Narządy aparatu moczowo-płciowego
" Narządy moczowe organa urinaria
" Narządy płciowe męskie ograna genitalia
masculina
" Narządy płciowe żeńskie organa genitalia
feminina
Narządy moczowe organa urinaria
" Narząd moczotwórczy
nerka ren (nephros)
" Drogi odprowadzające mocz
kielichy nerkowe  występują w nerce świni i bydła
miedniczka nerkowa  brak jej w nerce bydła
moczowód
pęcherz moczowy
cewka moczowa męska lub żeńska
Nerka ren (nephros)
" Parzysty narząd, w którym powstaje mocz na drodze przesączania i resorpcji
" Rozróżnia się typy nerek
" Nerka złożona (wielopłatowa)  walenie, foka, wydra, niedz
wiedz
, słoń
" Nerka pobrużdżona wielobrodawkowa  bydło
" Nerka gładka wielobrodawkowa  świnia, człowiek
" Nerka gładka jednobrodawkowa  pies, kot, owca, koza, koń
" Części nerki
" Koniec (biegun) doczaszkowy
" Koniec (biegun) doogonowy
" Powierzchnia dogrzbietowa
" Powierzchnia dobrzuszna
" Brzeg boczny
" Brzeg przyśrodkowy
wnęka nerkowa  miejsce w nerce, przez które wchodzą t. nerkowa i nerwy,
a wychodzą ż. nerkowa, naczynia chłonne, moczowód
zatoka nerkowa  płytkie zagłębienie w miąższu nerki, mieści miedniczkę nerkową
" Nerkę od zewnątrz pokrywa
torebka tłuszczowa  mocuje i stabilizuje nerkę do ściany brzucha
torebka włóknista  przylega bezpośrednio do miąższu nerki
Na przekroju w nerce rozróżnia się
" Korę nerki
część skłębiona
część promienista
" Warstwę podkorową
" Rdzeń nerki
brodawki nerkowe  na ich powierzchni uchodzą przewody brodawkowe  powstają z
połączenia przewodów zbiorczych
" Ujścia przewodów brodawkowych widoczne są jako
pole sitowe
" Jednostką strukturalną i funkcjonalną nerki jest
nefron
Odpływ moczu z nerki
" U bydła  nerka pobrużdżona wielobrodawkowa  mocz z przewodów brodawkowych spływa
bezpośrednio do kielichów nerkowych, następnie do moczowodu (brak miedniczki nerkowej)
" U świni  nerka gładka wielobrodawkowa  mocz z przewodów brodawkowych spływa
bezpośrednio do kielichów nerkowych, następnie do miedniczki nerkowej, a stąd do
moczowodu (obecne są kielichy nerkowe i miedniczka nerkowa)
" U mięsożernych, małych przeżuwaczy i konia  nerka gładka jednobrodawkowa  mocz z
przewodów brodawkowych spływa bezpośrednio do miedniczki nerkowej, a stąd do
moczowodu (brak kielichów nerkowych)
Unaczynienie nerek
" Tętnica nerkowa  odchodzi od aorty brzusznej, zawiera krew utlenowaną
" Żyła nerkowa  uchodzi do żyły głównej doogonowej, zawiera krew odtlenowaną
" Sieć dziwa tętniczo  tętnicza  naczynie doprowadzające i odprowadzające kłębuszka
nerkowego
Unerwienie nerek
" Współczulne  splot nerkowy  otacza tętnice nerkową, nerwy tego splotu hamują
wydzielanie moczu
" Przywspółczulne  nerw błędny  wzmaga wydzielanie moczu
Cechy gatunkowe nerki
Nerka psa
" Typ  gładka jednobrodawkowa
" Kształt  ziarna fasoli
" Położenie
nerka prawa  XII żebro  II, III kręg lędz
wiowy
nerka lewa  nieco doogonowa od prawej
" Brodawka nerkowa tworzy
grzebień nerkowy (brodawka wspólna) z brodawkami rzekomymi
" Brak kielichów nerkowych
Nerka świni
" Typ  gładka wielobrodawkowa
" Kształt  ziarna fasoli (wydłużona, płaska)
" Położenie  obie nerki leżą na wysokości I-IV kręgu lędz
wiowego (nerka prawda nie sięga
wątroby  brak wycisku nerkowego na wątrobie)
