KONCEPCJA
SPOŁECZEŃSTWA SIECI

Piotr Ochocki
[e-mail]

Od industrializmu do społeczeństwa sieci

•

Industrializm:

•

Kopalnie, fabryki, ośrodki miejskie, podziały klasowe

•

Cel: przystosować ludzką pracę do przekształcenia podstawowych
zasobów w produkty, które mogą być rozpowrzechniane
i nabywane – przynosząc zysk.

•

Postindustrializm

•

Odwrócenie kierunku – od produkcji materialnej w stronę
dostarczenia usług

•

Wykorzystywanie informacji i wiedzy w miejsce dotychczasowej
formy pracy i kapitału

•

Podstawą podziału społecznego nie są już stosunki własności,
oparte na posiadaniu środków produkcji, ale kontrola nad
systemami wytwarzania wiedzy

•

White-collars vs. Blue collars; Technokraci vs. Właściciele kopalń

Od industrializmu do społeczeństwa sieci

•

Społeczeństwo informacyjne

•

Nadchodzi wraz z kryzysem energetycznym lat
siedemdziesiątych (tzw. szok paliwowy) i kryzysem
ekonomicznym

•

Powstaje w Japonii pojęcie „joho shakai” – społeczeństwo
informacyjne

•

Zastąpienie produkcji wartości materialnych, produkcją i
obrotem wartości związanych z informacją

•

Najważniejszym zasobem spoeczeństwa jest
wiedza/informacja

•

Siłą napędową jest rozwój technologiczny i jego proces
rozprzestrzeniania się

Społeczeństwo Sieci

•

Sieci komputerowe składają się z trzech głównych
elementów:

•

punktów węzłowych (nodes),

•

powiązań (ties)

•

oraz przepływów (flows)

•

Wzrastająca ilość społecznych, politycznych,
ekonomicznych związków, jest zorganizowana
wokół formy sieciowej (przepływy pomiędzy
węzłami, połączone dzięki powiązaniom)

Manuel Castells (1942),
Hiszpania

“Jako trend historyczny, dominujące
funkcje i procesy Wieku Informacji,
są w coraz większym stopniu
organizowane wokół sieci.

Sieci stanowią nową morfologię
społeczną naszych społeczeństw,
a rozprzestrzenianie się logiki
usieciowienia w sposób zasadniczy
zmienia funkcjonowanie i wyniki
w procesach produkcji,
doświadczenia, władzy i kultury”

Społeczeństwo Sieci

•

„Społeczeństwo sieci składa się z sieci obejmujących
sfery produkcji, władzy i doświadczenia, tworzących
kulturę wirtualną, kulturę przepływu globalnych
trendów, przekształcających czas i przestrzeń„

•

Światowa gospodarka przyjmuje formę sieci - sieciowa
forma organizacji zastępuje inne formy, w poprzek
kategorii ekonomicznych, politycznych i kulturowych
Coraz mniejsze znaczenie granic terytorialnych.
Kapitał oraz towary przepływają (flows) swobodnie
wzdłuż powiązań (ties), pomiędzy węzłami (nodes)
(np.: firmy, regiony, rynki) - (sieć przepływów – space
of flows)

Społeczeństwo Sieci

•

Państwa, miasta, regiony, przedsiębiorstwa, miejsca
pracy, indywidualni pracownicy - zostali przetworzeni w
elastyczne, tymczasowe sieci, składające się z węzłów o
różnej sile

•

Bezczasowość czasu (timeless time) - technologia
momentalnie umożliwia komunikowanie nieograniczonych
informacji na nieograniczoną odległość, przez co zaciera
się naturalne doświadczenie czasu i przestrzenii

•

Społeczeństwo sieci jest zawsze tu i teraz -
umiejscowienie w przestrzenii jest mniej ważne, niż
istnienie w przestrzenii przepływów (kultura rzeczywistej
wirtualności - culture of real virtuality)

Społeczeństwo Sieci

•

Podłączenie do sieci tworzy istotny próg włączenia
lub wykluczenia społecznego - warunek władzy lub
jej braku

•

Podstawowym źródłem konfliktu i oporu w
społeczeństwie sieci jest sprzeczność pomiędzy
charakterem sieci polegającym na braku
umiejscowienia, a zakorzenieniem ludzkiego
znaczenia w „tu i teraz”

Społeczeństwo Sieci

Społeczeństwo Sieci:

•

wszechobecność wpływu nowych technologii

•

elastyczność społeczeństw – zwiększające się
możliwości rekonfiguracji

•

świat się skurczył – już się nie kurczy – rozszerzyło
się twoje biuro

•

gospodarka globalna, informacyjna

•

uniwersalizacja pracownika i uelastycznienie czasu
pracy (coraz większy odsetek pracowników pracuje
poza firmą)

•

mobilność kapitałów

Społeczeństwo Sieci

•

Nowe media:

•

dywersyfikacja publiczności

•

konwergencja mediów

•

masowa samokomunikacja

•

Państwo narodowe jako państwo sieci:

•

utrata suwerenności – kluczowe procesy państwowe poprzez
przepływ informacji stają się procesami na skalę globalną

•

wiele aspektów narodowej polityki (polityka monetarna,
procesy produkcji i handel), determinowana poza granicami
państwa narodowego

•

problemy, których nie można rozwiązać w ramach państwa

•

brak samodzielności militarnej

•

[…]

Społeczeństwo Sieci

•

Państwo narodowe jako państwo sieci cd.

•

utrata państwowej kontroli nad mediami

•

polityka informacjolizmu

•

mieszanka interwencji państwa i deregulacji,
protekcjonizmu i wolnego handlu

•

odnowione tożsamości regionalne

•

państwo sieciowe jest praktyką dzielenia się władzą

•

władza polityczna staje się terytorialnie jejednoznaczna