ŚWIERZBOWIEC LUDZKI- Sarcoptes scabiei
Występowanie: kosmopolityczny, żeruje na skórze ludzkiej
Żywiciel: człowiek
Budowa: kształt owalny, wypukłe od strony grzbietowej; wyraźnie zaznaczona gnatosoma, słabiej podział idiosomy na propodosymę i hysterosymę- brak bruzdy sejugalnej
Rozwój: jajo-> larwa-> protonimfa-> tritonimfa-> postać dorosła, triatonimfa jest zapładniana i drąży kanalik w skórze do którego składa jaja
Choroby: świerzb, reakcje alergiczne
Profilaktyka: unikanie kontaktu z chorymi, higiena osobista
NURZYNIEC LUDZKI- Demodex folliculorum
Występowanie: kosmopolityczny, na skórze w torebkach włosów (głównie okolice twarzy)
Żywiciel: człowiek
Budowa: ciało podłużne, robakowate, podzielone na 3 odcinki
Rozwój: jajo-> larwa-> protonimfa-> tritonimfa-> postać dorosła;
Choroby: przerost objętości tkanki naskórka, rogowacenie skóry, wokółmieszkowy naciek limfocytowo- histiocytowy; nużyca (plamy rumieniowe jak w trądziku, łupież mieszkowy, sucha i łuszcząca się skóra, zapalenie powiek
Profilaktyka: nie ma potrzeby stosować
SWĘDZIK JESIENNY- Neotrombicula automnalis
Występowanie: gatunek holarktyczny,
Żywiciel: kury, gryzonie, psy, koty i króliki
Formy:
Budowa: larwa- czerwonopomarańczowa, podzielona na gnatosomę i idiosomę z długimi pierzastymi szczecinkami, tarczka grzbietowa pięcioboczna, 2 pary oczu,
Rozwój: jajo-> larwa-> protonimfa-> deutonimfa-> tritonimfa-> postać dorosła; jaja składane w ziemi, larwy w skupiskach,
Choroby: trombikuloza (podobna do świerzbu, krosty i guzki), wywołują dur zaroślowy i wiejski
Profilaktyka: odzież ochronna, opryskiwanie terenów
PTASZYNIEC- Dermanyssus gallinae
Występowanie: gatunek kosmopolityczny, głównie na północnej półkuli, w Polsce też, w gniazdach dzikich ptaków a także w kurnikach i gołębnikach
Żywiciel: ptaki dzikie, rzadko człowiek
Forma inwazyjna: nimfy i dorosłe roztocza
Budowa: gnatosoma samicy wydłużona, schitynizowana, u samców krótka i przekształcona w aparat kopulacyjny, cholicery w kształcie sygnetu
Rozwój: jajo -> larwa -> protonimfa -> deutonimfa -> postać dorosła, jaja rozwijają się pojedynczo w ciele samicy, larwa nie żeruje,
Choroby: w miejscu wkłucia ciemnoróżowe plamki, z których sączy się płyn, mogą powodować zapalenie skóry, przenoszą wirusa wszelakich zapaleń mózgu, wirusa choroby Newcastle (NDW- chorują hodowcy)
Profilaktyka: otynkowanie i wybielenie ścian w kurniku, pozbycie się materiałów w otworami
ROZTOCZ SZCURZY- Ornithonyssus bacoti
Występowanie: kosmopolityczny, wszędzie tam gdzie szczury
Żywiciel: szczury, rzadziej myszy
Budowa: ciało podłużnie owalne, u protonimfy i u dorosłych osobników chelicery z dobrze rozwiniętymi kleszczami, których palce pozbawione są zębów
Rozwój: termofilny- zdolny do rozrodu w temp. powyżej 20oC, jajo-> larwa-> protonimfa-> deutonimfa-> postać porosła;
Choroby: swędząca wysypka grudkowo- plamista, objawy podobne do ospy wietrznej, przenoszą riketsje gorączki Q, pałeczki dżumy,
Profilaktyka: deratyzacja, dezynsekcja, obniżenie temperatury
KLESZCZ POSPOLITY- Ixodes ricinus
Występowanie: Europa, północno- zachodnia Afryka, wilgotne siedliska głównie lasy
Żywiciel: trójżywicielowy (żeruje 3 razy, za każdym razem na innym żywiecielu)
Budowa: owalna, gładka tarczka grzbietowa
Rozwój: larwa-> nimfa-> imago
Choroby: przenosiciel wirusa kleszczowego zapalenia mózgu, choroba skokowa owiec,
Profilaktyka: odpowiedni ubiór
KLESZCZ ŁĄKOWY- Dermacentor reticulatus
Występowanie: strefa klimatu umiarkowanego, w Polsce na wschód od Wisły
Żywiciel: bydło domowe, łoś, jeleń
Formy:
Budowa: tylna krawędź idiosomy z zaznaczonymi karbami tworzy 11 płatów (tzw. Girlandy), u postaci dorosłych tarczka grzbietowa, gnatosoma i nogi są ozdobione białym rysunkiem (to odróżnia je od innych kleszczy!)
Rozwój: cykl jednoroczny, dwie aktywności (wiosenna i jesienna)
Choroby: wirus środkowoeuropejskiego kleszczowego zapalenia mózgu, wirus omskiej gorączki krwotocznej,
Profilaktyka: jak u pospolitego