Juliusz Słowacki

Juliusz Słowacki herbu Leliwa (ur. 4

września 1809 w Krzemieńcu, zm. 3 kwietnia
1849 w Paryżu) – jeden z najwybitniejszych
poetów polskich doby romantyzmu, dramaturg
i epistolograf. Obok Mickiewicza i Krasińskiego
określany jako jeden z Wieszczów
Narodowych. Twórca filozofii genezyjskiej
(pneumatycznej), epizodycznie związany
także z mesjanizmem polskim. Był też
mistykiem. Obok Mickiewicza uznawany
powszechnie za największego przedstawiciela
polskiego romantyzmu.

Utwory Słowackiego, zgodnie z duchem epoki i

ówczesną sytuacją narodu polskiego,
podejmowały istotne problemy związane z walką
narodowowyzwoleńczą, z przeszłością narodu i
przyczynami niewoli, ale także poruszały
uniwersalne tematy egzystencjalne. Jego
twórczość wyróżniała się mistycyzmem,
wspaniałym bogactwem wyobraźni, poetyckich
przenośni i języka. Jako liryk zasłynął pieśniami
odwołującymi się do Orientu, źródeł ludowych i
słowiańszczyzny. Był poetą nastrojów, mistrzem
operowania słowem. Obok Cypriana Kamila
Norwida i Tadeusza Micińskiego uważany za
największego z mistyków polskiej poezji.

Urodził się w Krzemieńcu w południowo-

wschodniej części dawnej Rzeczypospolitej.
Jego ojciec, Euzebiusz, był profesorem
literatury w Liceum Krzemienieckim i
Uniwersytecie Wileńskim. Matka Słowackiego,
Salomea z Januszewskich, osoba o dużej
kulturze literackiej i osobistej, po śmierci męża
zajmowała się wychowywaniem syna. W domu
państwa Słowackich panowała atmosfera
uwielbienia twórczości klasycystów, co miało
decydujący wpływ na późniejsze przemiany
światopoglądowe twórcy Króla-Ducha.

W 1818, dzięki licznym znajomościom wśród

wysoko postawionych elit, Salomea wyszła za
mąż po raz drugi, za lekarza Augusta Bécu.
Matka przyszłego poety prowadziła coś na
kształt salonu literackiego, dzięki czemu
Juliusz miał w dzieciństwie i wczesnej młodości
szeroki kontakt z ówczesną elitą intelektualną,
zwłaszcza z kręgu Uniwersytetu Wileńskiego.
Tym sposobem poznał m.in. Adama
Mickiewicza przed jego deportacją z Litwy i
Ludwikę Śniadecką – pierwszą,
nieodwzajemnioną miłość. Po studiach
prawniczych (w latach 1825–1828) w Wilnie
wyjechał do Krzemieńca, gdzie kilka miesięcy
przebywał z matką.

W połowie lutego 1829 wyjechał z

Krzemieńca do Warszawy. 30 marca objął
posadę aplikanta w Komisji Rządowej
Przychodów i Skarbu. Na początku 1830 w
roczniku Melitele zadebiutował bezimiennie
powieścią poetycką Hugo. Po wybuchu
powstania listopadowego poeta, niezdolny do
służby z bronią w ręku, 9 stycznia 1831 podjął
pracę w powstańczym Biurze
Dyplomatycznym księcia Adama Jerzego
Czartoryskiego. 8 marca opuścił Warszawę i
przez Wrocław udał się do Drezna.

Wieczorem 25 lipca, w

ramach misji
dyplomatycznej zleconej
przez powstańczy Rząd
Narodowy, wyruszył z
pilnymi listami do polskich
przedstawicieli w Paryżu i
Londynie. Jadąc przez Lipsk,
Weimar, Eisenach, Fuldę,
Frankfurt, Moguncję, Metz i
Verdun, 31 lipca w południe
dotarł do Paryża.
Następnego dnia specjalnie
wynajętym statkiem z
Calais przepłynął do Dover i
dotarł do Londynu

Pobyt w Londynie,

który zachwycił
Słowackiego,
przeciągnął się do
września. Przez
wzburzone wody
Cieśniny Kaletańskiej
poeta wrócił na
kontynent z zamiarem
pozostania przez jakiś
czas na emigracji we
Francji. Pod koniec
1832 roku Słowacki
podjął decyzję o
wyjeździe do
Szwajcarii.

Było to spowodowane faktem, że poeta czuł

się zawiedziony Paryżem, który oceniał
znacznie gorzej od Londynu, zniechęcony
stosunkami wśród polskiej emigracji, a także
z powodu publikacji "III części Dziadów", w
której August Bécu symbolizowany przez
Doktora został przedstawiony w bardzo
negatywnym świetle. 30 grudnia 1832 r.
opuścił stolicę Francji i osiadł nad Jeziorem
Genewskim, w Pâquis na przedmieściu
Genewy.

