ŚWIAT W MITACH

GRECKICH…

• Mity odgrywały bardzo ważną rolę w świecie

starożytnym. Były podstawą religii, wyjaśniały
zjawiska przyrody, przypominały bohaterskie czyny
przodków.

• Historie mityczne nadawały światu i życiu człowieka

pewien porządek i określoną wartość. Mit był zatem
wyrazem nadziei, obroną przed przemijaniem i
śmiercią, tłumaczeniem zmian zachodzących w
świecie. Ocalał to, co

uniwersalne,

czyli wieczne i

niezmienne.

Mitologia – zbiór mitów, w które wierzyli
starożytni.

Mit – podanie bajeczne o powstaniu
świata, bogach albo legendarnych
bohaterach

Podział mitów:
Mity kosmogeniczne – o stworzeniu świata i
kosmosu
Mity antropogeniczne – mity o człowieku, np.
o Ikarze
Mity genealogiczne – o rodach ludzi, np. o
rodzie Labdakidów
Mity teogeniczne – o bogach, np. o
narodzinach Afrodyty

ZEUS

Najważniejsi
bogowie greccy:

Zeus – władca Olimpu

Hera – żona Zeusa, bogini
niebios

Posejdon – bóg mórz i
oceanów

Hades – bóg podziemi,
krainy zmarłych

Demeter – bogini zbóż i
plonów

Hestia – patronka
domowego ogniska

Atena –bogini wojny i
mądrości, córka Zeusa

Afrodyta – bogini miłości

Apollo – bóg piękna,
poezji i sztuki

Ares – bóg wojny

Artemida – bogini łowów

Dionizos – bóg rozrywki,
zabawy

Temida – bogini
sprawiedliwości

Starożytni Grecy wierzyli w wielu
bogów. Uważali, że bogowie mają
nadprzyrodzone umiejętności, ale
posiadają też cechy ludzkie: są
kłótliwi, zazdrośni. Żywią się
nektarem i ambrozją, która
zapewniała im nieśmiertelność.
Bogowie zamieszkiwali Olimp,
którym rządził Zeus – pan nieba i
ziemi, najważniejszy z bogów.

ZAPAMIĘTAJ !

POLITEIZM – wiara w

wielu bogów

MIT O PROMETEUSZU

Prometeusz
cierpiał, bo
ukochał ludzkość:
wykradł ogień z
Olimpu i
podarował go
ludziom żyjącym
w ciemnościach.
Za to został
przykuty do skały
Kaukazu, a sęp
przylatywał i
wyżerał mu
wątrobę, która
odrastała w nocy.
Prometeusz
cierpiał, aż
wreszcie
uwolniono go na
prośbę Herkulesa.

PROMETEIZM

– poświęcenie się dla ogółu za cenę

własnego cierpienia

ZAPAMIĘTAJ!
!!

Syzyf

Według mitologii
greckiej człowiek
bardzo przebiegły,
który próbował
przechytrzyć bogów.
Za zdradę boskich
tajemnic został
ukarany śmiercią,
ale ponieważ udało
mu się umknąć z
Hadesu, poniósł
jeszcze sroższą
karę. Musiał
wtaczać na wielką
górę olbrzymi głaz,
a gdy już był u
szczytu, kamień
staczał się z
powrotem na dół i
pracę trzeba było
zaczynać od nowa.

ZAPAMIĘTAJ !
!!

„Syzyfowa praca",

czyli praca bardzo ciężka,,

ale daremna, wymagająca ogromnego,

bezskutecznego wysiłku.

MIT
IKARYJSKI

Mit opowiada o dążeniu do
zrealizowaniu marzeń. Ikar –
młody i nierozważny romantyk
– symbolizuje ludzką odwagę
poszukiwań. Dedal - jego ojciec
– rozwagę i rozsądek.

Dedal był znakomitym
konstruktorem, to on stworzył
skrzydła, zbudował labirynt, to
on doleciał do swojego celu.
Ojciec i syn uciekali z wyspy
Minosa do ojczyzny. Dedal
przestrzegał syna, by ten nie
zbliżał się zanadto do słońca.
Ikar jednak nie posłuchał rad
ojca, musiał polecieć blisko
słońca, zobaczyć jak to jest.
Żar stopił wosk, Ikar spadł i
zabił się.

ZAPAMIĘTAJ !!!

IKAROWE LOTY

– działania

szalone, ambitne, bardzo
ryzykowne, ponad zwykłe
możliwości, skazane na
niepowodzenia.

MIT O KORZE I DEMETER

Mit wyjaśnia następstwo
pór roku, cykliczność
pojawiania i zamierania
życia na ziemi.

