Systemy informacyjne zarządzania

WPROWADZENIE DO SIZ

Dr hab. inż. Edward Kołodziński, prof.

WSIiE TWP w Olsztynie

SIZ-1

Olsztyn 2010/2011

Rygory zaliczeniowe z SIZ

EGZAMIN

1.

Warunkiem koniecznym przystąpienia do egzaminu jest

zaliczenie ćwiczeń.

2.

Egzamin składa się z części pisemnej i ustnej. Warunkiem

przystąpienia do części ustnej jest uzyskanie pozytywnego

wyniku (dst) z części pisemnej.

3.

Warunkiem koniecznym uzyskania pozytywnej oceny z

egzaminu jest uzyskanie pozytywnych ocen z jej trzech

składowych:

+ średnia arytmetyczna ocen z pisemnych sprawdzianów na

wykładach >2.9;

+ ocena z części pisemnej >2.9;
+ ocena z części ustnej>2.9.
4.

Ocena z egzaminu – suma ocen: (średnia arytmetyczna ocen z

pisemnych sprawdzianów na wykładach + ocena z części

pisemnej + ocena z części ustnej) dzielona przez trzy.

5. Kolejne pisemne sprawdziany na wykładach każdorazowo

będą obejmować ich treści (ze zrozumieniem) z zakresu

tematycznego od pierwszego do ostatniego wykładu.

6. Nieobecność podczas sprawdzianu skutkuje oceną

niedostateczną z tego sprawdzianu.

7. Nie ma możliwości poprawiania ocen z poszczególnych

sprawdzianów.

Rygory zaliczeniowe z SIZ

EGZAMIN cd

Uwagi:

1. Stwierdzenie faktu ściągania podczas

pisania

sprawdzianów skutkuje oceną

niedostateczną ze

wszystkich dotychczas zaliczonych

sprawdzianów.

2.

Opanowanie na pamięć (bez zrozumienia

treści) prezentowanych na slajdach na
wykładach materiałów nie jest wystarczające
do zaliczenia sprawdzianów, a tym bardziej
egzaminu.

3. Na każdym wykładzie będzie sporządzana lista

obecności.

Ustne pytania egzaminacyjne będą dotyczyć

przede

wszystkim treści wykładów na których dana

osoba była nieobecna.

Rygory zaliczeniowe ćwiczeń z SIZ

Rygory zaliczeniowe ćwiczeń z PSI w semestrze

Warunek konieczny zaliczenia:
1.

obowiązkowe uczestnictwo studentów w ćwiczeniach –
dopuszczalne maksymalnie dwie nieobecności
nieusprawiedliwione –

więcej niż dwie nieobecności

nieusprawiedliwione bezwzględnie skutkują niezaliczeniem
ćwiczeń w danym semestrze,

2.

Pozytywna ocena zadania (indywidualnego lub
grupowego)-

bezwzględnie musi być zweryfikowany udział

członków zespołu w jego realizacji.

3.

Pozytywna ocena aktywności (sprawdzianów) podczas
ćwiczeń,

4.

Pozytywna ocena końcowego pisemnego sprawdzianu
zaliczeniowego ćwiczenia w danym semestrze.

Ocena „zaliczeniowa” ćwiczeń
– średnia arytmetyczna trzech składowych >2.9

Systemy informacyjne zarządzania

Literatura podstawowa do przedmiotu SIZ

LITERATURA
1.

Cadle J., Yeates D.: Zarządzanie procesem tworzenia systemów
informacyjnych ,WNT, Warszawa 2001.

2.

Dąbrowski W., Stasiak A., Wolski M.: modelowanie systemów
informatycznych w języku UML 2.1 w praktyce, PWN 2007

3.

Flasiński M.: Zarządzanie projektami informatycznymi, PWN,
Warszawa 2006.

4.

Graessie P. i inni: UML 2.0 w akcji, Przewodnik oparty na projektach,
Helion 2008

5.

Jaszkiewicz A.: Inżynieria oprogramowania, Helion, Gliwice 1997.

6.

Leffingwell D. i inni: Zarządzanie wymaganiami. Seria: Inżynieria
oprogramowania, WNT, Warszawa 2003

7.

