Podstawowe problemy pracy w
służbie więziennej
Służba więzienna realizuje swoje obowiązki
zawodowe w warunkach szczególnych. To fakt
bezsporny. Stwierdzenie, że środowisko więzienne jest
stresogenne, nie jest sądem szczególnie odkrywczym.
Chodzi tu jednak o podkreślenie tego, że na stres w tym
środowisku narażeni są nie tylko ludzie uwięzieni ale i
ci, którzy powołani są do tego, by ich pilnować i
resocjalizować.
Stres wywoływany przez czynniki stresogenne
tkwiące w środowisku pracy bądź związane z zawodowo
wykonywana pracą określa się jako stres zawodowy.
Stres zawodowy funkcjonariuszy
więziennych związany jest przede
wszystkim z rola zawodową i charakterem
wykonywanej pracy. Pracownicy więzienni
nie stanowią, homogenicznej
społeczności. W zależności od charakteru
wykonywanej pracy są więc narażeni na
stres w różnym stopniu. Funkcjonariusze,
których praca wymaga stałego i
bezpośredniego kontaktu ze skazanym
wystawieni są na działanie wielu
stresorów najbardziej.
Kłopoty zawodowe funkcjonariuszy zbyt surowych,
nadmiernie rygorystycznych i sztywnych świadczą
pośrednio o tym, że brak tych nieformalnych
sposobów kontroli rzeczywiście utrudnia im pracę
zawodową. Pragnienie zapewnienia sobie
pewnego poziomu kontroli nad uwięzionymi
wprowadza wielu strażników, jak i wychowawców
w skomplikowany układ widocznych lub ukrytych
„transakcji” ze skazanymi. Owe transakcje
polegają np. na okazywaniu milczącej zgody
pracownika na to, że jeden więzień ma władzę nad
innymi, na przymykaniu oka na drobne naruszenia
regulaminu czy ułatwianiu skazanym korzystania z
pewnych przywilejów.
Z miejscem i charakterem pracy
więzienników związane są kolejne
przyczyny ich stresu zawodowego.
Fundamentalną cecha pracy jest kontakt
ze skazanymi. Mniej lub bardziej ostre
konflikty interpersonalne między
więźniami a pracownikami różnych
działów zakładu. Jedną z przyczyn
stanowią bardzo silne, negatywne
postawy osób uwięzionych wobec
funkcjonariuszy więziennych i
administracji zakładów karnych.
Z zawodem funkcjonariusza
więziennego związane jest też pewne
ryzyko pobicia lub pokaleczenia przez
więźniów, zwłaszcza w sytuacjach buntu
czy rozruchów. Do wzrostu poczucia
zagrożenia własnego bezpieczeństwa
przyczyniać się mogą także znacząca
liczba osób młodocianych wśród
skazanych, duża liczba więźniów
grypsujących oraz duża liczba więźniów
długoterminowych przebywających w
zakładzie.
Reasumując do podstawowych problemów
pracy w służbie więziennej zalicza się:
stopień zabezpieczenia zakładu
wskaźnik przeludnienia więziennego
sposób pełnienia roli zawodowej
zmianowość pracy
rozmiar przemocy wewnątrzwięziennej
stały i bliski kontakt ze skazanymi
zaburzenia snu
chroniczne zmęczenie
przykre stany emocjonalne