Część II. Prawo administracyjne
Kazus 8. Sporządzenie skargi kasacyjnej do
Naczelnego Sądu Administracyjnego
Stan faktyczny
Sprawa dotyczy powołania kierownika urzędu stanu cywilnego z pominięciem trybu
konkursowego. Wyrokiem z 18.11.2008 r. (II SA/Bd 723/08, niepubl.) Wojewódzki Sąd Ad-
ministracyjny w Bydgoszczy, po rozpoznaniu skargi Wojewody, stwierdził nieważność
uchwały Nr (...) Rady Gminy C. z (...).4.2007 r. w przedmiocie powołania kierownika urzę-
du stanu cywilnego oraz orzekł, że nie podlega ona wykonaniu. Argumentem sądu było
naruszenie przez Radę Gminy przepisów o powoływaniu na ww. stanowisko z pośred-
nictwem otwartego konkursu.
Stwierdzając nieważność zaskarżonej uchwały, Wojewódzki Sąd Administracyjny
w Bydgoszczy w pierwszej kolejności odniósł się do wniosku Rady Gminy C. o odrzu-
cenie skargi Wojewody K.-P. wskazując, że zgodnie z art. 91 ust. 1 i 4 ustawy z 8.3.1990 r.
o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 594 ze zm.), organ nadzoru po dokona-
niu analizy sprawy może orzec o nieważności każdej uchwały, którą uzna za sprzeczną
z prawem. Po upływie zaś terminu wskazanego w powołanym przepisie organ nadzoru
nie może we własnym zakresie stwierdzić nieważności uchwały lub zarządzenia organu
gminy, ale może zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego. Zdaniem
sądu I instancji, w świetle przytoczonego przepisu wojewoda może zaskarżyć do sądu ad-
ministracyjnego każdą uchwałę Rady Gminy, a więc również, kwestionowaną w niniejszej
sprawie, uchwałę o powołaniu kierownika urzędu stanu cywilnego.
Sąd wskazał, że uchwała będąca w niniejszej sprawie przedmiotem zaskarżenia, została
podjęta na podstawie art. 6 ust. 3 ustawy z 29.9.1986 r.  Prawo o aktach stanu cywilnego
(t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 161, poz. 1688 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem, Rada Gminy może
powołać innego niż wójt, burmistrz lub prezydent, kierownika urzędu stanu cywilnego
i jego zastępcę (zastępców). Przepis ten nie kreuje możliwości nawiązania z kierownikiem
lub zastępcą kierownika urzędu stanu cywilnego stosunku pracy na podstawie powołania,
gdyż stanowiska te nie zostały wymienione w przepisie art. 2 pkt 3 ustawy z 21.11.2008 r.
o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 223, poz. 1458 ze zm.), zawierającym zamknię-
ty katalog stanowisk, na których nawiązanie stosunku pracy następuje na podstawie po-
wołania. Zgodnie z art. 2 ustawy o pracownikach samorządowych, kierownik (zastępca
kierownika) urzędu stanu cywilnego zatrudniany jest na podstawie umowy o pracę lub
na podstawie mianowania  jeżeli taka podstawa została przewidziana w statucie gminy.
W związku z tym, do nawiązania z nim stosunku pracy zastosowanie będzie miał prze-
pis art. 3a powołanej ustawy, w myśl którego, nabór kandydatów na wolne stanowiska
urzędnicze, w tym na kierownicze stanowiska urzędnicze, zatrudnianych na podstawie
art. 2 pkt 2 (na podstawie mianowania) i art. 2 pkt 4 (na podstawie umowy o pracę), jest
otwarty i konkurencyjny. Z jednoznacznej treści tego przepisu, od zastosowania którego
nie przewidziano wyjątków, wynika, iż uchwała rady gminy powołująca kierownika lub
zastępcę kierownika urzędu stanu cywilnego, stanowiąca w istocie upoważnienie dla wój-
ta (burmistrza lub prezydenta) do zawarcia z powołanym na wyżej wskazane stanowisko
kandydatem umowy o pracę, czy też sporządzenia aktu mianowania, musi być zawsze
poprzedzona otwartym postępowaniem konkursowym wyłaniającym kandydata na to
stanowisko. Zatem, że w świetle powołanych regulacji prawnych, obowiązek przeprowa-
456
Prawo administracyjne
Kazus 8. Sporządzenie skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego
dzenia otwartego konkursu, o którym mowa w art. 3a ustawy o pracownikach samorzą-
dowych, zachodził również i w niniejszej sprawie. W ocenie sądu, podjęcie zaskarżonej
uchwały z pominięciem art. 3a ustawy o pracownikach samorządowych naruszyło pra-
wo, co w świetle art. 147 ż 1 PrPostSądAdm, uzasadniało stwierdzenie nieważność tej
uchwały.
Rada Gminy nie zgadza się z powyższym rozstrzygnięciem.