Pritchard C.: Zarządzanie ryzykiem w projektach, teoria i praktyka,
WIG-PRESS, Warszawa 2002

8.

Śmiałek M.: Zrozumieć UML 2.0 – metody modelowania obiektowego,
Helion, Gliwice 2005.

9.

Wrycza S. i inni: Język UML 2.0 w modelowaniu systemów
informatycznych, Helion, Gliwice 2005.

Pojęcia podstawowe informatyki

•Informacja-

zmiana nieokreśloności (nieznajomości

) stanu wiedzy o przedmiocie (przez
zainteresowanego nim) po

uzyskaniu o

nim: wiadomości, dokonaniu obserwacji,

uzyskaniu danych itp.

Warunkiem koniecznym uzyskania informacji z danej jest

jej zinterpretowanie.

Przykładowo - cena książki napisana na okładce, to

dana, która nie zawiera informacji dla tych , którzy jej
nie zinterpretują - np. osoba nie umiejąca czytać.

Informacja – jest pojęciem abstrakcyjnym – zawarta jest

w „czymś”: sygnale, znaku, wyrażeniu itp.

Do przekazania informacji niezbędny jest jej nośnik.

Pojęcia podstawowe informatyki

Stopień nieokreśloności przedmiotu naszego
zainteresowania określa się za pomocą entropii
informacyjnej.
Jeżeli zakres zmienności stanów przedmiotu naszego
zainteresowania jest dyskretny, to miara entropii
informacyjnej ma postać:

H(X) = -Σ

i

p

i

log

2

p

i,

Przykład
Dla rzutu monetą zbiór możliwych stanów X={O,R}.
Prawdopodobieństwo wystąpienia każdego ze stanów
jest równe i wynosi :

P (O) = p (R)

= p = 1/2

Stąd:

H(X) = -Σ

i=1,2

p

i

log p

i

= 1 [bit]

Pojęcia podstawowe informatyki

Obserwacje bezpośrednie X

Ilość informacji uzyskana w : wiadomości, wyniku
eksperymentu, pozyskanych danych itp. o X:

I(X) = H

1

(X) – H

2

(X)

–H1(X) – entropia stanu przed eksperymentem,
–H2(X) – entropia stanu po eksperymencie.

Przykład cd.
Ilość informacji zawarta w danej o wyniku rzutu:

I(X) =1-0 =1[bit]

Pojęcia podstawowe informatyki

Obserwacje pośrednie

Dane dwie wielkości X i Y zależnie statystycznie –
p(x

i

/y

j

) ≠ 0

Czujnik

X

Z

Y

I
H(X/y

j

) = -∑ p(x

i

/y

j

) log p(x

i

/y

j

) – entropia warunkowa

wielkości X p
i=1 po zaobserwowaniu wartości
wielkości Y

Ilość informacji o wielkości X uzyskana w wyniku zaobserwowania,
że wielkość Y= y

j

jest równa:

I(X/ y

j

) = H(X) – H

(X/ y

j

)

zaś
I(X/Y) =H(X)-H(X/Y)
gdzie:
H(X/Y) = ∑ p(y

j

) H(X/y

j

)

Z

Pojęcia podstawowe informatyki

Modelem systemu* nazywamy ilościową i

jakościową reprezentację systemu na innej

bazie materialnej niż występuje on w

rzeczywistości, ujmującą podstawowe cechy

systemu, istotne ze względu na zamierzony cel

badań.

Modelowanie - proces opracowywania modelu.

Rodzaje modeli systemów:
 modele fizyczne (materialne);
 modele symboliczne.
Modele fizyczne są to układy (systemy), których

działanie odwzorowuje działanie rzeczywistego systemu

przez wykorzystanie innych wielkości fizycznych w innej

skali.

*

Patrz więcej w: Kołodzinski E.: Symulacyjne metody badania systemów. PWN,

Warszawa 2002 -

http://www.infocorp.com.pl/html/smbs_main.htm

Pojęcia podstawowe informatyki

Przykłady modeli fizycznych:

Z

x

D

H

M

F(t)

C

E(t)

R

i

L

a)

b)

Rys. 1. Analogie między systemem mechanicznym i elektrycznym:
-schemat systemu mechanicznego;
-schemat systemu elektrycznego.

