Uniwersytet Opolski, WPiA

1

Prawo UE - tworzenie

prawa

Jerzy Jendrośka

Tworzenie prawa

pierwotnego

• Zmiany traktatów (Art 48 TUE)

– zwykła procedura zmiany
– uproszczona procedura zmiany (tzw.

procedura kładki)

• Nowe traktaty akcesyjne (Art.49

TUE)

Uniwersytet Opolski, WPiA

2

Zwykła procedura zmiany

- I etap

• Inicjatywa

– Rząd każdego Państwa Członkowskiego,
– Parlament Europejski lub
– Komisja

• Propozycje te mogą mieć na celu,

między innymi, rozszerzenie lub
ograniczenie kompetencji przyznanych
Unii w Traktatach.

Uniwersytet Opolski, WPiA

3

Zwykła procedura zmiany

- II etap

• Propozycje zmiany Traktatów

przedkłada sie Radzie

• propozycje te są przez Radę

– przekazywane Radzie Europejskiej

oraz

– notyfikowane parlamentom

narodowym

Uniwersytet Opolski, WPiA

4

Zwykła procedura zmiany

- III etap (decyzja Rady

Europejskiej)

• Rada Europejska po konsultacji z

– Parlamentem Europejskim
– Komisją
– także EBC (gdy chodzi o zmiany instytucjonalne w

dziedzinie pieniężnej)

• podejmuje zwykłą większością decyzję

– czy rozpatrywać proponowane zmiany
– czy

• zwoływać konwent
• sprawę skierować bezpośrednio do konferencji

Uniwersytet Opolski, WPiA

5

Zwykła procedura zmiany

- III etap (decyzja Rady

Europejskiej

• Rada Europejska może

– zwykłą większością,
– po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego,

• podjąć decyzję o nie zwoływaniu konwentu,

jeżeli zakres proponowanych zmian nie
uzasadnia jego zwołania.

• W takim przypadku Rada Europejska

określa mandat Konferencji przedstawicieli
rządów Państw Członkowskich.

Uniwersytet Opolski, WPiA

6

Zwykła procedura zmiany

- IV etap (Konwent)

• przewodniczący Rady Europejskiej

zwołuje konwent złożony z
przedstawicieli

– parlamentów narodowych,
– szefów państw lub rządów Państw

Członkowskich,

– Parlamentu Europejskiego i
–  Komisji.

Uniwersytet Opolski, WPiA

7

Zwykła procedura zmiany

- IV etap (Konwent)

• Konwent rozpatruje propozycje

zmian i przyjmuje, w drodze
konsensusu, zalecenie dla
Konferencji przedstawicieli
rządów Państw Członkowskich
przewidzianej w ustępie 4.

Uniwersytet Opolski, WPiA

8

Zwykła procedura zmiany - V

etap (Konferencja

Międzyrządowa)

• Konferencję przedstawicieli

rządów Państw Członkowskich
zwołuje przewodniczący Rady

• w celu uchwalenia za wspólnym

porozumieniem zmian, jakie mają
zostać dokonane w Traktatach.

Uniwersytet Opolski, WPiA

9

Zwykła procedura zmiany

- VI etap (Ratyfikacja)

• Zmiany wchodzą w życie po ich

ratyfikowaniu przez wszystkie
Państwa Członkowskie, zgodnie z
ich odpowiednimi wymogami
konstytucyjnymi.

Uniwersytet Opolski, WPiA

10

Zwykła procedura zmiany

- VII etap (Monitoring

ratyfikacji)

• Jeżeli po upływie dwóch lat od

podpisania traktatu zmieniającego
Traktaty, został on ratyfikowany przez
cztery piąte Państw Członkowskich i
gdy jedno lub więcej Państw
Członkowskich napotkało trudności w
postępowaniu ratyfikacyjnym, sprawę
kieruje się do Rady Europejskiej.

Uniwersytet Opolski, WPiA

11

Uproszczona procedura

zmiany - zakres

• część trzecia TFUE
• zmiana jednomyślności na

podejmowanie decyzji większością
kwalifikowaną

• zmiana specjalnej procedury

prawodawczej na zwykła
procedurę prawodawczą

Uniwersytet Opolski, WPiA

12

Uproszczona procedura

zmiany - część Trzecia

TFUE

• Rząd każdego Państwa Członkowskiego,

Parlament Europejski lub Komisja

• mogą przedkładać Radzie Europejskiej

propozycje dotyczące zmiany wszystkich
lub części postanowień części trzeciej
Traktatu o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej, dotyczących
wewnętrznych polityk i działań Unii.