" Występują liczne (kilkanaście) brodawki nerkowe
" Występują kielichy nerkowe i dość obszerna miedniczka nerkowa
Nerka konia
" Typ  gładka jednobrodawkowa
" Kształt  nerka prawa sercowata (nerka sercowata), nerka lewa kształtu fasoli
" Położenie
nerka prawa  XVI żebro  I kręg lędz
wiowy
nerka lewa  XVII żebro  II, III kręg lędz
wiowy
" Brodawka nerkowa tworzy grzebień nerkowy
" Brak kielichów nerkowych
" Występuje mała miedniczka nerkowa
" W miedniczce nerkowej obecne
zachyłki końcowe
gruczoły miedniczki nerkowej
Nerka bydła
" Typ  pobrużdżona wielobrodawkowa
" Obie nerki w kształcie nieregularnego owalu
" Położenie
nerka prawa leży między XII żebrem i III kręgiem lędz
wiowym
nerka lewa objęta krezką, leży miedzy II i V kręgiem lędz
wiowym, może zmieniać swoje
położenie (nerka wędrująca)
" Występują
kielichy nerkowe większe i mniejsze
" Brak miedniczki nerkowej
" Występuje obfita tkanka tłuszczowa okołonerkowa
Nerka małych przeżuwaczy
" Typ  gładka jednobrodawkowa
" Kształt  ziarna fasoli
" Położenie
nerka prawa  żebro XIII  kręg lędz
wiowy II
nerka lewa  podobnie jak u bydła może zmieniać swoje położenie, sięgając kręgu
lędz
wiowego IV-V
" Brodawka nerkowa tworzy
grzebień nerkowy (brodawka wspólna) z brodawkami rzekomymi
" Brak kielichów nerkowych
Miedniczka nerkowa
" Płaski zbiorniczek mieszczący się w zatoce nerkowej
" Przyjmuje mocz z przewodów brodawkowych (mięsożerne, małe przeżuwacze i koń) lub z
kielichów nerkowych (świnia) i przekazuje do moczowodu
" Brak jej u bydła  mocz z przewodów brodawkowych dostaje się do kielichów nerkowych,
następnie do moczowodu
" Ścianę miedniczki nerkowe tworzy
błona śluzowa  pokryta nabłonkiem wielowarstwowym przejściowym
błona mięśniowa  włókna mięśniowe gładkie
przydanka
" U konia w miedniczce nerkowej występują
zachyłki końcowe
" U mięsożernych, owcy i kozy występują
zachyłki miedniczki  pomiędzy brodawkami rzekomymi
Moczowód
" Stanowi kontynuacje miedniczki nerkowej lub kielichów nerkowych
" Opuszcza nerkę przez wnękę nerkową
" Rozróżnia się w nim
część brzuszną  leży pozaotrzewnowo
część miedniczną  leży w fałdzie płciowym
" Przebija od góry, skośnie, szyjkę pęcherze moczowego
" Ścianę moczowodu tworzy
błona śluzowa  o podłużnych fałdach, z nabłonkiem wielowarstwowym przejściowym
(u konia w początkowym odcinku występują gruczoły moczowodowe)
błona mięśniowa
przydanka lub otrzewna trzewna
Pęcherz moczowy
" Zbiornik moczu
" Pusty leży w jamie miednicy, na spojeniu miedniczym, wypełniony przesuwa się do jamy brzusznej
" Części pęcherza
szczyt pęcherza  skierowany doczaszkowo
trzon pęcherza
szyjka pęcherza  skierowana doogonowo, przechodzi w cewkę moczową męską lub żeńską
" Ścianę pęcherza moczowego tworzy
błona śluzowa  z nabłonkiem wielowarstwowym przejściowym
" Formuje liczne fałdy
" Brak fałdów w obrębie trójkąta pęcherza, który ograniczają
słupy moczowodowe
fałdy moczowodowe  łącz się i tworzą
grzebień cewkowy  w cewce moczowej
błona mięśniowa  o grubych włóknach mięśniowych gładkich, tworzy
m. wypieracz moczu
" Włókna mięśniowe okrężne w obrębie szyjki pęcherza twarzą
m. zwieracz pęcherza
warstwa zewnętrzna  przydanka lub otrzewna trzewna
" Otrzewna pęcherza moczowego tworzy także
więzadła pęcherza
wiązadło pośrodkowe pęcherza
