SIŁY ZBROJNE

TERYTORIUM

OBRONA TERYTORIALNA

SIŁY ZBROJNE RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

We wszystkich rodzajach sił zbrojnych występują:

wojska operacyjne – przygotowane do wydzielenia
w podporządkowanie dowództw NATO do działania
w strukturach wielonarodowych, w tym także poza
granicami kraju

wojska obrony terytorialnej – pozostające pod
dowództwem

narodowym,

przeznaczone

prowadzenia działań na obszarze kraju

Wojska Obrony Terytorialnej są powszechną
formą wojskowego przygotowania i wykorzystania
społeczeństwa do ochrony i obrony miejscowej.
Wojska OT tworzą wysocerezerwowe w czasie pokoju
lekkie jednostki ogólnowojskowe i rodzajów wojsk
o

strukturze

brygadowej

lub

batalionowej

odpowiednio do zadań operacyjnych i zadań
wsparcia

wojskowego

władz

cywilnych

i społeczeństwa - wynikających ze znaczenia
obronnego

danego

obszaru

oraz

warunków

demograficznych i środowiskowych.

Obrona

Terytorialna

jako

„komponent

nowoczesnej struktury wojskowej” zapewnia we
współdziałaniu

wojskami

operacyjnymi

i cywilnymi strukturami ochrony oraz obrony
skuteczne sprostanie współczesnym, zarówno
militarnym, jak i niemilitarnym zagrożeniom
bezpieczeństwa

narodowego.

Szczególną

wartością OT jest zdolność do natychmiastowego
wsparcia wojskowego władz i społeczeństwa w
sytuacjach

klęsk

żywicowych,

katastrof

technicznych oraz innych zagrożeń i nieszczęść, a
także

potrzeb

wojskowego

zabezpieczenia

funkcjonowania miejscowych władz i społeczności.

Wojska OT są masowym, wysoce rezerwowym
w czasie pokoju komponentem SZ państwa, który
tworzy wojskowo zorganizowane na szczeblu
lokalnym społeczeństwo do realizacji Obrony
Narodowej w stałym Rejonie odpowiedzialności

Wojska OT są masową, wysoce rezerwową częścią
SZ państwa przeznaczoną do obrony miejscowej

Jednostki wojsk OT są przygotowane do
prowadzenia ochrony i obrony miejscowej w stałych
rejonach odpowiedzialności. Ochrona i obrona
miejscowa jednostki OT obejmuje: ochronę i obronę
miejscowości, ważnych obiektów i rejonów -
szczególnie

infrastruktury

krytycznej,

w razie wtargnięcia agresora i ewentualnej okupacji
prowadzenie

działań

nieregularnych,

wsparcie

rozwinięcia
i

działania

wojsk

operacyjnych

własnych

ewentualnego wzmocnienia NATO.

Koszary jednostek wojskowych OT stanowią
stałe wojskowe bazy szkolno - mobilizacyjno -
ratownicze wykorzystywane zarówno przez
miejscową jednostkę OT jak i w razie
nadzwyczajnych potrzeb przez inne jednostki
wojskowe, a także cywilne służby i straże. Baza
koszarowa jednostek OT służy również do
czasowego schronienia ludności miejscowej
w

sytuacji

klęsk

żywiołowych,

katastrof

technicznych i innych nieszczęść.

Powszechna obowiązkowa i ochotnicza służba

wojskowa w wojskach OT obejmuje:

— podstawowe przeszkolenie wojskowe trwające 2 -

3 miesiące;

—służbę w rezerwie obejmującą jednodniowe
szkolenia w dni wolne od pracy nie częściej niż jedno
szkolenie na miesiąc;

—służbę w jednostce po mobilizacji na wypadek
wojny bądź w sytuacji klęski żywiołowej, katastrofy
technicznej

czy

innych

nieszczęść

i potrzeb.

