F E N O M E N O L O G I A

Edmund Husserl, 1857-

1938

„Powrót do rzeczy”, intencjonalność



Poszukiwanie pewności wiedzy; Husserl zaczyna z tym samym
motywem co Kartezjusz. Obiektem jego krytyki jest jednak
scjentystyczna nauka końca XIX wieku, idąca tropem nauk
przyrodniczych, sprowadzająca wiele zjawisk do opisu w
parametrach miary, wagi etc, jak ówczesna psychologia empiryczna,
która stosowała pomiar do zjawisk psychicznych, (Wundt)a to
niewiele o nich mówiło.

Brentano

, mistrz Husserla, pierwszy to

krytykował, wprowadził psychologię opisową i pojęcie

intencjonalności świadomości – zawsze jest to świadomość czegoś.



„

Powrót do rzeczy

” - w obrazie poznania jest wiele danych

pochodzących z umysłu badacza. Chodzi o to, żeby wrócić do
samej badanej rzeczy, żeby zawiesić swoją wiedzę (

epoche

), „wziąć

w nawias swoje przekonania”, nastawienia, etc.



Uchwycić rzecz w tym, co jest jej istotą, odrzucenie tego co
akcydentalne i nieistotne -

redukcja transcendentalna

.

Husserl był matematykiem, Platon też wychodził od

matematyki w koncepcji idei.



Naoczność w poznaniu, bezpośredni kontakt z fenomenem, jak
w empirii, i poznanie, które zawiesza nasze cechy jako
podmiotu poznającego, (patrz np. Roger Bacon - idole) tak
byśmy się starali uchwycić tą rzecz niejako na jej prawach.
Bez naszych stałych założeń płynących z doświadczenia, bez
spekulacji i oczekiwań, po prostu

noemat

(przedmiot aktu

świadomości ) i

noeza

(akt świadomości). Niektórym kojarzy się

to z ideami Platona, jednak Husserlowi chodzi o coś innego.



O odświeżenie poznania i ustawienie go na pewnych
podstawach. Jakbyśmy się zjawili z innej planety i musieli
poznać rzeczy, które niby znamy, ale inaczej, bo „opakowane”
w nasze doświadczenia, oczekiwania, przyzwyczajenia. Zdjęcie
tych opakowań to redukcja transcendentalna. I racjonalizm i
empiryzm, jako jeden sposób.

Eidos , badanie istoty jako zadanie

filozofii



Husserl pisał o fenomenologii czasu. Czas jako
kontinuum, z którego czysto arbitralnie wybiera się



„chwilę”, podobnie arbitralny jest podział na godziny,
etc, cały kalendarz jest arbitralny. Tymczasem to jak
odbieramy chwilę bieżącą zależy od tego, co było
przedtem i od tego, czego oczekujemy potem, jaki
„projekt” się toczy właśnie. Czas psychologiczny jest
jednak czymś innym niż czas, i znamy raczej ten
psychologiczny.

Retencja i protencja

- ruch świadomości

wstecz i w przód, czyni dla nas ciągłość czasu.



Chodzi o ujęcie

eidos

– istoty rzeczy. Jej opis

fenomenologiczny byłby podstawą filozofii, a ona
podstawą wiedzy.

Intersubiektywność



Świadomość zawsze jest świadomością czegoś, czegoś
dotyczy, do czegoś się odnosi – jest intencjonalna.
Podmiot i przedmiot poznania są związane ze sobą,
świadomość określa przedmiot przez to, jak go ujmuje.
W akcie ustosunkowania się do przedmiotu
świadomość nadaje mu sens. Świadomość tworzy
sens. Moja świadomość, transcendentalna
subiektywność, ja – monada ( za Leibnitzem), która jest
strumieniem świadomości. Ja i nie-ja czyli
intersubiektywność transcendentalna, wspólnota,
która dokonuje aktów konstytucji obiektywnego świata
(obiektywny - znaczy ponad jednostkowy,
intersubiektywny).

Edmund Husserl