PROCEDURA OPRACOWYWANIA BUDŻETU PAŃSTWA

Minister Finansów wydaje notę budżetową, która

określa: szczegółowe zasady, tryb i terminy

opracowywania materiałów do projektu budżetu

2. MF dokonuje weryfikacji zgodności przedstawionych

projektów z przepisami prawa, wytycznymi noty

budżetowej oraz limitami określonymi w założeniach

do projektu budżetu

3. Materiały przekazywane MF, mają charakter

wyjściowy i o ostatecznym kształcie projektowanych

dochodów i wydatków poszczególnych części

decyduje MF

4. Projekt ustawy budżetowej jako jednolity dokument

opracowany jest przez MF. Minister Finansów ustala

też proponowane subwencje dla j.s.t. i zbiorczą

kwotę tych subwencji włącza do projektu budżetu

państwa. Wraz z uzasadnieniem i wykazem spraw

spornych projekt przedkładany jest Radzie

Ministrów

5. Minister Finansów

Radzie Ministrów

Rada Ministrów rozstrzyga sprawy sporne, a następnie

uchwala projekt ustawy budżetowej (zawierający

projekt budżetu państwa). Zgodnie z art. 222

Konstytucji RP Rada Ministrów przedkłada Sejmowi

najpóźniej na 3 miesiące przed rozpoczęciem roku

budżetowego (do 30 września), a w wyjątkowych

sytuacjach później projekt ustawy budżetowej na rok

następny. W przypadku późniejszego przedstawienia

projektu RM musi przedstawić prowizorium

budżetowe, które jest podstawą działania gospodarki

państwa.

Rada Ministrów

Sejmu

przedstawia projekt ustawy budżetowej

PROCEDURA UCHWALANIA BUDŻETU PANSTWA

Marszałek Sejmu dokonuje wstępnej

kontroli projektu

oceniając, czy odpowiada

on wymogom konstytucyjnym

i formalnym

jeżeli przedłożony projekt nie odpowiada

wymogom formalnym,

Marszałek Sejmu może go zwrócić wnioskodawcy

w razie wątpliwości co do zgodności przedłożonego
projektu z prawem, w tym z prawem UE,
Marszałek Sejmu po zasięgnięciu
opinii Prezydium, może zwrócić się do Komisji
Ustawodawczej, celem uzyskania jej opinii. Komisja
większością 3/5 głosów może zaopiniować projekt
jako niedopuszczalny

PIERWSZE CZYTANIE

musi się odbyć na posiedzeniu plenarnym Sejmu.

Obejmuje ono uzasadnienie projektu przez

wnioskodawcę, którym jest Minister Finansów.

Kończy się odesłaniem projektu do Komisji

Finansów Publicznych, jednakże prace komisji

sejmowych zakrojone są bardzo szeroko i odbywają

się we wszystkich komisjach problemowych

Sejmu, a w ich pracach uczestniczą

przedstawiciele Komisji F.P. Komisja F.P. gromadzi

stanowiska poszczególnych komisji sejmowych

zawierające wnioski, opinie oraz propozycje

poprawek wraz z uzasadnieniami.

Komisja Finansów Publicznych oraz komisje rozpatrujące
części budżetowe mogą występować do właściwych komisji
sejmowych o dodatkowe opinie , a także zwracać się do nich
z pytaniami w celu uzyskania informacji w sprawie poszczególnych
części projektów lub sprawozdań.

DRUGIE CZYTANIE
| Nie może w zasadzie odbyć się wcześniej niż

siódmego dnia od doręczenia posłom

sprawozdania Komisji. Obok przedstawienia

Sejmowi sprawozdania Komisji z prac nad

projektem przez posła-sprawozdawcę, czytanie to

obejmuje debatę nad projektem oraz zgłaszanie

poprawek i wniosków. Jeżeli zgłaszane są

propozycje poprawek, Sejm może w celu ich

rozpatrzenia odesłać projekt ponownie do

Komisji.

Komisja F.P. informuje Sejm także o

nieuwzględnionych wnioskach| poszczególnych

komisji sejmowych

TRZECIE CZYTANIE

• projektu ustawy
obejmuje przedstawienie
przez posła-sprawozdawcę
dodatkowego
sprawozdania komisji
(jeżeli projekt był
tam skierowany)
lub też poprawek i wniosków
zgłoszonych
w trakcie drugiego czytania.
Głosowanie projektu ustawy
zamyka trzecie czytanie.