Podstawowe rodzaje wojsk OT

— piechota – do prowadzenia zadań obronnych,
ochronnych i prowadzenia działań nieregularnych;

— wojska inżynieryjne – do wykonywania
szerokiego zakresu zadań i prac inżynieryjnych
w celu zabezpieczenia i wsparcia działań wojsk
operacyjnych oraz przygotowania i utrzymywania
działań wojsk operacyjnych oraz przygotowania
i utrzymania systemu zapór i niszczeń, także
prowadzenia

przedsięwzięć

maskowania

operacyjnego.

Podstawowe rodzaje wojsk OT

- pododdziały przeciwpancerne i przeciwlotnicze;

- pododdziały logistyczne- (transp., zaop. itp. wraz

ze składnicami)- do wykonywania zadań logistycznych

na potrzeby własne i wojsk operacyjnych;

- pododdziały rozpoznawcze, ubezpieczające,

regulujące ruch wojsk i łączności.

W skład Marynarki Wojennej wchodzą
brzegowe i pływające jednostki OT.
Jednostki brzegowe tworzyć będą pododdziały
obserwacji (ochrony obiektów MW i obrony baz) oraz
pododdziały obserwacji wzrokowo-technicznej
i łączności.
W skład jednostek pływających wchodzić będą
pododdziały

pomocnicze,

głównie

patrole,

łącznikowe, dowozu, ewakuacji itp.

W siłach powietrznych tworzone są pododdziały

ochrony i obrony baz i lotnisk oraz rozbudowy

inżynieryjnej (budowy i odbudowy lotnisk).

Jednostki Wojsk Obrony Terytorialnej - wojsk

lądowych zalicza się:

— brygady OT (BOT);
— pułki OT (pOT);
— bataliony (bOT);
— bataliony ochrony i obrony obiektów (boo);
— bataliony forteczne (bfort);
— kompanie dowodzenia DWOT.

Jednostki OT w siłach powietrznych

— bataliony ochrony i obrony obiektów (boo);
— kompanie ochrony i obrony obiektów (koo).

Jednostki OT w Marynarce Wojennej

— dywizjony OT (dOT);
— samodzielne kompanie piechoty OT (skpOT);
— kompanie obserwacji brzegowej OT (kobOT);
— grupy jednostek pływających OT (gjpOT).

Podstawową jednostką organizacyjną

i najwyższą bojową, typową dla formacji

terytorialnych jest batalion.

Brygada OT jest jedynie najwyższą strukturą
organizacyjną wojsk OT.

Pluton

jest

podstawowym,

wielofunkcyjnym

”modułem bojowym” zarówno w batalionach OT, jak
również

strukturach

pododdziałów

ppanc.,

przeciwlotniczych i rozpoznania.

Centralne Organy Kierowania OT

— MON: Inspektorat OT;
— Sztab Generalny: Wydział OT;
— Dowództwo rodzajów SZ.

Terytorialne Organy Dowodzenia

— Dowództwa OW;
— Dowództwo Wojewódzkie OT;
— Dowództwo Powiatowe OT;
— Dowództwo (Komenda) Garnizonu.

Uzbrojenie i wyposażenie wojsk OT powinno zapewnić

skuteczność obrony miejscowej oraz realizację zadań
ratowniczo - ochronnych na rzecz miejscowego społeczeństwa
w sytuacjach klęsk żywiołowych, katastrof technicznych
i innych zagrożeń.

Podstawowe uzbrojenie wojsk OT:

—Broń strzelecka: kbk AK, karabiny maszynowe, granatniki,
karabiny wyborowe, karabiny przeciwsprzętowe (AMR) - polski
12,7 mm TOR;

—Lekka broń ppanc: granatniki ppanc, przenośne pociski
kierowane (PPK);

—Lekka broń plot: wielokalibrowe karabiny plot, działka plot
(przewoźne, ciągnione), przenośne rakietowe zestawy plot
(GROM, STRZAŁA, STINGER);

—Środki minowania: miny sygnalizacyjno – oświetlające, miny
ppanc: naciskowe, niekontaktowe.