więzadło boczne pęcherza
więzadła obłe pęcherza  stanowią pozostałość po tt. pępkowych
Cewka moczowa męska
" Stanowi kontynuację szyjki pęcherza moczowego,
" Rozpoczyna się
ujściem wewnętrznym cewki moczowej
" Kończy się na żołędziu prącia (lub wyrostku cewki moczowej)
ujściem zewnętrznym cewki moczowej
" Ze względów czynnościowych w cewce moczowej męskiej rozróżnia się
cewkę moczową właściwą nazywaną inaczej częścią przedsterczową  wydala tylko mocz
cewkę moczopłciowa nazywaną inaczej częścią sterczową  wydala mocz lub nasienie
" Na granicy obu tych części znajduje się wzgórek nasienny
" Uwzględniając stosunki topograficzne w cewce moczowej męskiej rozróżnia się
część miedniczną  leży w jamie miednicy
część prąciową  znajduje się w prąciu
" Część sterczowa cewki moczowej  część prąciową bywają nazywane
częścią gąbczastą cewki
Cewka moczowa żeńska
" Służy wyłącznie do wyprowadzania moczu
" Jest stosunkowo krótka (ok 6 cm u suki do 12 cm u krowy)
" Rozpoczyna się w szyjce pęcherza moczowego
ujściem wewnętrznym cewki moczowej
" Kończy się na granicy pochwy i przedsionka pochwy
ujściem zewnętrznym cewki moczowej
" Wysłana błoną śluzową z nabłonkiem jednowarstwowym przejściowym
" Błona mięśniowa gładka uzupełniona poprzecznie prążkowanym m. cewkowym tworzy
m. zwieracz cewki moczowej
" Cewka moczowa żeńska z zewnątrz pokryta jest przydanką
Narządy płciowe męskie
" Gonada męska
jądro
" Drogi wyprowadzające
najądrze
nasieniowód
cewa moczowa męska
" Narząd kopulacyjny
prącie z napletkiem
" Gruczoły płciowe dodatkowe
gruczoły pęcherzykowe
gruczoł krokowy (stercz)
gruczoły opuszkowo-cewkowe
Jądro
" Gonada (gruczoł), który wytwarza gamety męskie (plemniki) oraz hormony płciowe męskie
(androgeny)
" Leży w mosznie
" Rozróżnia się w nim
koniec głowowy
koniec ogonowy
powierzchnię boczną
powierzchnię przyśrodkową
brzeg wolny
brzeg najądrzowy
" Zrąb jądra tworzą
błona biaława jądra
przegródki jądra
środjądrze
" Miąższ jądra tworzą
cewki (kanaliki) nasieniotwórcze kręte  wytwarzają plemniki
cewki (kanaliki) nasieniotwórcze proste  odprowadzają plemniki do środjądrza, gdzie
tworzą sieć jarda
gruczoł śródmiąższowy jądra  wytwarza hormony
Najądrze
" Wraz z jądrem leży w mosznie
" Stanowi część dróg wyprowadzających plemniki
" Bierze udział w ich dojrzewaniu i odżywianiu
" Przylega do jądra, łączy się z nim
więzadłem jądra własnym
" Z osłonką pochwową najądrze łączy
więzadło ogona najądrza
" W najądrzu rozróżnia się
głowę najądrza  zawiera od 7 do 20
przewodzików wyprowadzających jądra
trzon najądrza  zawiera
przewód najądrza
ogon najądrza  zawiera końcowy odcinek przewodu najądrza, który następnie
przechodzi w nasieniowód
" Przewód najądrza znajduje się w trzonie najądrza i w ogonie najądrza
Powrózek nasienny
" Obejmuje
nasieniowód
t. jądrowa
ż. jądrowa
splot wiciowaty
naczynia chłonne
współczulny splot jądrowy
m. dz
wigacz jądra
otrzewna trzewna  krezka powrózka
Osłonki powrózka nasiennego i jądra
" Struktury kostno-powięziowo-surowicze, które pokrywają powrózek nasienny, jądro i najądrze
" Stanowi je
skóra moszny
błona kurczliwa  odpowiada tkance podskórnej, tworzy
przegrodę moszny
dwulistkowa powięz
nasienna zewnętrzna  wywodzi się z powięzi powierzchownej