457
Prawo administracyjne
Część II. Prawo administracyjne
Propozycja rozwiązania
Rada powinna wnieść skargę kasacyjną do NSA. Przepis art. 3 ust. 1 ustawy
z 19.9.2008 r. o zmianie ustawy  Prawo o aktach stanu cywilnego oraz ustawy
o opłacie skarbowej (Dz.U. Nr 182, poz. 1121) reguluje konsekwencje zdarzeń
sprzed wejścia w życie tego przepisu, dokonując w istocie konwalidacji wa-
dliwego trybu powoływania  bez przeprowadzenia stosownego konkursu
 kierowników urzędu stanu cywilnego i ich zastępców. Regulacja ta pozwala
zatem na uznanie zgodności z prawem czynności dokonanych przez kierow-
ników urzędu stanu cywilnego, powołanych bez przeprowadzenia naboru
w trybie art. 3a 3d ustawy o pracownikach samorządowych, zrównując po-
zycję prawną tych kierowników z tymi, którzy zostali wyłonieni w drodze
konkursu. Warunkiem jednak uznania legalności przedmiotowych czynno-
ści jest podjęcie uchwał powołujących tych kierowników między 7.8.2005 r.
a dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Taka uchwała została przez Radę
Gminy C. podjęta, dlatego nie zgadzając się z argumentami wojewody oraz
wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Rada Gminy powinna
za pośrednictwem swojego pełnomocnika wskazać powyżej wymienione ar-
gumenty w skardze kasacyjnej. Przykładowo może wyglądać to w sposób
następujący:
Wnioskuję o uchylenie zaskarżonego wyroku, ponieważ łącznie nastąpiło:
1) naruszenie przepisów postępowania w stopniu mającym istotny wpływ
na wynik sprawy, tj. art. 161 ż 1 pkt 3 PrPostSądAdm, poprzez wydanie
zaskarżonego wyroku w sytuacji, gdy w chwili orzekania uchwała będąca
przedmiotem wyroku została uznana przez ustawodawcę jako zgodna z pra-
wem  zamiast wydania postanowienia o umorzeniu postępowania, które
stało się bezprzedmiotowe;
2) naruszenie prawa materialnego, poprzez błędną jego wykładnię, tj.:
a) art. 6 ust. 2 (art. 6 ust. 3) ustawy  Prawo o aktach stanu cywilnego
poprzez przyjęcie, iż przepis ten nie wyłącza stosowania przepisów
o pracownikach samorządowych;
b) art. 3a ustawy o pracownikach samorządowych poprzez przyjęcie, iż
przepis ten nakazuje poprzedzanie zatrudnienia pracownika w urzę-
dzie w każdym przypadku przeprowadzeniem otwartego konkursu.
Uzasadniając zarzut naruszenia przez sąd I instancji art. 161 ż 1 pkt 3
PrPostSądAdm wskazać należy, że postępowanie w tej sprawie stało się bez-
przedmiotowe  z innych przyczyn , co zobowiązywało sąd I instancji do
umorzenia postępowania. Za  inną przyczynę należy uznać wejście w życie
przepisu art. 3 ust. 1 ustawy z 19.9.2008 r. o zmianie ustawy  Prawo o aktach
stanu cywilnego oraz ustawy o opłacie skarbowej zmieniającego stan prawny
(a właściwie wejście w życie przepisu regulującego konsekwencje zdarzeń
sprzed wejścia w życie tego przepisu). Zgodnie z tym przepisem, osoby po-
wołane na stanowisko kierownika urzędu stanu cywilnego lub zastępcy kie-
rownika urzędu stanu cywilnego, od 7.8.2005 r. do wejścia w życie niniejszej
ustawy, uchwałą Rady Gminy, na podstawie art. 6 ust. 3 ustawy, o której mowa
458
Prawo administracyjne
Kazus 8. Sporządzenie skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego
w art. 1, bez przeprowadzenia naboru w trybie art. 3a 3d ustawy o pracow-
nikach samorządowych, uważa się za zatrudnione zgodnie z przepisami tej
ustawy. W tej sytuacji, stwierdzenie nieważności uchwały o powołaniu kie-
rownika urzędu stanu cywilnego ze skutkiem ex tunc wprowadza niepew-
ność, której niewątpliwie chciał uniknąć ustawodawca. Tym samym, mimo
wprowadzenia przepisu, którego celem było m.in.  usankcjonowanie czyn-
ności dokonanych przez kierownika urzędu stanu cywilnego oraz jego za-
stępcę, którzy zostali powołani uchwałą rady gminy, bez przeprowadzenia
otwartego naboru doszłoby do sytuacji, w której mogłaby być kwestionowa-
na legalność zatrudnienia kierownika. Do takiej sytuacji doszłoby tylko dlate-
go, że sprawa była przedmiotem rozpoznania przez Wojewódzki Sąd Admi-
nistracyjny. Natomiast osoby zatrudnione w takiej samej sytuacji faktycznej
i prawnej uważane byłyby  w myśl przepisu ustawy o zmianie ustawy  Pra-
wo o aktach stanu cywilnego oraz ustawy z 16.11.2006 r. o opłacie skarbowej
(t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1282 ze zm.)  za zatrudnione zgodnie z przepisami.
Regulacja ta pozwala zatem na uznanie zgodności z prawem czynności
dokonanych przez kierowników urzędu stanu cywilnego, powołanych bez
przeprowadzenia naboru w trybie art. 3a 3d ustawy o pracownikach samo-
rządowych, zrównując pozycję prawną tych kierowników z tymi, którzy zo-
stali wyłonieni w drodze konkursu.
459
Prawo administracyjne