Ustawa budżetowa, jako ustawa zwykła

uchwalana jest przez Sejm zwykłą

większością głosów, przy obecności

co najmniej połowy ogólnej liczby posłów

6. Marszałek Sejmu przesyła niezwłocznie Marszałkowi

Senatu i Prezydentowi potwierdzony swoim podpisem
tekst ustawy uchwalony przez Sejm. W Senacie
ustawa kierowana jest do Komisji, które po jej
rozpatrzeniu przygotowują projekt uchwały Senatu
(w ciągu 20 dni od otrzymania ustawy budżetowej).

• Zgłoszone propozycje Senatu
Marszałek kieruje do Komisji F.P.,
która przedstawia Sejmowi swoje
sprawozdanie.
Uchwałę Senatu proponującą
poprawkę uważa się za przyjętą,
jeśli Sejm nie odrzuci jej
bezwzględną większością głosów.

Komisje senackie po rozpatrzeniu

poszczególnych części

ustawy przekazują swoje opinie do

Komisji Gospodarki Narodowej,

która przygotowuje projekt

uchwały Senatu, w której proponuje

przyjęcie ustawy bez poprawek lub

wprowadzenie poprawek.

Nie może odrzucić w całości

ustawy budżetowej

7. Przyjętą przez Sejm i Senat ustawę Marszałek Sejmu

przedstawia Prezydentowi do podpisu.

Prezydent podpisuje w ciągu 7 dni ustawę budżetową,

albo ustawę o prowizorium budżetowym

przedstawioną przez Marszałka Sejmu.

• Prezydent nie ma uprawnienia do zawetowania

ustawy budżetowej. Przed podpisaniem ustawy

budżetowej Prezydent może jednak zwrócić się do

Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności

ustawy z Konstytucją. TK orzeka w tej sprawie nie

później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia złożenia

wniosku w Trybunale.

•

Prezydent nie może odmówić podpisania ustawy

budżetowej, którą TK uznał za zgodną

z Konstytucją.

•

Prezydent odmawia natomiast podpisania ustawy,

którą Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodną z

Konstytucją.

• Po podpisaniu ustawy budżetowej Prezydent

zarządza ogłoszenie w Dzienniku Ustaw RP.

WYKONYWANIE BUDŻETU PAŃSTWA

Układ wykonawczy budżetu – szczegółowy

plan dochodów i wydatków danej części

budżetowej

- dysponenci części budżetu w terminie 21 dni od

ogłoszenia ustawy budżetowej zobowiązani są

ustalić i przedstawić M F układ wykonawczy

swoich części budżetu,

- układy wykonawcze sporządza się z podziałem

na działy, rozdziały i paragrafy klasyfikacji

budżetowej,

- dysponenci części budżetu zobowiązani są w

terminie 21 dni od ogłoszenia ustawy

budżetowej przekazać dysponentom niższych

szczebli informację o wysokości ostatecznych

kwot dochodów i wydatków.

• Dysponenci części budżetu (główni)

(m.in. ministerstwa, urzędy centralne, urzędy
wojewódzkie, urzędy naczelnych organów państwa
niepodlegające RM,
sądy)

• Dysponenci drugiego stopnia

(państwowe jednostki budżetowe bezpośrednio
podległe dysponentom głównym)

• Dysponenci trzeciego stopnia

(państwowe jednostki budżetowe bezpośrednio
podległe dysponentom drugiego stopnia albo
głównym, dokonują wydatków ze środków z budżetu,
ale bez prawa ich przekazywania)

•

Wykonywaniem budżetu państwa kieruje Rada
Ministrów

•

Zasady gospodarki finansowej, które
obowiązują w trakcie wykonywania budżetu :

1. terminowości art.138 pkt.1 i 2
2. planowości art.138 pkt.3
3. celowości, oszczędności i efektywności art.138

pkt.4

4. wyboru najkorzystniejszej oferty art.138 pkt.5

Blokowanie wydatków budżetu (art.154 ust.1)
to okresowy lub obowiązujący do końca roku zakaz

dysponowania częścią lub całością
planowanych wydatków

I.
W przypadku stwierdzenia:
1. niegospodarności w określonych

jednostkach,

2. opóźnień w realizacji zadań,
3. nadmiaru posiadanych środków
4. naruszenia zasad gospodarki finansowej
może być podjęta decyzja o blokowaniu

planowanych wydatków budżetowych

decyzje o blokowaniu planowanych wydatków

budżetu państwa podejmują

MF w zakresie całego budżetu

państwa, z wyłączeniem

wydatków, o których mowa

w art.121ust. 2 FinPublU

dysponenci części budżetowych

— w zakresie ich części

budżetu państwa

II.

