ZAGROŻENIA
WYSTĘPUJĄCE WŚRÓD
MŁODZIEŻY NA
PRZYKŁADZIE
PRZESTĘPCZOŚCI
NIELETNICH

Trzy podstawowe wymiary

zagrożeń:

1.

Zagrożenia indywidualne, związane
biopsychiczną strukturą jednostki;

2.

Zagrożenia społeczne, związane z
dysfunkcjalnością systemu organizacji
życia zbiorowego na różnych
poziomach;

3.

Zagrożenia istnienia gatunku
ludzkiego-najbardziej uniwersalne np.
skutki niszczenia środowiska
naturalnego, klęski żywiołowe, głód.

Zjawiska patologii społecznej

towarzyszyły ludzkości od początków
dziejów, ale ostatnie lata przyniosły
destruktywne konsekwencje niemal w
każdej dziedzinie życia społecznego.
Zachodzą zmiany w funkcjonowaniu
wielu instytucji i w wywiązaniu się
przez nie z zadań, którym nie zawsze
potrafią sprostać w zmieniającej się
sytuacji.

Jednym z podstawowych zagrożeń

towarzyszącym przemianom
społecznym jest przestępczość, a
szczególnie, istotne zmiany jej
charakteru i nasilenia. Od początku lat
90-tych odnotowuje się zwiększony
udział dzieci i młodzieży
podejmujących działalność
przestępczą. Wzrasta brutalizacja ich
działań.

NAJCZĘŚCIEJ POPEŁNIANYMI
PRZESTĘPSTWAMI PRZEZ NIELETNICH
SĄ:



Kradzieże (5707 nieletnich),



Udział w bójce lub pobiciu (4109
nieletnich),



Uszkodzenie ciała-uszczerbek na
zdrowiu (2376 nieletnich),



Rozboje-wymuszenia (337 nieletnich),



Gwałt (172 nieletnich),



Zabójstwo (51 nieletnich).

Zjawisko przestępczości nieletnich jest

poważnym problemem społecznym.
Powoduje określone straty moralne i
psychospołeczne. Młodzież wykolejona,
oddziałując demoralizująco na
rówieśników oraz młodszych kolegów i
koleżanki, stwarza warunki sprzyjające
identyfikowaniu się z tymi formami
zachowań. Przestępczość nieletnich jest
najpoważniejszym objawem zaburzeń
procesu socjalizacji i jest ,,[…] traktowana
jako krańcowa forma zachowania
aspołecznego, drastyczny przejaw
naruszania zasad współżycia
społecznego.

Przestępczość jest jedynym ze zjawisk

narastającej patologii społecznej i od
dawna stanowi odrębne zagadnienie w
dziedzinie prawa karnego. Zjawisko
przestępczości nieletnich znane było
już starożytnym. Niezależnie od tego,
kto popełnił przestępstwo, naruszył
porządek publiczny, społeczeństwo
bronił się, stosując surowe kary.

NIELETNI PRZESTĘPCY SĄ TO OSOBY:



Względem których przepisy ustawy
stosuje się w zakresie zapobiegania i
zwalczania demoralizacji, w stosunku
do osób, które nie ukończyły lat 18,



Które dopuściły się czynu karalnego po
ukończyły lat 13, ale nie ukończyły lat
17,



Względem których orzeczone środki
wychowawcze lub poprawcze, nie
dłużej jednak niż do ukończenia przez
te osoby lat 21.

Pojęcie „nieletni przestępcy”

rozumieć będziemy tę młodzież ,
która przed ukończeniem 17 roku
życia weszła w konflikt z prawem
karnym lub wykazuje przejawy
demoralizacji nie ukończywszy lat
18.

PRZESTĘPCZOŚCI NIELETNICH
POWINNIŚMY ZAPOBIEGAĆ PRZEDE
WSZYSTKIM ZE WZGLĘDU NA:



Dalsze losy tej młodzieży, jej
przyszłość, przygotowanie do życia i
pracy,



Niebezpieczeństwo, jakie grozi tej
części młodzieży, a więc
społeczeństwu,



Niebezpieczeństwu „zasilania źródeł
przestępczości dorosłych” poprzez
dalsze wykolejanie się społeczne
nieletnich przestępstw.

PEDAGOGIKA SPOŁECZNA JAKO
DYSCYPLINA PRAKTYCZNA STAWIA DWA
CELE :



Pierwszy, to działalność
profilaktyczna, która wiąże się z
neutralizowaniem wpływu czynników
powodujących potęcjalne zagrożenie.



Drugi cel, to kompensacja.
Oznaczamy tym terminem
wyrównywanie defektów
ograniczonych lub zjawisk i stanów
ujemnych.

W STRUKTURZE KAŻDEGO
CELOWOŚCIOWEGO POSTĘPOWANIA
PROFILAKTYCZNEGO MOŻNA
WYODRĘBNIĆ 3 ETAPY:

1.

