Stany zagrożenia życia

W-4

„Hipo- i hipertermia”

lek. Tomasz Gutowski

HIPOTERMIA

Wewnętrzna głęboka temperatura ciała <35 st. C

Mierzona w przełyku, odbycie, błonie bębenkowej

Hipotermia

• Obniżenie głębokiej temperatury ciała

poniżej 35°C

• Hipotermia pierwotna

- wynikająca z działania zimna na organizm

• Hipotermia wtórna - rozwijająca się u osób

z upośledzeniem termoregulacji

Utrata ciepła >> produkcja

możliwe również w temp. >0 st. C

- Dzieci starsi, niedożywieni wyniszczeni

- Długie przebywanie w jednej pozycji

np. gdy utrata przytomności

- Oparzenia

- Stan po spożyciu alkoholu

Objawy hipotermii

• Łagodna 32-35 st. C

Dreszcze

,

zwiększenie częstości serca,

oddechów

, skurcz naczyń krwionośnych,

później zmęczenie, apatia,

hipowolemia, zwiększenie diurezy,

niewłasciwa ocena sytuacji

• Umiarkowana 28-32 st. C

zmniejszenie częstości rytmu serca i

oddechów,

przedsionkowe zaburzenia rytmu

serca, hipotensja, zaburzenia świadomości,

poszerzenie źrenic, osłabienie odruchów,

ustanie dreszczy

, stopniowy zanik

aktywności fizycznej

• Ciężka < 28 st. C
Śpiączka,

bardzo wolny oddech

prowadzący do bezdechu

, asystolia

lub komorowe zaburzenia rytmu
serca, niereagujące źrenice, obrzęk
płuc, skąpomocz lub bezmocz

• Krytyczna< 24 st.C

Hipotermia łagodna ( I°)

35-32°C

• Pacjent przytomny, w logicznym

kontakcie.

• Tachykardia.
• Skurcz naczyń krwionośnych.
• Zmniejszone pocenie się.
• Termogeneza drżeniowa.
• Zwiększona częstość oddechów.
• Wzmożona diureza.

Hipotermia umiarkowana ( II°)

32-28°C

• Pacjent splątany, senny.
• Brak termogenezy drżeniowej.
• Stopniowo postępujący spadek oporu

obwodowego.

• Często obserwowane migotanie

przedsionków.

• Stopniowo postępujące zwolnienie akcji

serca i oddechu.

Hipotermia ciężka ( III°)

28-24°C

•

Pacjent nieprzytomny, zwykle oddycha.

•

Brak termogenezy drżeniowej.

•

Rozszerzone naczynia obwodowe,

niskie ciśnienie tętnicze krwi (wstrząs).

•

Często obserwowane migotanie

przedsionków z wolną akcją komór.

•

Zwolnienie czynności bioelektrycznej

mózgu.

Hipotermia krytyczna ( IV°)

<24°C

• Zatrzymanie oddechu i krążenia
• Brak aktywności elektrycznej

mózgu <20°C.

• Samoistnie występujące migotanie

komór lub asystolia

Postępowanie

• Osoby, u której nie stwierdza się

pewnych znamion śmierci (plamy
opadowe), lub objawów na pewno
śmiertelnych obrażeń nie uznawaj za
zmarłą bez próby ogrzania do
temperatury 35 st. C

• Przy temperaturze 27 st. C chory na

pierwszy rzut oka wydaje się być
zmarły, ale można go odratować!!

Postępowanie na miejscu

zdarzenia

• Stosuj ogrzewanie bierne
• Chroń przed wyziębieniem
• Okryj metalizowaną folią srebrną

stroną do ciała ( ogranicza ruch
powietrza i parowanie)

Postępowanie w domu

• Zapewnij suche i ciepłe ubranie
• Przytomnym podaj do picia ciepłe

napoje

• Nie podawaj alkoholu: rozszerza

naczynia krwionośne i zwiększa
utratę ciepła

Postępowanie

w karetce / szpitalu

- Rozpocznij ogrzewanie bierne

- Potwierdź hipotermię ( temp+ objawy)

- Rozpocznij ogrzewanie czynne:

• Zewnętrzne- okryj pacjenta ciepłym kocem lub

specjalną kołdrą wypełnioną ciepłym powietrzem,
termofory pod pachy i na pachwiny stosuj
ostrożnie ( ryzyko oparzenia) skutkiem
niepożądanym jest rozszerzenie naczyń
krwionośnych skóry i paradoksalna hipotermia,
hipotensja

• Wewnętrzne- w umiarkowanej hipotermii wlew

płynów o temp. 42-44 st. C oraz ogrzanie i
nawilżenie mieszaniny bogatej w tlen do
oddychania.

