FUNKCJONOWANIE ORGANIZMU

CZŁOWIEKA W WARUNKACH

EKSTREMALNYCH

Znajomość reakcji własnego organizmu na

niesprzyjające warunki takie jak:

1. Głód

2. Duże wysokości

3. Pod wodą

4. Niskie temperatury

5. Wysokie temperatury

6. Stan nieważkości

7. Skrajny wysiłek fizyczny

8. Brak snu

9. Odcięcie dopływu wrażeń zmysłowych

może ułatwić przetrwanie lub udzielenie

innym pomocy w trudnych warunkach,

nawet pod gruzami zawalonego budynku.

GŁÓD

Objawy

• Zmniejszenie

ciężaru ciała i siły

mięśniowej

• Depresja

• Obrzęki głodowe

• Wydalanie dużych

ilości moczu

(polinuria)

• Zwolnienie

czynności serca

Mechanizm

adaptacyjny

• Unikanie wysiłku i

strat ciepłą

• Obniżenie

zawartości glukozy

we krwi (o 30%),

spadek podstawowej

przemiany materii

(5-8%)

• Po około 3 dniach

organizm przestawia

się na zużywanie

triglicerydów z

tkanki tłuszczowej (z

których wytwarza

potrzebną glukozę-

ketogeneza) i białka

z mięśni

Efekty

• Bez jedzenia (lecz

mogąc pić) człowiek

może przeżyć 30-75

dni. Masa ciała

spada wtedy nawet

o 45%

• Bez jedzenia i picia

człowiek może

przeżyć najwyżej

kilka dni (wg. Księgi

Guinnesa

udokumentowano

przypadek przeżycia

18 dni)

DUŻE WYSOKOŚCI

Objawy

• Zakłócenie

czynności

ośrodkowego

układu

nerwowego

(gorsze widzenie,

pogorszona

koordynacja

ruchowa, euforia,

zaburzenia

pamięci,

halucynacje)

• Utrata

świadomości

Mechanizm

adaptacyjny

• Wzrost wentylacji

płuc

• Przyspieszenie

tętna i wzrost

objętości

wyrzutowej serca

→ większy

przepływ krwi

• Wzrost ilości

erytrocytów i

hematokrytu →

wzrost objętości

tlenowej krwi

• Większe

unaczynienie

narządów

Efekty

• Nieliczni

himalaiści zdolni

są do wysiłku bez

użycia tlenu na

wysokościach

powyżej 8km

(ciśnienie tam

panujące jest 70%

niższe niż na

poziomie morza)

• Trwała adaptacja

jest możliwa do

wysokości 6 km

(np. górale w

Andach)

POD WODĄ

Objawy

• Gromadzenie

się CO

2

w

organizmie o

deficyt O

2

• Zagrożenie

chorobą

dekompresyjną

Mechanizm

adaptacyjny

• Hiperwentylacj

a płuc przed

zanurzeniem

• U ludzi

przystosowany

ch do tego

rodzaju wysiłku

rośnie ilość

mioglobiny,

która wiąże

tlen szybciej

niż

hemoglobina

Efekty

• Człowiek

zdolny jest (po

długotrwałym

treningu)

nurkować do

głębokości

100m i

przebywać na

głębokości

700m

NISKA TEMPERATURA

Objawy

• „gęsia skórka”

• Drżenie

mięśniowe

• Zaburzenia

świadomości

• Senność

• Zakłócenie

gospodarki

wodno-

elektrolitowej →

uszkodzenie

wątroby i nerek

• Upośledzenie

pracy układów

krążenia i

oddechowego

Mechanizm

adaptacyjny

• Zmniejszenie

przepływu krwi

przez skórę i

kończyny

• Psychiczne

przyzwyczajenie

się do zimna

(habituacja)