 

t

F

Hx

x

D

x

M







.

..

Równanie ruchu punktu materialnego o masie M w opisanym systemie ma postać:

gdzie:
M – masa;
x – wychylenie masy M;
H – współczynnik sprężystości;
D - współczynnik tłumienia amortyzatora.

(1)

Pojęcia podstawowe informatyki

Przykład cd

L- indukcyjność
R –rezystancja
Q –ładunek elektryczny
E –siła elektromotoryczna

Zjawiska zachodzące w obwodzie elektrycznym można opisać następującym równaniem:

 

t

E

C

Q

q

R

q

L







.

..

Porównując równania (1) i (2) widzimy pełną analogię zjawisk zachodzących w obu
układach (systemach).
Oba systemy opisane są takim samym równaniem różniczkowym.
Działanie jednego systemu można określić prowadząc badanie na drugim i odwrotnie.

(2)

Pojęcia podstawowe informatyki

Model symboliczny – opis wyodrębnionej rzeczywistości

w określonym języku formalnym.

Przykłady: plan miasta, rysunek techniczny

obrabiarki,

elementu roweru itp.

Model matematyczny – symboliczny model

wyodrębnionej rzeczywistości, który
zawiera ilościowe i jakościowe związki
między cechami tej rzeczywistości,
istotnymi z punktu widzenia celu jego
opracowywania. Może być wyrażany za
pomocą:wzorów, zestawień itp.

Przykład:

równania różniczkowe (1) i (2) są modelami

matematycznymi systemów
odpowiednio: mechanicznego i
elektrycznego;

Pojęcia podstawowe informatyki

Przykład 2

Z

Rozpatrzymy przykład systemu masowej obsługi (SMO) z :
•ograniczoną liczbą m miejsc w poczekalni,
•poissonowskim strumieniem zgłoszeń,
•wykładniczym rozkładem prawdopodobieństwa czasu trwania obsługi.

0

1

2 . . .

m+1









00

)

(













11

)

(













22







 m

,

m 1













1

1m

,

m







1

m

m,







23







12







01







10







21







32

Model funkcjonowania SMO można przedstawić w języku teorii sieci.

Model systemu masowej obsługi zilustrowany na rys.1.2, przedstawiony w języku
teorii sieci, równoważny jest w treści modelowi zapisanemu w postaci układu
równań różniczkowych:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

t

p

t

p

t

p

m

1

i

t

p

t

p

t

p

t

p

t

p

t

p

t

p

1

m

1

m

1

m

m

1

m

m

1

m

1

i

i

1

i

i

ii

1

i

i

1

i

i

1

10

0

00

0



































,

,

,

,

'

'

,

;

















Pojęcia podstawowe informatyki

Algorytm

•w języku potocznym

algorytmem

określamy zwykle

przepis wykonywania czynności, w wyniku których

osiągnie się zamierzony cel;

•w dziedzinie naszych zainteresowań -

algorytm,

to przepis

przekształcania danych, w celu zrealizowania zadania, np.

-

wyznaczenia największego wspólnego podzielnika dwóch liczb;

- wyznaczenia pierwiastków równania kwadratowego,
- itp.

W procesie wyznaczania rozwiązania zadania według

ustalonego algorytmu wyróżniamy:

- dane początkowe -

dane wyjściowe do obliczeń, które

mamy

przekształcać (krok po kroku) według algorytmu,

– wyniki pośrednie –

uzyskiwane w kolejnych iteracjach

(krokach) obliczeniowych,

- wynik końcowy -

wyznaczone rozwiązanie zadania

poszukiwany wynik.

Teoretyczne podstawy informatyki

Algorytm cd

Przykład – algorytm Euklidesa wyznaczania największego

wspólnego podzielnika (NWP) dwóch liczb A i B

1. Zapis algorytmu w języku naturalnym ma postać:
• dane początkowe – para liczb A i B;
• wyniki pośrednie - pary liczb uzyskiwane w następujący sposób:

większą

zastępujemy mniejszą, a mniejszą –

resztą z dzielenia większej

przez mniejszą -

czynność powtarzamy dopóty, dopóki większa

z liczb

nie jest całkowicie podzielna przez mniejszą;

• wynik końcowy - mniejsza liczba, która jest szukanym

największym podzielnikiem

pary liczb A i B.

