Najważniejsze cechy jesionu
wyniosłego (Fraxinus
excelsior L.) mające wpływ
na jego naturalne odnawianie
Wzrost
Ze względu na początkowy powolny wzrost w pierwszych 2 latach życia i
konkurencyjne oddziaływanie innej roślinności na powstały nalot z
odnowienia naturalnego jesion wymaga szczególnej troski, potem wzrost
jest szybszy i ustabilizowany (maksimum wzrostu ok. 40 roku). Na
wysokość przestaje przyrastać w wieku ok. 100 lat, choć drzewo żyje
nawet 300 lat, dorastając w sprzyjających warunkach do wysokości 40 m
i osiągając pierśnicę 200cm. Najlepszym momentem użytkowania w
przypadku jesionu wyniosłego jest wiek 70-80 lat.
Kwiaty
Jesion Wchodzi w fazę kwitnienia (dojrzałość generatywna) w wieku ok.
20 roku życia, przy czym w drzewostanach zwartych pierwsze kwitnienie
ma miejsce w wieku 30-40 lat. Kwiaty tworzą kwiatostany typu wiechy,
wyrastające z pąków bocznych zeszłorocznych pędów (rys.1).
Kwiaty mieszanopłciowe, wiatropylne. Kwitnie przed rozwojem liści- w
kwietniu, maju. Podstawowym czynnikiem mającym wpływ na późniejszy
urodzaj nasion jest duża wrażliwość kwiatostanów na spóźnione
przymrozki wiosenne przez które mogą być całkowicie uszkodzone.
Właściwości biologiczne
Owocowanie
Lata nasienne wstępują przeważnie co drugi rok. Użytecznym
wskaźnikiem obfitości obradzania nasion w danym roku może być
intensywność pylenia. Owoce jesionu dojrzewają na przełomie sierpnia
i września, lecz opadają przez całą zimę aż do wiosny.
Liście
Jesion posiada luźną koronę u starszych drzew zaokrągloną, która
składa się gównie z krótkopędów, na wierzchołkach których znajdują
się duże 40 cm niepażystopierzastozłożone, jajowatolancelowate,
zaostrzone, na brzegach karbowano-piłkowane liście. Luźna korona
umożliwia odnowienie naturalne pod okapem drzewostanu. Liście
jesionu ulegają bardzo szybkiemu rozkładowi, bowiem w ciągu roku
nikną prawie całkowicie, przyczyniając się do utrzymania sprawności
gleby i warunków odnowienia naturalnego.
Wymagania ekologiczne
Wymagania mikroklimatyczne
• Termiczne
Jesion nie jest wymagający pod względem ciepła, występuje bowiem
daleko na północy i wschodzie oraz w górach. Nie jest jednak w pełni
odporny na mrozy zimowe. W czasie ostrych zim pnie jesionów często
pękają. Jest wrażliwy na przymrozki wiosenne i z tego powodu należy
do gatunków najbardziej wrażliwych wśród naszych drzew.
• Świetlne
W młodym wieku znosi niewielkie ocienienie, jednak przy
niedostatecznym oświetleniu traci szybko zdolność do dalszego
normalnego rozwoju. W starszym wieku staje się światłożądny i nie
toleruje nawet ocienienia bocznego. Jeśli chodzi o wymagania
świetlne, zbliżony do dębu szypułkowego i olszy czarnej.
• Wilgotnościowe
Jesion jest gatunkiem mało tolerancyjnym na niedobór wody,
zarówno w glebie, jak i w powietrzu. Do dobrego rozwoju wymaga
dużo wilgoci. W przypadku, kiedy zapotrzebowanie na wodę nie jest
zaspokojone przez wody gruntowe, potrzebne mu są duże opady.
Znosi krótkotrwałe wody zalewowe, natomiast nie odpowiadają mu
warunki z woda stojącą z powodu braku tlenu. Większą wytrzymałość
na niekorzystne stosunki wodne wykazują osobniki starsze.
Wymagania glebowe
•Wodne
Wymaga gleb wilgotnych, a nawet mokrych, ale z wodą przepływową.
•Pokarmowe
Odpowiadają mu gleby zasobne w składniki mineralne, głębokie,
dobrze przewietrzone, próchniczne.
Jesion nie tworzy litych drzewostanów, jest typowym gatunkiem
drzewostanów mieszanych. Duże wymagania siedliskowe ograniczają
zakres siedlisk, w których może wstępować jako:
1. Gatunek główny panujący- ols jesionowy.
2. Rzadziej w lesie wilgotnym, lesie łęgowym, lesie łęgowym górskim.
3. Jako domieszka- ols, las wilgotny, las mieszany bagienny, las
mieszany wilgotny (Kraina IV) i las mieszany świeży.
Metody odnawiania naturalnego
Rębnie
Drzewostany ze znacznym udziałem jesionu na najżyźniejszych
siedliskach należy zagospodarować rębniami częściowymi i
gniazdowymi. Na siedliskach suchszych i wapiennych, gdzie
występuje w zmieszaniu z bukiem najlepiej stosować rębnię
częściowo-gniazdową z krótkim okresem odnowienia.