• Zwiększona

ruchliwość

• Zwiększenie

spożycia

pokarmów i

wzrost grubości

tkanki tłuszczowej

Efekty

• Człowiek może

przeżyć przez

godzinę w wodzie

o temperaturze

10°C, a w 0°C

kilka minut

• Niekiedy pojawia

się zdolność

spania na zimnie

• Organizm może

przeżyć spadek

temperatury krwi

nawet do 20°C

WYSOKA TEMPERATURA

Objawy

• Pocenie

• Przyspieszone

tętno

• Zaczerwienienie

skóry

• Przykurcz mięśni

szkieletowych

• Zaburzenia

czynności układu

pokarmowego

• Zaburzenia

świadomości,

uszkodzenie

mózgu

Mechanizm

adaptacyjny

• Zwiększone

pocenie

• Kierowanie

dużych ilości krwi

do skóry, co

ułatwia jej

chłodzenie

• Większe

pragnienie

• Unikanie wysiłku

fizycznego

Efekty

• Długotrwały

pobyt w 32°C jest

szkodliwy

• Przez krótki czas

człowiek znosi

temperatury

nawet do 140°C

(w saunie), a

eksperymentalnie

nawet 205°C

• Temperatura krwi

musi być niższa

niż 41-46°C

STAN NIEWAŻKOŚCI

Objawy

• Obniżenie

wydolności

• Spadek masy

ciała

• Odwapnienie

kości

• Podwyższone

ciśnienie krwi

• Zmiana obrazu

krwi

• Wzrost długości

ciała nawet o

4cm

Mechanizm

adaptacyjny

• Stosowanie

odpowiednich

ćwiczeń

fizycznych

• Stosowanie

ujemnego

ciśnienia na

dolną część

ciała

Efekty

• Rekordowy

pobyt w

kosmosie trwał

438 dni (jednak

rekonwalescen

cja również

trwała wiele

miesięcy)

SKRAJNY WYSIŁEK FIZYCZNY

Objawy

• Przyspieszenie

tętna

• Większa

szybkość i

głębokość

oddechów

• Ból mięśni

spowodowany

nadmiarem

kwasu

mlekowego

• Uczucie

znurzenia

Mechanizm

adaptacyjny

• Metabolizm

beztlenowy

• Mobilizacja

rezerw

tlenowych i

energetycznyc

h

• Wzrost

ukrwienia

mięśni oraz

pojemności

płuc i serca

Efekty

• W skutek

treningu

możliwy jest

wielokrotny

wzrost

wytrzymałości,

masy mięśni i

szybkości

ruchów

BRAK SNU

Objawy

• Obniżenie

koncentracji

• Trudności z

mówieniem,

zaburzenia

koordynacji

ruchowej

• Zmiany nastroju

• Od 3. doby

niezdolność do

czytania

Mechanizm

adaptacyjny

• Zdolność do

zasypiania

podczas

wykonywania

różnych czynności

• Upodobnienie

aktywności

mózgu do stanu

typowego dla snu

• Po dłuższym

braku snu do

regeneracji

potrzebny jest

sen o 25%

dłuższy przez

około 2 dni

Efekty

• Zaburzenia

dostrzegalne są

po niedospaniu 1

godziny przez

tydzień

• W wyjątkowych

warunkach można

się powstrzymać

od snu nawet 10-

12 dób

ODCIĘCIE DOPŁYWU WRAŻEŃ

ZMYSŁOWYCH

Objawy

• Początkowo

relaks i sen

• Po dłuższym

czasie

znudzenie i

lęk

• Utrata

poczucia

czasu

• Zaburzenia

świadomości

Mechanizm

adaptacyjny

• Przejściowe

wyostrzenie

percepcji

zmysłowej

• Halucynacje

(wytwarzanie

wrażeń

zastępczych)

Efekty

• Silne objawy

występują już

po kilku

godzinach

• Eksperyment

y rzadko

trwają dłużej

niż 2 doby

CZTERY TYGODNIE POD

GRUZAMI

Po wielkich tegorocznych trzęsieniach ziemi na Haiti

i w Chile można było usłyszeć wiele niesamowitych
opowieści o ludziach, którzy pod gruzami
przetrwali wiele dni. Co sprawiło, że na przykład
28- letni Evan Muncie zdołał przeżyć miesiąc
czekając w zawalonym budynku na pomoc?

Przeżycie w takich sytuacjach zależy w ogromnej

mierze od szczęścia: od tego w jaki sposób zawali
się budynek i czy znajdziemy się w pobliżu
jedzenia i wody.

Można jednak wyliczyć kilka zasad, które mogą

uratować nam życie…

WILGOTNOŚĆ

Im wyższa wilgotność, tym dłużej można

wytrzymać bez picia. Jednak nawet w

bardzo wilgotnych miejscach trudno –

nie pijąc – wytrzymać dłużej niż tydzień.