Niech dane początkowe: (A,B)=(30,16);
• wyniki pośrednie: (16,14) ;
• wynik końcowy: 2
NWP pary (30,16) jest liczba 2.

Pojęcia podstawowe informatyki

Algorytm cd

2.

Zapis algorytmu Euklidesa w postaci diagramu – schematu

blokowego ma postać:

Wprowadź wartości danych początkowych A B

A mod B=0

NWP:=B

KONIEC

C:=B
B:=A mod B
A := C

Początek

Pojęcia podstawowe informatyki

Algorytm cd

3.

Zapis algorytmu Euklidesa w postaci funkcji :

( B, A mod B ) dla A mod B ≠ 0
G (A, B) =
NWP := B dla A mod B = 0

Niech

G – funkcja przejścia;
X - zbiór możliwych wartości (A,B) , to

A = ( X, G ) - algorytm Euklidesa

Algorytm A zapisany w ustalonym języku programowania nosi

nazwę programu komputerowego

.

Program komputerowy jest produktem

niematerialnym

.

Pojęcia podstawowe informatyki

System

–

zbiór wzajemnie bezpośrednio powiązanych elementów ( obiektów),

wyodrębnionych z otoczenia ze

względu na określony cel ich działania –

zadania do realizacji . Powiązania między elementami systemu tworzą jego
strukturę.

Przykłady systemów

: uczelnia, stołówka, komputer, sieć komputerowa itp.

Otoczenie systemu –

zbiór obiektów nie należących do systemu, które mają

wpływ

na działanie systemu lub funkcjonowanie systemu ma wpływ na ich

działanie.

Przykłady:

jeżeli sklep będziemy rozpatrywać jako system, to parking stanowi

jego

otoczenie. Również bankomaty przy sklepie wchodzą w skład

otoczenia.

System informacyjny (SI) -

to system, którego celem działania jest

dostarczanie odbiorcy

informacji, użytecznej do jego działania.

Przykłady SI:

system monitorowania bezpieczeństwa obiektu, telewizja itp.

System informatyczny -

to system informacyjny lub informacyjno-

decyzyjny w którym zastosowano komputery.

Przykłady:

system rekrutacji na UWM, system finansowo-księgowy itp.

Pojęcia podstawowe informatyki

•Komputer

(

ang. computer

) –

urządzenie elektroniczne do

przetwarzania danych (przedstawionych cyfrowo) zgodnie z
określonym algorytmem, zapisanym w ustalonym języku
programowania.

•Informatyka

–

ogół dyscyplin naukowych i technicznych

zajmujących się komputerowym przetwarzaniem

danych. Ta metadyscyplina

swoją nazwę zapożyczyła jednak

od informacji – bardzo często ( niesłusznie )

utożsamianej z

daną.

Obejmuje, między innymi:
 budowę i działanie sprzętu komputerowego;
teorię i wytwarzanie języków programowania;
teorię i inżynierię wytwarzania oprogramowania: systemów
operacyjnych, systemów bazodanowych, oprogramowania
użytkowego itp.;
teorię i inżynierię wytwarzania systemów informatycznych;
 itd.

Pojęcia podstawowe informatyki

Oprogramowanie

–

zespół programów, wraz z ich

dokumentacją, o określonym przeznaczeniu, np.:

oprogramowanie komputera

,

to zespół programów

umożliwiających jego wykorzystanie. Na opr. kom. składa się:
system operacyjny, translatory języków, system bazodanowy,
podprogramy biblioteczne, użytkowe itp.;

oprogramowanie systemu informatycznego

, to

zespół programów umożliwiających jego wykorzystanie zgodnie z
przeznaczeniem = oprogramowanie komputerów wchodzących w jego
skład oraz programy ich współdziałania w ramach systemu: interfejsy
komunikacyjne, oprogramowanie zarządzające itp.