Czas poświęcał na pisanie, długie pobyty w

bibliotekach, wycieczki łodzią po jeziorze i liczne
spotkania towarzyskie. W tym czasie wydał
trzeci tom Poezji (1833).

Juliusz Słowacki nigdy się nie ożenił. Był

typowym rentierem. Przysyłane przez matkę
pieniądze umiejętnie pomnażał, inwestując je
na paryskiej giełdzie, m.in. w akcje kolei
lyońskiej. Pozwoliło mu to zyskać pewną
niezależność finansową. Umożliwiło to też
Słowackiemu nie tylko wydawanie własnej
twórczości, ale przede wszystkim poświęcenie
sie tej twórczości.

Juliusz Słowacki został

pochowany na paryskim
Cmentarzu Montmartre. 14
czerwca 1927 ekshumowano
szczątki Słowackiego, które
następnie na polecenie
marszałka Józefa
Piłsudskiego zostały
przewiezione do Polski. Jego
prochy zostały złożone obok
Adama Mickiewicza w
Krypcie Wieszczów
Narodowych w Katedrze na
Wawelu.

Twórczość

Juliusza

Słowackiego

Mimo iż Słowacki żył zaledwie 40 lat, jego

twórczość literacka była obfita i różnorodna;
poeta pozostawił po sobie 13 dramatów,
blisko 20 poematów, setki wierszy, listów oraz
jedną powieść. Stworzył również spójny
system filozoficzny, który nazwał filozofią
genezyjską. Jako że spuścizna literacka
Słowackiego była bogata tematycznie, jego
twórczość podzielić można na cztNa
przemiany filozoficzno-estetyczne twórczości
Słowackiego decydujący wpływ miało
uwielbienie literatury klasycystów, jakie
panowało w domu poety.ery okresy.

Twórczość Słowackiego z tego

najwcześniejszego okresu opierała się na
oświeceniowym deizmie, religijnym sceptycyzmie
i cynizmie. Obficie czerpała również z myśli
takich pisarzy jak: Francis Bacon, Kartezjusz,
Baruch Spinoza, Niccolò Machiavelli czy Innocent
Gentillet. Głównym tematem jego ówczesnych
dzieł (m.in. Marii Stuart) były wojny religijne,
które uważał za maskę fanatyzmu i pretekst do
wojny o władzę. Słowacki zastanawiał się przy
tym: jeżeli wiadomo, że Boga nie ma, skąd chęć
walki za religię i wiarę? W centrum tych dzieł
tkwiła fascynacja złem, która z czasem (kiedy
przyjęła cechy fatalistyczne) zadecydowała o
zwrocie Słowackiego w stronę romantyzmu.

Pierwsze wiersze

Słowackiego były
bardziej swobodnymi
przekładami z Alphonse
de Lamartine'a, Thomasa
Moore'a oraz Edmunda
Spensera niż
oryginalnymi
kompozycjami.
Poważniejsze próby
literackie tworzył od ok.
1825 roku; debiutował
zaś anonimowo
powieścią bajroniczną
"Hugo" w roku 1830. W
1832 wydał pierwszy i
drugi tom "Poezji" (trzeci
ukazał się w 1833).

Publikacje, zdradzające już romantyczny

charakter jego twórczości, zawierały wczesne
powieści poetyckie (m.in. Żmija, Jan Bielecki,
Mnich i wspomniana wyżej tragedia Maria
Stuart); nie wzbudziły one jednak
zainteresowania środowiska emigracji polskiej
w Paryżu. W następnych latach twórczość
Słowackiego uległa przemianie; w liście do
matki z 20 października 1835 pisał:
znienawidziłem moje pierwsze utwory (...)
rozwinęło się we mnie jakieś nowe piękności
uczucie.

Juliusz Słowacki od młodego przekonany był o

swoim geniuszu poetyckim oraz przeznaczeniu
do roli przewodnika narodu, które to
przekonania podsycała w nim matka, Salomea.
Zdaniem poety istnieją dwie drogi do poznania
absolutu. Pierwsza to poznanie naukowe, które
jest jednak tylko cząstkowe i wymaga
żmudnych, długotrwałych badań; druga
natomiast polegała na objawieniu,
natychmiastowo zapewniała wiedzę o
wszechświecie. Objawienie staje się jednak
udziałem jedynie jednostek wybitnych – stąd
przekonanie Słowackiego, iż owe wybrane
jednostki (natchnieni poeci) powinni przyjmować
rolę duchowego przewodnika reszty narodu.