Uniwersytet Opolski, WPiA

13

Uproszczona procedura

zmiany -część Trzecia

TFUE

• Rada Europejska może przyjąć decyzję

zmieniającą wszystkie lub część
postanowień części trzeciej Traktatu o
funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

• Rada Europejska stanowi jednomyślnie po

konsultacji z Parlamentem Europejskim i
Komisją oraz z Europejskim Bankiem
Centralnym w przypadkach zmian
instytucjonalnych w dziedzinie pieniężnej.

Uniwersytet Opolski, WPiA

14

Uproszczona procedura

zmiany -część Trzecia

TFUE

• Decyzja ta wchodzi w życie dopiero po

jej zatwierdzeniu przez Państwa
Członkowskie, zgodnie z ich
odpowiednimi wymogami
konstytucyjnymi.

• Decyzja, o której mowa w akapicie

drugim, nie może zwiększyć
kompetencji przyznanych Unii w
Traktatach.

Uniwersytet Opolski, WPiA

15

Uproszczona procedura

zmiany - zmiana trybu

• Jeżeli Traktat o funkcjonowaniu Unii

Europejskiej lub tytuł V niniejszego Traktatu
przewiduje, że Rada stanowi jednomyślnie w
danej dziedzinie lub w danym przypadku,
Rada Europejska może przyjąć decyzję
upoważniającą Radę do stanowienia
większością kwalifikowaną w tej dziedzinie
lub w tym przypadku. Niniejszego akapitu
nie stosuje się do decyzji mających wpływ
na kwestie wojskowe lub obronne.

Uniwersytet Opolski, WPiA

16

Uproszczona procedura

zmiany - zmiana

procedury

• Jeżeli Traktat o funkcjonowaniu Unii

Europejskiej przewiduje, że akty
prawodawcze przyjmowane są przez
Radę zgodnie ze specjalną procedurą
prawodawczą, Rada Europejska
może przyjąć decyzję zezwalającą na
przyjęcie takich aktów zgodnie ze
zwykłą procedurą prawodawczą.

Uniwersytet Opolski, WPiA

17

Uproszczona procedura

zmiany - rola parlamentów

narodowych

• Wszelkie inicjatywy podejmowane przez

Radę Europejską na podstawie akapitu
pierwszego lub drugiego są przekazywane
parlamentom narodowym.

• W przypadku gdy parlament narodowy notyfikuje

swój sprzeciw w terminie sześciu miesięcy od
takiego przekazania, decyzja, o której mowa w
akapicie pierwszym lub drugim, nie zostaje
przyjęta. W przypadku braku sprzeciwu Rada
Europejska może przyjąć taką decyzję.

Uniwersytet Opolski, WPiA

18

Uproszczona procedura

zmiany - procedura

• W celu przyjęcia decyzji, o których

mowa w akapicie pierwszym lub
drugim, Rada Europejska stanowi
jednomyślnie po uzyskaniu zgody
Parlamentu Europejskiego,
wyrażonej przez większość
członków wchodzących w jego
skład.

Uniwersytet Opolski, WPiA

19

Traktaty akcesyjne -

wniosek

• Każde państwo europejskie, które

szanuje wartości, o których mowa
w artykule 2, i zobowiązuje się je
wspierać, może złożyć wniosek
o członkostwo w Unii.

• O wniosku tym informuje się

Parlament Europejski i parlamenty
narodowe.

Uniwersytet Opolski, WPiA

20

Traktaty akcesyjne -

procedura

• Państwo ubiegające się o członkostwo

kieruje swój wniosek do Rady, która
stanowi jednomyślnie po zasięgnięciu
opinii Komisji oraz po otrzymaniu
zgody Parlamentu Europejskiego,
udzielonej większością głosów jego
członków. Brane są pod uwagę
kryteria kwalifikacji uzgodnione przez
Radę Europejską.