W głębokiej hipotermii- płukanie ciepłymi

płynami jam ciała- otrzewnej, ogrzewanie krwi w
krążeniu pozaustrojowym

Postępowanie z pacjentem w

hipotermii

• Sprawdzaj oddech i puls przez 30 - 45 sek.
• Ściągnij wilgotne ubranie.
• Chroń przed utratą ciepła.
• Ułóż w pozycji horyzontalnej.
• Unikaj gwałtownych ruchów.
• Monitoruj EKG, temperatura wnętrza ciała.

Postępowanie w zatrzymaniu

krążenia

• Rozpocznij resuscytację.
• Określ mechanizm zatrzymania krążenia.
• Jeżeli migotanie komór/częstoskurcz komorowy

bez tętna defibryluj.

• Intubacja.
• Wentyluj ciepłym, wilgotnym tlenem.
• Uzyskaj dostęp dożylny.
• Podawaj ciepłe płyny.
• Sprawdź temperaturę wnętrza ciała.

Postępuj zależnie od oznaczonej

temperatury wnętrza ciała

• Temperatura < 28°C

(Hipotermia III ° i IV °)

• Prowadź resuscytację.
• Nie podawaj leków.
• Nie defibryluj.
• Ogrzewaj pacjenta.
• Transportuj do

szpitala.

• Temperatura > 28°C

(Hipotermia I ° i II °)

• Prowadź

resuscytację.

• Podawaj leki,

defibryluj zgodnie

ze standardem ALS

(dłuższe przerwy

pomiędzy kolejnymi

dawkami leków).

Odmrożenie

Odmrożenie

• Jest to zamarznięcie płynu w tkankach.

• Skutkuje rozsadzeniem tkanek-

zniszczeniem komórek

• Uwolnienie mediatorów reakcji

zapalnej

• Dochodzi do obrzęku i nasilenia

niedokrwienia

• Martwica tkanek

• amputacja

OBJAWY

• Najbardziej narażone są obwodowe

części kończyn, małżowiny uszne, nos

• Odmrożeniom sprzyja miejscowy ucisk-

ciasne obuwie

Ustanie piekącego bólu, zblednięcie

odmrożonych tkanek

ODMROŻENIE

Postępowanie poza

szpitalem

• Chroń przed dalszą utratą ciepła i możliwie

szybko umieść poszkodowanego w ciepłym

pomieszczeniu. Nie rozcieraj ani nie msuj

miejsc odmrożonych , gdyż zwieksza to

obszar zniszczenia tkanek i nasila reakcję

zapalną.

• Postępowaniem z wyboru jest kąpiel w

ciepłej wodzie , co zwykle jest bolesne i

może wymagać podawania leków

przeciwbólowych( ostrożnie- ryzyko

oparzeń)

Postępowanie w szpitalu

• 1. jeśli nie ogrzano odmrożonej części ciała-

zastosuj ciepłą kąpiel

• 2. podawaj leki p/bólowe- NLPZ ibuprofen

400 mg 3x dz.

• 3.Zapobiegaj miejscowemu zakażeniu –

stosuj na miejsce odmrożone zewnętrznie

antybiotyk, np. Neomycynę w aerozolu

• 4.Uważaj, aby nie dochodziło do

miejscowego ucisku na odmrożony obszar

• 5.Martwica zakażona- skieryj do amputacji w

trybie pilnym

• 6.Amputację planowaną odrocz aż martwica

będzie sucha wyraźnie odgraniczona.

Hipertermia

Jest to podwyższona wewnętrzna temperatura ciała

(głęboka) >40 st. C

Wskutek zwiększonego wytwarzania lub

upośledzenia utraty ciepła

bez przestawienia ośrodka termoregulacji na wyższy

poziom

W gorączce

ośrodek termoregulacji

ulega przestawieniu i

temperatura ciała podnosi

się.

Najczęstsza postać

1.

Hipertermia spowodowana

podwyższoną temperaturą otoczenia

lub

niemożliwością wyeliminowania

nadmiaru ciepła wytworzonego pracą

mięśni

Kurcze cieplne, osłabienie cieplne, udar cieplny

Postać

• 1. klasyczna
• Długotrwale podwyższona temp.