Cykl życia oprogramowania

–

to ciąg etapów ( faz) w życiu

oprogramowania od

powstania

potrzeby istnienia do zaprzestania jego

użytkowania.

Pojęcia podstawowe informatyki

Inżynieria

–

umiejętność projektowania i

realizacji projektów, np. budowli,
systemów, urządzeń itp.

Inżynieria systemów informatycznych

–

to dziedzina

inżynierii, która obejmuje wszystkie aspekty
(nie tylko techniczne) procesu tworzenia SI , we
wszystkich fazach cyklu jego życia

W

inżynierii SI

występują dwa nurty:

 formalny - postuluje stosowanie metod formalnych;
praktyczny – postuluje metody powstałe na bazie wiedzy
i doświadczeń zdobytych w procesie realizacji prac
projektowych nad SI. Stosowane są notacje graficzne, nie

w pełni sformalizowane.

Nurt formalny, jak dotychczas, nie ma praktycznych
zastosowań.

Przedmiot inżynierii

oprogramowania (1)

Inżynieria SI

jest więc wiedzą empiryczną a nie

nauką teoretyczną. Jej metody, techniki i narzędzia
powstają i są rozwijane w oparciu doświadczenia
projektowe i weryfikowane przez tysiące ośrodków
podczas praktycznego ich stosowania.

Inżynieria SI:

•

obejmuje wszystkie fazy cyklu życia SI;

obejmuje wszystkie fazy cyklu życia SI;

•

oprogramowanie traktuje jako produkt, który ma

oprogramowanie traktuje jako produkt, który ma

spełniać potrzeby techniczne, ekonomiczne

spełniać potrzeby techniczne, ekonomiczne

lub społeczne.

lub społeczne.

Praktyka pokazała, że w inżynierii SI

nie ma miejsca

stereotyp „od teorii do praktyki”.

Teorie, szczególnie

teorie zmatematyzowane, okazały się dramatycznie
nieskuteczne w zastosowaniu praktycznym.

Pojęcia podstawowe informatyki

Wprowadzenie do SIZ

Organizacja, to przedsiębiorstwo, instytucja,

uczelnia, służba itp.

Celem informatyzacji

organizacji

-

jest poprawa efektywności jej funkcjonowania.

Informatyzacja zarządzania

organizacją

może być realizowana poprzez:



zakup i wdrożenie „gotowego” SI;



wykonanie SI dedykowanego dla danej

organizacji

.

Wprowadzenie do SIZ

Informatyzacja zarządzania

organizacją

może być realizowana poprzez:



zakup i wdrożenie „gotowego” SI;



wykonanie SI dedykowanego dla danej

organizacji

.

Niezależnie od „drogi”

informatyzacji

organizacji

nieodzowne jest precyzyjne
określenie oczekiwań

czyich ?

Zamawiającego- KLIENTA

Wprowadzenie do SIZ



Cele realizacyjne

przedsięwzięcia

informatycznego

w

organizacji

?



Kryterium powodzenia

przedsięwzięcia
informatycznego

, to?

Wprowadzenie do SIZ

Cele realizacyjne - bezpośrednie

przedsięwzięcia informatycznego w

organizacji

:

wdrożyć „właściwy” SI–

taki jakiego oczekuje klient –

tylko, że on nie wie jaki ma być

,

 nie przekroczyć budżetu,

 dotrzymać terminu.

Wprowadzenie do SIZ

Cele bezpośrednie przedsięwzięcia informatycznego w

organizacji

:

 wdrożyć „właściwy” SI–

 nie przekroczyć budżetu,

 dotrzymać terminu.

Kryterium powodzenia

przedsięwzięcia

informatycznego, to:

zaspokoić potrzeby zamawiającego –

wyrażone w

„Wymaganiach …”;

zmieścić się w zaplanowanym

budżecie;

 zmieścić się w ramach czasowych.

Wprowadzenie do SIZ

Cele bezpośrednie przedsięwzięcia informatycznego w

organizacji

:

 wdrożyć „właściwy” SI–
 nie przekroczyć budżetu,

 dotrzymać terminu.