W przypadku zagrożenia realizacji ustawy budżetowej

może nastąpić blokowanie na czas oznaczony

planowanych wydatków budżetu państwa; blokowanie to

oznacza okresowy lub obowiązujący do

końca roku zakaz dysponowania częścią

lub całością planowanych wydatków albo wstrzymanie

przekazywania środków na realizację zadań finansowanych

z budżetu państwa. Decyzję o blokowaniu wydatków

podejmuje RM, w drodze rozporządzenia,

po uzyskaniu w tej sprawie pozytywnej opinii Komisji Finansów

Zmiany w budżecie w trakcie jego wykonywania

A. przenoszenie wydatków (virement)
B. dysponowanie rezerwą

A. przenoszenie wydatków (virement)

polega na zwiększeniu wydatków budżetowych w

określonej

przedziałce klasyfikacji budżetowej, przy jednoczesnym
zmniejszeniu w zamian o tę samą kwotę wysokości

wydatków w

innej przedziałce. Przenoszenie wydatków nie

powoduje zmian w saldzie budżetowym.

• Ustawa o finansach publicznych przyznaje kompetencję

do dokonywania przeniesień środków budżetowych

podmiotom:

*dysponenci główni mogą dokonywać przeniesień

wydatków między rozdziałami i paragrafami klasyfikacji

budżetowej, w ramach tej części i działu budżetu

państwa, którym dysponuje

*kierownicy jednostek podległych dysponentom

głównym, upoważnieni przez dysponentów głównych,

mogą dokonywać przeniesień. Upoważnienie to nie

dotyczy wydatków majątkowych, a ponadto dokonane

przeniesienia nie mogą zwiększać planowanych

wydatków na uposażenia i wynagrodzenia ze stosunku

pracy, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej

* Rada Ministrów ma najszersze kompetencje w zakresie

dokonywania zmian w ustawie budżetowej. W

przypadku wprowadzenia stanu nadzwyczajnego RM

może w drodze rozporządzenia dokonywać

przeniesienia planowanych wydatków budżetowych

między częściami i działami w celu

realizacji -zadań wynikających z przepisów dotyczących

wprowadzenia tych stanów.

Minister Finansów- na wniosek Ministra

właściwego do spraw rozwoju regionalnego
dokonuje przeniesień pomiędzy częściami i
działami wydatków budżetu państwa
przeznaczonych na realizacje programów
operacyjnych finansowanych ze środków
pochodzących z funduszy strukturalnych,
Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu
Rybołówstwa

B. dysponowanie rezerwą

Jakie rezerwy tworzy się w budżecie państwa?
a. rezerwę ogólną (nie wyższą niż 0,2 % wydatków

budżetu)

b. rezerwy celowe (ich suma nie może przekroczyć 5

% wydatków budżetu)

Rezerwy celowe mogą być tworzone na:

1. wydatki, których szczególowy podział na pozycje

klasyfikacji budżetowe nie może być dokonany w

trakcie opracowywania budżetu,

2. na wydatki, których realizacja jest uwarunkowana

zaciągnięciem kredytu w międzynarodowej

instytucji finansowej

3. na wydatki związane z realizacją WPR oraz

programów i projektów realizowanych z udziałem

środków pochodzących z budżetu UE

4. gdy odrębne przepisy tak stanowią

• Czy można dokonać zmiany przeznaczenia

rezerwy celowej?

Minister Finansów może dokonać zmiany
przeznaczenia rezerwy celowej, pod warunkiem
uzyskania pozytywnej opinii sejmowej komisji
właściwej do spraw budżetu.

Praktyka budżetowa wskazuje, że Minister
Finansów korzysta z tego uprawnienia dość
często, w wyniku czego część rezerw
budżetowych wykorzystywana jest de facto na cel
inny niż pierwotnie zaplanowany.