Podstawowy sprzęt wojskowy i ratowniczy:

— Pojazdy: lekkie pojazdy terenowe, lekkie ciężarówki,
mikrobusy, motocykle;

—Maszyny i sprzęt inżynieryjny: spycharko - ładowarki, dźwigi
samojezdne, łodzie z silnikami zaburtowymi, elementy

przęseł i podpór mostowych (składanych, pływających);

—Sprzęt do rozpoznania oraz likwidacji skażeń i zakażeń
(bojowych i niewojskowych substancji niebezpiecznych): sprzęt
rozpoznania

skażeń

chemicznych

bojowych

i niebojowych oraz promieniotwórcych; maski filtracyjne
i izolacyjne; odzież ochronna - wojskowa i izolacyjna; zestawy
do odkażania, dezynfekcji i dezaktywacji; zestawy do zabiegów
sanitarnych;

— Podstawowy sprzęt ratownictwa medycznego;

— Podstawowy sprzęt ratownictwa ekologicznego.

Skład wojsk obrony terytorialnej (2003)

— Gdańska Brygada Obrony Terytorialnej (Lębork);

— Mińsko-Mazowiecka Brygada Obrony Terytorialnej (Mińsk

Mazowiecki);

— Zamojska Brygada Obrony Terytorialnej (Zamość);

— Brygada Obrony Terytorialnej Ziemi Przemyskiej im.
Hetmana Jerzego Lubomirskiego (Przemyśl);

— Białostocka Brygada Obrony Terytorialnej im. Marszałka

Edwarda Rydza-Śmigłego (Białystok);

— Karpacka Brygada Piechoty Górskiej Obrony Terytorialnej

(Kłodzko);

— Śląska Brygada Obrony Terytorialnej (Gliwice).

System Obrony Terytorialnej jest najtańszą formą

przetwarzania

zasobów

materiałowych

osobowych

istniejących w społeczeństwie (powstającej w wyniku pokojowej

działalności

gospodarczej,

politycznej,

kulturowej

międzynarodowej)

w wymierną wartość siły obronnej.



Likwidacja wojsk obrony terytorialnej.



Proces likwidacji jednostek OT rozpoczął Jerzy Szmajdziński,
minister ON w rządzie premiera Leszka Millera. 30 września
2003 r. rozwiązał 23. Śląską Brygadę OT. Brygadę
przekształcono w batalion OT, który rok później rozformowano
tworząc na jego bazie oddział specjalny żandarmerii.
Następnie rozwiązano 2 Mińsko - Mazowiecką Brygadę Obrony
Terytorialnej , na bazie której został utworzony kolejny oddział
specjalny żandarmerii. Kolejni ministrowie przekształcali w
bataliony obrony terytorialnej: 1. Gdańską Brygadę OT , 22.
Karpacką Brygadę Piechoty Górskiej OT, 18. Brygadę OT i 14.
Brygadę OT Ziemi Przemyskiej.



Objęcie urzędu ministra obrony przez B.Klicha w listopadzie 2007 r.
zapoczątkowało proces całkowitej likwidacji wojsk obrony terytorialnej.
W lipcu 2008 r. wszystkie istniejące dotąd bataliony OT zostały
przeformowane w bataliony zmechanizowane. I tak 1 Batalion OT ,
został przekształcony w 1 batalion zmechanizowany, który włączono w
skład 7 Pomorskiej Brygady Obrony Wybrzeża. 14 batalion OT
włączono w skład 21 Brygady Strzelców Podhalańskich jako 14 batalion
zmechanizowany. Następnie 22 batalion piechoty górskiej OT został
podporządkowany 21 Brygadzie Strzelców Podhalańskich.
Rozformowano 18 batalion OT tworząc na jego bazie 18 pułk
rozpoznawczy. W styczniu 2008 r. zakończyła istnienie 3. Zamojska
Brygada OT. brygadę przeformowano w batalion OT, a następnie
włączono do 3 Brygady Zmechanizowanej w Lublinie z jednoczesnym
przekształceniem w 3 batalion zmechanizowany.



W ten sposób wojska obrony terytorialnej zostały całkowicie
zlikwidowane.