciela, materiały dla nauczycieli
ARKUSZ OBSERWACJI LEKCJI DLA NAUCZYCIELA KONTRAKTOWEGO
ARKUSZ OBSERWCJI DLA RODZICA, zajęcia otwarte dla rodziców, 1(3)
zajęcie obserwowane?ukacja emocjonalna
ARRKUSZ OBSERWACJI DLA RODZICA, zajęcia otwarte dla rodziców, 3
Zajęcia prowadzone w obecności opiekuna, dokumentacja rozwoju zawodowego nauczyciela stażysty, Umiej
psychodrama i kontrakt terapeutyczny, konspekty zajęć, zajęcia socjoterapeutyczne
ARKUSZ OBSERWACJI DLA RODZICA, zajęcia otwarte dla rodziców, 1
Zajęcia obserwowane przez stażystę, dokumentacja rozwoju zawodowego nauczyciela stażysty, Umiejętnoś
Arkusz obserwacji zajęcia prowadzonego przez nauczyciela, materiały dla nauczycieli
ARKUSZ OBSERWACJI LEKCJI DLA NAUCZYCIELA KONTRAKTOWEGO
Zajęcia obserwowane wrzesień
SCENARIUSZ ZAJĘCIA OBSERWOWANEGO
zajęcie obserwowane jesień w lesie 17 10 2017(1)
Zajęcia obserwowane wrzesień1

więcej podobnych podstron