Diagnostyka schorzeń

układu pokarmowego

w zależności od zespołu objawów

(bóle brzucha, nudności, biegunka).

Diagnostyka

w chorobach przewodu pokarmowego

• Diagnostyka – ogólnie

• Diagnostyka w poszczególnych objawach

• Zespoły objawów

Diagnostyka

w chorobach przewodu pokarmowego

• Diagnostyka – ogólnie

• Diagnostyka w poszczególnych objawach

• Zespoły objawów

Diagnostyka

• badanie podmiotowe – wywiad
• badanie przedmiotowe (fizykalne)

• badania biochemiczne
• badania radiologiczne
• badania endoskopowe

• posiewy, badania wirusologiczne, w kierunku

obecności pasożytów, grzybów

• badanie histopatologiczne pobranych wycinków
• badania immunologiczne

Objawy spotykane w chorobach

układu pokarmowego

• zaburzenia związane z przełykaniem

• bóle

• nudności

• wymioty

• biegunki

• zaparcia

• krwawienie z przewodu pokarmowego

• zatrzymanie gazów

• objawy niespecyficzne – gorączka,

osłabienie, świąd skóry itd.

Diagnostyka

w chorobach przewodu pokarmowego

• Diagnostyka – ogólnie

• Diagnostyka w poszczególnych

objawach

• Zespoły objawów

Objawy ze strony przełyku

Utrudnione połykanie – dysphagia
Bolesne połykanie – odynophagia

• guz, zwężenie przełyku, uchyłki
• refluks żołądkowo przełykowey
• zaburzenia motoryki przełyku

• choroby gardła
• choroby pochodzenia ośrodkowego, choroby mięśni

• późne objawy raka przełyku

Objawy ze strony przełyku

Zwracanie pokarmu i wymioty

• zwężenie spowodowane chorobą wrzodową, rak, uchyłek

Zgaga

• refluks żołądkowo-przełykowy

Ból zamostkowy

• zapalenie przełyku

• kurcze przełyku

Kaszel

• przetoka przełykowo – tchawicza

Diagnostyka w chorobach przełyku

• Wywiad (używki), badanie przedmiotowe (stan odżywienia)

• Badanie jamy ustno-gardłowej – konsultacja laryngologa?

• Endoskopia
• Badanie RTG przełyku

• Ultrasonografia endoskopowa
• TK przełyku
• Manometria
• pH- metria
• Badanie histopatologiczne wycinków

Nudności i wymioty

Choroby narządów jamy brzusznej

• Związane z bólem trzewnym - kolka żółciowa, kolka

nerkowa

• Związane z procesem zapalnym - zapalenie błony śluzowej

żołądka, zatrucie pokarmowe, zapalenie trzustki, zapalenie

otzrewnej.

• Niedrożność jelit

Choroby nie związane z jamą brzuszną

• Zatrucia - alkohol

• Zawał serca

• Mocznica

• Ciąża

• Anoreksja

• Wywiad, badanie przedmiotowe

Dodatkowe objawy

• ból

• zatrzymanie gazów i stolca

• gorączka

• krwiomocz

• żółtaczka

• wzdęcie i wiele innych

Charakter wymiotów

• Krwiste, fusowate

• Treść pokarmowa, treść zastoinowa, treść kałowa

• Żółć

Nudności i wymioty

Badania dodatkowe

W zależności od podejrzenia:

• USG

• Endoskopia

• RTG przeglądowe jamy brzusznej itd.

• lub – test ciążowy, ekg, poziom etanolu w surowicy….

Badania laboratoryjne

• Morfologia

• Elektrolity

• Aminotransferazy

• Bilirubina

• Amylazy

• Białka ostrej fazy - CRP

Dolegliwości w nadbrzuszu –

bóle, pieczenie, dyspepsja, zgaga itp.

• Choroba refluksowa, zapalenie refluksowe przełyku

• Przepuklina rozworu przełykowego

• Zapalenie żołądka, choroba wrzodowa

• Kamienie pęcherzyka żółciowego

• Zapalenie wątroby, zapalenie trzustki

• Zapalenie jelita grubego

• Rak żołądka, przełyku, pęcherzyka żółciowego,

trzustki, jelita grubego

• Zawał serca

• Tętniak aorty

Diagnostyka górnego odcinka

przewodu pokarmowego

• Wywiad, badanie przedmiotowe

• Gastroskopia + test ureazowy + wycinki
• USG jamy brzusznej
• Pasaż żołądkowo jelitowy z papką barytową

• RTG klatki piersiowej
• RTG przeglądowe jamy brzusznej
• TK klatki piersiowej
• Markery nowotworowe – Ca 19-9 – trzustka
• Wirusowe zapalenie wątroby - aHCV, HbsAg

Ból w obrębie jamy brzusznej

• Kolkowy – skurcz mięśni gładkich, – np.

kolka żółciowa, nerkowa

• zmienne natężenie, objawy wstrząsowe

• Trzewny – proces zapalny, ból

zlokalizowany – zapalenie wyrostka
robaczkowego, perforacja żołądka

Ból w obrębie jamy brzusznej

• Choroby żołądka

• Choroby wątroby

• Choroby pęcherzyka

• Choroby jelit

• Choroby serca (zawał, niewydolność prawokomorowa,

tamponada) i naczyń (tętniak aorty)

• Choroby nerek (kamień, mocznica)

• Uraz śledziony

• Choroby przydatków, prostaty, pęcherza moczowego itd..