Stworzył oryginalne wielkie dramaty: Kordian

1834, Balladyna 1834 (wyd. 1839), Horsztyński
1835, Lilla Weneda 1840, Mazepa 1839, Sen
srebrny Salomei 1843, Ksiądz Marek 1843,
Fantazy 1845–46, poematy: Anhelli 1838,
Beniowski 1841 i Król-Duch. Uprawiał
wyrafinowaną prozę poetycką – to Genezis z
Ducha 1844. Szczyt jego poetyckiego geniuszu
stanowi cykl tajemniczych liryków genezyjskich,
gdzie daje wykładnię swojego systemu
filozoficznego – ewolucji świata od materii do
czystego ducha (poemat Król-Duch 1845–1849).
Niesamowitym spełnionym proroctwem
Słowackiego stał się jego wiersz Pośród
niesnasków Pan Bóg uderza... z 1848 roku, który
wielokrotnie przywoływał Jan Paweł II.

Dzieła

Juliusza

Słowackiego

Wiersze:



Anioł ognisty – mój anioł lewy



Do matki (Zadrży ci nie raz serce...)



Duma o Wacławie Rzewuckim (1832)



Hymn (Bogarodzico, Dziewico!) (1830)



Hymn (Smutno mi, Boże!) (1836)



Na sprowadzenie prochów Napoleona (1840)



Nie wiadomo co czyli romantyczność



Oda do wolności (1830)



Odpowiedź na "Psalmy przyszłości" (również pt. Do autora "Trzech
psalmów") (1845–1846)



Pogrzeb kapitana Mayznera (1841)



Rozmowa z piramidami



Sowiński w okopach Woli (1844)



Tak mi, Boże, dopomóż (1842)



Testament mój (1839–1840)



Uspokojenie (1848)



W Pamiętniku Zofii Bobrówny (1844)

Poematy:



Anhelli (1838)



Beniowski. Poema (1841–1846)



Genezis z Ducha (1844)



Godzina myśli (1832–1833)



Hugo. Powieść krzyżacka (1830)



Król-Duch (1845–1849)



Ojciec zadżumionych (1838)



Pan Tadeusz (fragm.)



Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu (1836–1839)



Szanfary. Poemat arabski



W Szwajcarii (1835–1838)



Wacław (1838)

Dramaty:



Agezylausz (fragm.) (1844)



Balladyna (1834)



Beatrix Cenci (w jęz. franc., fragm.) (1832)



Fantazy (1844?)



Horsztyński (1835)



Jan Kazimierz (fragm.) (1841)



Kordian. Część pierwsza trylogii. Spisek

koronacyjny (1833)



Ksiądz Marek (1843)

Cyprian Kamil

Norwid

Cyprian Kamil Norwid, właściwie Cyprian

Ksawery Gerard Walenty Norwid herbu
Topór (ur. 24 września 1821 w Laskowie-
Głuchach, zm. 23 maja 1883 w Paryżu) –
polski poeta, prozaik, dramatopisarz, eseista,
grafik, rzeźbiarz, malarz i filozof.

Często uznawany za ostatniego z czterech

najważniejszych polskich poetów
romantycznych. Wielu historyków literatury
uważa jednak taki pogląd za zbytnie
uproszczenie, zaliczając jego twórczość raczej
do klasycyzmu i parnasizmu.

Przeważającą część swojego życia spędził za

granicą, głównie w Paryżu, żyjąc w nędzy i
utrzymując się z prac dorywczych. Twórczość
Norwida, trudna do zrozumienia dla jemu
współczesnych, została zapomniana po jego
śmierci. Został odkryty ponownie dopiero w
okresie Młodej Polski głównie za sprawą
Zenona Przesmyckiego-Miriama (po części
również młodego Władysława Stanisława
Reymonta).

Cyprian Norwid urodził się

w majątku matki,
mazowieckiej wsi Laskowo-
Głuchy (w połowie drogi
pomiędzy Radzyminem a
Wyszkowem) ochrzczony w
pobliskim kościele
parafialnym w Dąbrówce,
gdzie znajduje się tablica
pamiątkowa oraz akt
chrztu. Jego ojcem
chrzestnym był Cyprian
Szukiewicz. Na cmentarzu
parafialnym znajduje się
symboliczny nagrobek jego
matki Ludwiki ze
Zdzieborskich.

Ojciec Norwida Jan (1784–1835) był

plenipotentem Radziwiłłów, później
administracji Namiestnictwa, matka Ludwika
(1798-1825) była jego trzecią żoną. Poeta,
wcześnie osierocony, wychowywał się od 1825
roku u prababki Hilarii z Sobieskich. Sam
Norwid chętnie podkreślał, że po kądzieli jego
przodkiem był król Jan III Sobieski.Rok 1830 i
powstanie listopadowe Norwidowie spędzili w
Warszawie.