Kryterium powodzenia przedsięwzięcia informatycznego, to:

 zaspokoić potrzeby zamawiającego –wyrażone w

„Wymaganiach

…”;

 zmieścić się w zaplanowanym budżecie;
 zmieścić się w ramach czasowych.

Historyczna ocena powodzenia

przedsięwzięć informatycznych

czyli

rzeczywistość „w statystyce”

Wprowadzenie do SIZ

Rzeczywistość „w statystyce” :

 w ponad

?

przedsięwzięciach informatycznych

przekroczony termin i

budżet,

 w ponad

?

przedsięwzięć informatycznych jest

przerywanych.

Wprowadzenie do SIZ

Rzeczywistość „w statystyce” :



w ponad

50%

przedsięwzięciach informatycznych

przekraczany jest termin i budżet,



ponad

25%

przedsięwzięć informatycznych jest

przerywanych.

Procentowy udział etapów informatyzacji

w

niekorzystnej

statystyce „rzeczywistości” ?

Wprowadzenie do SIZ

Rzeczywistość „w statystyce” :



w ponad

50%

przedsięwzięciach

informatycznych przekraczany

termin i budżet,



ponad

25%

przedsięwzięć informatycznych jest przerywanych.

Procentowy udział etapów informatyzacji w

statystyce

niekorzystnej

„rzeczywistości”:



56% - wymagania na SI,



26% - projektowanie,

 7% - implementacja programowa,
 11% - inne.

Wprowadzenie do SIZ

Koszty

błędów

20

2

1

0.5

0.1

Etap

Określanie wymagań

Projektowa
nie

Implement
acja

Testowanie
modułów

Testowanie
akceptacyjne

Pielęgnacja

5

56%

56%

26 %

7%

Koszty usuwania błędów na

etapie

„Pielęgnacji

oprogramowania” są

200 razy

większe niż na etapie

„Określania wymagań na…”

Wprowadzenie do SIZ

Geneza

56%

udziału etapu

„Określania wymagań na informatyzację PŚ”

w niekorzystnej statystyce „rzeczywistości”.

Kto, co i w jakim stopniu

przyczynia się do tego stanu rzeczy?

Podstawowi udziałowcy- opracowania

wymagań na przedsięwzięcie

informatyczne

czyli

„sprawcy”

niekorzystnej

„rzeczywistości”

Wprowadzenie do SIZ

Podstawowi

udziałowcy

przedsięwzięcia

informatycznego:

zamawiający

–

jego cel informatyzacji

:

 zwiększyć efektywności funkcjonowania

organizacji;

 poprawić jakość realizacji określonych

procesów informacyjno- decyzyjnych -

postępowanie minmax;

bezpośredni użytkownik SI

-

oczekuje

usprawnienia realizacji przypisanych mu

zadań

–

koszty nieistotne;

Wprowadzenie do SIZ

Podstawowi

udziałowcy

przedsięwzięcia

informatycznego:

 zamawiający

–

jego cel informatyzacji

:

 zwiększyć efektywności funkcjonowania organizacji;
 poprawić jakość realizacji określonych procesów

informacyjno- decyzyjnych -

postępowanie minmax;

 bezpośredni użytkownik SIP

-

oczekuje

usprawnienia realizacji przypisanych mu zadań

–

koszty nieistotne;

analityk systemu :

–

identyfikuje potrzeby (zamawiającego);

- „zamienia” je na wymagania;

–

formułuje problem do rozwiązania w

postaci

„Wymagań na ….”.

Wprowadzenie do SIZ

Identyfikacja pożądanych właściwości użytkowych

SI =

zrozumienie i specyfikacja potrzeb

zrozumienie i specyfikacja potrzeb

użytkownika

użytkownika

Potrzeba

klienta

Klient

ANALITYK

Potrzeby

Pożądane cechy

systemu

Wymagania stawiane

przed tworzonym

systemem

Dziedzina problemu

Dziedzina

rozwiązania

problemu

Jakie mam

faktyczne

potrzeby?

Jakie on ma

faktyczne

potrzeby

?

Jakie są

pożądane

właściwości

użytkowe
SI?