• Choroby metaboliczne – cukrzyca, porfiria

• Wywiad, badanie przedmiotowe

• USG
• RTG przeglądowe
• Endoskopia

• Badania w zależności od charakteru i

lokalizacji bólu.

Ból w obrębie jamy

brzusznej

Biegunki

• Zakażenie – E coli, Salmonella Shigella, biegunka podróznych

• Zatrucie pokarmowe – toksyny bakteryjne

• Zatrucie lekami – cytostatyki

• Uczulenia, nietolerancja pokarmowa

• Zespoły złego wchłaniania

• Choroby zapalne jelit – colitis ulcerosa, choroba Crohna

• Zespól jelita drażliwego

• Rak jelita grubego (biegunka paradoksalna – na przemian z

zaparciami)

• Nadczynność tarczycy

• Cukrzyca

Biegunki - diagnostyka

• Wywiad, badanie przedmiotowe

• Badanie kału

• Posiew kału

• Badanie kału w kierunku toksyny Clostridium difficle

• Badanie kał w kierunku rotawirusów (dzieci , immunosupresja)

• RTG przeweodu pokarmowego

• Rectoskopia

• Kolonoskopia

• Badanie wycinków jelita (zapalenia, zespoły złego

wchłaniania)

• Diagnostyka zespołów złego wchłaniania

Zaparcia

• Rak jelita grubego, stany zapalne jelit

• Związane z dietą (małoresztkowa, mała ilość płynów),

sposobem życia (brak ruchu) i słabą tłocznią brzuszną

• Sytuacyjne –np. podróż

• Leki – wapń, glin

• Hiperkalcemia, hipokaliemia

• Cukrzyca

• Niedoczyność tarczycy

Zaparcia

• Wywiad, badanie przedmiotowe

• Kolonoskopia
• RTG przeglądowe – podejrzenie

niedrożności

• Badania elektrolitów, hormonów

tarczycowych itd.

Świąd skóry

• objaw cholestazy (zaburzenia w odpływie

żółci) – może wystąpić wcześniej niż
żółtaczka

• objaw przewlekłej niewydolności nerek

Zółtaczka

Przyczyny
• Hemoliza
• Niewydolność metaboliczna wątroby
• Zaburzony odpływ żółci

• Żółtaczka mechaniczna – odbarwiony

stolec, ciemny mocz

Diagnostyka

w chorobach przewodu pokarmowego

• Diagnostyka – ogólnie

• Diagnostyka w poszczególnych objawach

• Zespoły objawów

Krwawienie z przewodu pokarmowego

• osłabienie, uczucie pragnienia

• bladość powłok i śluzówek
• spadek RR, przyspieszenie AS, spocona, zimna

skóra

• krwiste wymioty lub wymioty fusowate

• krew stolcu lub stolec smolisty

Krwawienie z górnego odcinka

przewodu pokarmowego

• Wywiad, badanie przedmiotowe
• Badanie per rectum
• Morfologia krwi

• Gastroskopia

Krwawienie z dolnego odcinka

przewodu pokarmowego

• Wywiad, badanie przedmiotowe
• Badanie per rectum
• Morfologia krwi
• Żelazo, ferrytyna – przy długotrwałym krwawieniu

obniżone

• Podejrzenie krwawienia/ niewielkie – stolec na krew

utajona, kolonoskopia

• Znaczne krwawienie – angiografia tętnic krezkowych

Niedrożność jelit

• nudności, wymioty

• ból brzucha

• zatrzymanie gazów i stolca

• odgłos opukowy bębenkowy, objawy otrzewnowe,

brak.stłumienia przy opukiwaniu wątroby i inne w

zależności od przyczyny

Perystaltyka

• brak – w niedrożności porażennej,

• metaliczna w niedrożności mechanicznej

• RTG przeglądowe jamy brzusznej – poziomy płynów w

jelitach

Zespół złego wchłaniania

• Chudnięcie, wyniszczenia
• Biegunki

• Niskie poziom białka całkowitego, albuminy,

cholesterolu, żelaza

• Endoskopia – badanie histopatologiczne
• Próby czynnościowe
• Przeciwciał przeciwko gliadynie – enteropatia

glutenowa

Marskość wątroby

• Wywiad nadużywania alkoholu lub wirusowego zapalenia

wątroby

• Wodobrzusze, wyniszczenie (mięśnie skroniowe), pajączki

naczyniowe, rumień dłoniowy, przykurcz Dupuytrena, skaza

krwotoczna, obrzęki, zanik owłosienia łonowego

• Hipoalbuminemia, podwyższone aminotransferazy i bilirubina,

wydłużone czasy krzepnięcia, pancytopenia

• USG – wielkość wątroby, wodobrzusze,

• gastroskopia – żylaki przełyku

• badanie płynu pobranego z jamy otrzewnowej

• biopsja wątroby – ocena zaawansowania włóknienia w wątrobie