Świerzbowiec ludzki

Świerzbowiec ludzki

(

(

Sarcoptes scabiei

Sarcoptes scabiei

)

)

Pasożyt zewnętrzny należący do

Pasożyt zewnętrzny należący do

roztoczy. Wywołuje chorobę zwaną

roztoczy. Wywołuje chorobę zwaną

świerzbem. Białawy roztocz dorasta do

świerzbem. Białawy roztocz dorasta do

0,4 mm długości. Pasożytuje w skórze

0,4 mm długości. Pasożytuje w skórze

człowieka i zwierząt dzikich oraz

człowieka i zwierząt dzikich oraz

hodowlanych.

hodowlanych.

Cykl rozwojowy

Cykl rozwojowy

Cykl rozwojowy świerzbowca przedstawia się

Cykl rozwojowy świerzbowca przedstawia się

następująco: z jaj złożonych przez zapłodnioną

następująco: z jaj złożonych przez zapłodnioną

samicę żyjącą wewnątrz kanalików drążonych w

samicę żyjącą wewnątrz kanalików drążonych w

warstwie rogowej nabłonka skóry rozwijają się w parę

warstwie rogowej nabłonka skóry rozwijają się w parę

dni sześcionożne larwy.

dni sześcionożne larwy.

Większość larw wędruje na powierzchnię skóry, inne

Większość larw wędruje na powierzchnię skóry, inne

pozostają w chodnikach. Larwy znajdujące się na

pozostają w chodnikach. Larwy znajdujące się na

powierzchni skóry i będące głównym źródłem

powierzchni skóry i będące głównym źródłem

zakażenia innych osobników drążą znów w skórze

zakażenia innych osobników drążą znów w skórze

małe jamki, wzrastają, przechodzą wylinkę i

małe jamki, wzrastają, przechodzą wylinkę i

zamieniają się w nimfy. Nimfy albo zostają na

zamieniają się w nimfy. Nimfy albo zostają na

dawnym miejscu albo znów wychodzą na

dawnym miejscu albo znów wychodzą na

powierzchnię skóry i drążą nowe jamki. Nimfy

powierzchnię skóry i drążą nowe jamki. Nimfy

przechodzą drugą wylinkę i dopiero po trzeciej

przechodzą drugą wylinkę i dopiero po trzeciej

wylince zamieniają się na postacie dojrzałe. Cały

wylince zamieniają się na postacie dojrzałe. Cały

rozwój trwa około 17 dni. Samice zostają zapłodnione

rozwój trwa około 17 dni. Samice zostają zapłodnione

w jamkach, z których następnie drążą chodniki i

w jamkach, z których następnie drążą chodniki i

składają w nich jaja mniej więcej 3-4 na dzień.

składają w nich jaja mniej więcej 3-4 na dzień.

Objawy

Objawy

Po upływie 3-6 tygodni

Po upływie 3-6 tygodni

od zakażenia świerzbem

od zakażenia świerzbem

występują główne objawy,

występują główne objawy,

a mianowicie uporczywe swędzenie. Objawem

a mianowicie uporczywe swędzenie. Objawem

też są widoczne na skórze różowe ślady

też są widoczne na skórze różowe ślady

(korytarze), stopniowo wypełniające się

(korytarze), stopniowo wypełniające się

szaroczarnym kałem roztoczy oraz silny świąd.

szaroczarnym kałem roztoczy oraz silny świąd.

Najczęściej zajęte są boczne powierzchnie

Najczęściej zajęte są boczne powierzchnie

palców, okolice brodawek sutkowych,

palców, okolice brodawek sutkowych,

pośladki, okolice pępka i okolice narządów

pośladki, okolice pępka i okolice narządów

płciowych.

płciowych.

Zakażenia

Zakażenia

Najczęściej zakażenie dochodzi do

Najczęściej zakażenie dochodzi do

skutku przez bezpośrednie zetknięcie

skutku przez bezpośrednie zetknięcie

się osobników, za pośrednictwem

się osobników, za pośrednictwem

wspólnej pościeli, ręczników i ubrań.

wspólnej pościeli, ręczników i ubrań.

Odzież odgrywa daleko mniejszą rolę.

Odzież odgrywa daleko mniejszą rolę.

Samice wydobyte ze skóry żyją w

Samice wydobyte ze skóry żyją w

otoczeniu dostatecznie wilgotnym około

otoczeniu dostatecznie wilgotnym około

tygodnia i tylko nieliczne owady mogą

tygodnia i tylko nieliczne owady mogą

w tych warunkach przetrwać 14 dni.

w tych warunkach przetrwać 14 dni.

Leczenie

Leczenie

Świerzb najczęściej zwalcza się stosując maści

Świerzb najczęściej zwalcza się stosując maści

zawierające lindan. Smarowanie przez kolejne

zawierające lindan. Smarowanie przez kolejne

3 dni, stosowanie kąpieli i zmiana bielizny.

3 dni, stosowanie kąpieli i zmiana bielizny.

Przez 4 dni nie powinno się wcale korzystać z

Przez 4 dni nie powinno się wcale korzystać z

noszonych wcześniej rzeczy (świerzbowiec

noszonych wcześniej rzeczy (świerzbowiec

ginie, gdy nie ma kontaktu z ciałem człowieka

ginie, gdy nie ma kontaktu z ciałem człowieka

przez 3 dni). W trakcie leczenia i po nim

przez 3 dni). W trakcie leczenia i po nim

ubrania powinny być wyprane i wyprasowane

ubrania powinny być wyprane i wyprasowane

(pościel i bieliznę pierzemy w temp. 95˚C).

(pościel i bieliznę pierzemy w temp. 95˚C).

Zapobieganie

Zapobieganie

Zapobieganie świerzbowi polega na

Zapobieganie świerzbowi polega na

przestrzeganiu zasad higieny i

przestrzeganiu zasad higieny i

unikaniu wspólnego użytkowania

unikaniu wspólnego użytkowania

przedmiotów osobistych.

przedmiotów osobistych.