m. dz
wigacz jądra ze swoją powięzią  wywodzi się z m. skośnego wewnętrznego brzucha i
jego powięzi
powięz
nasienna wewnętrzna  wywodzi się z powięzi poprzecznej
blaszka ścienna osłonki pochwowej  wywodzi się z otrzewnej ściennej
blaszka trzewna osłonki pochwowej  wywodzi się z otrzewnej trzewnej, zrasta się z błoną
białawą jadra
" Pomiędzy blaszką ścienna i blaszką trzewną osłonki pochwowej występuje
jama pochwowa  znajduje się w niej
płyn surowiczy - odpowiadająca płynowi otrzewnej
" W wyniku zespolenia powięzi nasiennej wewnętrznej z blaszką ścienną osłonki pochwowej powstaje
wyrostek pochwowy
" Przewężona górna część tego wyrostka, która obejmuje powrózek nasienny, tworzy
kanał pochwowy
" Wejście do kanału pochwowego od strony jamy brzusznej to
ujście pochwowe  ogranicza je pierścień pochwowy
Nasieniowód
" Stanowi przedłużenie przewodu najądrza
" Wchodzi w skład powrózka nasiennego
" Do jamy brzusznej wchodzi przez kanał pachwinowy
" W fałdzie płciowym, podąża do cewki moczowej męskiej, w jamie miednicy
" Końcowy odcinek nasieniowody grubieje, tworząc
bańkę nasieniowody
" Tuż przed ujściem do cewki moczowej męskiej, nasieniowód łączy się z przewodem
wydalającym gruczołu pęcherzykowego (oprócz psa  brak tego gruczołu i u świni  obydwa
przewody uchodzą samodzielnie) tworząc
przewód wytryskowy  obustronne przewody wytryskowe uchodzą do cewki
moczowej męskiej na
wzgórku nasiennym
Prącie
" Stanowi męski narząd kopulacyjny
" Wyposażony w struktury umożliwiające wzwód
parzyste ciało jamiste prącia
nieparzyste ciało gąbczaste prącia
ciało gąbczaste żołędzi
opuszka prącia
" U większości gatunków zwierząt wstępuje prącie skierowane do przodu penis anteversus
" U kota prącie skierowane do tyłu
" U większości gatunków zwierząt prącie jest umocowane do ściany brzucha
" Prącie u naczelnych zwisa luz
no pod brzuchem prącie zwisające
" W prąciu rozróżnia się
korzeń prącia
odnoga prącia lewa
odnoga prącia prawa
opuszka prącia
trzon prącia
żołądz
prącia
" U psa w żołędzi prącia rozróżnia się część długa żołędzi i opuszkę żołędzi
" U mięsożernych w części przedniej trzonu i w żołędzi prącia występuje kość prącia  kość trzewna
" U dorosłych kotów żołądz
prącia pokryta jest ostrymi zrogowaciałymi brodawkami, które stanowią drugorzędowe cechu
płciowe
" U świni i przeżuwaczy trzon prącia tworzy zgięcie esowate prącia  u świni przed moszną, u przeżuwaczy za moszną
" U konia żołądz
prącia tworzy
koronę żołędzi
dół żołędzi  na jego dnie znajduje się wyrostek cewki moczowej z ujściem
zewnętrznym cewki moczowej męskiej
" Wyrostek cewki moczowej występuje także na końcu żołędzi samców małych przeżuwaczy
(u konia  krótki, pieńkowaty, u przeżuwaczy  długi i cienki)
Napletek
" Wytwór skóry, otacza żołądz
prącia
" Żołądz
prącia ustalonego objęta jest napletkiem tylko po bokach i od strony dobrzusznej (tylko
obwodowy odcinek ze wszystkich stron)
" Żołądz
prącia zwisającego ze wszystkich stron objęta jest napletkiem
" W napletku rozróżnia się
blaszkę zewnętrzną lamina externa  odpowiednik skóry owłosionej, w obrębie
ujścia napletkowego tworzy pierścień napletkowy
blaszkę wewnętrzną  stanowi kontynuacje blaszki zewnętrznej, w obrębie
dnia napletka przechodzi w blaszkę prąciową