Powietrza >35 st. C

• zwłaszcza u małych dzieci, ludzi

starszych, z niewydolnością serca,
stosujących leki
przeciwcholinergiczne, diuretyki lub
b- blokery

2. hipertermia wysiłkowa, po

bardzo dużym wysiłku fizycznym,

zwłaszcza przy ciepłej wilgotnej

pogodzie, bez właściwego

uzupełniania płynów

Objawy

Przy dużym wysiłku, przy wysokiej

temperaturze otoczenia i obfitym

poceniu się mogą wystąpić bolesne

kurcze mięśni brzucha lub kończyn

Kurcze cieplne

Następnie ból i zawroty głowy,

nudności

i uczucie zmęczenia

• U osób nie wykonujących wysiłku

fizycznego, a przebywających w
podwyższonej temperaturze

• Uczucie zmęczenia

osłabienie cieplne

• Nudności wymioty ból mięśni i głowy,

zmiany nastroju

• Tachykardia
• Hipotensja
• Skóra blada, chłodna, spocona

• Skóra w udarze cieplnym jest czerwona

i gorąca

• Suchość skóry objaw

niecharakterystyczny- częściej sucha w
postaci klasycznej

Udar cieplny

• Stanowi poważne zagrożenie życia,

może wystąpić nagle, niemal bez
objawów ostrzegawczych

• U osób narażonych na działanie

gorąca rozpoznawaj go w każdym
przypadku podwyższenia temperatury
>40 st.C z równoczesnym
występowaniem jakichkolwiek
dysfunkcji OUN

Zmiany w tkankach

• Znaczne podwyższenie temperatury ciała

prowadzi do uszkodzenia błon

komórkowych

• Obumierania komórek

• Systemowej reakcji zapalnej

• Niewydolności wielonarządowej i śmierci

Inne przyczyny Hipertermii

• Odwodnienie- zwężenie naczyń i zmniejszenie

wytwarzania potu upośledza utratę ciepła

• Alkoholowy zespół abstynencyjny

• Niepożądane reakcje na leki( anestetyki)

• Zatrucia substancjami: Salicylany, lit, TLPD

• Uszkodzenie podwzgórza najczęściej wskutek

incydentów naczyniowych

• Ciężka hipertermia:

nadczynność tarczycy, pheochromocytoma

• Niedoczynność nadnerczy,

hipoglikemia , nadczynność

przytarczyc

• łagodne podwyższenie temperatury

ciała.

Postępowanie na miejscu

zdarzenia

• Kurcze cieplne

Zwykle wystarcza wstrzymanie wysiłku

Pobyt w chłodniejszym miejscu

Doustne podawanie płynów

• Osłabienie cieplne

Zmniejsz narażenie na ciepło, połóż pacjenta

w zacienieniu, podawaj płyny do picia- nie

zmrożone- paradoksalny skurcz naczyń

Obserwuj

Postępowanie w udarze

cieplnym

• Działaj szybko i energicznie!!

• Postępuj zgodnie z ABCD , wezwij pomoc

• Przenieś pacjenta w chłodne miejsce i

zdejmij nadmiar odzieży

• Rozpocznij intensywne chłodzenie

- Skrapiaj obficie letnią wodą

- Energicznie wachluj

- W razie konieczności utrzymaj drożność

dróg oddechowych

- Załóż kaniulę o ile to możliwe

Postępowanie w karetce i

szpitalu

• Zabezpiecz drożność dróg oddechowych i

dostęp i.v.

• Połóż woreczki z wodą i lodem na

pachwiny i pod pachy

• Chłodzące kołdry, krążenie pozaustrojowe-

przyrządowe obniżanie temperatury

• Dążymy do 38 st. C
• Nie stosuje się kąpieli wodnych ze względu

na paradoksalne obkurczenie naczyń i

utratę ciepła

• Kontynuuj intensywne chłodzenie
• Nawadniaj ( płyny temp. Pokojowej)
• 0,9 % NaCl i 5% glukoza 1:1
• Odwodnienie w hieprtermii różni się

od odwodnienia z p. pok. tym, że
dotyczy nie tylko przestrzeni
pozakomórkowej , ale też
wewnątrzkomórkowej

• Drgawki-

diazepam

(Relanium 10 mg)-

u dzieci specjalne dawkowanie- maks.
5 mg

albo

midazolam

• W hipertermii nie spowodowanej

wysoką temperaturą otoczenia stosuj
ww leczenie + leczenie przyczynowe

• Hipertermi złosliwej- dantrolen

• Złośliwy zespół neuroleptyczny-

dantrolen lub bromokryptyna

• NLPZ, Paracetamol są

nieskuteczne przy podwyższonej
temperaturze ciała
niespowodowanej gorączką