WILGOTNOŚĆ

Im wyższa wilgotność, tym dłużej można

wytrzymać bez picia. Jednak nawet w

bardzo wilgotnych miejscach trudno –

nie pijąc – wytrzymać dłużej niż tydzień.

PRZYJACIEL STÓŁ

Podczas trzęsienia ziemi warto

poszukać schronienia pod

solidnymi meblami, które ochroną

nas przed opadającym tynkiem i

gruzem.

PRZYJACIEL STÓŁ

Podczas trzęsienia ziemi warto

poszukać schronienia pod

solidnymi meblami, które ochroną

nas przed opadającym tynkiem i

gruzem.

OBRAŻENIA

Nie należy przejmować się urazami, które nie

zagrażają bezpośrednio naszemu życiu (otarcia,

stłuczenia). W przypadku przywalenia nogi lub ręki

gruzem należy wyciągnąć ją jak najszybciej zanim

dojdzie do zatrzymania krążenia. W przypadku

złamania należy starać się unieruchomić kończynę

(czymkolwiek co mogłoby imitować szynę- nawet

nogą od stołu).

OBRAŻENIA

Nie należy przejmować się urazami, które nie

zagrażają bezpośrednio naszemu życiu (otarcia,

stłuczenia). W przypadku przywalenia nogi lub ręki

gruzem należy wyciągnąć ją jak najszybciej zanim

dojdzie do zatrzymania krążenia. W przypadku

złamania należy starać się unieruchomić kończynę

(czymkolwiek co mogłoby imitować szynę- nawet

nogą od stołu).

POWSTRZYMAJ PRAGNIENIE

Nawet w akcie największej

desperacji nie należy pić własnego

moczu! Zawiera on ogromne ilości

soli i innych minerałów, których

obecność w organizmie jeszcze

bardziej zwiększa odwodnienie.

Picie własnego moczu jest
polecane tym ,którzy chcą

umrzeć szybciej.

POWSTRZYMAJ PRAGNIENIE

Nawet w akcie największej

desperacji nie należy pić własnego

moczu! Zawiera on ogromne ilości

soli i innych minerałów, których

obecność w organizmie jeszcze

bardziej zwiększa odwodnienie.

Picie własnego moczu jest
polecane tym ,którzy chcą

umrzeć szybciej.

LEPIEJ GŁODOWAĆ

Człowiek może wytrzymać bez

jedzenia nawet miesiąc. Nawet

w przypadku silnego głodu nie

można łapać wszystkiego, co

się rusza. Jedzenie karaluchów i

myszy może spowodować

wymioty, a tym samym znaczne

odwodnienie organizmu.

LEPIEJ GŁODOWAĆ

Człowiek może wytrzymać bez

jedzenia nawet miesiąc. Nawet

w przypadku silnego głodu nie

można łapać wszystkiego, co

się rusza. Jedzenie karaluchów i

myszy może spowodować

wymioty, a tym samym znaczne

odwodnienie organizmu.

MIĘDZY ŚCIANAMI

Najlepiej chować się w
pobliżu ścian i solidnej

strukturze, których

prawdopodobieństwo

runięcia jest mniejsze.

MIĘDZY ŚCIANAMI

Najlepiej chować się w
pobliżu ścian i solidnej

strukturze, których

prawdopodobieństwo

runięcia jest mniejsze.

DOBRA NADWAGA

Osoby z nadwagą i powolnym

metabolizmem mają

największe szanse na

przetrwanie, ponieważ ich

organizm wolniej zużywa

rezerwy enrgetyczne.

DOBRA NADWAGA

Osoby z nadwagą i powolnym

metabolizmem mają

największe szanse na

przetrwanie, ponieważ ich

organizm wolniej zużywa

rezerwy enrgetyczne.

WYRZUĆ WSZYSTKO

Nie należy powstrzymywać

wypróżniania, nawet jeżeli jest

się unieruchomionym. Leżenie w

moczu i kale nie jest przyjemne,

ale ich obecność w organizmie

jeszcze bardziej grozi

zakażeniem.

WYRZUĆ WSZYSTKO

Nie należy powstrzymywać

wypróżniania, nawet jeżeli jest

się unieruchomionym. Leżenie w

moczu i kale nie jest przyjemne,

ale ich obecność w organizmie

jeszcze bardziej grozi

zakażeniem.