" U knura nad ujściem napletkowym znajduje się uchyłek napletkowy
" U ogiera występuje napletek podwójny
" Rozróżnia się w nim
część zewnętrzną napletka
blaszka zewnętrzna części zewnętrznej napletka
blaszka wewnętrzna części zewnętrznej napletka
część wewnętrzna napletka
blaszka zewnętrzna części wewnętrznej napletka  inaczej fałd napletkowy
blaszka wewnętrzna części wewnętrznej napletka
" Na granicy blaszki zewnętrznej i wewnętrznej części wewnętrznej napletka znajduje się
pierścień napletkowy
" W miejscu, gdzie blaszka wewnętrzna części wewnętrznej przechodzi w blaszkę prąciową
napletka występuje wędzidełko napletka
" W skórze napletka występują gruczoły napletkowe, wytwarzają mazidło napletkowe
" U knura występuje uchyłek napletkowy
Gruczoły płciowe dodatkowe
" Stanowią obudowę części miednicznej cewki moczowej
" Produkuję osocze wchodzące w skład nasienia
" Ich wzrost i funkcja są regulowane przez hormony płciowe
" Rozróżnia się
gruczoł pęcherzykowy
gruczoł krokowy (stercz)
gruczoł opuszkowo  cewkowy
Gruczoł pęcherzykowy
" Parzysty
" Leży najbardziej doczaszkowo ze wszystkich gruczołów płciowych dodatkowych
" Układa się po bokach szyjki pęcherza moczowego
" Z zewnątrz pokryty jest otrzewną
" U konia ma kształt grubościennego pęcherzyka stąd nazwa pęcherzyk nasienny
" U mięsożernych brak tego gruczołu
" U pozostałych gatunków ma budowę litą, lekko guzowatą (u bydła, świni ma dł. ok 10cm)
" Pęcherzyk wydalający gruczołu pęcherzykowego  u przeżuwaczy i konia łączy się z
końcowym odcinkiem nasieniowodu, tworząc
przewód wytryskowy  uchodzi do cewki moczowej na
wzgórku nasiennym
" U świni obydwie te struktury uchodzą do cewki moczowej samodzielnie
Gruczoł krokowy (stercz)
" Nieparzysty
" Występuje u wszystkich gatunków zwierząt domowych
" Najlepiej wykształcony u mięsożernych (u psa występuje jako jedyny)
" Rozróżnia się w nim
trzon gruczołu krokowego (dobrze wykształcony u mięsożernych)
płat lewy
płat prawy
cieść (węzina) gruczołu krokowego
część rozsiana gruczołu krokowego
" U małych przeżuwaczy  brak trzony, jako jedyna występuje część rozsiana
Gruczoł opuszkowo  cewkowy
" parzysty
" Leży w sąsiedztwie cewki moczowej, tuż przy jej wyjściu z jamy miednicy (najbardziej
doogonowo w stosunku do pozostałych gruczołów)
" Największy u świni, jego długość może dochodzić do ok 17-18 cm
" U bydła i konia ma wielkość orzecha włoskiego
" U małych przeżuwaczy  orzecha laskowego
" Występuje u kota, brak go u psa
Narządy płciowe żeńskie
" Gonada żeńska
jajnik
" Drogi płciowe wyprowadzające żeńskie
jajowód
macica
pochwa
przedsionek pochwy
" Narządy płciowe żeńskie zewnętrzne
srom
łechtaczka
Jajnik
" Gonada (gruczoł) żeńska, która wytwarza gamety żeńskie (komórki jajowe) oraz hormony
płciowe żeńskie
" Leży w jamie brzusznej (u kobiet w jamie miednicy) zawieszony na krezce jajnika objęty
kieszonką jajnikową, utworzoną przez
krezkę jajnika
krezkę jajowody
więzadło jajnika własne
" U suki między blaszkami kieszonki jajnikowej występują
ciała tłuszczowe
a jajnik umocowany jest także do przepony za pomocą
więzadła podwieszającego jajnika
Części jajnika
" Brzeg krezkowy
" Brzeg wolny
" Powierzchnia przyśrodkowa
" Powierzchnia boczna
" Koniec jajowodowy
