Czasy II

Rzeczpospolit

I Rzeczpospolitą nazywano Polskę w
XVI wieku.

Zaś II Rzeczpospolitą w

okresie 1918 - 1939.

Od 1989 roku

używana jest nazwa III
Rzeczpospolita. Można się spotykać z
nazwami Rzeczpospolita i
Rzeczypospolita. Obydwie są
prawidłowe.

NAZWA

Uchwalone

Konstytucje

Mała



Uchwalona 20 lutego 1919 r.



Określała ustrój Rzeczypospolitej jako

demokratyczny.



Najwyższą władzę w państwie stanowił

Sejm Ustawodawczy, którego wolę
wykonywać miał Naczelnik Państwa oraz
Rada Ministrów.



Mała Konstytucja jest to Uchwała Sejmu

Ustawodawczego

w sprawie powierzenia Józefowi Piłsudskiemu
dalszego sprawowania urzędu Naczelnika Państwa.

Prawa i ograniczenia

Naczelnika Państwa



Naczelnik Państwa na podstawie

"porozumienia z Sejmem" powoływał
rząd.



Naczelnik Państwa i rząd byli

odpowiedzialni przed Sejmem.



Naczelnik Państwa został

pozbawiony inicjatywy
ustawodawczej.



Naczelnik Państwa nie posiadał

prawa do rozwiązywania parlamentu.



Akty prawne wydawane przez

Naczelnika Państwa wymagały
kontrasygnaty właściwego ministra.

Naczelnik Państwa- Józef
Piłsudski.

Zamach Majowy

(Przewrót Majowy )Zbrojny zamach stanu dokonany przez J. Piłsudskiego w
dniach 12-14 maja 1926 r. W jego wyniku obalony został rząd W. Witosa,
doszło do dymisji prezydenta S. Wojciechowskiego.

15 maja 1926 powołano rząd K. Bartla, którego głównym zadaniem była
likwidacja stanu wyjątkowego i przeprowadzenie wyborów
prezydenckich.
1 lipca 1926 na prezydenta RP wybrano I. Mościckiego( III prezydent II RP),
co zapoczątkowało okres rządów sanacji.

Przewrót majowy poparły ugrupowania lewicy: PPS, PSL "Wyzwolenie",
Komunistyczna Partia Polski, które w zamachu widziały kres rządów prawicy
i możliwość poprawy sytuacji gospodarczej oraz społeczno-
politycznej kraju.

Podczas przewrotu majowego zginęło ponad 300 osób, a ok.

1000 zostało rannych.

Józef Piłsudski z na Moście
Poniatowskiego tuż przed
spotkaniem z prezydentem
Stanisławem Wojciechowskim.

Nowela
Sierpniowa



Uchwalona po zamachu majowym 2

sierpnia1926r .



Nowela Sierpniowa to nowelizacja konstytucji marcowej

powiększająca w Polsce władzę prezydenta i rządu
kosztem uprawnień sejmu.



Upoważniała ona prezydenta do wydawania rozporządzeń z

mocą ustawy.



Upoważniła prezydenta do rozwiązania sejmu i senatu przed

upływem

kadencji.

Konstytucja
Marcowa



Uchwalona przez Sejm Ustawodawczy 17 marca

1921r.



Pierwsza nowoczesna polska konstytucja.



Trójpodział władzy zgodnie z zasadą Monteskiusza.



Przewaga władzy ustawodawczej nad wykonawczą.



Prezydent wybierany na 7 lat przez zgromadzenie pełnił funkcję

reprezentacyjną.



Konstytucja marcowa gwarantowała niezawisłość sądów.



Wprowadzała obowiązek powszechnego i bezpłatnego nauczania w

zakresie szkoły podstawowej.



Gwarantowała obywatelom m.in. równość wobec prawa, prawo do

wyrażania swoich myśli, poglądów, ochronę życia i mienia prywatnego.

Konstytucja
Kwietniowa



Uchwalona 23 kwietnia1935 r.



Weszła w życie 24 kwietnia 1935 r.



Na mocy Konstytucji kwietniowej w Polsce

wprowadzono ustrój prezydencki-autorytarny.



Konstytucja kwietniowa wysuwała państwo na plan pierwszy, ale

traktowane jako struktura organizująca życie społeczne i gwarantująca
prawa jednostki.



Obywatel miał zapewnioną równość wobec prawa, możliwość

rozwoju wartości osobistych oraz wolność sumienia, słowa i
zrzeszeń, ograniczone jednak przez dobro powszechne.



Odpowiedzialności Prezydenta „wobec Boga i historii” oznacza odpowiedzialność

moralną.



Dnia 2 IX 1939 odbyło się ostatnie posiedzenie Sejmu i Senatu (sesja

nadzwyczajna) w dziejach Drugiej Rzeczypospolitej.

Uprawnienia prezydenta

Prezydent miał prawo korzystać z uprawnień osobistych, tzw.

prerogatyw: mógł m.in. wskazywać kandydata na swego następcę,
wyznaczać go w razie wojny, mianować i zwalniać premiera, prezesa
Sądu Najwyższego i prezesa Najwyższej Izby Kontroli, naczelnego
wodza i Generalnego Inspektora Sił, powoływać 1/3 Senatu,
mianować członków Trybunału Stanu, rozwiązywać Sejm i Senat
przed upływem kadencji. Ponadto prezydent miał prawo wydawania
dekretów w okresie, gdy Sejm był rozwiązany, a także podczas
trwania kadencji Sejmu.

Wzrost roli władzy wykonawczej

Konstytucja kwietniowa wzmacniała rolę rządu, znacznie

uniezależniając go od Sejmu, który zachował wprawdzie prawo
kontroli nad rządem. W praktyce Konstytucja kwietniowa utrudniała
bieżącą kontrolę władzy wykonawczej przez Sejm. Kosztem Sejmu
wzmocniona została także pozycja Senatu: zatwierdzał on uchwały
Sejmu, współdecydował o odpowiedzialności rządu, wnosił poprawki
do projektów ustaw, w przypadku wakatu na urzędzie prezydenta
zastępował go marszałek Senatu, a nie jak dotąd Sejmu.

Prezydent Ignacy Mościcki podpisuje
konstytucję kwietniową 23 kwietnia
1935 r.

Ustrój polityczny

System władzy w II Rzeczypospolitej Polskiej (1918-1939)
określony został do 1926 jako republika demokratyczna z
wielopartyjnym systemem parlamentarno-gabinetowym.
Po zamachu stanu (przewrót majowy 1926) ustrój
państwa uległ modyfikacji w trybie zmiany konstytucji
(nowela sierpniowa) i faktycznego sposobu wykonywania
władzy, w konsekwencji został przekształcony w system
prezydencko-autorytarny (od obozu politycznego
sprawującego władzę zwany sanacją).