W Korze – córce bogini zbóż i
plonów, zakochał się Hades i
porwał ją do swego
podziemnego królestwa.
Oszalała z rozpaczy matka
szukała córki, aż postanowiła
użyć podstępu. Zeszła z Olimpu
i sprawiła, że ziemia przestała
rodzić plony. Cały świat zamarł.
Dopiero wtedy zareagował
Zeus, który kazał Hadesowi
zwrócić Korę. Niestety, było już
za późno. Kora zjadła owoc
granatu i nie mogła na zawsze
wrócić na ziemię. Ustalono, że
przez pół roku będzie z matką,
a drugie pół w podziemiach.
Gdy Kora jest z matką, nastaje
wiosna, świat rodzi plony.
Kiedy jest z mężem w jego
królestwie – Hadesie, świat
zamiera i spada śnieg

.

MIT O NARCYZIE

Narcyz to symbol
próżności, skupienia
uwagi jedynie na
własnej osobie.

ZAPAMIĘTAJ !
!!

Bohater mitu
został ukarany
przez boginię
Afrodytę za to, że
wzgardził
uczuciem nimfy
Echo. Ujrzawszy
raz swoje odbicie
w lustrze wody,
pokochał sam
siebie. Miłość
doprowadziła go
do rozpaczy, a w
końcu do śmierci.

MIT O
LABIRYNCIE

Architektem przemyślnego
labiryntu był Dedal. Zbudował go
na życzenie króla Minosa, by
ukryć przed światem
straszliwego potwora Minotaura,
który co jakiś czas pożerał 7
chłopców i 7 dziewcząt. Tezeusz
postanowił zabić potwora. Nie
poradziłby jednak sobie sam.
Pomogła mu księżniczka Ariadna.
Wiedziała, że największą
trudność stanowiło wyjście z
labiryntu. Wręczyła więc
Tezeuszowi kłębek nici, by
znaczył sobie drogę w
skomplikowanych korytarzach, a
potem „po nitce” wyszedł.

ZAPAMIĘTAJ !!!

Nić Ariadny

–

sprytny sposób

wyjścia z opresji, wskazówka, pomoc w
trudnej sytuacji,

Labirynt

–

obrazuje ludzkie życie,

jego tajemnice, niepokoje, obawy.

MIT O
HERAKLESIE

Herakles to wzór odwagi,
siły, zaradności i energii. Był
herosem, półbogiem. Jego
ojcem był Zeus, zaś matką
królowa Alkmena. Hera
nienawidziła Heraklesa i
prześladowała go przez całe
życie. Gdy Herakles założył
rodzinę, zesłała na niego
szaleństwo, a ten pozabijał
swoje dzieci. Aby oczyścić
się z zarzutów, musiał
wykonać 12 prac,
nazwanych potem
herkulesowymi. Dał sobie
radę ze wszystkimi.

ZAPAMIĘTAJ !!!

Praca
herkulesowa

–

praca ponad ludzkie
siły

Stajnia Augiasza

– miejsce brudne,
bałagan, straszliwy
nieporządek

Żoną Heraklesa była
Dejanira. Kochała męża,
jednak była o niego bardzo
zazdrosna. Pewnego razu
Dejanira spotkała na swej
drodze centaura Nessosa.
Potwór udawał, że pomaga
zazdrosnej żonie. Poradził jej,
aby uprała koszulę męża w
jego krwi – miało to odwrócić
jego uwagę od innych kobiet.
Okazało się jednak, że
koszula po założeniu
przywarła do skóry i zaczęła
tak straszliwie parzyć, że
bohater z bólu popełnił
samobójstwo.

ZAPAMIĘTAJ !!!

Szata Dejaniry

oznacza

coś, co sprawia największe
cierpienia, męczarnie, od
których nie ma ucieczki.

Mit o Dejanirze i
Heraklesie

MIT ORFICKI

O Orfeuszu i Eurydyce,
ich pięknej i smutnej
miłości. Orfeusz –
poeta - posiadał
niezwykłą lirę, na której
grą potrafił oczarować
nawet zwierzęta i
rośliny. Gdy jego
ukochana zmarła
ukąszona przez
skorpiona, zszedł do
Hadesu i odzyskał
Eurydykę. Musiał spełnić
jednak pewien warunek
– nie wolno było mu się
obejrzeć, zanim nie
wyjdzie z Hadesu na
światło dzienne. Orfeusz
nie opanował pragnienia
ujrzenia żony , odwrócił
się i …nimfa zniknęła
bezpowrotnie. Orfeusz
też nie pożył już długo.
Nie chciał nikogo
pokochać i za to
zazdrosne kobiety
rozdarły go na strzępy.

ZAPAMIĘTAJ !!!

Orfeusz uosabia moc poezji,
siłę talentu, oprócz tego jest
bohaterem jednej z
najładniejszych historii
miłosnych.

MITOLOGIA jest źródłem związków

frazeologicznych, które wciąż pojawiają się w

literaturze, w codziennym życiu i w testach.

Czy potrafisz rozpoznać

przedstawione związki frazeologiczne

?

?