Pożądane właściwości
użytkowe SI

Wprowadzenie do SIZ

Etap

określania wymagań na SI

obejmuje:

 identyfikację i definiowanie

pożądanych właściwości użytkowych

systemu

-

wspomagane przez modelowanie

;



studium realizowalności SI o pożądanych

właściwościach :

-

konstrukcję modelu logicznego SI -

z uwzględnieniem pożądanych właściwości ,

-

analizę realizowalności SI o pożądanych

właściwościach

-

w oparciu o model

.

Wprowadzenie do SIZ

Etap

określania wymagań na SI

obejmuje:



identyfikację i definiowanie pożądanych

właściwości użytkowych systemu

-

wspomagane przez modelowanie

;



studium realizowalności SI o pożądanych

właściwościach :

-

konstrukcję modelu logicznego SI -

z uwzględnieniem pożądanych

właściwości ,

-

analizę realizowalności SI o pożądanych

właściwościach

-

w oparciu o

model

.

Wymagania na realizację

przedsięwzięcia

informatycznego

Wprowadzenie do SIZ

Warunek konieczny opracowania

1. poznanie procesów biznesowych

organizacji

i opracowanie

2. modelu obiektowego jej

funkcjonowania,

który będzie narzędziem do ustalenia

„Wymagań …”.

„Wymagań na realizację

przedsięwzięcia

informatycznego ”

Wprowadzenie do SIZ

Ad1. Poznanie procesów biznesowych

ORGANIZACJI

Techniki stosowane (

przez analityków

) w

poznawaniu procesów biznesowych

organizacji:

• wywiady i obserwacja pracowników przy wykonywaniu

przypisanych im zadań;

• odgrywania ról :

 przyjęcie roli uczestnika zewnętrznego - klienta,
 przyjęcie roli uczestnika wewnętrznego – pracownika;

• prototypowanie;

• ankiety - wiele metod,
• „burza mózgów” z udziałem wszystkich uczestników

przedsięwzięcia i ekspertami,

• analiza dokumentacji i przepływów informacyjnych,
• itp.

Wprowadzenie do SIZ

„Odgrywania ról”

metoda poznawania świata użytkownika poprzez „granie” jego roli, tj.

wykonywania jego czynności.

Uzasadnienie stosowania metody:

• opis prostej procedury może być bardzo trudny,

np. wiązanie sznurowadeł;

• użytkownik nie ma odwagi przyznać się, że nie

robi zgodnie z wytycznymi szefa-pomimo, że robi

dobrze;

• użytkownik ma własne procedury realizacji zadań,

których nie chce ujawnić;

• analityk nie jest w stanie zapytać o wszystko o co

powinien.

Wprowadzenie do SIZ

PROTOTYPOWANIE

Cel prototypowania- pomóc

udziałowcom opracowania „Wymagań …”

w zidentyfikowaniu faktycznych potrzeb użytkownika.

Sposób:

tworzenie interfejsu użytkownika

systemu

bez implementacji jego logiki i algorytmów tkwiących

w oprogramowaniu.

Może być użyte

do:

•

wydobycia od użytkownika potrzeb nie

uzmysławianych dotychczas przez niego;

•

potwierdzenia przez użytkownika, że analityk rozumie jego

wymagania;

•

zmobilizowania zamawiającego i użytkownika do

„przemyślenia” zasadności zmiany dotychczasowej technologii

realizacji zadań.

Wprowadzenie do SIZ

Cel modelowania obiektowego

organizacji :

• poznanie struktury i procesów w niej zachodzących-

przede wszystkim

informacyjno-decyzyjnych

,

• ujednolicenie wśród udziałowców wiedzy i

znajomości mechanizmów jej
funkcjonowania.

Ad 2.

opracowanie

modelu obiektowego

funkcjonowania organizacji

Modelowanie obiektowe funkcjonowania

organizacji

-

to technika analizy problemu ukierunkowana na identyfikację wymagań na

system.

Wprowadzenie do SIZ

Etapy modelowania obiektowego ukierunkowane na identyfikację i

specyfikację pożądanych właściwości użytkowych SIZ:

 modelowanie biznesowe

;



modelowanie analityczne – systemowe.