" Koniec maciczny  z rogiem macicy łączy go
więzadło jajnika własne
" Na przekroju w jajniku rozróżnia się
nabłonek jednowarstwowy cylindryczny, częściowo sześcienny, odpowiada
otrzewnej trzewnej
błonę białawą jajnika
korę jajnika (warstwę miąższową)  znajdują się w niej pęcherzyki jajnikowe w
różnych stadiach rozwoju oraz ciałka żółte
rdzeń jajnika (warstwę naczyniową)  utworzony z tkanki łącznej i naczyń
krwionośnych
" U większości samic (oprócz klaczy) warstwa miąższowa układa się na zewnątrz jajnika,
naczyniowa wewnątrz jajnika
" U klaczy te stosunki są odwrócone; część jajnika niepokryta otrzewną trzewną tworzy
dół jajnika, nazywany dołem owulacyjnym
tylko w tym miejscu u klaczy następuje owulacja
" Dół jajnika odpowiada warstwie miąższowej (korze) jajnika
" W czasie owulacji dół jajnika powiększa się z ok 0,5 do 1-2 cm
" Na jajniku mogą występować
pęcherzyki jajnikowe
ciałko żółte rzekome (okresowe)
ciałko żółte prawdziwe (ciążowe)
ciałko żółte przerwałe
ciałko białawe
Jajowód
" Błoniasto-mięśniowy przewód zawieszony na krezce jajowody
" Komórka jajowa przesuwana jest w nim do macicy
" Dochodzi w nim do zapłodnienia
" A
ączy koniec jajowodowy jajnika z rogiem macicy
" W jajowodzie wyróżnia się
lejek jajowodu zakończony
ujściem brzusznym jajowodu ze strzępkami jajowodu
bańkę jajowodu
cieść jajowodu
część maciczną jajowodu
" W ścianie jajowodu rozróżnia się
błonę śluzową  z nabłonkiem jednowarstwowym cylindrycznym, tworzy liczne
fałdy jajowodowe
Część komórek nabłonka zaopatrzona jest w rzęski, które zanikają w czasie owulacji, komórki bez
rzęsek produkują śluz
błona mięśniowa  warstwa okrężna i podłużna włókien mięśniowych gładkich,
umożliwia skurcze jajowodu i transport komórek jajowych oraz zarodków, jak również wspomaga
transport plemników
błona surowicza  pokrywa z zewnątrz jajowód, bierze udział w utworzeniu
krezki jajowodu
Macica
" Jamowy narząd błoniasto-mięśniowy, w którym odbywa się rozwój zarodka, a następnie
płodu
" Bierze czynny udział w wypieraniu dojrzałego płodu na zewnątrz
" U niektórych gatunków deponowane jest do niej nasienie
" Rozróżnia się w niej
rogi macicy
trzon macicy
szyjkę macicy
część pochwowa szyjki  brak jej u świni
cześć przedpochwowa szyjki
kanał szyjki macicy
ujście wewnętrzne macicy
ujście zewnętrzne macicy
Ścianę macicy tworzy
" Błona śluzowa
gruczoły szyjkowe
gruczoły maciczne
brodawki (strzępki) maciczne  przeżuwacze
opuszki szyjkowe  w szyjce macicy świni
fałdy okrężne  w szyjce macicy bydła
fałdy podłużne
" Błona mięśniowa  stanowi duże skupisko włókien mięśniowych gładkich, tworząc trzy warstwy
warstwę okrężną
warstwę naczyniową
warstwę podłużną
" Błona surowicza  pokrywa macice z zewnątrz oraz tworzy
krezkę macicy, która wraz z
krezką jajowodu i krezką jajnika stanowi
więzadło szerokie macicy
Z błony surowiczej macicy utworzone jest także
więzadło międzyrożne  u przeżuwaczy podwójne
Typy macic
" Macica pojedyncza  naczelne
" Macica dwurożna
macica dwurożna bezprzegrodowa  klacz
macica dwurożna przegrodowa  świnia suka, krowa, owca, koza
" Macica podwójna  królik
Pochwa
" Stanowi wraz z przedsionkiem pochwy narząd kopulacyjny samic
" U przeżuwaczy do pochwy deponowane jest nasienie w czasie kopulacji