Etap diagnozy- ujawnienie faktów
mających istotne znaczenie dla
podjęcia decyzji o konieczności
interwencji wychowawczej;

2.

Etap projektowania- opracowanie
planu działań zapobiegawczych;

3.

Etap wykonania- polegający na
wdrożeniu w życie zaaprobowanych
projektów.

PRZESTĘPCZOŚĆ NIELETNICH
CHARAKTERYZUJE SIĘ NASTĘPUJĄCYMI
CECHAMI:



Jest to zjawisko stale narastające, powszechne,



Nieletni przestępcy są coraz bardziej brutalni,



Obniża się granica wieku sprawców przestępstw,



Zagraża prawidłowemu funkcjonowaniu
społeczeństwa,



Dotyczy każdego z nas- rodzi poczucie
zagrożenia,



Coraz więcej młodych osób popełnia
przestępstwa najcięższe- przeciwko życiu i
zdrowiu,



Bezkarność wobec tej grupy osób,



Jest coraz trudniejsza do zwalczania.

CZYNNIKI DETERMINUJĄCE WYSTĘPOWANIE
PRZESTĘPCZOŚCI NIELETNICH W OPINII
BADANYCH:

1.

Bezrobocie

2.

Niewłaściwe wychowanie dzieci

3.

Kryzys wartości i autorytetów w kraju

4.

Mała ilość instytucji a tym samym propozycji

organizowania czasu wolnego dla dzieci i młodzieży

5.

Zaburzona struktura rodziny

6.

Mała skuteczność instytucji sprawujących kontrole

7.

Alkoholizm rodziców

8.

Nieodpowiedni system kar

9.

Demoralizujący wpływ TV, gier komputerowych

10.

Przestępczość osób dorosłych-wyciąganie przez nich

do popełnienia przestępstw nieletnich…

11.

Upadek moralności

12.

Brak współpracy społeczeństwa z policją

13.

Obniżanie standardu życia

14.

Trudności w usamodzielnianiu się

Przestępczość nieletnich jawi się

powszechnie jako ważny problem
społeczny, wymagający wyjaśnienia i
opisu a przede wszystkim
prowadzenia w tym zakresie
interdyscyplinarnych badań, których
zasadniczym celem jest poszukiwanie
skutecznych działań w zakresie jej
przeciwdziałania.

PROFILAKTYKA W ROZUMIENIU
ZAPOBIEGANIA WYKOLEJENIA SIĘ
SPOŁECZNEGO, ZWŁASZCZA W ASPEKCIE
PRZESTĘPCZOŚCI OZNACZA SYSTEM
OKREŚLONYCH ŚRODKÓW
PAŃSTWOWYCH I SPOŁECZNYCH,
MAJĄCYCH NA CELU:



Usuwanie przyczyn powstawania tego
zjawiska i sprzyjających mu okoliczności,



Ograniczenie możliwości występowania
wszelkiego rodzaju czynników
kryminogennych,



Reagowanie w odpowiednim czasie
organów państwowych i społecznych na
antyspołeczne postępowanie jednostki.

PROPOZYCJE ROZWIĄZYWANIA
PROBLEMÓW DOTYCZĄCYCH
PRZESTĘPCZOŚCI NIELETNICH:

1.

Wprowadzenie nowych inicjatyw w zakresie
zapobiegania przestępczości

2.

Zachęcanie społeczeństwa do przeciwdziałania
przestępczości-współpraca z organami kontroli

3.

Zmiana przepisów praw

4.

Tworzenie nowych placówek dostosowanych do
potrzeb nieletnich

5.

Zmiana modelu wychowania młodzieży

6.

Zwiększenie uprawnień policji

7.

Dofinansowanie policji

8.

Upowszechnianie informacji na temat zjawiska

PODMIOTY WSPÓŁODPOWIEDZIALNE ZA
PROFILAKTYKĘ PRZESTĘPCZOŚCI
NIELETNICH

1.

Rodzice

2.

Wychowawca

3.

Pedagog

4.

Psycholog

5.

Nauczyciele

6.

Grupa rówieśnicza

7.

Inny specjalista (kurator, policjant,
lekarz).

KAŻDY RODZAJ REAKCJI SPOŁECZNEJ NA
PRZESTĘPCZOŚĆ MA REALIZOWAĆ
JEDNOCZEŚNIE TRZY CELE:

1.

Cele państwa, które może
ograniczać przestrzeń wolności
jednostki regułami prawa i
kontrolować zachowania zakazane;

2.

Cele ofiary, która może domagać się
rekompensaty krzywd czy
odszkodowania;

3.

Cele przestępcy, który ma prawo do
użytecznej interwencji.

We współczesnym ujęciu pedagogika

społeczna bezpośrednio bądź
pośrednio ujawnia się w niemal
wszystkich aspektach życia
społecznego i uczestniczy w kreowaniu
nowych i lepszych modeli życia grup
bądź jednostek.