Uniwersytet Opolski, WPiA

21

Traktaty akcesyjne -

warunki

• Warunki przyjęcia i wynikające z tego

przyjęcia dostosowania w Traktatach
stanowiących podstawę Unii są
przedmiotem umowy między Państwami
Członkowskimi a Państwem ubiegającym się
o członkostwo (Art.49)

•

Odstępstwa

– od obowiązków
– od przywilejów

• Okresy przejściowe

Uniwersytet Opolski, WPiA

22

Traktaty akcesyjne -

ratyfikacja

• Umowa o akcesji ta podlega

ratyfikacji

• przez wszystkie umawiające się

Państwa,

• zgodnie z ich odpowiednimi

wymogami konstytucyjnymi

Uniwersytet Opolski, WPiA

23

Tworzenie prawa

pochodnego - zasady

• Zasady ogólne

– brak trójpodziału władzy
– zasada lojalnej współpracy

• Procedury

– odrębne dla aktów prawodawczych
– akty delegowane i wykonawcze - tzw.

komitologia

Uniwersytet Opolski, WPiA

24

Tworzenie prawa

pochodnego - inicjatywa

• Z zasady inicjatywa Komisji Europejskiej
• W przypadkach przewidzianych

Traktatami

–

Parlament

–

Trybunał Sprawiedliwości

–

EBC

–

EBI

–

grupa państw członkowskich

• Inicjatywa obywatelska - poprzez KE

Uniwersytet Opolski, WPiA

25

Akty prawodawcze -

procedury

• Przyjmowane w drodze dwóch procedur

– zwykłej procedury prawodawczej
– specjalnej procedury prawodawczej

• Jaka procedura w danym przypadku

określone w Traktatach

• Procedura „kładki” (Rada Europejska

może zmienić ze „specjalnej” na
„zwykłą” procedurę)

Uniwersytet Opolski, WPiA

26

Zwykła procedura

prawodawcza

• Przyjmuje Parlament i Rada

– z zasady na wniosek Komisji

Europejskiej

• Procedura w art. 294 TFUE

– podobna jak obecna

współdecydowania

– zmodyfikowana jeśli inicjowana nie

na wniosek Komisji

Uniwersytet Opolski, WPiA

27

Specjalna procedura

prawodawcza

• Przyjmuje

– Parlament z udziałem Rady
– Rada z udziałem Parlamentu

• Inicjatywa - nie tylko KE

Uniwersytet Opolski, WPiA

28

Zwykła procedura -

pierwsze czytanie

• projekt KE - wysyła do Rady i PE
• PE uchwala swoje stanowisko i

przekazuje Radzie

• Rada

– j

eśli zgadza sie z PE - akt uchwalony

– jeśli nie zgadza sie z PE - przyjmuje swoje

stanowisko i przekazuje PE wraz z
uzasadnieniem

• KE daje swoje stanowisko

Uniwersytet Opolski, WPiA

29

Zwykła procedura - drugie

czytanie

• Drugie czytanie w PE (w ciągu 3 miesięcy + ew. 1 miesiąc )

– akceptacja lub brak uchwały - akt przyjęty w myśl

stanowiska Rady

– odrzucenie (absolutna większość) - koniec procedury (akt

nie jest przyjęty)

– poprawki do stanowiska Rady - przekazuje Radzie i KE

•  KE wyraża opinię
• Rada (w ciągu 3 miesięcy + ew. 1 miesiąc )

–  większością kwalifikowaną

• przyjmuje poprawki PE - akt przyjęty
• nie przyjmuje wszystkich poprawek PE - komitet pojednawczy

– tam gdzie negatywna opinia KE - wymagana

jednomyślność Rady

Uniwersytet Opolski, WPiA

30

Komitet pojednawczy

• Komitet pojednawczy

– zazwyczaj po 15 osób z Rady i PE
– uczestniczy KE
– w ciągu 6 + ew.2 tygodni

•  Zatwierdzenie (większością odrębnie

członków z Rady i z PE )

- trzecie czytanie w Radzie i PE

• Nie zatwierdzenie - koniec procedury (akt nie

jest przyjęty)

Uniwersytet Opolski, WPiA

31

Trzecie czytanie

• Projekt Komitetu pojednawczego

w ciągu

6 + ew.2 tygodni

– PE zatwierdza większością oddanych

głosów

– Rada zatwierdza większością

kwalifikowaną

Nie zatwierdzenie - koniec procedury (akt

nie jest przyjęty)

Uniwersytet Opolski, WPiA

32