Razem ze starszym

bratem Ludwikiem
Cyprian uczył się w
warszawskim gimnazjum,
przerwał naukę nie
ukończywszy piątej klasy
i wstąpił do prywatnej
szkoły malarskiej.
Pobierał prywatne lekcje
rysunku u znanego
warszawskiego malarza
Jana Klemensa
Minasowicza.
Nieregularna i przerwana
edukacja Norwida
sprawiła, że na dobrą
sprawę był samoukiem.

W latach 1849-1852 mieszkał w Paryżu, gdzie

spotkał Juliusza Słowackiego i Fryderyka
Chopina, a także zetknął się w salonie
Herweghów z Turgieniewem i Aleksandrem
Hercenem. Sytuacja Norwida była wówczas
trudna zarówno ze względów materialnych,
jak i z powodu zawodu miłosnego,
nieprzyjaznych recenzji krytyki i
nieporozumień na tle politycznym. Poeta
publikował w "Gońcu polskim" w Paryżu, żyjąc
w biedzie. Postępowały u Norwida głuchota i
ślepota.

Poeta postanowił

wyemigrować do USA, co
uczynił za radą hrabiego
Władysława Zamoyskiego
29 listopada 1852. 12
lutego 1853 statek
Margaret Evans dotarł do
Nowego Jorku. Wiosną
Norwid otrzymał dobrze
płatną posadę w
pracowni graficznej.
Jesienią poeta dowiedział
się o wybuchu wojny
krymskiej, w związku z
czym zaczął planować
powrót do Europy. Pisał
do Mickiewicza i Hercena,
prosząc ich o pomoc w
realizacji planów.

W czerwcu 1854 r. Norwid wrócił do Europy z

księciem Marcelim Lubomirskim, mieszkał w
Londynie, utrzymując się z przygodnych prac
artystyczno-rzemieślniczych, po czym udało
mu się powrócić do Paryża. Działalność
artystyczna Norwida ożywiła się, udało mu się
opublikować kilka utworów. W 1863 r.
wybuchło powstanie styczniowe, które
pochłonęło uwagę Norwida. Choć sam, ze
względu na stan zdrowia, nie mógł wziąć w
nim udziału, usiłował mieć czynny wpływ na
kształtowanie procesów powstania

W 1866 r. poeta ukończył pracę nad Vade-

mecum, chociaż tomu, mimo prób i protekcji,
nie udało się wydać. W następnych latach
Norwid cierpiał straszliwą nędzę, chorował na
gruźlicę. W 1882 r. w jednym z pism
warszawskich ukazała się notatka o Domu św.
Kazimierza "...tu mieszkał i umarł Olizarowski,
tu dogorywa Cyprian Norwid...". Od jesieni
Norwid leżał w łóżku, często płakał i nikomu
się nie zwierzał.

Zmarł w przytułku

nad ranem 23 maja
1883. Pochowany
został na cmentarzu
Montmorency,
symboliczna ziemia
z jego grobu została
w 2001 r.
przewieziona do
Polski i umieszczona
w Krypcie
Wieszczów
Narodowych w
Katedrze na
Wawelu. Część
notatek Norwida
została spalona.

Dzieła

Cypriana

Kamila

Norwida

Poematy:



Wesele. Powieść. (1847)



Pompeja (1848 lub 1849)



Niewola. Rapsod (1849)



Szczesna. Powieść (1854)



EPIMENIDES. Przypowieść (1854)



QUIDAM. Przypowieść (1855-1857)



Fulminant. Rapsod (1863)



Że piękno to jest...(1865)



Rzecz o wolności słowa (1869)



Assunta (1870)

Prozy:



Łaskawy opiekun czyli Bartłomiej Alfonsem (1840)



Wyjątek z pamiętnika (1850)



Czarne kwiaty (1856) – wspomnienia dotyczące
ostatnich spotkań z różnymi osobami, na krótko
przed ich śmiercią



Białe kwiaty (1856) – teoretyczne uzasadnienie
Czarnych kwiatów



Bransoletka. Legenda dziewiętnastego wieku (1858)



Cywilizacja. Legenda (1861)



Ostatnia z bajek (1882)



Milczenie



Pamiętnik Podróżny

Dramaty:



Noc tysiączna druga. Komedia (1850)



Wanda (1851)



Krakus. Książę nieznany (1851, 1861)



Słodycz (1855 lub 1856)



Aktor. Komediodrama (1867)



Pierścień Wielkiej Damy, czyli Ex-machina

Durejko (1872)



Kleopatra i Cezar (ok. 1870, 1878)



Za kulisami