" Stanowi grubościenny, silnie rozciągliwy  mankiet zbudowany z błony śluzowej, mięśniowej i
surowiczej lub przydanki
" W błonie śluzowej brak gruczołów
" Część pochwy, do której wystaje część pochwowa szyjki macicy to
sklepienie pochwy
" Między pochwą i przedsionkiem pochwy  w ujściu pochwy u młodych osobników znajduje
się błona dziewicza
" W tym miejscu znajduje się także
ujście zewnętrzne cewki moczowej żeńskiej
" U świni i samic przeżuwaczy w sąsiedztwie tego ujścia występuje
uchyłek podcewkowy
Przedsionek pochwy
" Wraz z pochwą stanowi żeński narząd kopulacyjny
" Do przedsionka pochwy uchodzi cewka moczowa żeńska
" U świni i samic przeżuwaczy występuje
uchyłek podcewkowy
" W błonie śluzowej znajdują się gruczoły przedsionkowe, będące gruczołami płciowymi
dodatkowymi samic, rozróżnia się
gruczoły przedsionkowe większe  u bydła
gruczoły przedsionkowe mniejsze  u psa, świnie, owcy i konia
" U klaczy i suki występuje
opuszka przedsionkowa  odpowiednik ciała gąbczastego prącia
Srom
" Stanowi zewnętrzne narząd płciowe samic
" Tworzą do
wargo sromu
spoidło dogrzbietowe warg
spoidło dobrzuszne warg
szpara sromu
A
echtaczka
" Podobnie jak srom należy do zewnętrznych narządów płciowych samicy
" Tworzą ją
odnogi łechtaczki
trzon łechtaczki
żołądz
łechtaczki
" Żołądz
łechtaczki obejmuje napletek łechtaczki
" W sąsiedztwie spoidła dobrzusznego warg występuje
dół łechtaczki  stanowi jamę napletka
A
ożysko
" Narząd powstający po zapłodnieniu i implantacji zarodka w macicy ssaków
" Zapewnia łączność między płodem i organizmem matki w okresie ciąży
" Zapewnia jego odżywianie, oddychanie i wydalanie
" Narząd ten zastępuje niektóre nieczynne u płodu narządy np. płuca, wątrobę czy gruczoły
dokrewne
" Rozróżnia się
cześć maciczna (matczyna)  błona śluzowa macicy
część płodowa  kosmówka z pęcherzykiem żółtkowym lub kosmówka z omocznia
Typy łożysk
" W zależności od grubości bariery łożyskowej  grubsza lub cieńsza warstwa tkanek
oddzielających krew płodu od krwi matki  rozróżnia się
łożysko nabłonkowo  kosmówkowe  rzekome (nieinwazyjne), nabłonek kosmówki i
nabłonek błony śluzowej macicy przylegają do siebie, występuje u klaczy i świni
łożysko łączno  kosmówkowe  rzekome (nieinwazyjne), nabłonek kosmówki niszczy
nabłonek błony śluzowej macicy, występuje u przeżuwaczy
łożysko śródbłonkowo  kosmówkowe  prawdziwe (inwazyjne), kosmki kosmówki
przylegają bezpośrednio do śródbłonka naczyń krwionośnych błony śluzowej macicy, występuje u
mięsożernych
łożysko krwio  kosmówkowe  prawdziwe (inwazyjne), kosmki kosmówki zanurzają
się we krwi naczyń krwionośnych błony śluzowej macicy, występuje u naczelnych i gryzoni
" W zależności od rozmieszczania kosmków na kosmówce rozróżnia się łożysko
rozproszone  świnia, klacz
wielokrotne (liścieniowate)  przeżuwacze
popręgowe  mięsożerne
tarczowe  naczelne
Cechy gatunkowe łożysk
" Klacz  łożysko rzekome (nieinwazyjne), rozproszone, nabłonkowo  kosmówkowe
" Świnia  łożysko rzekome (nieinwazyjne), rozproszone, nabłonkowo  kosmówkowe
" Przeżuwacze  łożysko rzekome (nieinwazyjne), wielokrotne, łączno-kosmówkowe
" Mięsożerne  łożysko prawdziwe (inwazyjne), popręgowe, śródbłonkowo  kosmówkowe
" Naczelne  łożysko prawdziwe (inwazyjne), tarczowe, krwio-kosmówkowe