Modelowanie biznesowe organizacji

jest

sposobem

:

• poznania jej zasad funkcjonowania;

• procesów biznesowych w niej

zachodzących;

• procesów informacyjno decyzyjnych,

które będą podlegać informatyzacji;

• dokumentowania procesów

biznesowych realizowanych przez
organizację.

Wprowadzenie do SIZ



Modelowanie biznesowe

organizacji

organizacji

jest sposobem:

•

poznania zasad jej funkcjonowania;

•

procesów biznesowych w niej zachodzących;

•

procesów informacyjno decyzyjnych, które będą podlegać
informatyzacji;

•

dokumentowania procesów biznesowych realizowanych przez
organizację.

 Modelowanie analityczne – systemowe,

to inżynieria identyfikacji o jakich

właściwościach SI zapewni oczekiwania

Zamawiającego.

Składowe inżynierii modelowania analitycznego

:

• notacje zapisu modelu,

• metody budowy modelu,
• narzędzia programowe wspomagające

budowę modelu.

<<extend>
>

Model

Model

bizneso

bizneso

wy

wy

organiza

organiza

cji

cji

Organiza
cja

Model

systemowy

SI

organizacji

organizacji

*

1

Model biznesowy

organizacji

– opis procesów

biznesowych
Model systemowy SI

organizacji

- opis realizacji

procesów informacyjno-decyzyjnych zarządzania

organizacji

Modelowani

e biznesowe

Specyfi

kacja

wymaga

ń

Modelo

wanie

analityc

zne

*

1

Analiza i

projektowa

nie

Organizacja

Jak system
ma działać?

Co ma robić?
Ograniczenia

Jak ma zostać
zaimplementowa
ny?

Modelow

anie

bizneso

we

Specyfi

kacja

wymaga

ń

Co?

Modelo

wanie

analityc

zne

*

1

Analiza i

projektowa

nie

Jak?

Organizacja

Modelowanie

systemowe

Jak?

Wprowadzenie do SIZ

Wielkości charakteryzujące

przedsięwzięcie

informatyczne :

 zakres

– określony przez wymagania;

 koszt

przedsięwzięcia ;

 czas

przedsięwzięcia.

Wprowadzenie do SIZ

W realizacji każdego przedsięwzięcia, w tym informatycznego, występują
trzy wzajemnie zależne wielkości je charakteryzujące : zakres, koszt czas.

Metoda ustalania zakresu przedsięwzięcia informatycznego –
„Wymagań na SI

organizacji

organizacji ”

1.

pożądane właściwości SI opisujemy za pomocą skończonej liczby

cech

–

w literaturze zaleca się 25-99;

2.

sporządza się listę pożądanych cech projektowanego systemu, z

podaniem ich:



ważności

:

konieczna, ważna, użyteczna;



wysiłku – pracochłonności

: duża, średnia, mała;



ryzyka niewykonania w pożądanym terminie

: duże, średnie,

małe;

3.

listę pożądanych cech porządkuje się ze względu na

ważność-

w kolejności

: konieczna, ważna, użyteczna;

Wprowadzenie do SIZ

Metoda ustalania zakresu przedsięwzięcia informatycznego –

„Wymagań na SIP PŚ”

1.

pożądane właściwości SIP opisujemy za pomocą skończonej liczby

cech

–

w literaturze zaleca się 25-99;

2.

sporządza się listę pożądanych cech projektowanego systemu, z

podaniem ich:



ważności

:

konieczna, ważna, użyteczna;



wysiłku – pracochłonności

: duża, średnia, mała;



ryzyka niewykonania w pożądanym terminie

: duże, średnie,

małe;

3.

listę pożądanych cech porządkuje się ze względu na ważność-

w kolejności

: konieczna, ważna, użyteczna;

Cechy SIP o wadze

„konieczne’

wyznaczają tzw.

„Linię bazową

systemu”,

Cechy SIP powyżej tej linii

muszą być bezwzględnie

zrealizowane.

SIP posiadający cechy

co najmniej powyżej linii

bazowej

stanowi jego

wersję 1.0.

Co jeśli przekraczamy budżet i dopuszczalny

czas ?.